کشف سرستون ایلخانی در میدان امام همدان!
«در اجرای طرح پیاده‌راه‌سازی میدان امام (ره) همدان، بخشی از سرستون سنگی احتمالا متعلق به دوره ایلخانی به دست آمده، اما این دلیلی برای انجام مطالعات باستانشناسی در این شهر «مادی» نیست!»
به گزارش ایسنا، طرح مرکز تاریخی همدان یعنی میدان امام خمینی (ره) قرار است 6 خیابان منتهی به میدان امام خمینی(ره) شهر همدان را که به صورت پازل‌هایی از یک چیدمان شهری هستند، به پیاده‌راه تبدیل کند، بنابراین باید طرح‌های معماری در این میدان را که مهمترین آن طرح شمسه است از این میدان تاریخی به عنوان بخشی از تاریخ معماری و شهرسازی ایران و حافظه تاریخی شهر همدان پاک کند، اما به نظر می‌رسد مهمترین نکته از این پازل فراموش شده است؛
«همدان شهری است که روی لایه‌های باستانی در دوره‌های مختلف بنا شده و یکی از مشکلات شهر این است که زمان حفاری‌ها از کارشناسان میراث دعوت نمی‌شود»
این اعتراض را حسین زندی، دوستدار میراث‌فرهنگی همدان مطرح می‌کند؛ او به خبرنگار ایسنا می‌گوید: سوالی که بارها با شهرداری و اداره میراث استان همدان مطرح کردیم این است که چرا در حفاری‌های رینگ اول شهر کارشناسان به طور دایمی حضور ندارند؟
او با بیان این‌که به نظر نباید به راحتی اجازه حفاری در رینگ اول شهر صادر شود، ادامه می‌دهد: معتقدیم هر حفاری که صورت می‌گیرد چه توسط نهادهای دولتی و حاکمیتی و چه مالکان خصوصی، میراث فرهنگی باید حضور داشته باشد.
وی به کشف تکه‌ای از سرستون در میدان امام همدان و حتی تابوتی سنگی در یکی از کوچه‌های همدان و در ادامه انتشار اخباری درباره‌ی کشف خمره در میدان امام در چند ماه گذشته اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: اگر کارشناسان میراث در چنین حفاری‌هایی حضور داشته باشند و نظارت کنند شایعه درباره‌ی کشف خمره شکل نمی‌گیرد، در چند هفته‌ی گذشته زمانی که شهرداری منطقه یک همدان عملیات گودبرداری انجام می‌داد، چند شی سفالی در پیاده‌راه خیابان اکباتان پیدا شد که به دلیل شفاف عمل نکردن شهرداری شایعات زیادی در فضای مجازی منتشر شد.
او اضافه می‌کند: بعد از مدتی میراث فرهنگی آن را تکذیب کرد و رییس پایگاه هگمتانه اعلام کرد که سفال‌های پیدا شده تمبوشه‌هایی برای انتقال آب بوده است.
زندی تاکید می‌کند: همه مسئولان میراث فرهنگی می‌دانند، همدان شهری است که روی لایه‌های باستانی در دوره‌های مختلف بنا شده و یکی از مشکلات شهر این است که زمان حفاری‌ها از کارشناسان میراث دعوت نمی‌شود.
نیازی به انجام مطالعه باستانشناسی در میدان امام همدان نیست
احمد ترابی، معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان همدان در این زمینه به ایسنا توضیح می‌دهد: چند روز گذشته بخشی از سرستون سنگی در میدان امام (ره) همدان پیدا شد که میراث فرهنگی آن را به موزه هگمتانه منتقل کرد تا مطالعه روی آن انجام شود.
او با بیان این‌که نمی‌توان تائید کرد که این اثر متعلق به همین میدان و از دروه‌های گذشته باشد، ادامه می‌دهد: با توجه به قرار گرفتن آن در سطح زمین و نه در بخش‌های زیرین‌تر، ممکن است آن را از جای دیگر آورده باشند، چون به صورت منفرد فقط بخشی از سر ستون است و کاملا مشخص است که سرجای خود نبوده است، فقط یک تکه شکسته است.
ترابی در ادامه به آغاز بررسی‌ها روی نقش و نگارهای این سرستون اشاره می‌کند و می‌گوید: احتمال می‌دهند آن متعلق به به بنایی از دوره‌ی ایلخانی یا سلجوقی باشد.
او در پاسخ به این پرسش که با توجه به کشف این سر ستون، آیا نیازی به انجام مطالعات باستانشناسی در میدان امام وجود ندارد، تاکید می‌کند: چون این تکه به دست آمده در سطح بوده، نمی‌توان گفت آن متعلق به همین مکان است، بنابراین نیاز به انجام مطالعات باستانشناسی نیست و شهرداری در ادامه در حال انجام کارهای پیاده‌راه‌سازی پروژه است.
کشف تابوت سنگی در طرح خاکبرداری برای آب
ترابی به کشف تابوت سنگی توسط کارگردان آب و فاضلاب در حین انجام حفاری و اجرای عملیات پروژه آب و فاضلاب در کوچه جراحان خیابان باباطاهر همدان اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: اکنون باستان‌شناسان در حال بررسی روی آن و احتمالا آغاز مطالعاتی در این منطقه هستند، تا بعد از رسیدن به یک جواب، این تابوت سنگی نیز به موزه‌ی هگمتانه منتقل شود.
او بیان می‌کند: به جز این دو شی سنگی به دست آمده در دو منطقه‌ی مختلف همدان، تا امروز شی دیگری به دست نیامده که بخواهیم آن را منتقل کنیم.
وی درباره‌ی شایعه‌ی کشف خمره در میدان امام همدان نیز می‌گوید: آن یک شوخی از سوی معاون شهردار همدان بود.
علی مالمیر، مدیرکل میراث فرهنگی همدان، یک روز بعد از کشف این تابوت سنگی، درباره‌ی قدمت آن‌ها اعلام کرده بود؛ حدس‌های اولیه حاکی از آن است که قدمت این سنگ‌ها مربوط به دوره اشکانیان است اما باید برای تعیین دوره تاریخی دقیق، این اشیاء مورد بررسی قرار گیرند.
اگر به درخواست‌های دوستداران میراث فرهنگی توجه می‌شد
به گزارش ایسنا، شاید اگر در آغاز کار طرح پیاده‌راه سازی، به اعتراض‌ها و درخواست‌های دوستداران میراث‌فرهنگی در روز 17 مرداد توجه می‌شد، همان‌طور که امیر شهاب رضویان، کارگردان و مستندساز همدانی در نامه‌ای خطاب به مسئولان شهری همدان نسبت به این وضعیت اعتراض کرد و نوشت: «از شورای شهر می‌خواهم به جای دست بردن در نقشه کلی سطح میدان مرکزی همدان، فقط به ترمیم و سنگفرش کردن بخش آسفالت آن اقدام کنند. براساس نقشه جدید، همه‌ی نقشه قدیمیِ آن که بخشی از هویت تاریخی میدان است از بین می‌رود و علاوه‌بر آن، طرح شمسه که در معماری ایرانی نمادی از ذات حق است و در سقف‌ها و گنبدها کار می‌شده، به طرحی زمینی و زیرپای رهگذران مبدل می‌شود که در شان این کهن الگوی ارزشمند نیست و در تاریخ معماری و شهرسازی اسلامی نیز هیچ موقع در کف و زیر پا به کار برده نشده است.» دل‌نگرانی‌های دوستداران میراث فرهنگی نیز مبنی بر احتمال کشف آثار و تخریب آن‌ها در همان موقعیت کمتر می‌شد. حتی ۱۴ روز بعد از اولین نامه، یعنی در روز منسوب به «شهر همدان» نیز گروهی از هنرمندان و فرهنگ‌دوستان همدانی یا اصالتا متعلق به استان همدان در نامه‌ای به مسوولان شهرداری، استانداری، اداره میراث فرهنگی و گردشگری و شورای شهر همدان خواستار بازنگری و تصحیح نقشه و عملیات عمرانی نقشه‌ی این میدان تاریخی را شده و اعلام کردند؛«برجسته‌ترین معماران و طراحان ایران و جهان به طراحی چنین میدانی با چنین مقیاس و عظمت، تاریخ و ویژگی‌های کالبدی علاقه‌مند هستند و با تخریب‌های صورت گرفته، این فرصت به مرور از دست می‌رود.»
