چگونه می‌توان از ایجاد بافت فرسوده جلوگیری کرد؟
معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد گفت: راهکار پیشگیری از ایجاد بافت‌های فرسوده در سال‌های آینده این است که برای محدوده شهر، یک بار برای افق طرح جامع و یک بار دیگر برای دو برابر افق طرح جامع برنامه‌ریزی داشته باشیم.
به گزارش قدس آنلاین ، محمدرضا حسین نژاد، امروز در همایش ملی بازآفرینی فضاهای شهری که در تالار شهر برگزار شد، اظهار کرد: اگر بافت فرسوده ما دریک بازه زمانی از بین برود و جزو بافت‌های پایدار شهری شود، اما برای بافت‌های فرسوده‌ای که در آینده به وجود خواهند آمد باید چه کنیم؟
وی با تاکید بر اینکه «طرح‌های جامع و تفصیلی در کشور، ناکارآمد هستند و نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای مردم باشند اما با همین وجود به دنبال یک اصلاح در آنها هستیم»، عنوان کرد: در گذشته یک محدوده شهر داشتیم؛ مثلا یک محدوده 25 ساله داشتیم. سپس قلنون محدوده 25 ساله را حذف و محدوده و حریم را ایجاد کردند و گفتند ساخت و ساز در حریم ممنوع است. این موضوع شدنی نیست. در مقابل موج مردم که نمی‌توانیم مقاومت کنیم و بگوییم ممنوع است. البته مکان‌هایی همچون دامداری، گلخانه و... استثنا شدند. به محض اینکه خدمات آب، برق و گاز می‌آید در کنار آن توده جمعیتی شکل می‌گیرد.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد تصریح کرد:راهکار این است که برای محدوده شهر یک بار برای افق طرح جامع و یک بار دیگر برای دو برابر افق طرح جامع برنامه‌ریزی داشته باشیم. در این برنامه‌ریزی باید تمام کاربری‌های انتفاعی سفید باشد و اصلا معلوم نشود که دغدغه خریدوفروش زمین خارج از محدوه رخ ندهد، اما شریان‌های اصلی درجه یک و دو یعنی کاربری‌های خدماتی و آموزشی در حریم برای دو برابر افق طرح جامع مشخص باشد.
حسین‌نژاد ادامه داد: در طرح‌های بالا دست می‌گفتیم مهاجرت از مبدا را کاهش دهیم، تسهیلاتی در شهرهای کوچک و روستاها به وجود بیاوریم تا جلوی مهاجرت را بگیریم و... . آزموده را آزموده خطاست. یک زمانی جمعیت روستایی 70 درصد و جمعیت شهری 30 درصد بود اما در حال حاضر این نسبت برعکس شده است.
وی توضیح داد: یکی از بزرگترین معضلات ما اصلاح کالبد و تامین سرانه هاست. اگر افق را خارج از محدوده می‌دیدیم، مدیریت شهری طبق برنامه ای که دارد در افق پیاده کردن طرح جامع، 15 سال هم در خارج از محدوده اراضی اصلی مورد نیاز شهر را که قیمت پایینی داشته خریده است.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری مشهد گفت: همیشه نیازهای معیشتی نیست که مهاجرت را به وجود می‌آورد. گاهی برخی خواسته‌های غلط فرهنگی این مهاجرت را به وجود می‌آورد و عرصه برای افراد کم توان کم می‌شود و آنها به حاشیه رانده می‌شوند.
وی افزود: باید بپذیریم که در حریم حتما باید برنامه داشته باشیم.اگر برای مردم برنامه نداشته باشیم آنها برای ما برنامه خواهند داشت و از ما پیشتازتر خواهند شد. در نقشه‌ای که برای طرح جامع شهرها دیده می‌شود مازاد بر محدوده شهر برای یک افق 10 تا 15 ساله برنامه تامین سرانه خدماتی و صرفا نه برنامه سرانه انتفاعی دیده شود. در این صورت اگر ساخت و سازی از دستمان در رفت لااقل در کالبد جلو هستیم و فقط مسائلی همچون اشتغال، امنیت و... صورت مسئله بازآفرینی ما خواهد بود نه اصلاح کالبدی که میلیون‌ها تومان از اعتبار شهرداری به آن تعلق بگیرد.
حسین‌نژاد در خصوص سه شاخص مهم در بافت‌های فرسوده گفت: نفوذ ناپذیری، که به معنای کم بودن عرض معبر است، ریزدانگی که به معنای کوچک بودن قطعات است و مقاوم نبودن مهمترین ویژگی‌های بافت فرسوده هستند که در سکونتگاه‌های غیر رسمی و بافت فرسوده ما وجود دارند.
وی تصریح کرد: وقتی مساحت هشت پهنه و 64 محله که در حاشیه شهر مشهد هستند و فرسوده‌اند را با بافت فرسوده داخل شهر جمع می‌زنیم به مساحت حدود ۶۰۰۰ هکتار می‌رسیم، بنابراین کل مساحت مشهد هم 30 هزار هکتار است. پس یک ششم مشهد دارای بافت فرسوده است.
