نوآوری جالب دانشجویان برای سرپناه زلزله‌زدگان : خانه امن با نی و کاهگل !

گروهی از دانشجویان معماری از دانشکده‌های مختلف در نخستین روزهای زلزله کرمانشاه، با حضور در مناطق زلزله‌زده مشغول ساخت سرپناهی به‌نام کومه برای اهالی روستاهای زلزله‌زده شدند. کل این سازه در چهار روز و با هزینه کمتر از 500 هزار تومان ساخته شد.

به گزارش فانوس، از همان روزهای ابتدایی که زلزله ‌ بسیاری از مردم کرمانشاه را بی‌خانمان کرد، برخی روستاییان، بی‌آنکه منتظر کمک‌های امدادی و چادر باشند خودشان دست‌به‌کار شدند تا سقفی موقت برای مصون ماندن از سرما برای خود ایجاد کنند. گروهی داوطلب از فارغ‌‌التحصیلان و دانشجویان معماری با به‌کارگیری یک روش ابداعی در مقاوم‌سازی کپرها به اقامتگاه‌هایی حتی بهتر از کانکس به کمک زلزله‌زدگان آمدند.

خانم سارا مرادی عضو تیم دانشجویی سلام درباره ایده و چگونگی فعالیت‌شان در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح نو» می‌گوید: «‌ما نخستین‌بار در سال 91 به همراه چند تن از دانشجویان و یکی از اساتیدمان برای ساخت سرپناه به منطقه زلزله‌زده ورزقان رفتیم و در آنجا سرپناه را با کیسه‌های شنی می‌ساختیم که هشت‌ریشتر هم در مقابل زلزله مقاوم است. در سال گذشته نیز پس از زلزله کرمانشاه برای ساخت چنین سرپناهی راهی مناطق زلزله‌زده شدیم. چند روز بعد از زلزله برای بازدید و ارزیابی مناطق رفتیم و  از همان زمان نیز فراخوانی برای جذب دانشجویان دانشگاه‌های مختلف دادیم. بعد از یک جلسه توجیهی برای بچه‌ها راهی کرمانشاه شدیم.»

مرادی می‌گوید: «‌ما با ایده کیسه‌های شنی به کرمانشاه رفتیم ولی وقتی به کرمانشاه رفتیم خانواده‌هایی را دیدیم که در کنار چادرهایشان برای خود کپر ساخته بودند. ما به این فکر افتادیم که همین کار اهالی روستاهای سرپل ذهاب را ارتقا دهیم. پس از بررسی‌های فراوان تصمیم به ساخت سرپناه‌هایی به نام «کومه» گرفتیم و از نی‌زارها به‌عنوان ستون استفاده کردیم. اولین کومه را برای خودمان ساختیم که اهالی روستاها به ما اعتماد کنند. زیرا برایشان عجیب بود که چگونه یک سازه با چند تا نی و مقداری گِل سرپا می‌ماند. ما وقتی اولین کومه را ساختیم به همراه هشت نفر از بچه‌ها روی آن رفتیم  بالا و پایین پریدیم تا اهالی آنجا به این سرپناه‌ها اعتماد کنند.‌»  هنگام ساخت اولین کومه تک‌تک بچه‌ها آموزش دیدند و بعد از آن هر نفر سرپرست گروه‌های جدیدی شده و به همراه چند نفر دیگر به روستاهای دیگر رفته و شروع به ساخت این سرپناه‌ها کردند. اوایل اهالی روستاها کمک نمی‌کردند اما کم‌کم خودشان هم آستین بالا زده و به کمک ما آمدند.

مرادی می‌گوید: ما حدود چهار ماه در کرمانشاه ساکن بودیم و تقریباً 50 تا کومه ساختیم.

دکتر مهدی رییسی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و از اعضا و ایده‌پردازان اولیه این گروه می‌گوید: زلزله کرمانشاه، حجم زیادی خرابی به بار آورده بود. به عبارتی اگرچه تعداد کشته‌ها و زخمی‌ها در زلزله کرمانشاه، قابل مقایسه با بم نبود اما ۷۰‌هزار آواره برجا گذاشت که نیمی از آن‌ها در شهر و نیم دیگر در روستاها ساکن بودند.

رییسی ادامه می‌دهد: ما از همان ساعات نخست پس از زلزله در یکی از شبکه‌های پیام‌رسان، گروهی با عنوان «سلام» را تشکیل دادیم و از دانشجویان عمران و معماری خواستیم ‌ما را در ساخت سرپناه موقت برای زلزله‌زدگان یاری کنند. خوشبختانه همان ساعات اول، تعداد زیادی از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان اعلام آمادگی کردند تا ما را در ساخت سرپناه برای زلزله‌زدگان استان کرمانشاه یاری دهند. ما می‌خواستیم از «سند بگ» یا همان کیسه‌شنی به‌عنوان سرپناه استفاده کنیم اما به این نتیجه رسیدیم که مردم منطقه از نی استفاده می‌کنند و یک سازه قوسی شکل می‌سازند که هم این فرم و هم نی در معماری سنتی ما جایگاه ویژه‌ای دارند. از این رو ساخت سندبگ را رها کردیم چرا که وقتی مردم طی چهار یا پنج ساعت می‌توانستند سرپناهی از نی بسازند، زمان خود را صرف ساخت کیسه شنی که به وقتی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر روز احتیاج داشت، نمی‌کردند. به همین خاطر روی سازه‌هایی از نی که با فرهنگ و زیست‌بوم آن‌ها هم هماهنگ بود متمرکز شدیم.

این استاد معماری می‌گوید: ما در سرپل‌ذهاب و قصرشیرین با مشارکت حداکثری مردم روبه‌رو بودیم تا آنجا که برخی روستاییان، بی‌آنکه منتظر کمک‌های امدادی و چادر باشند خودشان دست به کار شده بودند تا سقفی موقت برای مصون ماندن از سرما برای خود ایجاد کنند. در قصرشیرین زنان روستایی با بهره‌گیری از دانش و سنت بومی، نی‌های اطراف رودخانه الوند را می‌چیدند و با اتصال و بافتن آن‌ها به هم، کپرهای استوانه‌ای شکلی را می‌ساختند که با پلاستیک پوشیده می‌شد.

عدم ارائه کانکس به مستاجران سرپل ذهاب/ ملاک بنیاد مسکن در واگذاری کانکس سرمایه داری است

بیشتر از یک ماه از زلزله استان کرمانشاه و دو شهر قصر شیرین و سرپل ذهاب می گذرد، این در حالی است که در این مدت زمان هنوز متولیان اسکان خانواده های زلزله زدگان نتوانسته اند تعهدات قانونی خود را برای ارائه کانکس به این افراد عمل کند.

بیشتر از یک ماه از زلزله استان کرمانشاه و دو شهر قصر شیرین و سرپل ذهاب می گذرد، این در حالی است که در این مدت زمان هنوز متولیان اسکان خانواده های زلزله زدگان نتوانسته اند تعهدات قانونی خود را برای ارائه کانکس به این افراد عمل کند.

به گزارش تیتر شهر: سرمای استخوان سوز کرمانشاه این روزها زندگی زلزله زدگان را در چادرهایی که بعد از وقوع این حادثه طبیعی به آنها واگذار شده، با مشکل روبه رو کرده است.

به رغم تاکیدات مقام معظم رهبری و رئیس جمهور مبنی بر  ارائه خدمات به زلزله زدگان اما همچنان بنیاد مسکن سرپل ذهاب در واگذاری این چاردیواری های آهنی مشکلاتی را برای  آوارگان زلزله کرمانشاه به وجود آورده است.

بخش نامه تعجب آور یکی از مسئولان استان کرمانشاه مبنی بر تعیین شرایط واگذاری کانکس به خانواده های زلزله زده در فضای مجازی با واکنش های تندی از سوی مردم روبه رو شده است.

به رغم آنکه بعد از وقوع زلزله بزرگ کرمانشاه بیشترین کمک رسانی انجام شده از سوی مردم در سراسر کشور انجام شده است، اما گویا مسئولان بنیاد مسکن شهر کوچک سرپل ذهاب در واگذاری کانکس های مسکونی که حداقل کار مسئولان استانی در مقابل زلزله زدگان است، مانده است.

در متن این نامه آمده است: فردی(خانم) آسیب‌دیده در زلزله سرپل‌ذهاب به دلیل‌ داشتن منزل استیجاری نمی‌تواند برای اسکان موقت کانکس دریافت کند.

نگاه  عجیب برخی از مسئولان دولتی به اسکان بانوانی که در جریان زلزله کل خانواده  خود را از دست داده اند باعث شده تا با واکنش های تندی از سوی مردم روبه رو شود. سوال اینجاست که بعد از وقوع این حادثه بزرگ و دردآور باز هم نگاه های جنسیتی و طبقاتی باید در ارائه حداقل های خدمات رسانی از سوی مسئولان دولتی و سازمانی برای زلزله زدگان حاکم باشد؟

 اما نامه حمید دیموئی، رئیس ستاد معین بنیاد مسکن اصفهان  که برای  کمک به آسیب‌دیدگان در منطقه زلزله‌زده سرپل‌ذهاب حضور دارد،  واقعیت دردناک دیگری را نشان می دهد: در این نامه عنوان شده است: احتراما به استحضار می‌رساند با توجه به درخواست خانم.... که مستاجر بوده امکان تحویل کانکس طبق ضوابط امکان‌پذیر نمی‌باشد.

 

از نوآوری دانشجویان معماری برای اسکان زلزله زدگان: کپرهای کاهگلی، سقف موقت می شوند

با همکاری مردم محلی کرمانشاه و یک گروه داوطلب از دانشجویان معماری دانشگاه های تهران کپرهایی حتی بهتر از کانکس برای سکونت موقت زلزله زدگان ساخته شده.کل این سازه در 4 روز و با هزینه کمتر از 500 هزار تومان ساخته می‌شود.

 

ایران آنلاین /مژگان جمشیدی: از همان نخستین روزهایی که زلزله 7.3 ریشتری، بخش‌های وسیعی از کرمانشاه را لرزاند و بسیاری از مردم را بی‌خانمان کرد، برخی روستاییان، بی‌آنکه منتظر کمک‌های امدادی و چادر باشند خودشان دست به کار شدند تا سقفی موقت برای مصون ماندن از سرما برای خود ایجاد کنند. در قصر شیرین زنان روستایی با بهره‌گیری از دانش و سنت بومی، نی‌های اطراف رودخانه «الوند» را می‌چیدند و با اتصال و بافتن آنها به هم، کپرهای استوانه‌ای شکلی را ایجاد می‌کردند که با پلاستیک پوشیده می‌شد. کپرهای ساخته شده که در اصطلاح محلی به آنها زیج گفته می‌شود و تا این زمان محافظ چندان خوبی در برابر سرما و باران نبود اما حالا با همکاری یک گروه داوطلب از فارغ التحصیلان و دانشجویان معماری دانشگاه های تهران و بکارگیری یک روش ابداعی در مقاوم‌سازی کپرها به اقامتگاه هایی حتی بهتر از کانکس برای سکونت موقت زلزله زدگان روستایی تبدیل شده است.

محمد محمدحسینی، فارغ التحصیل رشته معماری از دانشگاه هنر که در عملیات مقاوم‌سازی کپرها شرکت داشته در گفت‌و‌گو با ایران گفت: حدود دو هفته قبل به منظور کمک به ساخت سرپناه موقت برای زلزله زدگان با همراهی آقای دکتر رئیسی از دانشگاه شهید بهشتی و دوستان معمار دیگر از جمله خانم مرادی و آقای جواهری وارد منطقه شدیم. ما قبلاً در زمان زلزله ورزقان هم تجربه ساخت سازه‌ای به نام ابرخشت برای اسکان موقت زلزله زدگان در ورزقان را داشتیم و با همین ذهنیت به کرمانشاه رفتیم اما با بازدیدی که از اسلام آباد غرب و کرند تا سرپل ذهاب و روستاهای سمت ثلاث باباجانی و ارتفاعات دالاهو و همچنین اِزگِله و بخش‌های اطرافش داشتیم متوجه شدیم در اینجا مردم خودشان با استفاده از نی‌های روییده شده در حاشیه رودخانه‌ها در حال ساخت نوعی کپر سنتی هستند.

ظاهراً بسیاری از مردم این روش را بلد بودند به خصوص خانم‌ها که ابتدا نی‌ها را در زمین می‌کاشتند و بعد رشته‌های فرعی را از بالا به هم گره و بافت می‌زدند و سپس روی این کپرها که حالت نیمه استوانه‌ای داشت کیسه پلاستیکی می‌کشیدند. ولی این سازه مقاومت زیادی در برابر باد و باران و سرما ندارد بنابراین فکر کردیم کپرها را مقاوم‌سازی کنیم. کار را از روستای «دنگی کاکاعبداله» شروع کردیم. در ابتدا به سراغ افرادی رفتیم که خودشان درصدد ساخت این کپرها با نی بودند که از مشارکت خودشان هم استفاده کنیم. برای مقاوم‌سازی از همان ابتدای کار پی‌ریزی انجام دادیم یعنی نی‌ها را در داخل زمین و گودال هایی که کنده می‌شد قرار داده و با سنگ و خاک محکم کردیم.

او افزود: بعد از ساخت کپر با تأمین مقداری گچ و خاک، سازه را محکم‌تر کردیم به گونه‌ای که هم در برابر سرما و آب و حریق عایق شود. برای این کار ابتدا دور نی‌ها با فاصله 60 سانتی متر از هم یک لایه چند سانتی متری گچ زنده گرفتیم تا قوس‌ها کاملاً محکم شود، در واقع نی‌ها حکم میلگرد و گچ هم حکم بتون را داشت، بنابراین شرایط به گونه‌ای شد که هر قوس بتواند وزن زیادی را تحمل کند. سپس روی این سازه را با مخلوطی از گچ و خاک پوشاندیم که برای پیوستگی این لایه گچ اندود، از رابیتس یا توری یا بافتن نی‌ها در زیر کار استفاده کردیم. برای ایجاد عایق رطوبتی هم از کاهگل استفاده کردیم. کل این سازه در 4 روز و با هزینه‌ای کمتر از 500 هزار تومان ساخته می‌شود.
او افزود: مشابه این سازه را در روستای کوئیک هم به تعداد سه تا کپر ایجاد کردیم و تلاش کردیم این شیوه مقاوم‌سازی را به مردم آموزش دهیم تا اگر کانکسی در اختیار نداشتند از این سازه به عنوان اسکان موقت استفاده کنند. البته مردم بیشتر دنبال کانکس هستند چون از نظر آنها دو سه میلیون تومان می‌ارزد. در حالیکه کانکس اگر وسیله گرمایشی نداشته باشد غیر قابل اسکان و بسیار سرد است، اما کپرها با معماری بومی و سنتی خودشان سازگارتر است و در صورت نگهداری شاید تا 10 سال هم بماند و بعدها می‌توانند وقتی خانه هایشان را ساختند از این بنا به عنوان اقامتگاه بوم گردی و یا انباری و یا محل نگهداری دام شان استفاده مجدد هم بکنند.