نگاهی بر اشتباهات معمارانه / معماران از خطاهای این عرصه گفتند

نشست تخصصی بررسی اشتباهات معمارانه به مناسبت روز معمار با حضور اساتید و هنرجویان در مرکز معماری ایران برگزار شد.

هنرآنلاین، نشست تخصصی بررسی اشتباهات معمارانه با سخنرانی رضا صیادیان، سارا کلانتری، محمدرضا نیکبخت و مهرداد زواره محمدی برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر مهرداد زواره محمدی، مدیر این پنل بر لزوم توجه به اشتباهات و درس گرفتن از آن‌ها تأکید کرد و در این باره گفت: اصولاً اشتباه، خطا یا شکست در کار حرفه‌ای ممکن است با یک خاطره بد یا یک ترس درونی مواجه شود. به این معنا که افراد ممکن است با اشتباه مورد قضاوت کارفرما یا افراد پیرامونی خود مواجه شوند.

او افزود: در واقع تکرار این اشتباهات و خطاها تأثیر مستقیم بر اعتماد به نفس افراد دارد که در نهایت مشکلات بیشتری را برای یک معمار موجب می‌شود بنابراین زاویه دید شما باید نسبت به خطا اصلاح شود زیرا اشتباه فضایی برای رسیدن به موفقیت است.

زواره محمدی تصریح کرد: همه ما پس از فارغ‌التحصیلی نیاز به موقعیتی برای وارد شدن به فضای حرفه‌ای داریم که باید به آن توجه جدی شود. لازمه تبدیل شدن به یک معمار و مهندس خوب طی کردن درست فضای اپراتوری است که در آنجا می‌توان اشتباه کرد و مواخذه نشد. زیرا در آن قسمت می‌توان لایه‌های تخصصی و موارد مورد نیاز را به درستی آموخت و به داشته‌ها افزود.

سارا کلانتری، مهندس برجسته معمار نیز در ادامه این نشست، اشتباه را امری اجتناب ناپذیر خواند و در این باره گفت: اشتباه امری اجتناب ناپذیر است و همه ما مرتکب آن می‌شویم. اما سؤال من این است که آیا تا به حال فکر کرده‌اید ما پروژه‌ها را چگونه به مخاطب معرفی می‌کنیم؟ نمایش چند عکس یا فیلم کوتاه راه حل ماست و در اغلب موارد پروژه‌های ما به وسیله همین عکس‌های محدود معرفی می‌شود.

او افزود: بزرگ‌ترین مشکل ما این است که در جامعه و مسابقات بین‌المللی با همین عکس‌ها کار را معرفی می‌کنیم در صورتی که معماری خوب تمام حواس انسان را برمی‌انگیزد.

این معمار ادامه داد: معماری خوب پاسخ درست به یک مسئله است اما متأسفانه امروزه به حدی، تصور ما از معماری سطحی شده که به چند عکس و بخش کوچکی از معماری که فرم است بسنده می‌کنیم. در صورتی که برای دریافت درست باید فضا را تجربه کرد و دید که معمار چگونه به پروژه نگاه کرده و چه پاسخی به صورت مسئله داده است.

کلانتری در ادامه درباره پروژه خود صحبت کرد: پروژه لویی کان که در شهر سن دیه گو ساخته شده، فرمی نیست البته شاید از عکس‌ها قضاوت دیگری داشته باشید اما بودن در فضا نشان می‌دهد که معمار چقدر خوب به فضا و شرایط پاسخ داده است. او یک فضای تهی و خالی طراحی کرده که ما در شهرمان بسیار کم داریم. فضایی که به سمت اقیانوس بی‌نهایت امتداد می‌یابد.

این معمار در ادامه درباره پروژه‌های انجام شده و ویژگی‌های به کار رفته در آن صحبت کرد.

محمد رضا نیکبخت، معمار برجسته و نام آشنا نیز در ادامه این نشست با ارائه اسلایدهای مختلف به توضیح درباره خطاهای معماری خود در طول دوران فعالیتش پرداخت.

او گفت: نخستین پروژه من در هنگام فارغ‌التحصیلی طراحی شد اما در سال 77 به اجرا رسید. من در این اثر یک مهندس تازه کار بودم که در طراحی بسیار علاقه‌مند بودم که بتوانم پارکینگ دست و دل‌بازی داشته باشم اما از بد حادثه مهندس محاسب جوانی با من همراه شد که با تمام ایده‌های من موافقت می‌کرد و این بسیار خطرناک است.

او افزود: این نکته را بدانید که بسیار خطرناک است، مشاوران شما هر آنچه که می‌گویید را بی‌چون و چرا بپذیرند بنابراین گاهی ایستادگی آن‌ها نشان دهنده بودن بایدها و نبایدهای لازم در کار فرد است.

این معمار ادامه داد: ما در این پروژه کل نیروی داینامیک را بر روی دو دیوار وارد کردیم. این موضوع موجب شد که این دیوارها انبوه فراوانی از میلگرد شود که نقطه ضعفی جدی بود و سبب شد که در کار اجرا فوق‌العاده برای بتن‌ریزی فشار تحمل کنیم اما قطعاً اگر این پروژه را امروز در دست داشتم، دیگر این ایده را اجرا نمی‌کردم.

رضا صیادیان، دیگر مهندس معمار نیز در ادامه این نشست گفت: همان‌طور که دوستان گفتند، خطا یا اشتباه اجتناب‌ناپذیر است اما بین خطا و اشتباه تفاوت وجود دارد زیرا خطا آگاهانه است و مربوط به وقتی است که یک تجربه مشابه داشته‌ایم و آن را تکرار می‌کنیم اما اشتباه در مورد مواردی است که ما از آن آگاه نیستیم و این تجربه برای نخستین بار انجام می‌شود بنابراین اشتباه بخشی از این ماجراست.

او افزود: ما در بسیاری از پروژه‌ها، روش و سعی و اشتباه را به عنوان یک متد استفاده کرده‌ایم. در واقع کسی که اقدام به عمل می‌کند، نه از اشتباه می‌ترسد و نه آن را تکرار می‌کند بلکه از آن درس می‌گیرد.

این معمار تصریح کرد: مسئله اصلی اینجاست که اگر اشتباه نکنیم چگونه به نقاط ضعف خودمان پی می‌بریم و آن‌ها را درمان می‌کنیم؟ پس انسان‌های باهوش نه تنها از اشتباهات نمی‌ترسند بلکه از آن درس می‌گیرند و دیگر آن را تکرار نمی‌کنند. بنابراین از نظر من اشتباه نه تنها بد نیست بلکه خوب است.

صیادیان تأکید کرد: شما به عنوان یک معمار روزانه در معرض گرفتن تصمیمات متعدد و انتخاب‌های متنوعی هستید لذا طبیعی است که در این مسیر اشتباهاتی را نیز مرتکب شوید که بخشی از کار و فرایند طراحی است. بدیهی است که افراد حرفه‌ای کمتر اشتباه می‌کنند و هر چه پیش می‌روند، این میزان کاهش می‌یابد اما هرگز این ضریب به صفر نمی‌رسد.

این نشست در ادامه با گفت‌وگویی تعاملی و اشتراک‌گذاری تجربه‌ها بین حضار و سخنرانان پنل ادامه یافت.