تهران- ایرنا- توسعه زندگی شهرنشینی، امکان دسترسی آسان تر و کیفی تر به آموزش های رسمی را افزایش داده اما نشاط و تفریح در فضای آموزشی را محدود کرده است. موضوعی که به باور کارشناسان با طراحی های ساده و کم هزینه در کنار یاری گرفتن از سلیقه دانش آموزان می توان آن را برطرف کرد.
به گزارش خبرنگار گروه علمی ایرنا، با تردد در سطح شهر و مشاهده خانه هایی قدیمی و فرسوده که بر سر در آن تابلوی مرکز آموزشی نصب شده است، به سادگی می توان به این حقیقت پی برد که چالش های اقتصادی، علاوه بر کوچک تر کردن فضای زندگی، فضاهای آموزشی را هم دستخوش تغییر کرده تا آن جا که کمبود بودجه مورد نیاز بافت مدارس را کهنه کرده یا در مواردی برای کسب درآمد بیشتر، تمام فضای مدرسه به کلاس های درس تبدیل شده است.
می توان دید که اماکن آموزشی، دیگر جای کافی برای بازی و تفریح دانش آموزان ندارند و اغلب فضاها از کلاس های درس تا راهرو و حیاط مدرسه، رنگ و بوی آموزش به خود گرفته و انباشته از وسایل و تصاویر کمک آموزشی است.
به واقع به تدریج این اصل روانشناسی و جامعه شناختی بیش از پیش مورد غفلت قرار می گیرد که کودکان و نوجوانان برای تعلیم و تربیت صحیح نیازمند فضاهای آموزشی شاد و با نشاط و ساعات تفریح هستند به ویژه این که با گسترش شهرها و کوچک شدن خانه ها و توسعه زندگی آپارتمان نشینی، دیگر مجال چندانی برای حرکت و بازی بچه ها نیست.
موضوعی که «سیدمحمد بطحایی» وزیر آموزش و پرورش در مراسم آغاز سال تحصیلی به آن اشاره کرد و گفت: فضایی که بیش از 500 دانش آموز باید در زنگ تفریح بازی کنند، بسیار محدود و مشکل است که امید است با رفع موانع مدارسی، دانش آموزان احساس شادی و نشاط بیشتری بکنند.
در این میان، کارشناسان توجه به نیاز و سلیقه دانش آموزان را برای تزریق هر چه بیشتر روحیه نشاط به مدارس فارغ از مسائل اقتصادی ناممکن نمی دانند.
«شادی عزیزی» کارشناس معماری و شهرسازی معتقد است که در معماری مدارس، توجه به نیازهای کاربران این فضاها امری ضروری است و تحقق این امر از طریق طراحی جزییات باتوجه به الگوهای رفتاری و حرکتی و سلیقه دانشآموزان،امکانپذیر می شود.
**طراحی فضاهای آموزشی بر پایه نیاز و سلیقه دانشآموزان؛ راهکار ایجاد نشاط
عزیزی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: اگر بگوییم در طراحی و نوسازی مدارس، همه راه ها به وضعیت اقتصادی ختم می شود، بیراه نگفته ایم چرا که اگر اقتصاد اجازه ندهد هیچوقت راهکارهای معماری و شهرسازی به راحتی مورد استفاده قرار نمی گیرند.
وی در عین حال تصریح کرد: اما راهکارهایی با هزینه های بسیار کم هم وجود دارد. مثلا مدارسی که با کانتینر و وسایل پیش ساخته احداث می شوند اما رنگ آمیزی و فضاهای مناسب طراحی شده در آن، محیطی شاد و با نشاط را خلق می کنند.
به گفته این کارشناس، از سوی دیگر در معماری و شهرسازی بحثی وجود دارد با این عنوان که چگونه فضا از طریق مشارکت استفاده کنندگان و بهره برداران، شکل بگیرد. به این معنا که وقتی استفاده کنندگان در شکل دادن فضا مشارکت داده شوند، آن را لذتبخش می دانند، متعلق به خود می دانند و در نگهداری آن هم کوشا می شوند. در مورد دانش آموزان هم تجربه ثابت کرده که با حضور و بازی در فضایی که خود در چیدمان آن موثر بوده اند و نسبت به آن احساس تعلق دارند، شناخت کاملتری به مسایل پیرامونی و آموزشی پیدا می کنند.
**امکان استفاده چند منظوره از فضای آموزشی، ایجاد کننده محیطی متنوع و شاد
در اغلب مدارس، فضای دانش آموزی حاکم است و دیوارنگارها تا کلاس های درس به نوعی به کتاب های آموزشی تبدیل شده اند و اثری از مهارت آموزی همراه با رنگ بندی های دلنواز وجود ندارد.
این در حالی است که براساس یافته های پژوهشی، کیفیت معماری در محیط آموزشی از عوامل بسیار مهم بر یادگیری دانش آموزان است.