همه ناگفته های سلطانیه در ۱۶ فصل کاوش

گنبد و ارگ عظیم سلطانیه روایتگر اقتدار هنر و معماری ایرانی واسلامی، اثری ارزشمند از سبک معماری آذری، بر دشتی سرسبز می درخشد، گنبدی فیروزه ای که همگان را به تحسین وا می دارد.

گنبد سلطانیه یادگار سال های پویایی هنر و معماری ایرانی است، هنری که خوی خشن مغولان را رام کرد و در طول حکومت ایلخانان بنای عظیم گنبد سلطانیه با نقش و نگاری زیبا برپا شد تا یادگاری بر آیندگان در ایران و اسلامی باشد.

نماد گردشگری استان زنجان را می توان در گنبد سلطانیه خلاصه کرد، بنای عظیم و باشکوه که با وجود همه عظمت و شکوهی که دارد هنوز به جایگاه واقعی خود در زمینه گردشگری در کشور نرسیده است.

سلطانیه زخم خورده سال هایی است که میراث فرهنگی و گردشگری زنجان بی تفاوت به هنر و قدمت تاریخی این گنبد بود و امروز پس از سالها گنبد سلطانیه آرام آرام به جایگاه واقعی خود در زمینه جذب گردشگر می رسد هر چند که با نقطه ایده آل خود فاصله بسیاری دارد.

در این زمینه استاندار زنجان بر توسعه شهری و مبلمان شهر سلطانیه و حفظ آن تاکید کرده و گفت: پایه گذاری نماها و طراحی های متناسب با هویت فرهنگی شهر در سلطانیه با دقت انجام و ادامه داشته باشد.

 اسدالله درویش امیری استاندار زنجان خواستار همراهی مردم و مسوولان این شهر برای حفظ هویت معماری این شهر شد و تاکید کرد: در ساخت و ساز و توسعه این شهر باید دقت زیادی صورت گیرد. در نمای ساختمان های شهر نمود معماری شهر رعایت شود و طراحی ساختمان های شاخص این شهر با توجه به شرایط فرهنگی و تمدنی آن انجام شود.

تجمیع و انتشار ۱۶ فصل کاوش های صورت گرفته در گنبد سلطانیه تجمیع و منتشر می شود

مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی استان زنجان از تجمیع و انتشار ۱۶ فصل کاوش های صورت گرفته در گنبد سلطانیه خبر داد و گفت: قرار است که در سال ۹۶ موضوع تجمیع و انتشار این ۱۶ فصل کاوش به نتیجه برسد.

یحیی رحمتی در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: این امر خود از بابت خواناسازی گنبد سلطانیه کمک به‌سزایی می‌تواند داشته باشد. ۱۶ فصل کاوش عدد کمی نیست و می‌تواند دیتاهای ارزشمندی را در معرض قضاوت عموم در مورد تاریخچه سلطانیه قرار بدهد.

وی ادامه داد: این ۱۶ فصل کاوش توسط دکتر میرفتاح انجام شده است و این یک حسن محسوب می‌شود که از پراکنده‌کاری جلوگیری کرده است که می‌تواند اتفاق خوب در حوزه انتشار تحقیقات و نتایج حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی در کشور باشد.

رحمتی با بیان اینکه هنوز ما عرصه‌های بسیار زیادی را مخصوصا در خود ارگ داریم که باید کاوش و خوانا شود، گفت:  تکمیل برج و بارو در تکمیل قصع گنبد سلطانیه می‌تواند کمک کند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان افزود: دیتاهای علمی فقط می‌تواند طبقه خاص را مخاطب قرار دهد اما قصه و اتفاقات می‌تواند عموم مردم را درگیر کند.

رحمتی با بیان اینکه بناهای مغولی شاخصه اصلی دارند، گفت: دروازه ورودی عمومی همیشه در جبهه شمالی قرار دارد و ورودی خاص در جبهه جنوبی است. اگر مجوز کاوش و پیگرد و ساماندهی را بگیریم می‌توانیم این قصه را تکمیل‌تر کنیم. گنبد به مجموعه هم شهرسازی و هم معماری و آنچه که به عنوان آثار انسان‌ساخت در شهر است باید شناخته شود.

با اعتباری بالغ بر ۲۰۰ میلیون تومان مبلمان محیط ارگ سلطانیه ساماندهی می‌شود

وی در ادامه با اشاره به وضعیت مبلمان شهری سلطانیه، گفت:  با اعتباری بالغ بر ۲۰۰ میلیون تومان مبلمان محیط ارگ سلطانیه ساماندهی می‌شود. مشخصات شناسنامه همه محوطه‌ها درمی‌آید و نصب می‌شود.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان گفت: بحث نور محوطه تامین می‌شود. نحوه گردش گردشگر در فضا تعریف می‌شود که این شروعی است برای ساماندهی سلیقه شهری در شهر سلطانیه. برای اینکه سلیقه شهری سلطانیه را شکل دهیم، یک جاهایی مدیریت کلان را هم می‌خواهد.

رحمتی افزود: معماری داخل شهر هنوز متاثر از زیبایی گنبد نیست. خود گنبد سلطانیه یک سبک بسیار خوبی است برای اینکه بتوانیم این را با شهر تعمیم دهیم. شهریت یک منطقه را معماری سنتی تقویت می‌کند. استفاده تک تک از بناها به عنوان یک منظر شهری می‌تواند خیلی به ما کمک کند.

همچنین مسئول پایگاه جهانی گنبد سلطانیه گفت: ما چند کارگاره را فعال کردیم کارگاهی که با نیروهای خودمان بود. کوره‌های آجرپزی را فعال کردیم تا در واقع مصالح خود گنبد را تامین کنیم. الان هم ما طرح ویژه را پیگیری کردیم که قراردادش احتمالا تا پایان امسال یا نهایتا فروردین‌ماه بسته می‌شود. مقدمات قرارداد طرح ویژه گنبد سلطانیه فراهم شده است.

دکتر میر موسی انیران هم در گفتگو با خبرنگار مهر، افزود: طرح ویژه در واقع همان طرح تفصیلی با رویکرد بافت‌های تاریخی است. سعی کردیم طرح ویژه را طوری تعیین کنیم که گنبد سلطانیه را در مجموع شهر سلطانیه ببینند. اشکالاتی در قرارداد تفصیلی بود که دست‌اندرکاران شهر و استان خیلی مسیر درست را نمی‌دانستند و نیاز بود که ما یک راهکار و مسیر درست برای آن شهر طراحی کنیم که این طرح فکر می کنم پاسخ‌گو باشد.

وی ادامه داد: گنبد سلطانیه خصوصیات و کاردکردهای خاص خود را دارد و این نوع ساخت و معماری در دنیا بی‌نظیر است.

انیران افزود: در طرح ویژه با مسئولان مربوطه صحبت کردیم، نظر من محدود به شهر نبود. سلطانیه در طول سال‌ها این طرحی را به خود دیده و نمی توان گفت فقط محدود به شهر سلطانیه است. از دوستانی که در این مسیر حرکت می‌کنند درخواست داریم منابع را تامین کنند تا این را به بناهایی که در اطراف گنبد هستند ربط دهیم و پیوستگی را اعمال کنیم.

مسئول پایگاه جهانی گنبد سلطانیه گفت: باید پیوستگی در این مجموعه را اجرا کنیم که شامل شاه‌بلاغی، ملاحسن کاشی که مظلوم واقع شده و کسی علاقه‌مند نیست آن را ببیند که در نظر داشتیم یک ارتباط منطقی با گنبد ایجاد کنیم. یک محور گردشگری از شاه‌بلاغی تا گنبد سلطانیه شروع شود.

انیران افزود: هدف ما این است که گردشگر به جای ۱۰ ساعت یک شبانه‌روز در اینجا بماند و این اتفاقات است که باعث ماندگاری گردشگر خواهد شد. تا محور گردشگری را در این مکان ایجاد نکنیم، ماندگاری گردشگر افزایش پیدا نخواهد کرد.

مسئول پایگاه جهانی گنبد سلطانیه با بیان اینکه با توجه به وجود مجموعه جهانی گنبد سلطانیه، طرح ویژه این شهر اجرا خواهد شد، افزود: طرح تفصیلی شهر سلطانیه مورد توجه مسئولان شهری بوده که این طرح روند مشخصی نداشته و باید طرح ویژه برای این شهر اجرایی شود.

انیران ادامه داد: طرح ویژه سلطانیه بر اساس طرح‎ بافت‎های تاریخی اجرا خواهد شد و دستگاه‎های مختلف اجرایی همچون راه و شهرسازی، بنیاد مسکن، شهرداری، میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، پایگاه جهانی گنبد سلطانیه و ... در اجرای این طرح همکاری و مشارکت خواهند داشت.

وی ادامه داد: گنبد سلطانیه باید تا الان شهر را منتفع می‌کرد و گردشگر می‌آورد. دوستانی که در شهر سلطانیه هستند بعضی از مراسم، اتفاقات و ... در گنبد برگزار می‌شد. ارتباطی که بین شهر سلطانیه و شهر زنجان باشد شکل نگرفته است. دوستان استانداری باید برخی از جلسات خود را در گنبد برگزار کنند.

طرح ویژه سلطانیه در راستای منتفع کردن مردم سلطانیه

مسئول پایگاه جهانی گنبد سلطانیه با بیان اینکه طرح ویژه سلطانیه در راستای منتفع کردن مردم سلطانیه با استفاده از جاذبه‌هایی موجود در این منطقه است، گفت: هدف ما در راستای توانمند کردن گنبد سلطانیه است. در مسیری حرکت می‌کنیم که این گنبد و مردم این منطقه را توانمند کنیم و دلبستگی افرادی که در این شهر هستند را نسبت به این گنبد بیشتر کنیم و هر چقدر این اخوت را بیشتر کنیم حتما گنبد سلطانیه مسیر درست خود را طی خواهد کرد.

وی ادامه داد: کار بزرگی که پیگیر آن هستیم این است که مجوزی را از پژوهشگاه برای پیگرد ضلع جنوبی گنبد سلطانیه بگیریم که هنوز خوانا نیست. برای برج و باروی ارگ، در واقع حصار کامل مجموعه را نداریم و نیاز است که پیگردی شکل بگیرد نه حفاری. پیگردی کاری است که برای مشخص کردن پی ساختمان یا مسیر پی برج و بارو شکل می‌گیرد.

مسئول پایگاه جهانی گنبد سلطانیه افزود: کارگاه مرمت تزئینات ما حتما در ایام عید هم فعال است اما اواخر فروردین‌ماه پیگردی را شروع می‌کنیم. سنگ‌ها برای برج و بارو تامین شده و سنگ‌تراش و استادکار هم داریم و بخشی نیاز است که یک سری دستگاه‌ها را تامین کنیم و سپس شروع خواهیم کرد برای بازسازی برج و باروی ضلع جنوبی و یک برج هم در ضلع شمال شرقی که آن هم نیاز است که تکمیل شود.

انیران افزود: خود گنبد ایستا است و در گذشته مرمت‌های خاصی روی گنبد انجام شده و مقاوم‌سازی خاصی انجام شده و یک سری با نرم‌افزارهای خاص آمدند و گنبد را مدل‌سازی کردند و نشان داده که گنبد در برابر زمین‌لرزه مقاوم است. خود گنبد آجری است و پیوسته ساخته شده و حدود ۱۰ متر عرض دیوار است و سبک‌سازی هم در گذشته‌های خیلی دور انجام شده و مقاومت ساختمان در برابر زمین لرزه تضمین کرده است.

انیران گفت: در بافت‌های قدیمی وقتی ۱۶ فصل حفاری کردیم نیاز است که نقشه باستان‌شناختی داشته باشیم و این نقشه‌ای است که فضاهای کاوش شده را به ما نشان دهد. ما بر اساس آن فضاها مسیرهای دیگر کاوش را تعیین می‌کنیم. سال ۸۰ کاوش‌هایی که از طرف سازمان شکل می‌گرفت به اتمام رسیده است.

خانه های مسافر در سلطانیه ایجاد می شود

فرماندار سلطانیه هم در زمینه بحث رونق گردشگری سلطانیه با اعلام اینکه خانه های مسافر در سلطانیه ایجاد می شود، گفت: بهره گیری از منازل بخش خصوصی درجهت ارائه به گردشگران، درقالب سوئیت های گردشگری از جمله راهکارهای پیشبرنده و کم هزینه برای ارتقای سطح شهرستان سلطانیه، به لحاظ جایگاه گردشگری است.

پرویز خالقی افزود:  یکی از فوائد این طرح را استفاده مستقیم مردم شهرستان، از درآمدهای حاصل از گردشگری و به عبارتی افزایش درآمد سرانه خانوارها در مقوله گردشگری عنوان کرد.

تحقق طرح خانه های مسافر در سلطانیه و به هدف رساندن مسیر این طرح موجب خواهد گشت تا به نوعی تدارکات لازم برای جذب سرمایه گذار درجهت احداث هتل و مجموعه اقامتی در این شهرستان فراهم شود

وی با بیان میزان تأثیرگذاری امر استفاده از تمامی ظرفیت ها در راستای تحقق اهداف کوتاه و بلند مدت، گفت: تحقق طرح خانه های مسافر در سلطانیه و به هدف رساندن مسیر این طرح موجب خواهد گشت تا به نوعی تدارکات لازم برای جذب سرمایه گذار درجهت احداث هتل و مجموعه اقامتی در این شهرستان فراهم گردد، چراکه به بار نشستن این طرح موجب افزایش میزان گردشگران و بدنبال آن ایجاد جذبه در منطقه برای سرمایه گذاری را در پی خواهد داشت.

خالقی  گفت: طرح خانه مسافر می تواند درقالب سایت و یا وبلاگ اینترنتی در اختیار عموم قرار گرفته و با درج اسامی خانه های مسافر، تصاویری از این منازل و تشریح تصویری میزان امکانات آن و ... این امکان به گردشگران داده شود تا قبل از عزیمت به شهرستان، نسبت به تعیین محل اقامت خود، اقدام نمایند و در ادامه نیز پایین بودن هزینه این نوع اقامت ها را یکی از دلایل امیدوار کننده برای شکل گیری اهداف آن قلمداد ساخت.

خالقی از مدیر کل میراث فرهنگی استان خواست تا پس از معرفی تعدادی از منازل سلطانیه از سوی کمیته فنی به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان، که صلاحیت لازمه را از دید کمیته فنی دارند، این دسته از منازل را مورد بررسی قرار داده و در این باره همچنین خواست تا آن اداره کل نسبت به اعطای مجوز مربوطه به منازل تأیید شده و همچنین اعطای تسهیلات جهت افزایش ارتقای سطح کیفی این دسته از منازل برای این طرح درنظر گرفته شود.

بی شک ایجاد زیر ساخت های گردشگری در شهرستان سلطانیه بخصوص در محدوده شهر تاریخی سلطانیه می تواند نقش مهمی در اقتصاد منطقه داشته و روند توسعه شهرستان را سرعت دهد. شهرستان تازه تاسیس سلطانیه می تواند با استفاده از بستر اماکن تاریخی و جذب گردشگر نه تنها به اقتصاد این شهر کمک کند بلکه در فرایند  توسعه گردشگری و ایجاد ساختار برای صنعت گردشگری هم تاثیر بزرگی داشته باشد.