بازنگری طرح تفصیلی فرصتی برای افزایش انضباط شهری

معاون شهرسازی و معماری گفت: استفاده درست از فرصت‌ها و طرح‌های شهری نگرانی از تأثیرات بودجه بر شهرداری تهران را به حداقل می رساند.

به گزارش فانوس، دکتر پیروز حناچی در جلسه ارزیابی طرح تفصیلی جدید شهر تهران که به منظور بررسی کاستی‌ها و برجستگی‌ها، نقاط ضعف و قوت این طرح و با حضور متخصصان و مهندسان مشاور تهیه کننده طرح تفصیلی و الگوی توسعه مناطق 22 گانه شهر تهران برگزار شد، گفت: با توجه به زیرساخت‌های موجود در شهر تهران، در آغاز رقم زدن دوره‌ای جدید برای شهر تهران، نمی‌توان به نقطه صفر بازگشت اما برای درست برداشتن گامهای نخست، نیاز به همفکری و راهنمایی‌های مؤثر صاحب نظران، متخصصان و مهندسان مشاور طرح تفصیلی شهر تهران ضروری است.

وی افزود: معضلاتی که در حال حاضر در شهر تهران با آن روبرو هستیم ناشی از آرزوهای بزرگی بوده است که لزوماً برنامه ­ریزی نشده و بر طبق سلیقه شخصی اجرا شده اند و تأثیر خود را بر بودجه شهرداری گذاشته و اصرار بر تأمین اعتبار آن بودجه، شهرداری تهران را از انضباط خارج کرده است.

 معاون شهردار تهران با اشاره به این که پیش از این همواره، برای کالبد شهر برنامه ریزی شده است، تصریح کرد: شواهد نشان می دهد بخش های اقتصادی خصوصاً اقتصاد غیر شفاف بسیار جلوتر حرکت نموده است تا جایی که اثرات عمیق خود را بر کالبد شهر گذاشته است و در حال حاضر باید به دنبال بررسی این موضوع باشیم که طرح‌های توسعه شهری تا چه میزان در به وجود آوردن وضعیتی که امروز در شهر تهران با آن روبرو هستیم نقش داشته است.

وی با اشاره به این که پایبندی به طرح های شهری یکی از اصول بسیار مهمی است که همواره باید به آن توجه داشت، افزود: در مقایسه با سال 1382 که آغاز دوره برنامه ریزی برای شهر تهران بود و پس از آن سال 1386 که این برنامه ها به تصویب رسید، امروز با توجه به زیرساخت ها و تجربیات و اطلاعات موجود محکمتر از پیش گام خواهیم برداشت.

 معاون شهردار تهران با اشاره به چگونگی آغاز دوره بازبینی طرح تفصیلی شهر تهران، تصریح کرد: آنچه در این خصوص مهم است آن است که چه مسیری طی شده است، وضعیت موجود و مشکلات به چه صورت است و از طرفی توجه به چشم انداز تعریف شده در پیش روی شهر تهران ضروری است.

وی با بیان این که تجارب گذشته نمایانگر این است که در دوره‌هایی که توانسته‌ایم جامعه را نسبت به موضوعاتی حساس و با خود همراه کنیم  بهتر توانسته‌ایم تأثیرگذار باشیم و مسیر را اصلاح کنیم، افزود: گوشه‌هایی از بحران‌های جدی شهر تهران بحران آب، بحران های زیست محیطی و یا دور شدن برخی از مناطق شهر تهران از افق جمعیتی تعریف شده می باشد که در حال ظهور است لذا باید تلاش کنیم تا دوره جدید را با همان مشکلات پیشین آغاز نکنیم؛ چرا که در این صورت به همان نتایج اشتباه سابق خواهیم رسید.

حناچی با اشاره به این که در آستانه بررسی برنامه سوم شهرداری هستیم که به زودی در شورای اسلامی شهر مطرح می شود، خاطرنشان کرد: فرصتی استثنائی پیش آمده که بتوانیم برنامه‌ها را با هم، هم سو کرده و دوره جدیدی را برای برنامه‌ریزی شهر تهران آغاز نماییم، لذا باید توجه نماییم که در گذشته با چه مشکلات و چالشهایی روبرو بودیم و کدام مسائل باعث شده است تا با مشکلات موجود مواجه باشیم.

بنا براعلام روابط عمومی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران، وی با اشاره به این که لایحه منابع پایدار از سوی دولت به مجلس ارائه شده است، گفت: این موضوع فرصتی برای پاسخگویی به این سوال است که شهرهایمان با چه منابعی و چگونه باید اداره بشوند که درصورت استفاده درست از فرصت های استثنائی، ضمانت اجرای طرح ها تا حدود زیادی بالا خواهد رفت و نگرانی های ناشی از تأثیرات بودجه بر شهرداری تهران به حداقل خواهد رسید.

منبع: ایسنا

طرح جامع شهری بدون رویکرد محیط زیست موفق نخواهد بود

اصفهان- ایرنا- رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان اصفهان گفت: اگر طرح جامع شهری با رویکرد جدی محیط زیست، بوم شناسی ارزیابی و تدوین نشود چیزی به جزسنگ و گچ و معماری تحویل مردم نخواهد داد.

به گزارش ایرنا، نعمت الله اکبری روز پنجشنبه در مراسم اعلان عمومی شروع فرآیند تهیه برنامه جامع شهر اصفهان در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی اصفهان، افزود: تدوین طرح های جامع شهری با رویکرد جدید باید از زمان های گذشته در کشور آغاز می شد تا امروز شاهد عوارض و گرفتاری ها در اکثر کلان شهرها نباشیم.
وی اظهارداشت: برای این که بتوانیم طرح جامع شهری را از نگاه کالبدی و سخت افزاری خارج کنیم باید به سمت و سویی که در گذشته جوامع توسعه یافته آغاز کردند، پیش برویم.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی اصفهان تصریح کرد: هشت سال گذشته بحث برنامه آمایش شهری را به عنوان یک ضرورت در شورای شهر اصفهان مطرح کردم اگر برای شهرها به دنبال راه چاره نباشیم از منظر برنامه ریزی آمایش شهری راهی که می رویم نادرست است.
وی تصریح کرد: چهار رکن قابلیت زندگی برای مردم شهر از جمله رقابت پذیری، بانک پذیر شدن و مشارکت شهری امروز روی میز توسعه شهری است.
اکبری ادامه داد : برنامه ملی آمایش سرزمین به صورت جدی روی میز دولت قرار گرفت و قرار است این سند ملی به زودی تهیه شود.
وی بیان کرد: وقتی بحث از برنامه آمایش می شود مقیاس نقشه ها یک 250 هزارم است که هرگز رویکرد را برای شهرها در پی نخواهد داشت.
بگفته وی 88 درصد جمعیت استان اصفهان و 94 درصد شهرستان اصفهان شهری است.

** طرح جامع شهری زمینه توسعه پایدار را فراهم می کند.
شهردار اصفهان در این مراسم با بیان این که برای حل مشکلات شهر نیازمند یک نگاه راهبردری هستیم، گفت: اندیشه جدید اصفهان را به جایگاه واقعی خود می رساند اما این اقدامات نیازمند اراده همگانی است.
قدرت الله نوروزی با بیان این که اصفهان به عنوان پایلوت طرح جامع شهری با رویکرد جدید در کشور انتخاب شد، افزود: این طرح مساله محور است و بر آمایش شهری تاکید دارد که باید تمامی ضوابط و مبانی توسعه پایدار در آن لحاظ شود.
وی بیان کرد: این طرح باید به صورت شبکه ای و جامع مشکلات شهر را دیده و مشکلات مربوط به آن را درک کند، همچنین طرح جامع شهری زیست پذیری و توسعه محوری، بحران آب، آلودگی هوا و صوتی، حمل و نقل عمومی را در نظر بگیرد.
شهردار اصفهان با بیان این که به دنبال سرزندگی در این شهر هستیم، اضافه کرد: در طرح جامع شهری باید نگاه دقیقی به زوایای فرهنگی، اجتماعی و سیاسی صورت بگیرد در این طرح فارغ از مشکلات امروز، آینده را در نظر گرفت.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان گفت: یکی از مهمترین دلایل ناکارآمدی طرح های جامع شهری نگاه از بالا به پایین بود از این رو با در نظر گرفتن رویکرد نوین و جدید نظریات ذینفعان و مردم را برای این طرح در نظر گرفتیم.
حجت الله غلامی با اشاره به عدم توجه به بافت فرسوده در شهر اصفهان بیان کرد: بیش از چهار هزار هکتار اراضی بافت فرسوده و ناکارآمد شهری داریم که اگر مورد توجه قرار می گرفت امروز بافتهای تاریخی خالی از سکنه نمی شد و حاشیه نشینی همچون قارچ سر از خاک بیرون نمی آورد و امروز بزرگترین معضل این شهر حاشیه نشینی نمی شد.
وی با بیان این که 15 درصد جمعیت شهر اصفهان در مناطق حاشیه ای ساکن و دچار بد مسکنی هستند، اظهارداشت: این مقوله ها باید در برنامه جامع شهر با رویکرد نوین دیده شود.
طرح جامع و طرح تفصیلی 2 طرح مهم در برنامه ریزی و مدیریت شهری است که قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن طرح جامع این گونه تعریف شده است که طرح جامع، طرح بلندمدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری و کشاورزی و تاسیسات و تجهیزات و تسهیلات عمومی مناطق نوسازی، به سازی و اولویت های مربوط به آن ها تعیین شده است.

چرا طرح جامع سیلاب شهری را تهیه نکردید؟!

نماینده مردم چالوس در مجلس با اشاره به سیل در شمال کشور گفت: چندین بار به وزیر راه و شهرسازی اعلام کردیم که پل‌های منطقه در معرض فروریختن هستند، اما تاکنون توجهی نشده است.

به گزارش خبرنگار پارلمانی ایمنا،  قاسم احمدی لاشکی در تذکر شفاهی خود با بیان اینکه «اکنون نیز چند پل در چالوس و نوشهر در انتظار فروریختن به سر می برند » تاکید کرد: چرا تا وقتی که می توان با ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومان مشکل را حل کرد، اجازه می دهید خسارت ۴۰ میلیارد تومانی به منطقه وارد شود، بنابراین باید تمامی اتفاقات فوق را ناشی از سوء مدیریت دانست.

وی با انتقاداز از وزیر کشور به دلیل عدم تدوین طرح جامع سیلاب شهری، از دولت خواست هر چه سریعتر برای حل این معضل چاره اندیشی کند.

نایب رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس  همچنین ادامه داد: در همه جای دنیا رودخانه ها موجب توسعه می شوند، اما در ایران ویرانی، تخریب و نابودی و کشتن مردم را به دنبال دارند، لذا دولت و هیات دولت هرچه زودتر این موضوع را تعیین تکلیف کنند.

لاشکی تاکید کرد: اگر چه باید از آقایان نوبخت و نجار که به نیابت از دولت در منطقه سیل زده حضور یافتند، تشکر کنم، اما نکته اصلی این است که چرا هر چند سال یکبار چنین حادثه ای در این منطقه رخ می دهد و حتی موجب خسارت جانی می شود؟ باید از مسئولان پرسید مسئولیت جان باختن مردم با چه کسی است؟

نماینده مردم چالوس و نوشهر در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اگر چه باید از زحمات مسئولان هلال احمر که مقداری آذوقه میان مردم توزیع کردند، تشکر کرد، اما آیا راهکار این است؟

تشریح آخرین وضعیت بازبینی طرح‌های جامع استان فارس

سرپرست شهرسازی معماری استان فارس گفت: خشکسالی و نبودن بارش‌ها، ریزگردها و تخریب اراضی کشاورزی از مسایلی است که در بازبینی طرح‌های جامع شهرهای استان لحاظ شده است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، بهروز رویین‌تن، سرپرست شهرسازی معماری استان فارس درباره وضعیت بازبینی طرح‌های جامع شهرهای این استان گفت: طرح جامع اغلب شهرهای این استان در حال بازبینی هستند و مساله اغلب شهرها تخریب اراضی کشاورزی در اثر توسعه شهری است که مشاوران باید به آنها پاسخگو باشند که سعی دارند در مطالعاتشان به انسجام کالبدی برسند.

وی افزود: موضوع اراضی ملی نیز اغلب در شهرها سبب توسعه از هم گسیخته شهرها شده و مشکلات حقوقی هم به وجود آورده‌اند. به عنوان مثال برخی تعاونی‌ها در بخش‌هایی از این اراضی ساخت و سازهایی کرده‌اند که در توسعه شهری نه قابل چشم‌پوشی‌اند و نه بدون در نظر گرفتن مسایل حقوقی قابل الحاق به شهر هستند. به عنوان مثال در شهر فسا مشخصا از این موارد دیده می‌شود و عمدتا از این دسته مشکلات در ارتباط با طرح جامع وجود دارد.

این مدیر استانی در ادامه با اشاره به مشکلات زیست محیطی و لحاظ شدن نیازهای شهرها در بازبینی طرح جامع توضیح داد: تا به حال به طور معمول در شهرهای استان عارضه زیست محیطی نداشته‌ایم.  ولی مسایل اخیر مانند موضوع خشکسالی و نبودن بارش‌های فصلی مشکلاتی مانند ریزگردها را ایجاد کرده است. در این‌باره معمولا مشاوران سعی می‌کنند با توجه به دما یا غلظت آلایندگی‌ها جزایر حرارتی را مشخص کنند و پیشنهادشان در خصوص محدوده‌های ترافیکی و یا کاهش تعداد ماشین و خودرو و عبور و مرور جهت کاستن از مشکلات این چنینی است.

رویین‌تن با توجه به مشکل ریزگردها در استان گفت: در سال‌های اخیر در شهرهای جنوبی استان مانند "قیر" یا "کازرون" با مشکل ریزگردها بیشتر مواجهیم. ولی نسبت به استاهان‌هایی مانند اصفهان یا کرمانشاه این ریزگردها کمتر هستند.

وی توضیح داد: اغلب مسایل شهرها در استان فارس تخریب باغات و اراضی کشاورزی است. به عنوان مثال مشکل عمده شهر داراب کالبدی است و در توسعه شهری به اراضی کشاورزی می‌رسید. این شهر از جهات مختلف یا به ارتفاعات و یا با اراضی کشاورزی برخورد داشت و شاید بزرگترین چالش ما این بود که بتوانیم زمین مناسب توسعه را برا ی شهر داراب داشته باشیم.

وی همچنین در ادامه اضافه کرد: از میان ۳۸ قرارداد ۲۰ قرارداد مربوط به تهیه طرح جامع و تفصیلی است و ۱۸ قرارداد مربوط به عکس‌های هوایی و نقشه‌های پایه است که از این تعداد طرح حدود ۸ طرح تجدید نظر جامع در شهرهایی مانند داراب فیروز آباد، نورآباد، بوانات، کازرون و آباده و ۱۲ طرح تفصیلی در شهرهایی مانند آباده، قایمیه ، کوار، اقلید، نی ریز، مصیری ، فسا، سروستان، صفا شهر، فراش بند، اصطهبان، حاجی آباد و قیر در دست تهیه داریم.

رویین‌تن با اشاره به مسایل و نیازهای چند شهر استان فارس در تدوین بازبینی طرح جامع اضافه کرد: "فیروزآباد" شهری است که با توجه به طرح قبلی، دامنه وسیع توسعه را برای آن در نظر داشتند و هنوز هم نرخ رشد جمعیتی را برایش در نظر گرفتند. ولی این شهر باز هم زمین مازاد بر نیاز داشت و چالشی بود که شورای عالی با مشاور در رفت و برگشت‌ها داشت که در نهایت محدود زیادی از اراضی را از محدوده شهر خارج کردند.

 سرپرست شهرسازی معماری استان افزود: در "جنت شهر" نیز که نخستین طرح جامع را دارد، مشکل اصلی عبور مسیر جاده اصلی و ترانزیتی شیراز به بندرعباس بود که میزان زیادی تخریب و حریم جاده بخش زیادی از شهر را متاثر از خود کرد. در این باره مشاور در طرح، راهکارهایی مانند زمین‌های توسعه‌ای برای دادن معوض و آزادسازی جاده ارایه کرد که به دلیل مشکلات جغرافیایی آن محدوده امکان انحرافش از محدوده شهر وجود نداشت و مقرر شد با پیش‌بینی زمین لازم و دادن معوض زمینه‌ای را ایجاد کنند که آن مشکلات حل شود.

رویین‌تن گفت: در طرح اردکان هم عدم وجود زمین برای توسعه، قرارگیری در دل ارتفاعات، وجود شیب‌های بسیار زیاد و اراضی باغی سبب شد که توسعه این شهرها به بیرون محدوده صورت گرفت که در این باره نیز مشاور تمام وقتش را برای گزینه پیشنهادی توسعه مناسب قرار داد.

این مدیر استانی درباره بازبینی طرح‌های جامعی که در مراحل نهایی هستند، افزود: بازبینی طرح جامع برخی از شهرها مانند فیروزآباد، بوانات، جنت‌شهر، داراب و اردکان در دستور کار شورای عالی برای تصویب قرار دارند.

سرپرست شهرسازی معماری استان فارس درباره وضعیت بلند مرتبه‌سازی در نسبت با حریم گسل‌ها در استان فارس نیز توضیح داد: مساله دیگر استان، قرار گرفتن در معرض پهنه خطر زلزله بالا است. ما در استان گسل‌های متعددی با پهنه‌های پرخطر داریم. به همین دلیل آیین‌نامه‌های سازمان نظام مهندسی از سخت‌ترین آیین‌نامه‌هاست و موضوع مقاومت ساختمان‌ها در آنها با دقت خاصی پی‌گیری می‌شود.

وی اضافه کرد: در مجموع موضوع بلند مرتبه‌سازی در شهرهای استان نداریم و حتی شیراز ساختمان‌های بلند مرتبه یکپارچه ندارد و تعداد ساختمان‌های ۱۲ طبقه در نهایت بیش از انگشتان یک دست نیست. شیراز، شهری خطی است و به صورت شرقی، غریی کشیده شده. در شمال و جنوب این شهر گسل‌های فعال داریم و سابقه آنها مطالعه شده و براساس مطالعه مرکز تحقیقات وزارت راه و شهرسازی محل‌های مناسب جهت ساخت و سازهای بلند مرتبه نیز تعیین شده است.

رویین‌تن گفت: متاسفانه اغلب این مطالعات مورد توجه قرار نگرفته و بیشتر تحت تاثیر تقاضاهاست و گاهی این تقاضاها به حدود گسل هم مربوط است و ما چاره‌ای نداریم که آنها را ملزم کنیم به رعایت آیین‌نامه‌های سازمان نظام مهندسی و آیین‌نامه‌هایی که مربوط به زلزله است و به آنها استناد شده است./

اهداف طرح‌های TOD در اطراف تهران

توسعه و طراحی شهری با توسعه شهرهای ریل‌پایه و حمل‌ونقل همگانی به‌جای استفاده از خودروی شخصی اصل مهم طراحی شهری است. بنابراین مدل، شهرسازی ریل‌پایه در شهرهای اطراف تهران از جمله ری، پرند، هشتگرد و پردیس در حال پیگیری است.

تین‌نیوز | 

پس از سال‌ها تلاش و پیگیری بالاخره هفته گذشته کلیات «راهنمای طراحی شهری مبتنی بر حمل‌ونقل همگانی» در جلسه اخیر شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب رسید.

به گزارش خبرنگار تین‌نیوز، مدیرکل دفتر مهندسی و نظارت بر تاسیسات زیربنایی شرکت راه‌آهن توسعه و طراحی شهری با توسعه شهرهای ریل‌پایه و حمل‌ونقل همگانی به‌جای استفاده از خودروی شخصی را اصل مهم تصویب طراحی شهری دانست  و افزود: شهرسازی ریل‌پایه در شهرهای اطراف تهران از جمله پرند، هشتگرد و پردیس نیز در حال پیگیری است.

وحید علی‌قارداشی ادامه داد: مدنظر داریم تا ایستگاه راه‌آهن ری را به‌عنوان یکی از کانون‌های مهم حمل‌ونقلی در تهران در نظر بگیریم و همچنین عملیات اجرایی خطوط سوم و چهارم تهران-کرج را به اتمام برسانیم.

این مقام مسئول توضیح داد: این پروژه در مراحل نهایی آماده‌سازی جهت بهره‌برداری قرار دارد.

علی‌قارداشی نتیجه نهایی ارائه چنین خدماتی را تا سال 2050 استفاده همه شهروندان از قطارهای حومه‌ای، برقی و سریع‌السیر به‌ویژه از مسیرهای منتهی به تهران عنوان کرد و گفت: در حال حاضر ما در شرکت راه‌آهن و همکاران ما در شهرداری تهران، برای امتداد خط شش‌مترو به طول حدود دو کیلومتر از ایستگاه حرم‌عبدالعظیم تا خط حومه‌ای تهران-گرمسار، خط بلندبرد تهران-مشهد، خط یک و شش‌متروی تهران در یک نقطه به یکدیگر برنامه‌ریزی می‌کنیم.

این در حالی است که مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری و اقتصاد حمل‌ونقل راه‌آهن نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما از اتصال ایستگاه راه‌آهن تهران با مشارکت شرکت مشاور خارجی ARAF به متروی این منطقه در آینده نزدیک خبر داده است.

لیلا موسوی مکان‌یابی ایستگاه دوم و سوم راه‌آهن تهران را نیز هدف بعدی توسعه شهرهای ریل‌پایه عنوان کرد و یکی از اصلی‌ترین اهداف توسعه حمل‌ونقل را نیز ایجاد یکپارچگی بین مدهای مختلف حمل‌ونقل در جهت ایجاد یک زنجیره مناسب حمل‌ونقل عنوان کرد.

موسوی افزود: هدف و ماموریت راه‌آهن تنها توسعه خطوط فعلی راه‌آهن نیست و اتصال ایستگاه‌ها به سایر مدهای حمل‌ونقل، کسب رضایت مسافران و تکمیل زنجیره سفر هدف غایی در این‌باره است.

۱۶ چالش طرح تفصیلی شهرها ...

دبیرگروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور ایران گفت: شهرسازان جامعه مهندسان مشاور، ۱۶ آسیب شهرسازی را رصد کرده و به اطلاع مسئولان رسانده‌اند که با رفع آسیب‌های شناسایی شده می‌توان بخشی از مشکلات طرح‌های تفصیلی را کاهش داد.

سهراب مشهودی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهارکرد:  اجرایی نشدن طرح ­های جامع و تفصیلی به دلیل جزیره ­ای بودن اقدامات دستگاههای اجرایی ومشکلات ناشی از دستورالعمل­ های شرح خدمات، نخستین چالش طرح تفصیلی شهرها به شمار می رود.

این کارشناس ارشد شهرسازی و معماری افزود: در این راستا الزام دستگاه‌ها برای اجرای طرح‌­ها و برنامه­‌های طرح­ های جامع و تفصیلی، تدوین دستورالعمل مناسب برای شرح خدمات طرح ­های تفصیلی، هماهنگی با سازمان برنامه به منظور توجه جدی به طرح­ ها و برنامه­‌های طرح­‌های جامع و تفصیلی در برنامه یکساله و پنج­‌ساله، تهیه برنامه پنج ساله شهرداری­‌ها، پایش و نظارت طرح‌­های توسعه از جمله پیشنهاد اصلاحات، اقدامات و مواد قانونی برای تغییر ضرورت دارد.

وی دیگر مشکلات طرح جامع شهرها را از جامعیت خارج شدن طرح‌های جامع و سواره (خصوصی) و محور بودن این طرح ها دانست و گفت: طرح­ های جامع اوایل انقلاب به علت مسائل شهرها و برخی دستورالعمل­ ها فاقد جامعیت شده و عملاً نوعی طرح تفصیلی به شمار می‌رود، برای رفع این چالش تدوین دستورالعملی جدید برای شرح خدمات طرح جامع در جهت جامعیت بخشیدن به آن و راهبردی شدن این طرح­ ها، لغو مصوبه­ های (شورایعالی و دیگر سازمان­ های) مخالف این امر، ضرورت تعیین مناطقی در طرح جامع اعم از بازآفرینی بافت فرسوده، ناکارآمد، حاشیه ­ای و ...، تهیه طرح‌های جامع جدید برای تمام شهرهای کشور با جامعیت بخشیدن به طرح‌ها مطرح شده است.

دبیرگروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور ایران با اشاره به عدم تدوین شرح خدمات طرح‌های تجدیدنظر جامع گفت: در طرح ­های تجدیدنظر جامع برای شهرها نیاز به طی کردن تمام مراحل طرح‌های جامع اول هر شهر نیست، در حالی که تحلیل میزان تحقق طرح قبلی ضرورت دارد.

مشهودی تدوین شرح خدمات تجدیدنظر طرح‌های جامع را راهکار مهم رفع این چالش خواند و اظهارکرد: پیش­ نویس شرح خدمات تجدیدنظر به وسیله شورای گروه شهرسازی تدوین شده است.

وی با بیان اینکه طولانی شدن دوره تصویب طرح­ های جامع دیگر مشکل موجود شهرستیزی معاصر به شمار می‌رود، افزود: از جمله نارسایی‌ها، ضعف­ها و تهدیدها و مشکلات در خصوص این چالش، به دلیل آن است که اغلب به اشتباه گمان می کنند مراحل متعدد بررسی طرح باید تصویب شود، همچنین عدم ارسال گزارش­ های رده ­های مختلف بررسی کننده به رده ­های بالاتر و ضوابط رأی‌گیری از اعضاء اصلی و غیر اصلی شورا در شرایط حاضر چالش های بعدی است.

این کارشناس ارشد شهرسازی و معماری ادامه داد: تغییر مصوبه فعلی در مورد نحوه تصویب طرح‌های شهری از جمله پیشنهادات اصلاحی رفع این مشکل است که در این باره تاکید شده به جز اعضای اصلی شورای‌عالی یعنی وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، سازمان مدیریت و برنامه ­ریزی، سازمان محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی سایر اعضاء فقط در مورد بخش خود نظر ­‌دهند و طرح­‌ نیز با رای اعضاء اصلی به تصویب برسد، همچنین تمام ارگان­هایی که شورای عالی برای بررسی طرح به آنها تنفید اختیار کرده است، فقط سه ماه برای اعلام نظر خود به نماینده مربوطه در کمیته فنی شورای عالی زمان دارند و مهندس مشاور مجاز است که نظرات را پذیرفته و در طرح­ اعمال کند و یا در کمیته فنی و شورای عالی به آن پاسخ گوید.

وی با اشاره به نظارت بر انجام طرح­ های جامع و تفصیلی، افزود: ابلاغ ضرورت بهره‌­وری از خدمات نظارت بر اجرای طرح‌های شهری و تعیین سازمان­‌های مسئول عقد قرارداد، نظارت بر انجام و تأمین‌ بودجه به گونه‌­ای که بلافاصله پس از تصویب طرح تفصیلی، نظارت بر آن جاری شود، پیشنهاد اصلاحات و اقدامات در این باره است.

مشهودی با تاکید بر ضرورت تهیه نقشه ­های جزییات شهرسازی با مقیاس۱:۵۰۰، گفت: عدم پاسخگویی مقیاس طرح تفصیلی برای اجرای فضاهای عمومی تقاطع‌­های میادین بافت­‌های تاریخی از جمله نارسایی‌ها، ضعف‌­ها و تهدیدها در این باره است.

وی با اشاره به سواره ( خصوصی) محور بودن طرح‌های تفصیلی گذشته گفت:  سواره (خصوصی) محور بودن شرح وظایف شهرسازی دیگر مشکل مهم به شمار می‌رود که در این راستا بازنگری تمام طرح های تفصیلی شهرهای کشور با روش آمد و شد همگانی محور ضرورت دارد.

طرح‌های تفصیلی با مشارکت مردم تهیه شود

یک کارشناس شهرسازی و معماری گفت: طرح تفصیلی شهرها باید به صورت مشارکتی با همیاری مردم تهیه شود، زیرا اگر مردم در تمام فرایند تهیه طرح مشارکت کنند در زمان اجرا، مدافع و مجری طرحی می شوند که در تهیه آن دخیل بوده‌اند.

حمیدرضا نیلی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهارکرد: طرح تفصیلی قرار است به صورت مفصل ویژگی‌های شهر از جمله شبکه حمل و نقل، کاربری اراضی، نظام فعالیت‌ها و ساماندهی کالبد و سیما و منظر شهرها را به نوعی پیش‌بینی و طرح‌اندازی کند.

وی با بیان اینکه طرح تفصیلی امتداد طرح بالادستی به نام «طرح جامع شهر» مربوط به توسعه و عمران شهر است، افزود: طرح جامع شهر برای آینده شهر برنامه‌ریزی می‌کند و طرح‌ریزی برای ساماندهی سیما و منظر شهر را به طرح تفصیلی می‌سپارد.

این کارشناس شهرسازی و معماری تاکید کرد: اگر طرح‌های تفصیلی شهرها به صورت کامل و جامع اجرا شوند وضعیت شهرها بهتر از اوضاع کنونی خواهد شد.

وی توجه کمتر به کیفیت فضاهای عمومی و شهری را یکی از مشکلات ویژه طرح‌های تفصیلی‌ عنوان کرد و گفت: مدیران برای تهیه طرح‌های تفصیلی به جای اینکه سه بُعدی کار کنند، اکثر طرح ها را دو بعدی طراحی می‌کنند، همچنین به جای اینکه با نیروهای ذی‌نفع در محل، هماهنگی انجام دهند با دید بالادستی طرح تفصیلی را برای مردم تعریف می‌کنند.

نیلی ادامه داد: شاید یکی از بهترین راه‌ها این است که طرح‌ها به صورت مشارکتی با همیاری و مشارکت مردم تهیه شود تا از ابتدای طراحی مردم بدانند آینده بافت و محله آنها چه خواهد شد، مردم باید اظهار نظر کنند تا طراحان نظرات آن‌ها را به زبان شهرسازان ترجمه کنند.

وی اظهارکرد: متأسفانه می‌بینیم در طول ۵۰ سال اخیر که برای شهرها طرح‌های جامع و تفصیلی طراحی شده است، دوره بسیاری از آنها گذشته، اما شهروند راضی از کیفیت فضای شهر خود نیست و روز به روز احساس تعلق شهروندان نسبت به شهر خود کمتر از قبل می شود که شاید یکی از دلایل اصلی آن مشارکت کمتر مردم در حین تهیه، اجرا و نظارت بر اجرای طرح باشد.

این کارشناس شهرسازی و معماری افزود: اگر مردم در تمام فرایند تهیه طرح تفصیلی شهر مشارکت کنند، محکم‌تر مدافع و مجری طرحی می‌شوند که در تهیه آن دخیل بوده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه مدیریت شهری باید از تمام پتانسیل شهروندانی که آماده مشارکت برای توسعه شهر هستند، استفاده کند، افزود: باید تغییر و تحولات ویژه‌ای در بدنه مدیریت شهرداری ایجاد شود تا با مشارکت مردم، شهر را ساماندهی کرد.

بازنگری تمامی طرح‌های جامع بر مبنای توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی/ تلاش برای ایجاد شرایط گفتگو بین معماران و مهندسان

رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران با اعلام این خبر که کلیات راهنمای سند توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی مورد تصویب قرار گرفت از ادامه گفتگو برای دستیابی به جزئیات جامع از راهنمای سند فوق خبر داد و گفت: تمامی طرح‌های جامع بر مبنای توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی، بازنگری می‌شوند.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، وزیر راه و شهرسازی در دهمین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران با اعلام تصویب کلیات سند راهنمای توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی و همچنین اعلام این خبر که جزئیات سند فوق باز هم مورد بازنگری قرار خواهد گرفت و اصلاحاتی در آن صورت می‌گیرد، گفت: مذاکره بین مهندسان و معماران، شاید یکی از سخت‌ترین کارهایی باشد که می‌توان انجام داد که امیدواریم این مجموعه گفتگوها به نتایج مثبتی منجر شود.

وزیر راه و شهرسازی در ادامه با تاکید بر اینکه راجع به موضوع بسیار مهمی گفتگو می‌شود که صبر و حوصله زیادی را نیز می‌طلبد، افزود: هیچ شتابی برای تصویب جزئیات سند توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی نداریم زیرا معتقدیم که در این رابطه باید ویژگی‌های فراوانی را در نظر بگیریم و به گفتگوهای طولانی نیازمندیم.

رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران ادامه داد: واقعیت این است که در حال پاردایم شیفت و تغییر انگاره از طراحی شهری مبتنی بر خودروی شخصی به طراحی شهری مبتنی بر حمل و نقل عمومی هستیم. بنابراین باید با یکدیگر گفتگو کنیم تا به تفاهم برسیم.

آخوندی گفت: قطعا شاهد بوده‌اید که تاکنون کسانیکه در ایران روی کارهای حمل و نقلی کار می‌کردند تمایل و دلیلی نمی‌دیدند تا وارد مسائل، موضوعات و توسعه شهری شوند و متقابلا کسانیکه روی موضوعات شهری و طرح‌های توسعه شهری و طرح‌های جامع، کار می‌کردند در بررسی طرح‌های خود در حد اینکه یک مشاور ترافیک بگیرند، اکتفا می‌کردند و معمولا دلیلی نمی‌دیدند که به مفهوم حمل و نقل عمومی مبتنی بر ریل از یک طرف و همچنین پیاده از سوی دیگر، بپردازند.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: معمولا پیش‌تر شاهد بوده‌ایم که موضوعاتی از این دست که به حقوق پیاده احترام گذاشته شود در دستورکار طراحی شهری وجود نداشت.

رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، افزود: معتقدم برای تحقق این هدف و اهدافی که سند توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی دنبال می‌کند، مقاومت زیادی صورت می‌گیرد زیرا دو طرف باید رفتار خود را تغییر دهند و اینکار کار دشواری خواهد بود.

آخوندی تصریح کرد: قاعدتا برای شهرداری‌ها نیز که تمامی درآمدشان از فروش تراکم و مبتنی بر خودروی شخصی بوده است تغییر رفتار شهرداری به استفاده از حمل و نقل همگانی حتما با دشواری روبه‌رو خواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه اتفاق بزرگی در حال رخ دادن است، گفت: ما باید حوصله و صبر کنیم و در این رابطه با هم گفتگوهای فراوانی داشته باشیم.

آخوندی خاطرنشان کرد: اینکه در جلسات متعدد با هم گفتگو می‌کنیم و در هرجلسه‌ای که با این دستور جلسه تشکیل می‌شود یک گام به جلو برمی‌داریم اتفاق مثبتی است که باید آن را به فال نیک بگیریم.

رئیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جمع بندی دهمین نشست شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با دستور جلسه بررسی سند راهنمای توسعه مبتنی بر حمل و نقل، گفت: با نظر اکثریت اعضا، سند راهنمای توسعه مبتنی بر حمل و نقل همگانی را پذیرفته و به تصویب می رسانیم اما در رابطه با جزئیات با هم گفتگو خواهیم کرد تا به درک بیشتری برسیم و بتوانیم با یکدیگر بهتر کار کنیم.

آخوندی ادامه داد: هدف از این گفتگوها و تداوم آنها به این دلیل است که هم معاونت حمل و نقل به مسئولیت آقای تقی‌زاده تصور نکنند که بخش‌های کارکردی که در حمل و نقل در نظر داشته‌اند از بین رفته است و در عین‌حال حوزه شهرسازی نیز حس نکند که بی‌بندو باری شهری از اجرای این طرح، رخ خواهد داد.

وی با تاکید بر اینکه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران به دنبال نظم بخشیدن به شهرها و ممانعت از بی بندو باری شهری است، گفت: باید گام به گام با هم پیش برویم. جلسه بسیار خوبی است و اینکه این موضوع بعد از ۴۰ سال در دستور کار شورای‌عالی شهرسازی و معماری که هیچگاه به این موضوع نپرداخته، آمده است، گام رو به جلویی است. ما این موضوع را به فال نیک می‌گیریم و از آن حمایت‌های لازم را خواهیم کرد.

این مقام مسئول یادآور شد: قاعدتا اگر بخواهیم به فکر شهرهای سبز و شهرهای زیست‌محیطی باشیم باید به مفهوم شهرسازی و توسعه حمل و نقل حومه‌ای بپردازیم.

دانشگاه ها، موتور محرک توسعه شهر !

یک کارشناس ارشد شهرسازی گفت: یکی از عوامل محرک توسعه و برند شهری در هر جامعه دانشگاه ها هستند، البته هدف آموزش و پرورش نیست، بلکه تربیت نیروی کارآفرین برای جامعه مد نظر است.

فرزاد مؤمنی در گفت و گو با خبرنگار ایمنا اظهارکرد: امروزه که شهرها از منظرهای مختلف با یکدیگر در حال رقابت هستند، می‌توان از عنصر دانشگاه در راستای توسعه شهرها به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بهره‌مند شد.

وی افزود: در یک مثال کوچک اگر دانشگاه MIT به مساحت ۱۲۰ هکتار را در شهر بوستون یک کشور تصور کنیم، درآمد اقتصادی آن در جایگاه یازدهمین کشور جهان قرار دارد و خود به عنوان یک قطب علمی اولویت اول انتخاب بسیاری از دانشجویان جهان قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه یکی از برجسته‌ترین دانشگاه‌های نصف جهان «دانشگاه اصفهان» در محدوده دروازه شیراز است، تصریح کرد: در راستای تبدیل شدن این دانشگاه به دانشگاه نسل سوم (کارآفرین) این دانشگاه اقدام به تهیه طرح جامع سه بعدی کرده که بتواند رتبه خود را به لحاظ شاخص‌های جهانی همچون QS و نیویورک تایمز بهبود بخشد بنابراین در این مسیر انطباق الگوی توسعه شهر اصفهان با کمپس‌بندی دانشگاه الزامی است.

این کارشناس ارشد شهرسازی ادامه داد: طرح جامع توانسته ارتباط موثری بین مدیران شهری و مدیران دانشگاهی در راستای عملیاتی کردن این طرح برقرار کند و می‌توان گفت قدمی کوچک در این مسیر پر تلاطم جهت جذب و به کارگیری نخبگان علمی در شهر اصفهان به عنوان ارزشمندترین سرمایه های انسانی جهت توسعه شهر اصفهان برداشته شده است.

وی اظهارکرد: از جمله دستاوردهای طرح جامع کالبدی دانشگاه اصفهان می‌توان به ایده امتداد خیابان توحید با اولویت پیاده به همراه ایجاد المان‌هایی نظیر مشاهیر علمی، فرهنگی و تاریخی اصفهان از سه راه دانشگاه تا صفه، ایجاد پل دانش (پیاده محور) از دانشگاه تا دامنه کوه صفه، ساخت شعب شرکت‌های دانش بنیان در دانشگاه به شکل دفتر کار و یا فروشگاه تکنولوژی (Tack Shop)، شاخص‌سازی ورودی‌های دانشگاه در خیابان‌های دانشگاه، امتداد توحید، هزار جریب و سمت کوه صفه و همچنین پیاده سازی مدل TOD در ایستگاه‌های مشترک خط یک قطار شهری و دانشگاه و رونق‌بخشی گردشگری علمی با هدف جذب علاقه‌مندان عرصه علم و تکنولوژی اشاره کرد.

مؤمنی ابراز امیدواری کرد: با عملیاتی‌سازی این طرح جامع و تحقق ایدهای مبتنی بر شاخص‌های توسعه شهری و دانشگاهی، دانشگاه اصفهان برای شهر و شهر برای دانشگاه در سطح جهان برند ویژه‌ای به ارمغان آورد و شهر اصفهان در رتبه‌های جهانی جایگاه خود را ارتقاء بخشد.

چالش‌های طرح تفصیلی شهرها چیست؟

به طور معمول شهر فضایی ایجاد می‌کند که در آن مردم زندگی خود را به شکل نسبتا دائمی براساس فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی فرهنگی و مذهبی منطقه تأمین می سازند.

 به گزارش خبرنگار ایمنا، فضای شهر می‌تواند مرکز اقتصادی، تجاری، دولتی، آموزشی و یا ترکیبی از آنها باشد، اما نکته جالب توجه این است که در جهان دیدگاهی وجود دارد مبنی براینکه روش های شهرسازی موجود در چند دهه گذشته نتوانسته محیط کالبدی قابل قبول برای شهروندان ایجاد کند. مشکل این گونه مطرح می شود که با وجود سرمایه گذاری های هنگفتی که در این زمینه صورت می گیرد و بناهای فراوان و زیرساخت های پرزرق و برقی که ساخته می شود، چرا بشر نتوانسته محیطی انسانی و هماهنگ با زندگی اجتماعی در شهرهای امروز برای خود بسازد؟

با توجه به گسترش سریع شهری و تبدیل انسان به یک رکن اساسی در شکل گیری شهرنشینی و مشکلات ناشی از آن که منجر به ایجاد فشارهای روحی و عصبی می ‌شود، توجه به برنامه ریزی کالبدی در جهت بهره برداری بهینه از فضاهای شهری و به تبع آن بحث تأمین نیاز شهروندان امری ضروری است ،از این رو طرح های جامع و تفصیلی برای اکثر شهرها تعریف شد که البته با توجه به زمان طولانی تا تحقق آن با مشکلات زیادی مواجه شد.

سهراب مشهودی، دبیرگروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور ایران در خصوص چالش ها و مشکلات طرح های تفصیلی به خبرنگار ایمنا گفت: به طور معمول طرح‌های تفصیلی طرح‌های اجرایی نیست، بلکه بیشتر راهنمای اجرا بوده و بخش اعظم طرح‌های تفصیلی هنگام اقدام مردم برای توسعه به تدریج انجام می‌شود.

وی اظهار کرد: مراحل طولانی بررسی طرح جامع شهرها باعث می‌شود که بخش زیادی از اطلاعات و مباحث دچار به هم‌ریختگی شده و طرح تفصیلی زمان مفید خود را از دست بدهد.

این کارشناس ارشد شهرسازی و معماری با بیان اینکه در طرح های تفصیلی برای بعضی از کاربری‌ها همچون مدارس دولتی و درمانگاه‌ها، دولت موظف به انجام اقدام است، افزود: برای انجام این دستورالعمل‌ها به مهندسان مشاور برای تعیین مکان ثابت دستوراتی ابلاغ می‌شود، اما تحقق آن منوط به این است که دولت زمین‌هایی در اختیار داشته باشد(که البته ندارد)، از این رو با مالکیت زمین هدف مورد نظر صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: این موضوع با حقوق مالکیت که در قانون اساسی وجود دارد، مغایر بوده و مشکلاتی را به وجود می‌آورد، چرا که برای ارایه خدمات دولتی زمین مورد نیاز از املاک مردم تملک می‌شود.

وی تصریح کرد: در چند سال اخیر مجلس شورای اسلامی قانونی تصویب کرد که بر اساس آن تنها ۱۸ ماه به هر سازمانی مهلت داده شد با مشخص‌شدن زمین، تملک آن را انجام دهد و اگر در این مسیر به نتیجه نرسید، صاحب زمین حق دارد نسبت به تغییر کاربری اقدام کند در حالی که طرح‌های جامع ۱۰ ساله بوده و با تصویب این قانون به ۱۸ ماه کاهش پیدا می‌کند. مجموع این موارد تحقق‌پذیری طرح‌های شهری را دچار مشکل می‌کند.

دبیر گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور ایران تنها راه رفع مشکلات طرح تفصیلی شهرها را ایجاد مجموعه‌ای از تغییرات دانست و گفت: روند بررسی طرح‌های جامع باید متحول شود و در مدت زمان کوتاه صورت گیرد.

وی افزود: مشکل قانونی بین لزوم تعیین مکان ثابت برای خدمات دولتی در زمین‌هایی که در مالکیت مردم است، باید برطرف و در این باره چاره‌اندیشی شود.