برترین ها - ترجمه از حمید پاشایی: تصور این موضوع که یک شهر ممکن است به طور کامل گم شود سخت است ولی این دقیقاً اتفاقی است که برای شهرهای گمشده در این لیست افتاده است. در حقیقت دلایل زیادی وجود دارد که چرا یک شهر ممکن است متروکه شود. جنگ، بلایای طبیعی، تغییرات آب و هوایی و نبود شرکای تجاری مهم چند تا از این دلایل هستند.
دلیل آن هر چه باشد، این شهرهای گمشده در طول زمان به فراموشی سپرده شدند تا این که قرن ها بعد مجدداً کشف شدند.
34. کارتاژ (Carthage)
کارتاژ که در کشور کنونی تونس قرار دارد، به وسیله استعمارگران فنیقی تأسیس شد و تبدیل به قدرتی مهم در حوضه مدیترانه شد. دشمنی بین سیراکوز و روم باستان با چندین جنگ همراه بود و هر دو طرف شروع به تهاجم به سرزمین های یکدیگر کردند، که معروف ترین آن اشغال ایتالیا به وسیله هانیبال بود.
این شهر در سال 146 پیش از میلاد تخریب شد. رومی ها خانه به خانه اقدام به دستگیری، تجاوز و اسیر نمودن مردم کردند و تمام شهر کارتاژ را به آتش کشیدند. با این حال، رومی ها کارتاژ را مجدداً تأسیس کردند و این شهر تبدیل به یکی از بزرگترین و مهم ترین شهرهای امپراتوری روم شد. کارتاژ شهری مهم باقی ماند تا اینکه در سال 698 بعد از میلاد در زمان حمله های مسلمانان برای بار دوم تخریب شد.
33. سیوداد پردیدا (Ciudad Perdida)
سیوداد پردیدا (به معنای شهر گمشده در زبان اسپانیایی) شهری باستانی در سیرا نوادا در کلمبیا است که تصور می شود در حدود سال 800 بعد از میلاد تأسیس شد. این شهر گمشده شامل مجموعه ای از پادگانه ها است. در اطراف کوهستان، شبکه ای از جاده های کاشی کاری شده و چندین میدان کوچک قرار دارد.
اعضای قبیله های محلی این شهر را تِیونا می نامند و اعتقاد دارند که مرکز شبکه ای از روستاهاست که اجداد آن ها (تمدن تایرونا) در آن مناطق سکونت داشتند. در زمان حمله اسپانیایی ها، این منطقه به طور کامل متروکه شد.
32. تروا (Troy)
تروا شهری افسانه ای است که در شمال غربی ترکیه امروزی قرار گرفته، و در شعر حماسی هومر به نام ایلیاد معروف شد. بر اساس کتاب ایلیاد، در تروا بود که جنگ تروجان شکل گرفت. مکان باستانی تروا شامل چندین لایه خرابه است. لایه Troy VII احتمالاً همان تروای هومر است و تاریخ آن به میانه تا اواخر قرن سیزدهم پیش از میلاد بر می گردد.
31. سکارا برای (Skara Brae)
سکارا برای در جزیره اصلی اورکنی واقع شده و یکی از دهکده های عصر سنگ در اروپا است که به بهترین شکل حفظ شده است. این شهر برای صدها سال به وسیله شن و ماسه دفن شده بود تا اینکه طوفانی سهمگین در سال 1850 این مکان را آشکار کرد. دیوارهای سنگی تقریباً به خوبی حفظ شده اند چرا که بلافاصله بعد از اینکه این مکان متروک شد خانه های آن به وسیله شن پر شد. از آنجایی که هیچ درختی در جزیره وجود نداشت، اسباب و اثاثیه از سنگ ساخته شده بودند و در نتیجه سالم باقی ماندند. سکارا تقریباً بین سال های 3180 تا 2500 پیش از میلاد دارای ساکنین بود. بعد از اینکه آب و هوا تغییر کرد و بسیار سردتر و مرطوب تر شد، این شهر توسط ساکنین آن متروکه شد.
30. منف (Memphis)
منف در حدود سال 3100 پیش از میلاد ساخته شد و شهر افسانه ای مِنِس است، فرعونی که شمال و جنوب مصر را با هم متحد کرد. در ابتدا، منف بیشتر شبیه قلعه ای بود که منس از آنجا مسیرهای زمینی و آبی بین شمال مصر و دلتای نیل را کنترل می کرد. تا زمان دودمان سوم مصر، سقاره تبدیل به شهری بزرگ شده بود. این شهر به ترتیب تحت تصرف نوبه، امپراتوری آشور، ایران و مقدونیه در زمان حکومت اسکندر مقدونی قرار گرفت.
اهمیت این شهر به عنوان مرکزی مذهبی با گسترش مسیحیت و سپس اسلام، کاهش پیدا کرد. این شهر بعد از تصرف مصر توسط مسلمانان در سال 640 بعد از میلاد متروکه شد. ویرانه های آن شامل معبد بزرگ پتاح، کاخ های سلطنت، و مجسمه ای عظم از رامسس دوم است. نزدیک آن تمام اهرام سقاره قرار دارد.
29. کارل (Caral)
کارل که در دره سوپه در پرو واقع شده، یکی از باستانی ترین شهرهای گمشده در قاره آمریکاست. این شهر بین حدوداً سال های 2600 تا 2000 سال پیش از میلاد دارای سکنه بود. با بیش از 3000 نفر ساکنین، کارل یکی از بزرگترین شهرهای تمدن نورته چیکو بود. این شهر دارای قسمت عمومی مرکزی با شش تپه باستانی بزرگ دور میدانی بزرگ است.
تمام شهرهای گمشده در دره سوپه دارای شباهت هایی با کارل هستند. آن ها پلتفرم هایی کوچک یا حلقه های سنگی دارند. کارل احتمالاً کانون این تمدن بود.
28. بابل
شهر بابل، مرکز تمدن بابل امپراتوری باستانی بین النهرین، شهری کنار رود فرات بود. این شهر حدود سال 1180 پیش از میلاد به دلیل نداشتن حکومت رو به انحطاط رفت، ولی در قرن نهم پیش از میلاد به عنوان حکومتی فرعی از امپراتوری آشوری ها مجدداً شکوفا شد.
رنگ و لعاب شهر بابل از روزهای نبوکدنصر (604 تا 562 پیش از میلاد)، که ساخت باغ های معلق را به او نسبت می دهند، افسانه ای شد. تمام بقایای این شهر معروف امروز تپه ای از ساختمان های خرابه آجری و گِلی و باقیمانده هلال حاصلخیز بین رودهای دجله و فرات در عراق است.
27. تاکسیلا (Taxila)
تاکسیلا که در شمال غربی پاکستان واقع شده، شهری باستانی است که توسط داریوش بزرگ شاه ایران در سال 518 پیش از میلاد به تصرف در آمد. این شهر تحت حکومت فاتحان زیادی درآمد و تبدیل به مرکز بودایی مهمی شد. ظاهراً توماس حواری (یکی از حواریون مسیح) در قرن نخست بعد از میلاد به تاکسیلا سفر کرد.
رفاه و سعادت تاکسیلا در دوران باستان به خاطر موقعیت جغرافیایی آن در نقطه اتصال سه مسیر تجاری بزرگ بود. وقتی جایگاه مهم این مسیرها کاهش پیدا کرد، اهمیت شهر نیز کمتر شد. این شهر سرانجام در قرن پنجم به وسیله قوم هون ها تخریب شد.
26. سوکوتای (Sukhothai)
سوکوتای یکی از اولین و مهم ترین شهرهای تاریخی تایلند است. سوکوتای که در ابتدا شهری استانی در زمان امپراتوری خمر در آنگکور بود، در قرن سیزدهم استقلال خود را به دست آورد و به عنوان پایتخت اولین حکومت متحد و مستقل تای جایگاه مهمی پیدا کرد. گفته می شود که این شهر باستانی حدود 8000 نفر سکنه داشت.
بعد از سال 1351، زمانی که آیوتایا به عنوان پایتخت یک سلسله رقیب و قدرتمند تأسیس شد، تأثیرگذاری سوکوتای کاهش پیدا کرد و این شهر در سال 1438 فتح شد و به عنوان بخشی از پادشاهی آیوتایا درآمد. سوکوتای در اواخر قرن پانزدهم یا اوایل قرن شانزدهم متروکه شد.
25. تیمگاد (Timgad)
تیمگاد شهری استعماری در الجزایر متعلق به پادشاهی روم بود که حدود سال 100 بعد از میلاد توسط امپراتور تراژان تأسیس شد. این شهر که در ابتدا برای جمعیتی حدود 15 هزار نفر طراحی شده بود، به سرعت نسبت به مشخصات اولیه خود رشد کرد.
در قرن پنجم، این شهر توسط وندال ها و دو قرن بعد توسط قوم بربر غارت شد. این شهر با محو شدن از تاریخ تبدیل به یکی از شهرهای گمشده امپراتوری روم شد، تا اینکه در سال 1881 حفاری شد.
24 – موهنجو دارو (Mohenjo-daro)
موهنجو دارو که حدود سال 2600 پیش از میلاد در پاکستان کنونی ساخته شد، یکی از اولین سکونتگاه های شهری در جهان بود. از این شهر گاهی وقت ها به عنوان «کلانشهر باستانی تمدن دره سند» یاد می شود. طراحی آن بر اساس شبکه ای از خیابان هاست که در قالب الگوهایی عالی طرح ریزی شده بودند. این شهر در اوج دوران خود احتمالاً چیزی 35000 سکنه داشت.
ساختمان های شهر بسیار پیشرفته بودند، و سازه ها از آجر خشک با سایز یکسان ساخته شده بودند. موهنجو دارو و تمدن دره سند بدون هیچ ردی در حدود سال 1700 پیش از میلاد ناپدید شدند تا اینکه در دهه 1920 کشف شدند.
23. زیمبابوه بزرگ (Great Zimbabwe)
زیمبابوه بزرگ مجموعه ای از ویرانه های سنگی است که در مساحتی بزرگ در کشور کنونی زیمبابوه قرار دارد. نام خود کشور زیمبابوه از این ویرانه ها گرفته شده است. واژه «بزرگ» این مکان را از صدها ویرانه کوچک دیگر که در بخش های مختلف این کشور قرار دارد، متمایز می کند. ساخت این مکان توسط مردم بومی بانتو در قرن یازدهم آغاز شد و به مدت 300 سال طول کشید.
تخمین زده می شود که زیمبابوه بزرگ در اوج دوران خود چیزی حدود 18000 سکنه داشت. گفته می شود که دلایل افت و در نهایت ترک همیشگی این مکان به علت کاهش تجارت، بی ثباتی سیاسی، و قحطی و کمبود آب به خاطر تغییرات آب و هوایی بود.
22. هترا (Hatra)
هترا به عنوان شهری مستحکم تحت تأثیر شاهنشاهی اشکانی و پایتخت اولین پادشاهی عرب، به لطف دیوارهای بلند و ضخیم و برج های خود در مقابل چندین حمله رومی ها ایستادگی کرد. این شهر در سال 241 بعد از میلاد به دست شاهنشاهی ساسانی در زمان شاپور یکم افتاد و نابود شد.
ویرانه های هترا در عراق، به ویژه معبدهایی که معماری هلنیستی و رومی با ویژگی های تزئینی شرقی ترکیب شده اند، نشان از عظمت تمدن آن دارند.
21. سانچی (Sanchi)
مکان سانچی تاریخی بیش از هزار ساله از ساختمان ها است، که با استوپا های قرن سوم پیش از میلاد شروع می شود و با مجموعه ای از معابد و صومعه های بودایی، که در قرن دهم یا یازدهم ساخته شدند و حالا تبدیل به ویرانه شده اند، به پایان می رسد. در قرن سیزدهم، بعد از زوال آیین بودایی در هند، سانچی متروکه شد و جنگل به سرعت جای آن را گرفت. این شهر در سال 1818 به وسیله افسری بریتانیایی مجدداً کشف شد.
20. خاتوشا (Hattusa)
خاتوشا پایتخت امپراتوری هیتی در قرن هفدهم پیش از میلاد شد. این شهر به همراه خود امپراتوری هیتی در حدود سال 1200 پیش از میلاد، به عنوان بخشی از سقوط عصر برنز، نابود و متعاقباً متروکه شد. تخمین زده می شود که جمعیت شهر بین 40 هزار تا 50 هزار نفر در اوج آن بود. خانه هایی که با الوار چوبی و خشت خام ساخته شده بودند در این مکان ناپدید شدند و تنها خرابه های معابد و کاخ های ساخته شده از سنگ باقی مانده است.
این شهر گمشده در آغاز قرن بیستم در مرکز ترکیه به وسیله گروهی آلمانی از باستان شناسان کشف شد. یکی از مهم ترین اکتشافات در این مکان لوح های رسی است که حاوی کدهای حقوقی، رویه ها و ادبیات خاور نزدیک در دوران باستان است.
19. چان چان (Chan Chan)
شهر بزرگ خشتی چان چان در پرو بزرگترین شهر در دوران پیشاکلمبی آمریکا بود. آجر خشتی به عنوان مصالح برای ساختمان ها استفاده می شد. مرکز شهر شامل چندین ارگ بود که اتاق های تشریفاتی، تالارهای تدفین و معابد در آن قرار داشت. این شهر در حدود سال 850 بعد از میلاد توسط قوم چیمو ساخته شد و تا زمان فتح آن به دست امپراتوری اینکا در سال 1470 بعد از میلاد دوام داشت. تخمین زده می شود که حدود 30 هزار نفر در شهر چان چان زندگی می کردند.
18. میزا ورده (Mesa Verde)
میزا ورده در جنوب غربی ایالت کلرادو در آمریکا، محل خانه های صخره ای معروف مردم باستانی آناسازی است. در قرن دوازدهم، مردم آناسازی شروع به ساخت خانه هایی در غارهای کم عمق و زیر برآمدگی های دیوارهای کانیونی کردند. برخی از این خانه ها به بزرگی 150 اتاق بودند. تا سال 1300، تمام مردم آناسازی منطقه میزا ورده را ترک کردند ولی ویرانه های آن تقریباً دست نخورده باقی مانده است. دلیل عزیمت ناگهانی آن ها ناشناخته است. نظریه های مطرح شده در این مورد شامل عدم موفقیت در برداشت محصول به علت خشکسالی و همچنین نفوذ قبایل خارجی از شمال می شود.
17. تخت جمشید (Persepolis)
تخت جمشید یا پرسپولیس (به معنای پایتخت پارس در زبان یونانی) مرکز و پایتخت تشریفاتی امپراتوری بزرگ ایران بود. این شهر زیبا به وسیله آثار هنری ارزشمند تزئین شده که متأسفانه امروزه مقدار بسیار کمی از آن باقی مانده است. در سال 331 پیش از میلاد اسکندر مقدونی در فرایند تصرف امپراتوری ایران، تخت جمشید را به عنوان انتقامی به خاطر آتش زدن آکروپولیس آتن به آتش کشاند.
تخت جمشید به عنوان استانی از امپراتوری مقدونیه، پایتخت ایران باقی ماند ولی در طول زمان تنزل پیدا کرد.
16. لپتیس ماگنا (Leptis Magna)
لپتیس ماگنا یا لپسیس ماگنا، شهری مهم در امپراتوری روم بود که در کشور کنونی لیبی واقع شده است. بندرگاه طبیعی آن رشد شهر را به عنوان مسیر تجاری مهمی در حوضه مدیترانه و صحرای بزرگ آفریقا تسهیل کرد، و همچنین بازاری برای تولید کشاورزی در منطقه ساحلی حاصلخیز شد.
سپتیموس سوروس امپراتور روم (سال های 193 تا 211 میلادی) که در لپتیس به دنیا آمده بود، حاکم بزرگ شهر شد. تحت هدایت او، برنامه ساختمانی بلندپروازانه ای آغاز شد. ولی در قرن های بعدی، لپتیس به علت افزایش مشکلات امپراتوری روم رو به زوال رفت. بعد از پیروزی مسلمانان در سال 642، این شهر گمشده تبدیل به ویرانه شد و برای قرن ها زیر شن دفن شد.
15. گرگانج (Urgench)
گرگانج که سابقاً در رود آمودریا در ازبکستان واقع شده بود، یکی از بزرگترین شهرها در جاده ابریشم بود. قرن های دوازدهم و سیزدهم دوران طلایی گرگانج بود، چرا که پایتخت امپراتوری خوارزم در آسیای مرکزی شد. در سال 1221، چنگیز خان این شهر را با خاک یکسان کرد. زنان جوان و کودکان به عنوان برده در اختیار سربازان مغول قرار داده شدند، و بقیه جمعیت قتل عام شد. این شهر بعد از ویرانی توسط چنگیز مجدداً احیا شد ولی تغییر ناگهانی مسیر آمودریا به شمال ساکنان آن را مجبور به ترک محل برای همیشه کرد.
14. ویجایاناگارا (Vijayanagara)
ویجایاناگارا زمانی با 500 هزار نفر جمعیت یکی از بزرگترین شهرهای جهان بود. این شهر هندی بین قرن های چهاردهم تا شانزدهم در زمان اوج قدرت امپراتوری ویجایاناگار رونق گرفت. در این زمان، این امپراتوری اغلب در درگیری با پادشاهی های مسلمان بود. در سال 1565، ارتش این امپراتوری متحمل شکستی سخت و سنگین شد و ویجایاناگارا به تصرف درآمد. ارتش های فاتح مسلمان شروع به نابود کردن و خالی از سکنه کردن این شهر کردند و معابد هندوی آن را در طول چند ماه تخریب کردند. با اینکه این امپراتوری بعد از آن همچنان وجود داشت، ولی پایتخت اصلی هیچ گاه مجدداً ساخته نشد. از آن زمان تاکنون هیچ جمعیتی در این مکان زندگی نکرده است.
13. کالاکمول (Calakmul)
پنهان در دل جنگل های ایالت مکزیکی کامپچه، کالاکمول یکی از بزرگترین شهرهای تمدن مایا است که تاکنون پیدا شده است. کالاکمول شهری قدرتمند بود که برتری شهر تیکال را به چالش کشید و دارای این استراتژی بود که آن را با شبکه ای از متحدان خود احاطه کند.
از نیمه دوم قرن ششم پس از میلاد تا اواخر قرن هفتم، کالاکمول قدرت بیشتری پیدا کرد هر چند نتوانست قدرت تیکال را کاملاً از بین ببرد و در جنگ تعیین کننده ای که در سال 695 پس از میلاد رخ داد، تیکال موفق شد ورق را به نفع خود برگرداند. در نهایت هر دو شهر به همراه امپراتوری مایا سقوط کردند.
12. پالمیرا (Palmyra)
برای چندین قرن پالمیرا (شهر درختان نخل) شهری مهم و ثروتمند واقع در مسیر کاروان بین ایران و بندرهای مدیترانه ای سوریه (استان روم) بود. از سال 212 میلادی با تصرف دجله و فرات توسط ساسانیان، تجارت در پالمیرا دچار افت شد. دیوکلتیان امپراتور روم دیواری ساخت و شهر را گسترش داد تا سعی کند آن را در مقابل تهدید ساسانیان حفظ کند. این شهر در سال 634 توسط عرب های مسلمان تصرف شد ولی دست نخورده باقی ماند. شهر در زمان حکومت عثمانی رو به زوال رفت، و تبدیل به روستایی در کویر شد. در قرن هفدهم مکان آن توسط مسافران غربی مجدداً کشف شد.
11. تیسفون (Ctesiphon)
در قرن ششم تیسفون یکی از بزرگترین شهرهای جهان و یکی از بزرگترین مکان های بین النهرین باستان بود. به خاطر اهمیت آن، تیسفون هدف نظامی مهمی برای امپراتوری روم بود و پنج بار توسط روم، و بعداً امپراتوری بیزانس، تصرف شد. این شهر در زمان فتح ایران توسط اسلام در سال 637 به دست مسلمانان افتاد.
بعد از انتخاب بغداد به عنوان پایتخت خلافت عباسیان در قرن هشتم، تیسفون دچار نزولی سریع شد و خیلی زود تبدیل به شهری متروکه شد. گفته می شود که تیسفون پایه و اساس شهر اسبانیر در داستان های هزار و یک شب است. تیسفون هم اکنون در عراق قرار دارد و تنها باقیمانده پیدای آن طاق بزرگ کسری است.
10. هالسی (Hvalsey)
هالسی مزرعه ای در زیستگاه شرقی، بزرگترین زیستگاه در بین سه زیستگاه وایکینگ ها در گرینلند، بود. آن ها در حدود سال 985 بعد از میلاد به وسیله کشاورزان نورس از ایسلند دارای جمعیت شدند. این مکان در دوران اوج خود دارای تقریباً 4000 نفر سکنه بود. بعد از سقوط زیستگاه غربی در میانه های قرن چهاردهم، زیستگاه شرقی به مدت شصت تا هفتاد سال دیگر ادامه پیدا کرد. در سال 1408 یک مراسم عروسی در کلیسای هالسی ثبت شد، ولی این آخرین خبری است که از این منطقه در دست است.
9. آنی (Ani)
آنی که در کنار مسیر کاروانی مهمی از شرق به غرب واقع شده بود، در ابتدا در قرن پنجم اهمیت پیدا کرد و شهری رو به پیشرفت و پایتخت ارمنستان در قرن دهم بود. کلیساهای زیادی که در این دوره ساخته شد شامل برخی از بهترین نمونه های معماری قرون وسطی است و باعث شد که شهر لقب «شهر 1001 کلیسا» را به دست آورد. در دوران اوج خود، آنی جمعیتی بین 100 هزار تا 200 هزار نفر داشت.
آنی اصلی ترین شهر ارمنستان باقی ماند تا اینکه حمله مغول ها در قرن سیزدهم، زلزله ای مهیب در سال 1319، و تغییر مسیرهای تجاری آن را دچار تنزلی جبران نشدنی کرد. در نهایت این شهر متروکه شد و برای چندین قرن به فراموشی سپرده شد. خرابه های آن هم اکنون در ترکیه قرار دارد.
8. پالنکه (Palenque)
پالنکه در مکزیک بسیار کوچکتر از دیگر شهرهای گمشده امپراتوری مایا است، ولی دارای برخی از زیباترین معماری ها و مجسمه های ساخته شده به وسیله مایا است. تاریخ بیشتر بناها در پالنکه به حدود سال 600 تا 800 میلادی بر می گردد. این شهر در قرن هشتم رو به زوال رفت. جمعیتی کشاورز برای چندین نسل به زندگی در آنجا ادامه دادند، تا اینکه این شهر متروکه شد و به تدریج جنگل جای آن را گرفت.
7. تیواناکو (Tiwanaku)
تیواناکو که در نزدیکی ساحل جنوب شرقی دریاچه تیتیکاکا در بولیوی واقع شده، یکی از مهم ترین شهرها پیش از امپراتوری اینکا است. در طول دوره ای زمانی بین سال های 300 پیش از میلاد تا 300 پس از میلاد، تصور می شود که تیواناکو مرکزی اخلاقی و کیهان شناسی بوده که مردم به آنجا سفر می کردند. جمعیت شهرنشین آن بین قرن های هفتم تا نهم رشد کرد، و قدرت منطقه ای مهمی در کوه های جنوبی آند شد.
در اوج خود، این شهر بین 15 هزار تا 30 هزار سکنه داشت هر چند تصاویر ماهواره ای اخیر نشان از جمعیت بسیار بیشتری دارد. در حدود سال 1000 بعد از میلاد، بعد از تغییراتی ناگهانی در آب و هوا، با از بین رفتن تولید غذا که منبع قدرت و اقتدار امپراتوری بود، تیواناکو ناپدید شد.
6. پمپئی (Pompeii)
در تاریخ 24 آگوست سال 79 پس از میلاد، آتشفشان وزوو در ایتالیا فوران کرد و شهر پمپئی در نزدیکی آن را با خاک و خاکستر یکسان کرد، و از همان روز شوم آن شهر را به همان حالت باقی نگه داشت. همه چیز از شیشه ها و میزها گرفته تا نقاشی ها و مردم آن در زمان منجمد شدند. پمپئی به همراه هرکولانیوم متروکه شد و در نهایت نام و مکان آن ها به فراموشی سپرده شد.
این دو شهر در نتیجه حفاری ها در قرن هجدهم مجدداً کشف شدند. این شهرهای گمشده جزئیاتی فوق العاده در مورد زندگی مردم در دو هزار سال پیش فراهم کرده اند.
5. تئوتیهواکان (Teotihuacan)
در قرن دوم پیش از میلاد تمدنی جدید در دره مکزیک به پا خواست. این تمدن کلانشهر تئوتیهواکان و اهرام دارای پله های بزرگ آن را ساخت. کاهش جمعیت در قرن ششم پس از میلاد به خشکسالی های طولانی مدت به علت تغییرات آب و هوایی نسبت داده می شود. هفت قرن بعد از سقوط امپراتوری تئوتیهواکان، اهرام این شهر گمشده مورد احترام آزتک ها قرار گرفت و تبدیل به مکانی زیارتی شد.
4. پترا (Petra)
پترا پایتخت باستانی پادشاهی نبطی ها بود. شهری بزرگ و منحصر به فرد در دره وادی موسی در جنوب اردن که نبطی ها آن را تبدیل به تقاطعی مهم برای مسیرهای ابریشم و ادویه جات کردند که چین، هند، و جنوب شبه جزیره عرب را به مصر، یونان و روم متصل می کرد.
بعد از چندین زلزله که سیستم حیاتی مدیریت آب را دچار مشکل کرد، شهر تقریباً به طور کامل در قرن ششم متروکه شد. بعد از جنگ های صلیبی، پترا در جهان غرب به فراموشی سپرده شد تا اینکه این شهر گمشده در سال 1812 به وسیله یوهان لودویگ بورکهارت مسافر سوئیسی مجدداً کشف شد.
3. تیکال (Tikal)
بین سال های 200 تا 900 پس از میلاد، تیکال بزرگترین شهر امپراتوری مایا با جمعیتی بین 100 هزار تا 200 هزار نفر بود. وقتی که تیکال به اوج جمعیت خود رسید، محیط اطراف شهر دچار جنگل زدایی و فرسایش شد و متعاقب آن کاهشی سریع در سطوح جمعیتی رخ داد. تیکال اکثر جمعیت خود را در دوره ای از سال 830 تا 950 از دست داد و به نظر می رسد قدرت مرکزی آن نیز به سرعت سقوط کرد. بعد از سال 950 تیکال تقریباً خالی از سکنه شد، هر چند جمعیتی کوچک ممکن است در کومه های میان ویرانه ها به زندگی ادامه داده باشند. حتی این مردم هم شهر را در قرن های دهم یا یازدهم ترک کردند و جنگل های بارانی گواتمالا برای چندین هزار سال بعدی خرابه ها را متعلق به خود کرد.
2. آنگکور (Angkor)
آنگکور شهر معبدی بزرگی در کامبوج است که دارای بقایای باشکوه چندین پایتخت از امپراتوری خمر از قرن های نهم تا پانزدهم میلادی است. این بقایا شامل آنگکور وات (بزرگترین بنای مذهبی جهان) و معبد بایون (در آنگکور توم) با نماهای سنگی بزرگش است.
آنگکور در تاریخ طولانی خود دچار تغییرات مذهبی زیادی شد و چندین بار از آیین هندو به آیین بودا تغییر پیدا کرد. پایان دوره آنگکور عموماً سال 1431 در نظر گرفته می شود، سالی که آنگکور به وسیله مهاجمان آیوتایا غارت و چپاول شد، هر چند که این تمدن پیش از آن هم رو به زوال بود. تقریباً تمام شهر آنگکور متروکه شد، به جز آنگکور وات که معبدی بودایی باقی ماند.
1. ماچو پیچو (Machu Picchu)
ماچو پیچو به عنوان یکی از معروف ترین شهرهای گمشده در جهان، بعد از اینکه قرن ها در بالای دره اوروبامبا پنهان شده بود، در سال 1911 به وسیله هیرام مورخ اهل هاوایی مجدداً کشف شد. «شهر گمشده اینکا ها» از پایین دیده نمی شود و به وسیله زمین های کشاورزی و چشمه های طبیعی آب احاطه شده است.
با این که این منطقه هر در خود کشور پرو شناخته شده بود، ولی تا زمان کشف آن در سال 1911 برای جهان بیرون کاملاً ناشناخته بود.
