دستیابی به مدیریت انرژی درون سازمانی با اجرای طرح مجاب/ بازنگری پروژه خانه شهر با هدف اجرای معماری سبز

صما- در جریان برگزاری سومین همایش ملی «ساختمان پایدار، مصرف بهینه انرژی» پنلی با موضوع «الگوی‌های موفق در اجرای مبحث 19 مقررات ملی و الگوهای مطرح برای ساختمان سبز» در محل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برگزار شد.

به گزارش «صما» این پنل با ریاست سید مسعود مروج جهرمی؛ معاون فناوری و مدیریت ساخت گروه سرمایه مسکن و با حضور مهدیه آبروش از مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی، فرزاد رستمی‌فر؛ مدیر پروژه خانه شهر، مهدی مؤمنی؛ معاونت فنی و مهندسی سپاه، شقایق یگانه از گروه سرمایه‌گذاری مسکن و ابوالفضل اسدی؛ عضو کمیسیون انرژی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور برگزار شد.

پروژه «خانه شهر» نماد کاملی از مبحث 19

در ابتدای این پنل فرزاد رستمی‌فر با اشاره به الگوهای موفق طراحی ساختمان‌ها در اجرای مبحث 19 مقررات ملی به پروژه خانه شهر اشاره کرد و گفت: احداث ساختمان خانه شهر (بلدیه سابق) بخشی از پروژه ارتقای کیفی میدان امام خمینی (ره) است که طراحی آن توسط معاونت فنی و طراحی شهری انجام می‌شود.

مدیر پروژه خانه شهر گفت: میدان امام خمینی (ره) به‌عنوان یکی از میدان‌ها اصلی شهر تهران، محل تقاطع تعدادی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین معابر حمل‌ونقلی شهر تهران همچون خیابان‌های لاله‌زار، فردوسی، امام خمینی (ره)، باب همایون و ناصرخسرو به‌حساب می‌آید و ازاین‌رو ارتقای کیفی و احیای نقش فرهنگی و گردشگری آن، در دستور کار مدیریت شهری قرارگرفته است.

وی همچنین اضافه کرد: خانه شهر نخستین بخش از این پروژه است که هم‌زمان با تحقیق و آماده‌سازی نقشه‌های اجرایی ساماندهی میدان امام خمینی (ره) وارد مرحله بتن‌ریزی فونداسیون شده است. قرار است این ساختمان 18 هزار مترمربعی با کاربری فرهنگی در قالب 2 طبقه منهای یک و 2 طبقه مثبت یک در زمینی به مساحت 4500 مترمربع احداث شود.

رستمی فر بابیان اینکه طراحی خانه شهر باهدف قرار دادن معماری سبز، بازنگری شده و برای بهره‌گیری از مواهب طبیعی در تولید انرژی در کالبد بنا پیش‌بینی‌شده است گفت: طراحی بام سبز و باغ بام، باهدف سایه بر روی بام و استفاده از گیاهان خورشیدی در میان گیاهان طبیعی این بستر یکی از راهکارهای پیش‌بینی‌شده در این طرح است.

وی گفت: گیاهان خورشیدی، با برگ‌هایی از جنس آلومینیوم و سیلیکون، باانرژی که در طول روز از خورشیدگرفته‌اند، روشنایی بنا و بام را تأمین می‌کنند.

رستمی فر گفت: انتخاب بام شفاف هسته میانی به‌عنوان بستر نمونه مطالعاتی و استفاده از شیشه‌های تولیدکننده برق در این بستر و استفاده از سایه‌بان‌های شفاف LOW-E نیز، در این راستا موردمطالعه قرارگرفته است.

وی همچنین اضافه کرد: بهره‌گیری از فتوکاتالیست‌ها و استفاده از برخی کف‌پوش‌های پیرو الکتریک (فیبرهای انعطاف‌پذیر) در نقاطی از کف مسیرهای پرتردد نظیر فضای ورودی ساختمان از مترو در زیرزمین و کف هسته میانی، جهت تولید انرژی الکتریکی در حد روشنایی همان فضا و برخی فضاهای مجاور نیز، ازجمله پیشنهادانی است که در راستای بهره‌وری مناسب از پتانسیل‌های موجود موردتوجه است.

رستمی فر گفت: در طراحی تأسیساتی بنا تلاش شده از انرژی‌های نوین و بازگشت‌پذیر استفاده شود. در تغییر طرح به «بازسازی صورت تاریخی بنای بلدیه تهران»، ساختمان در تطابق با معماری اقلیمی، شرایط مناسب‌تری ازنظر انرژی پیداکرده است.

مدیر پروژه خانه شهر درنهایت گفت: هماهنگی متولیان، ذینفعان، مشاوران و انسجام مطالعات انجام‌شده، چالش بزرگی در اجرایی شدن این طرح بوده است.

دو نوع اقدام جدی برای رفع مصرف انرژی با طرح مجاب

در ادامه همین پنل مهدی مؤمنی از معاونت فنی و مهندسی سپاه در خصوص طرح مدیریت جامع انرژی بهره‌وری در سپاه گفت: این طرح که «مجاب» نام‌گرفته اولین قدم در ایجاد یک حرکت فراگیر و منطقی در موضوعات مرتبط با کاهش و بهینه‌سازی مصرف انرژی است که بر اساس این طرح میزان مصرف انرژی در تمامی رده‌های تابعه سپاه تا 20 درصد کاهش می‌یابد.

مؤمنی با اشاره به اقداماتی که در راستای اجرای طرح «مجاب» باید صورت بگیرد، گفت: بخشی از فعالیت‌ها مانند کنترل و کاهش مصرف برق در ساختمان‌ها نیازی به هزینه ندارد و بخشی دیگر شامل اصلاح مهندسی ساختمان‌ها در برابر اتلاف انرژی اقداماتی است که برای تحقق آن باید هزینه کرد.

این کارشناس بابیان اینکه در این طرح دودسته اقدامات پیش‌بینی‌شده است گفت: یک نوع اقدامات به هزینه نیاز ندارد مثل کاهش تعداد لامپ‌های اضافی ساختمان‌ها، کاهش دستگاه‌های پرمصرف و غیره است. ما توسط یک مدیریت جامع توانستیم یک ساختمان 5 طبقه را آزادکرده و به ارگان دیگری سپرده‌ایم. این طرح در حوزه مدیریت مصرف برق، گاز، آب انجام میگیرد.

وی افزود: اقدامات نوع دوم اقداماتی است که به منابع مالی نیاز دارد مانند عایق‌سازی ساختمان‌ها است؛ با ارائه راهکارهای در ساختمان‌های این ارگان توانسته‌ایم تا حد زیادی مصرف سوخت را کاهش دهیم .

مومنی افزود: با راهکارهای ساده مانند خاموش کردن لامپ‌های اضافه، رنگ‌آمیزی دیوارها بارنگ روشن، کاهش لامپ‌های محوطه، حذف اقلام پرمصرف، استفاده بهینه از فضاها و خاموش کردن موتورخانه‌ها در ایام تعطیل به موفقیت خوبی برای کاهش انرژی رسیدم.

مؤمنی خاطرنشان کرد: این طرح به‌عنوان یک طرح سیستمی و فرآیند محور گامی بلند را در طراحی یک سیستم مدیریت انرژی در سازمان خود برداشته است. این طرح بر اساس اسناد علمی و بامطالعه و همکاری مشترک سپاه و کارشناسان سازمان بهره‌وری انرژی ایران و وزارت نیرو تهیه‌شده است.

وی درنهایت گفت: ما با ارائه کارت‌های تشویقی و تنبیهی توانستیم رویکرد مطلوبی در کاهش مصرف انرژی داشته باشیم.

پروژه‌های موفق گروه سرمایه‌گذاری مسکن در مبحث 19

در ادامه همین پنل شقایق یگانه از گروه سرمایه‌گذاری مسکن در خصوص تجربیات موفق شرکت مذکور گفت: گروه سرمایه‌گذاری مسکن با 26 سال سابقه و پشتوانه مهندسی و حرفه‌ای به‌عنوان بزرگ‌ترین انبوه‌ساز در کشور، تلاش می‌کند تا در کنار فعالیت حرفه‌ای در صنعت ساختمان، توجه به ابعاد مختلف ساختمان پایدار و مسائل زیست‌محیطی را هم در دستور کار خود قرار دهد.

یگانه با اشاره به اینکه در این شرکت تلاش شده تا به‌صورت جامع به عوامل مؤثر بر کیفیت مصالح و ساخت‌وساز پایدار نگاه شود، افزود: همچنین سعی شده در زمینه ثبت و انتقال دانش ساخت و به‌کارگیری فناوری‌های نوین فعالیت کنیم.

وی با اشاره به اجرای پروژه پایلوت ساختمان الگوی هشتگرد در سال‌های گذشته، بیان کرد: اجرای این پروژه با همکاری و طراحی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و دانشگاه فنی برلین انجام شد که مربوط به طراحی یک ساختمان الگو بر پایه مدیریت انرژی و ساخت‌وساز پایدار شهری بود.

وی همچنین در ادامه این پنل با ارائه پاورپوینت‌هایی در خصوص بهینه‌سازی مصرف سوخت و ساختمان پایدار در پروژه‌های مجتمع اداری آفریقا و ساختمان پزشکان اردبیل گفت: سعی کرده‌ایم تا در طراحی‌های خود، از موج جدیدی شامل هوشمند سازی ساختمان‌ها، کاربرد BMS در ساختمان‌ها، بحث هوشمند سازی در مصرف انرژی‌های تجدید ناپذیر و افزایش بهره‌وری ساختمان‌ها استفاده کنیم.

وی درنهایت گفت: این گروه سرمایه‌گذاری درزمینهٔ ثبت و انتقال دانش ساخت و به‌کارگیری فناوری‌های نوین نیز فعالیت‌های مطلوبی داشته است.

کاهش مصرف انرژی با رعایت مبحث 19

در ادامه همین پنل مهدیه آبروش ازمرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی مواردی در خصوص مبحث 19 گفت: عایق‌کاری حرارتی سقف نهایی (پشت‌بام)، عایق‌کاری دیوارهای پیرامونی ساختمان و یا فضاهایی که ازنظر دمایی کنترل نمی‌شوند و عایق‌کاری کف مجاور فضای باز یا سقف پیلوت و کف‌های مجاور فضای کنترل نشده الزامی است.

وی همچنین گفت: نصب پنجره‌های دوجداره با قاب‌های استاندارد upvc استاندارد یا آلومینیوم ترمال بریک یا چوبی، عایق‌کاری حرارتی کانال‌های هوا، لوله‌های تأسیسات و سیستم تولید آب گرم، کنترل و برنامه‌ریزی سیستم گرمایی شامل نصب سیستم‌های کنترل‌کننده موضعی دما نظیر شیرهای ترموستاتیک بر روی رادیاتورها، نصب سیستم‌های کنترل مرکزی هوشمند و مجهز به سنسور اندازه‌گیری دمای هوای محیط، نصب سیستم‌های کنترل روشنایی شامل سیستم‌های کنترل فضاها، سیستم‌های کاهش میزان روشنایی و کنترل خاموش کردن روشنایی، کنترل و برنامه‌ریزی سیستم تهویه و تعویض هوا، نصب سایبان‌ها برای کنترل میزان تابش آفتاب به سطوح نور گذر ساختمان از الزامات مبحث 19 است.

وی گفت: رعایت کامل مبحث 19 می تواند تأثیر شگرفی در کاهش مصرف انرژی داشته باشد.

همچنین آبروش درنهایت اشاره‌ای به پروژه موفق سبلان داشت و با ارائه پاورپوینتی رعایت مبحث 19 را در این بنا به‌طور کامل شرح داد.

سهم ساختمان از انرژِی مصرفی در فصل گرما و سرما

همچنین در ادامه عضو کمیسیون انرژی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور گفت: با توجه به رشد روزافزون نیاز مصرف و بارهای سرمایشی در تابستان ابتدا تحلیل های آماری پیرامون چالش‌های صنعت برق برای تامین برق پیک بار تابستان شامل احتمال خاموشی، کمبود نقدینگی و پایین بودن بهره وری سرمایه ارائه و تحلیل ها نشانگر آن است که حدود 2500 مگاوات نیروگاه معادل 5500 میلیارد تومان سرمایه برای زمانی کمتر از 100 ساعت از 8760 ساعت سال مورد استفاده قرار گرفته است.

ابوالفضل اسدی؛ با اشاره به به سهم پنجاه درصدی انرژِی مصرفی ساختمان ها در فصل تابستان و شهم هفتاد درصدی آن در بخش سرمایش تصریح کرد: راهکارهایی برای ساختمان‌های موجود بر اساس اولویت هزینه-فایده از راهکار بدون هزینه نظیر استفاده حداکثری از نور خورشید و خاموش کردن مصارف غیر ضرور و راهکارهای با هزینه نظیر عایق‌کاری بام وارونه ارائه شده است.

اسدی افزود: همچنین اجرایی کردن کامل مبحث 19 به‌عنوان بهترین گرینه برای ساختمان‌های در حال احداث برشمرده شده است.

ادامه عضو کمیسیون انرژی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان کشور با بیان اینکه راهکارهای فوق در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی است گفت: همچنین این موضوع در راستای استفاده بهینه از منابع آبی در نیروگاه‌های بخار و سیکل ترکیبی، افزایش اشتغال داخلی، کمترین هزینه و زمان، بیشترین کاهش گازهای گلخانه ای در مقایسه با سایر روش‌های مدیریت عرضه است.

شایان‌ذکر است در پایان پنل حاضران به پرسش و پاسخ در خصوص راهکارهای بهینه‌سازی مصرف سوخت پرداختند.