شهر انسان‌مدار؛ جایی برای معلولان
غلامرضا انصاری*: روز دوازدهم آذرماه به عنوان روز جهانی معلولان، بهانه‌ای است تا توجه مسئولان را به برخی مشکلات عمده این قشر از جامعه جلب کنیم.اینکه شهرهای ما فاقد شرایط مناسبی برای معلولان است یا اینکه فرهنگ‌سازی لازم در جهت مساعدت معلولان صورت نگرفته است، نیازمند عنایت ویژه مسئولان در سطوح مختلف و شهروندان است.
توجه به مشکلات شهروندان معلول در ۳حوزه، نیازمند بررسی و توجه است؛ نخست اینکه در حوزه فرهنگ‌سازی، باید تلاش‌هایی برای پذیرش مددخواهان صورت بگیرد. در دومین گام باید تلاش کنیم که همت، پشتکار و امید را در توان‌خواهان بالا ببریم. اگر ما بتوانیم انگیزه و امید را در آنها بالا ببریم به یقین انسان‌های بزرگی را داشته و داریم که توانسته‌اند غیرممکن‌ها را ممکن کنند.
سومین نکته به مناسب‌سازی شهر مربوط است؛ در این زمینه باید شهر را شهری انسان‌مدار قرار بدهیم. متأسفانه شهرهای ما به‌ویژه کلانشهرها و تهران، شهرهای سواره و ماشین‌محور هستند؛ بنابراین ما باید نگاهی انسان‌محور به شهر داشته باشیم تا بتوانیم حیات اجتماعی را به شهرها باز گردانیم. در این صورت مناسب‌سازی مکان‌های شهری مانند پیاده‌رو‌ها، ساختمان‌های اداری و وسایل حمل‌ونقل عمومی باید به‌گونه‌ای سامان داده شود که معلولان ما با حداقل امکانات و با حداقل مزاحمت‌ها بتوانند استفاده مطلوب را ببرند. ما در طول سال‌های گذشته،
در این رابطه شعار دادیم و مسائل لازم در قوانین هم پیش‌بینی شده است؛ اما علت اینکه در عمل این موضوعات محقق نشده، نگاه ماشین‌محوری است که نسبت به شهر حاکم بوده است. ما باید از محلات شروع بکنیم و با مشارکت جمعی، همبستگی و مساعدت اجتماعی شرایطی را به‌وجود بیاوریم که جامعه معلولان احساس کنند که شهر متعلق به آنهاست. ما به هر میزان که مشارکت و مداخله شهروندان را بالا ببریم به‌طوری که شهروندان احساس کنند که مداخله آنها در امور شهر مؤثر است،
بهره‌وری خدمات افزایش خواهد یافت. امیدی که با روی کار آمدن مدیریت شهری جدید ایجاد شده، انتظار می‌رود که حجم قابل توجهی از فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی شهرداری به فرهنگ زیست شهری و شهر انسان‌مدار اختصاص پیدا کند. آنچه در رابطه با مدنیت در شهر در سال‌های گذشته مغفول واقع شده، امید می‌رود که با توجه ویژه معاونت فرهنگی و اجتماعی و سازمان فرهنگی و هنری شهرداری، تحول لازم در رویکرد مدیریت شهری به سمت بسترسازی مدنیت شهری و مناسب‌سازی شهر برای جامعه معلولان صورت بگیرد.
اما مسئولیت‌های مهمی متوجه دستگاه‌های دولتی و نهادهای فرهنگی و اجتماعی در ارتباط با رفع مشکلات جامعه معلولان است که متأسفانه برنامه‌ها و طرح‌های مربوطه هیچ‌گاه به‌صورت ریشه‌ای به مسائل نگاه نکرده و اقدامات صورت گرفته همواره به شکل شعاری بوده و نتایج مطلوبی را به بار نیاورده است. در سطح ملی باید نگاه علمی و تخصصی به بخش‌های فرهنگی و اجتماعی حاکم شود و در ۲ بخش مذکور نظارت، هدایت و برنامه‌های درون بخشی، بین‌بخشی و فرابخشی تحت نظارت دولت ملی حاکم شود.
عضو سابق شورای شهر تهران
منبع: همشهری
