طرح تفصیلی وحی مُنزل نیست/کاهش سطح ذائقه مردم در ساخت‌وساز
تب مدرنیته، معماری و شهرسازی اصفهان را تحت تاثیر قرار داده و به نوعی شهر را به سمت بی‌هویتی هدایت می‌کند.
به گزارش خبرنگار ایمنا، سبک معماری اصفهان همواره زبانزد خاص و عام بوده و به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بناهای تاریخی اصفهان با معماری خاص هویت این شهر را تشکیل می‌دهند.
اما اخیراً تب مدرنیته، معماری و شهرسازی اصفهان را تحت تاثیر قرار داده و به نوعی شهر را به سمت بی هویتی هدایت می‌کند. برخی کارشناسان نبود مدیریت واحد شهری را دلیل بروز این هرج و مرج می‌دانند. کاهش سطح ذائقه مردم نسبت به استفاده از معماری حرفه‌ای از دیگر دلایل هرج و مرج در شهرسازی اصفهان است که شیرین طغیانی، رییس کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان به آن اشاره می‌کند.
کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی یکی از نهادهای تاثیرگذار و تصمیم ساز در حوزه ساخت و ساز است. به منظور نگاهی اجمالی به برنامه‌های این کمیسیون در سال جاری و بررسی وضعیت برخی از شاخصه‌های معماری در شهر اصفهان گفت‌وگویی با شیرین طغیانی انجام داده‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
مهم ترین سیاست‌گذاری‌های سال ۹۷ کمیسیون عمران، معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر اصفهان چیست؟
در تمام بررسی‌های کارشناسی و تحقیقات میدانی و تحقیق بر روی موارد کمیته‌های نظارتی طی شش ماه اخیر مشخص شد که عمده مشکلات مردم با شهرداری در حوزه شهرسازی است. موضوعات بسیار متفاوتی را در این زمینه داریم که برخی از این موضوعات واقعی و برخی ذهنی است و مردم احساس می‌کنند که با شهرداری مشکل دارند. از این رو امسال رفع این مشکلات را در اولویت یرنامه‌های این کمیسیون در بخش شهرسازی قرار دادیم.
۲۶ موضوع در حوزه شهرسازی احصا شد که در دستور کار قرار گرفت. در صورت رسیدگی به این موضوعات بخش اعظمی از مشکلات مردم با شهرداری برطرف خواهد شد. این موضوعات را به معاونت شهرسازی ارایه دادیم. قرار شد کارگروه‌های مختلف کمیسیون معماری، عمران و شهرسازی شورای شهر طی دو ماه جلسات پی در پی را با مسئولان معاونت شهرسازی شهرداری داشته باشد و معاونت شهرسازی برنامه‌های خود در این خصوص ارایه دهد و در نهایت تا پایان سال شاهد حل بخش اعظم این مشکلات باشیم.
البته باید توجه داشت که بخشی از مشکلات شهرسازی موجود در شهر اصفهان نیز خارج از حیطه شهرداری بوده و به اداراتی مانند راه و شهرسازی، بیمه، ثبت اسناد و ... بر می‌گردد. در این شرایط چنانچه همه دستگاه‌های مسئول همکاری لازم را داشته باشند ما می‌توانیم به نقاط خوبی دست یابیم.
برای بخش عمرانی شهر در سال جاری چه برنامه‌هایی دارید؟
در این بخش در مرحله احصای شرایط پروژه‌های عمرانی هستیم که در گذشته کلید خورده و سال‌هاست آماده بهره برداری هستند. بخش حقوقی شهرداری نیز به ما در این زمینه در خصوص بررسی آخرین وضعیت پروژه‌ها کمک می‌کند.بررسی کنیم که در چه مرحله‌ای هستند.
همچنین وضعیت پروژه‌های جدید را ارزیابی می‌کنیم. شهرداری ادعا می‌کند که در سال ۹۷ پروژه جدید ندارد که البته این ادعا اشتباه نیست چرا که پروژه‌های مسکوت مناده در شهر در واقع هدر رفت منابع است و بسیاری از این پروژه‌ها به جای اینکه به نتیجه برسند در حال فرسوده شدن است و این رویکرد خیلی شجاعانه‌ای است.
ما سعی داریم به جای رویکردهای احساسی و نمایش اقدامات به مردم رویکرد عقلانی داشته باشیم تا زندگی با کیفیت برای شهروندان ایجاد کنیم.
شما همواره نسبت به وضعیت سیما و منظر شهری اصفهان انتقاد داشته و اعلام کردید که وضعیت موجود شایسته مردم اصفهان نیست. دلایل خود را توضیح می‌دهید؟
بله من بر این باورم که جایگاه اصفهان در بخش سیما و منظر شهری تقلیل یافته. دلایل این امر را بررسی کردیم. یکی از دلایل این است که آنچه در کمیته سیما و منظر شهری تصویب می‌شود با آنچه توسط پیمانکاران اجرایی می‌شود کاملا متفاوت است شهرداری نیز این موضوع را تایید کرده است.
از سویی دیگر ما ذائقه مردم و بازار را در اجرای پروژه‌های زیباسازی مورد توجه قرار نداده‌ایم و آنچه اجرایی کرده‌ایم خیلی خشک و هندسی است. در این زمینه شهرداری مرجعی برای تغییر روند سیما و منظر شهری نیست چرا که باید مطابق طرح تفصیلی برنامه‌ریزی شود اما می‌تواند در قالب پیشنهادی سیما و منظر شهری را یک مقدار منعطف کند چرا که بر این باوریم که اگر فضا را منعطف‌تر کنیم و پای دیگر اصول محکم بایستیم.
ما در حوزه سیما و منظر شهری از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد حرفه‌ای استفاده نکردیم و باید از این ظرفیت نیز استفاده لازم را داشته باشیم.
در قالب مسابقه، نمایشگاه و ...ذائقه مردم را بشناسیم و روی این امر برنامه‌ریزی کنیم. البته باید توجه داشته باشیم که سطح سیما و منظر شهری بازاری کاهش یافته و باید حرفه‌ای را در این زمینه به فعالیت دعوت کنیم.
ما باید سطح ذائقه مردم را در بخش سیما و منظر شهری بالا ببریم چرا که روز به روز شاهد نماهایی در اصفهان هستیم که هیچ‌گونه رابطه‌ای با فرهنگ و تاریخ شهر اصفهان ندارد. باید سیما و منظر مناسب اصفهان از حوزه حرفه‌ای‌ها در سطح عامه تسری یابد و مردم باید به نمای بومی اصفهان افتخار کنند.
ما در این زمینه برنامه‌ریزی‌هایی راداریم که در بلند مدت خودش را نشان می‌دهد. باید توجه داشت که در بخش معماری و شهرسازی چنانچه برنامه‌ریزی و هدفی زود خودنمایی کند مسلما دارای آسیب‌هایی است و مانند مسکّنی است که پس از مدتی کوتاه به آسیب تبدیل می‌شود.در معماری و شهرسازی باید از اقدلامات زودبازده به شدت پرهیزکرد. در سال‌های گذشته نتایج این روش‌ها را دیده‌ایم.
در خصوص وضعیت توجه به خط آسمان در ساخت و سازهای اصفهان چه برآوردی دارید؟
خط آسمان یکی از ۲۶ مشکل طرح تفصیلی است. ما در طرح تفصیلی با چالش‌های زیادی رو به رو هستیم که یکی از آنها همین کدهای ارتفاعی است که در زمانی کد ارتفاعای یک منطقه پنج طبقه بوده و در بازنگری یک قسمتی از منطقه کد چهار طبقه دریافت کرده است. و اگر ما بخواهیم طرح تفصیلی را اجرایی کنیم در یک کوچه ساختمان‌هایی را داریم که حالت دندانه دندانه ایجاد کرده و خط آسمان را دچار شکست کرده است.
از این رو قرار شد موضوعاتی در طرح تفصیلی که برای ما چالش ایجاد کرده را بررسی کنیم که از جمله آن خط آسمان، سیما و منظر شهری است و باید توجه داشت که این چالش‌ها، عدالت اجتماعی را نیز دچار اختلال کرده و باید برطرف شود.
ما در این زمینه راهی جز تعامل با مهندسان معمار نداریم. سال‌های قبل همیشه تنبیه مورد توجه مسئولان بوده که نتیجه خوبی نداشت و ضروری است که بنا را بر تشویق بگذاریم تا نتایج بهتری را به دست بیاوریم.
به صورت کلی طرح تفصیلی را قبول دارید یا خیر؟
ما حق نداریم بگوییم که طرح تفصیلی را قبول می‌کنیم یا نه. طرح تفصیلی از مبادی حقوقی و کارشناسی زیادی رد شده. البته از سویی دیگر هم نباید طرح تفصیلی را وحی مُنزل بدانیم. ما در نظر داریم بازنگری های لازم را در بخش هایی از طرح تفصیلی در دستور کار قرار دهیم.
هر طرحی در بحث های خاص خودش دچار آزمون و خطا است. ما باید در راستای تدوین طرح های ساختاری راهبردی مانند طرح آمایش شهری حرکت کنیم. برخی می گویند طرح تفصیلی باید کنار گذاشته شود و من چنین اعتقادی ندارم چرا که بر روی این طرح سال‌ها کار مطالعاتی انجام شده است و نمی‌توان گفت همه کسانی که روی این طرح کار کرده‌اند دچار اشتباه بوده‌اند.
باید توجه داشت که علی رغم همه مشکلات اگر معماری و شهرسازی اصفهان هنوز نسبت به دیگر شهرهای کشور دارای نظام شهرسازی قوی است، از نتایج طرح تفصیلی است.
رییس سازمان نظام مهندسی کشور بر این باور است که احیای بافت فرسوده در کلانشهرهای کشور طرحی شکست خورده است. شما در این خصوص چه اعتقادی دارید؟
منم همین اعتقاد را دارم. نگاه ما به بافت‌های تاریخی یک نگاه موضعی است. ما قصد داشتیم این بخش را به موزه تبدیل کنیم تا دیگران بازدید کنند. جریان زندگی را از بافت‌های فرسوده خالی کردیم. روش‌ها و نوع برخوردهایی که کردیم منجر به این شد که دیگر مردم تمایلی برای زندگی در بافت فرسوده نداشته باشند و مردم به صورت خودجوش این بافت‌ها را به نفع مهاجرین بسیار پایین جامعه خالی کردند. مهاجران با ضوابط بسیار کم و انتظارات بسیار پایین در بافت فرسوده سکونت کردند و از آنجایی که انتظارات بسیار پایین بود دیگر توجهی به این مناطق انجام نشد.
مدیریت و نگاه چندگانه بافت تاریخی نیز در شکست این طرح نقش بسزایی داشته است، اگر بخواهیم بافت تاریخی را با موفقیت احیا کنیم این بخش باید از تصدی مدیریت چندگانه خارج شود و برای احیا و ایجاد محرکه‌های توسعه‌ای به بخش خصوصی واگذار شود.
باید از ظرفیت و پتانسیل‌های انسانی برای احیای بافت فرسوده استفاده کنیم و طی سال‌های اخیر از این موضوع غافل بوده‌ایم. برای مثال باید تعدادی از خانه‌های موجود دربافت فرسوده و تاریخی شهر را متناسب با نیاز روز بازسازی کنیم و از چهره‌های شاخصی که در بین مردم دارای محبوبیت هستند بخواهیم مدتی را در این منازل زندگی کنند و با این شرایط می توانیم این مناطق را به برند تبدیل کنیم و ابزاری تشویقی برای بازگشت زندگی به بافت فرسوده که منجر به اصلاح خودجوش این بخش نیز می‌شود به وجود آوریم.
