معماری مایا چیست؟

فرهنگ > هنر - همشهری آنلاین - مهدی تهرانی:
قوم مایا پدیدآورندهٔ یکی از تمدن‌های بسیار پیشرفته آمریکای مرکزی در دوران پیشاکلمبی بود، که دست‌آوردهای بسیار چشمگیری در هنر، معماری، ستاره‌شناسی و ریاضیات داشته‌است.

مایاها با بهره‌گیری از تمدن‌های گذشته خود نظیر اولمک توانستند در خلال سال‌های۲۵۰ تا۹۰۰ پس از میلاد تمدنی عظیم را در آمریکای مرکزی پایه‌گذاری نمایند.

تاریخ مایاها به سه دورهٔ مهم بخش‌بندی شده‌است و دوران‌های پیشاکلاسیک یا زندگی ابتدایی و دوران کلاسیک یا عصر طلایی و دورهٔ پساکلاسیک یا افول این تمدن را شامل می‌شود.

این قوم به گویش‌های متعدد زبان مایایی تکلم می‌کردند و نوعی خط ابتدایی هیروگلیفی نیز داشتند که آثاری را به آن می‌نوشتند. تمدن مایا به دست اقوام مجاور ضعیف شد و سرانجام با هجوم اسپانیایی‌ها از میان رفت.

گاهی هنر مایاها را در دوران کلاسیک یا عصر طلایی‌شان، برترین و زیباترین مکتب هنری جهان باستان دانسته‌اند. هنر مایایی اگرچه از سنت‌های پیشین نظیر تمدن اولمک بهره می‌برد اما خلاقیت‌هایی که در درون جامعه مایا پدیدار شد، چهره‌ای ویژه و متفاوت از تمام تمدن‌های آمریکای باستان به آن بخشید. آن‌ها باورهای خود را دربارهٔ خدایان از راه خلق آثار هنری بروز می‌دادند. معماری، نقاشی، مجسمه‌سازی، سفالگری از مهم‌ترین و برجسته‌ترین هنرهای مایایی بود.

آثار معماری مایاها که تا به امروز به جای مانده عمدتاً مبتنی بر ساخت منازل شهری و روستایی، کاخ‌های شاهی و معابد و هرم‌های مذهبی- عبادی و سامانه‌های شهری مانند کانال هاو مخازن آب، راه‌های شهری و بین شهری می‌شد. خیابان‌ها بیشتر به صورت سنگفرش بودند و برای طراحی شهر مهندسان امر ابتدا نقشه شهر را طراحی کرده و سپس نظر مساعد شاه را می‌گرفتند.

معمولاً ساختمان‌های مذهبی مایاها که به صورت هرم بود، با مذهب و ایدئولوژی و نیز با گاهشماری مایایی در ارتباط بود. پلکان در معماری جایگاه ویژه‌ای داشت و در همه آثار بگونه‌ای بچشم می‌آید. در نمای ساختمان از موزاییک و انواع رنگ استفاده می‌شدو بکارگیری نقوش و تصویرهای مختلف در درون اتاق‌ها یا راهروها و نمای خارجی ساختمان‌های فاخر ویژگی دیگر معماری آمریکای مرکزی در عصر طلایی مایاها بود. مصالح ساختمانی اصلی در معماری مایاها را سنگ آهک تشکیل می‌داد. عمدهٔ آثار مایایی از سنگ آهک درست شده‌اند.

پدید آمدن شهرهای جدید در تمدن مایا به این نحو بود که روستاهایی که جمعیت مردمش زیاد می‌شد طی یک مراسم تودیع روستاییان منازل خود را ترک می‌کردند. خانه‌های جنگلی ویران می‌شد و خانه‌هایی بادوام‌تر گرداگرد یک محوطهٔ خالی که روستای قدیمی بوده و بعدها میدان مرکزی شهر می‌شد بنا می‌کردند. در میدان مرکزی شهر یک پرستشگاه بزرگ پدیدمی‌آوردند که هستهٔ اصلی شهر را تشکیل می‌داد و گاهی از اطراف رشد می‌کرد. این شهرها معمولاً جمعیتی بین ۱۰ تا ۱۵ هزار تن سکنه داشتند. با این‌حال شهرهای بزرگ مایاها مانند تئوتیهوآکان جمعیت‌شان به بیش از ۵۰ هزار تن می‌رسید.

آثار به‌جای مانده از شهر تاریخی اوچمال در سده هشتم میلادی بیشتر این بناها پس از متروکه شدن در دل جنگل‌های انبوه پوشیده شدند و در قرن بیستم بیشتر آن‌ها از میان جنگل‌های یوکاتان در کشور مکزیک و گواتمالا بیرون آورده شد.

ساخت ساختمان انرژی صفر با حفظ فضای سبز

مصطفی پاکنژاد، کارشناسی ارشد معماری، مدیر عامل گروه مهندسین مشاور فرآیند بنا است که در حوزه طراحی ساختمان‌های انرژی صفر فعالیت می‌کند.

به گزارش خبرنگار علم و فناوری خبرگزاری آنا، پاکنژاد می‌گوید: «شرکت ما در زمینه مشاوره مهندسی معماری با رویکرد انرژی فعالیت می‌کند از ابتدای کار با این رویکرد پیش رفته‌ایم و چند تجربه نسبتا قابل قبول هم داشته‌ایم. ساختمان خدمات شهری شهرداری اصفهان با رویکرد انرژی صفر طراحی کرده‌ایم که در حال بهره‌برداری است».

وی افزود: «این ساختمان در سال 93 طراحی و در سال 94 ساخته شد و الان در مرحله بهره‌برداری است. ساختمان‌های شرکت توزیع برق اصفهان نیز از طراحی‌های شرکت ماست. سعی کردیم از تجربه‌های قبلی خود در این مسابقه استفاده کنیم تا بهترین طرحی که می‌توانیم را ارائه دهیم».

پاکنژاد گفت: «در شروع کار تنها دغدغه ما حفظ محتوای سایت این پروژه بود. سایت این پروژه یک ساختمان در حال بهره‌برداری است و باتوجه به قدمت 30 یا 40 ساله این ساختمان فضای سبزی در اطراف آن شکل گرفته است. دغدغه ما این بود که این محتوا را برهم نزنیم به همین دلیل سعی کردیم فضای سبز و درخت‌های موجود را حفظ کنیم».

وی افزود: «در مرحله بعد گزینه‌های معماری تولید کردیم که هر کدام یک سری ویژگی خاص داشت. گزینه‌ها را مورد تحلیل و بررسی قرار دادیم و به 11 گزینه رسیدم، سپس شروع به مدل‌سازی این 11 گزینه کردیم و شاخص‌های مختلف را از نظر فنی برآورد کردیم و درنهایت به سه طرح رسیدیم. جزئیات سه گزینه نهایی را توسعه دادیم و به گزینه منتخب رسیدیم که از لحاظ فرم، نورگیری و جهت‌گیری بهترین حالت را داشت».

پاکنژاد ادامه داد: «در این طرح نورگیری صد درصد طبیعی است. جزئیات این طرح نیز براساس استانداردهای روز اروپا طراحی شده است. پنل‌های خورشیدی نیز در این ساختمان به کار رفته است. سیستم آب گرم مصرفی از آبگرمکن خورشیدی تامین می‌شود».

وی افزود: «مدل مفهومی ساختمان‌های انرژی صفر بدین صورت است که در قدم اول با استفاده از پارامترهای معماری مصرف انرژی ساختمان را به حداقل ممکن برسانیم. در مرحله بعد مقدار انرژی مورد نیاز را از طریق سیستم‌های با راندمان بالا تامین می‌کنیم. در مرحله سوم نیز مصرف انرژی این سیستم‌ها را با استفاده از پنل خورشیدی تامین کنیم».

وی ادامه داد: «هرچقدر حجم پنل‌های خورشیدی را اضافه کنیم، ساختمان بیشتر به سمت ساختمان انرژی صفر متمایل می‌شود. معادل مصرف انرژی سالیانه این طرح، پنل خورشیدی در نظر گرفتیم».

پاکنژاد گفت: «البته در ساعات پیک مصرف انرژی مانند مرداد ماه نیاز به برق شبکه خواهیم داشت اما در ساعات معمول مانند مهر ماه که مصرف انرژی ساختمان کمتر است، تولید انرژی پنل‌های خورشیدی به شبکه تزریق می‌شود. جمع جبری مصرف انرژی ساختمان در سال در کل صفر خواهد بود».

جشنواره و مسابقه ملی طراحی ساختمان‌های انرژی صفر که به همت وزارت نیرو از طریق سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق (ساتبا)، پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه نیرو برگزار شده است، مسابقه‌ای با عنوان اولین مسابقه ملی طراحی ساختمان انرژی نزدیک صفر است که در طی آن تیم‌های شرکت‌کننده باید ساختمان انرژی- کارا را طراحی می‌کردند.

ساختمان انرژی صفر که به صورت ساختمان با (برآیند) انرژی صفر، ساختمان انرژی صفر برآیند یا ساختمان برآیند صفر شناخته می‌شود، ساختمانی با برآیند مصرف انرژی صفر با آلاینده کربن صفر سالیانه است. ساختمان‌هایی که انرژی مضاعفی را در طول سال تولید می‌کنند ممکن است، ساختمان‌های انرژی مضاعف و ساختمان‌هایی که انرژی نسبتا بیشتری را نسبت تولید می‌شود، مصرف می‌کنند، ساختمان انرژی نزدیک به صفر یا خانه‌های انرژی خیلی کم نامیده شوند.

پنج مقصد گردشگری برای خلق کروکی معماری در اصفهان ...

سونیا غلامی: دانشجویان  معماری و علاقه‌مندان به بافت گردی همواره به دنبال مقاصد متنوع و  جذاب هستند.  جذابیت برای  دانشــجــویــان مـعماری به گونه‌های متفاوتی تعریف می شود  از نحوه اتصال  پیچ  یک گلدان و ...شروع  تا ساخت یک بنا و دیدن آثار تاریخی و حضور در اینجور مکان ها. بیشتر  این  دانشجویان حداقل یک بار با استاد خود در بناها یا فضاهای تاریخی قرار گرفته‌اند و از دید خود آن بنا را کشیده اند. کشیدن کروکی (ترسیم آنچه که فرد می بیند با مقیاسی که در ذهن دارد) یکی  دیگر از جذابیت ها و هیجانات برای دانشجویان معماری است. آنها همواره به دنبال یافتن فضاها و مکان هایی با زاویه دیدهای  متفاوت هستند. به این منظور پنج مقصد گردشگری اطراف اصفهان را به دانشجویان معماری معرفی می کنیم که هم از نظر قدمت و بافت تاریخی دارای ویژگی های متفاوتی است.
 

    مقصد اول؛ یاسه چاه
در شمال غربی شهر سامان قرار دارد ویک ساعت و نیم برای رسیدن به این مقصد در راه هستید.ویژگی این روستا در این است که شما برای کشیدن کروکی با دو فضای متفاوت رو به رو هستید، یک بافت تاریخی روستا  و دو جاذبه طبیعی روستا که با گذر رودخانه  زاینده رود در گرداگرد روستا شکل گرفته است. برای کشیدن کروکی از جاذبه طبیعی بهترین زاویه نشستن بر روی پل ماشین روی روستاست که هم درختان خودنمایی می‌کنند و هم رودخانه به زیبایی دیده می شود. البته لوکیشن مناسبی برای عکاسی نیز هست. کروکی از خانه های 500ساله و کوچه های ساباط دار روستا نیز بسیار جالب است، زیرا تک تک کوچه ها مسقف هستند و روزنه های نور سایه های متنوعی را  برای تکمیل کروکی شما به وجود آورده است.
 

    مقصد دوم؛ولندان
روســتـای ولـنـدان  در دو کیـلـومـتـری شهـر جـدیـد  منظریه در جنوب غربی اصفهان قرار دارد. برای کشیدن کروکی در این روستا به بافت تاریخی آن و قلعه اش که البته بخشی از آن خراب شده است می‌توانید توجه کنید. البته بلند ترین کوچه ساباط دار روستا نیز بخش‌های مختلفی برای خلق کروکی دارد. از دیگر قسمت های آن می توان به برج کبوترهایش نیز اشاره کرد که هم  لوکیشن مناسبی برای عکاسی است و هم به دلیل خراب شدن نیمی از دیوار‌هایش و نمایان بودن بخش‌های داخلی برج، کروکی زیبایی را حاصل می کند.
 

    مقصد سوم؛ حوض ماهی
روستای حوض ماهی  در 60 کیلومتری جنوب غربی اصفهان قرار دارد. اگر به دنبال زدن کروکی از درختان کهن در کنار خانه های کاهگلی 400 تا 700ساله هستید، به این روستا بروید. خط آسمان زیبا و کوچه‌هایی که هر کدام به سمت کوه بازشودارند.پلان بیشتر خانه‌های روستا به شکل Lمانند است و این باعث شده تا حیاط زیبایی در کنار ساختمان خانه شکل بگیرد که بسیار دیدنی است. حوض روستا نیز که در جنوب روستا قرار دارد در کنار فضای سبز و با پس زمینه کوه دیگر فضایی خواهد بود که می توانید کروکی جذابی را از آن خلق کنید.

    مقصد چهارم؛ قارنه
روستای قارنه در 45 کیلومتری  جنوب شرقی اصفهان قرار دارد و نیم ساعت برای رسیدن به این مقصد در راه هستید .روستا  دو قلعه دارد و بخشی از خانه هایش مرمت شده اند. برجک های نگهبانی قلعه اول که در ورودی روستا قرار دارد، زاویه دید مناسبی برای کروکی دارد. البته خانه های بزرگ و حیاط مرکزی روستا که بخش اندرونی و بیرونی آن به خوبی مشهود است و هرکدام حس و البته تک کوچه ساباط دار وسنگ فرش شده روستا حال و هوای متفاوت خود را دارد، نیز بسیار مناسب کشیدن کروکی است. درختان باغ انار روستا هم در کنار قلعه و خانه های خشتی اش دیگر زاویه دیدی خواهد بود که برای ترسیم کروکی دارید.
 

    مقصد پنجم؛مورچه خورت
روستای مورچه  خورت از توابع شهر برخوار و میمه است. برا رسیدن به این مقصد یک ساعت راه باید طی کنید. روستای مورچه خورت که البته دومین قلعه خشتی بزرگ جهان است، فضاهای بسیار زیادی دارد که اگر گروهی برای کشیدن کروکی به این مقصد می‌روید پیشنهاد می کنیم که حتما هرکدام از شما بخش های مختلف آن را برای ترسیم انتخاب کنید. تفاوت خانه های خشتی چند طبقه و کوچه‌های پیچ در پیچ روستا از جاذبه های کشیدن کروکی در این قلعه بزرگ است. البته کاروان سرای مادرشاه روستا که یکی از 999 کاروان سرای عباسی است نیز می تواند دیگر فضای متفاوت روستا برای خلق کروکی متفاوت باشد.

هنر، شهر و معماری از نگاه تَزَرو ...

پیشنهاد این هفته برای مطالعه از پیشخوان، شماره جدید مجله تزرو است که کافه‌های شهری، هنر گرافیتی و مجسمه‌های شهری تا تصویر شهر در سینما و هنر شهر و ادبیات دوره مشروطه، شعر در مکتب نیویورک، یوتوپیای ادبی تا معرفی و بررسی رمان‌ها و داستان‌های کوتاه شهری و پرسه‌زدن در شهر را روایت کرده است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، شماره پنجم "فصلنامه فرهنگی و هنری تَزَرو" به تازگی منتشر شده است و رویکرد این شماره از نشریه تزرو «شهر و معماری، یک بازخوانی مفهومی» و پرونده مفصلی است که در راستای شماره نخست فصلنامه که در تابستان ۹۵ منتشر شد، از چشم اندازی گسترده‌تر، انتقادی و جامع به زندگی انسان درشهر  می پردازد.

"تَزَرو" در شماره نخست با رویکرد «انسان معاصر شهری» کار خود را آغاز کرد. رویکرد این مجله پرداختن به انسان معاصر و شهر است که چنان درهم تنیده‌اند که گویی جز هنر و ادبیات نمی‌توانند تلاشی در راستای آشکار کردن این تنیدگی کند. 

آیا امروزه ما در «یوتوپیا» (آرمانشهر) های خود زندگی می کنیم؟ ما مثل شهروند به ساز و کارهای پیچیده شهر و معماری، احساس تعلق خاطر می‌کنیم؟ آیا نسبت شهروند به شهر و بالعکس دارای تعاملی سازنده و بالنده است؟ و آیا به طور کلی شهرها، انسان را به‌عنوان موجودی فرهنگی و اجتماعی در خود می پذیرد؟ می دانیم که انسان، فضا و کالبد را به نفع گستره منافعش تغییر می دهد و محیط و کالبد هم چنین می کند. ما در میانه این ارتباط دو سویه زندگی می کنیم. خودمان تجربه اش کرده‌ایم و پژوهشگران و اندیشمندان حوزه های مختلف با قاطعیت می گویند، این ارتباط در دوران معاصر جنبه بیمارگونه و تضاد آلودی به خود گرفته است. فضا و کالبد انسان ساخته دست انسان با بیگانگی تمام، هر چه بیشتر سر تعارض با همان انسان برداشته، غریب شده و بی رحمانه، خواست‌های فرهنگی و اجتماعی را در خود می بلعد.

در شماره پنجم، از شهر سخن گفته می‌شود، شهر ی که در مقیاسهای مختلف در آن کالبد و محیط، معماری و شاید هم طراحی شهری می‌شود. شهر امروزی، شاکله‌ای در هم تنیده شده از رویدادهای مختلف است که با فهرست کردن دلایل بسیار، لازم و ضروری است که نسبت آن با انسان/شهروند دوباره و دوباره بازخوانی شود. این بازخوانی باید رویکردی انتقادی را در خود بپروراند، زیرا شهر معاصر با شواهد بسیار دیگر از آن شهروندانش نیست و واضح است که با همدستی معماری، خود را به کالایی مصرفی تبدیل کرده است.

مخاطبان تزرو از هنرمند تا مهندسان وپژوهشگران هنر

 در بخش هنر مخاطبان، هنرمندان، شهرسازان و معماران، پژوهشگران هنر، پژوهشگران حوزه‌های مختلف شهری وحتی مدیران شهری هستند. به نظر می آید که همگی این گروه‌ها، مخاطبان بخش هنر این شماره هستند، ولی شاید هنرمندان کمی بیشتر و کمی ضرورتمندتر. اینکه هنرمندان(به طور عموم) نقشی غیر از خلق آثار در گالری ها و مراکز فرهنگی و هنری دارند و به چه میزان باید در جایی که در آن زندگی می کنند یعنی در شهر و معماری مداخله کنند، جای تامل بسیار دارد. هنرمندان چقدر از ساز و کارهای مدیریت شهر، مسئولیت شهروندی و مشارکت در امور شهر آگاه هستند و به چه میزان این آگاهی موجب می‌شود که بتوانند در محیط زیست‌شان تاثیر بگذارند؟

ما ساختمان‌هایمان را شکل می‌دهیم و پس از آن ساختمان‌ها ما را شکل می‌دهند: معماری چگونه شهر و زندگی ما را شکل می‌دهد؟

پیش از ساختمان‌ها این عناصر طبیعی محل سکونتمان هستند که به ما شکل می‌دهند. مطابق نظریه داروین حیوانات به سمت شرایطی سوق می‌یابند که به واسطه آن به برتری رسند. همچنین از این نظریه می‌توان برای دنیای انسانی نیز بهره برد.

ترجمه: محمد صادق عبداللهی

«ما ساختمان‌هایمان را شکل می‌دهیم و پس از آن ساختمان‌ها ما را شکل می‌دهند.» این گفته‌ای از وینستون چرچیل است. حق با اوست، محیط پیرامون ما می‌تواند ما را سالم‌تر سازد، حس رنجمان را کاهش دهد، زیباییمان را افزایش دهد و حتی موجب گردد جدول‌ها را سریعتر حل کنیم.

اما پیش از ساختمان‌ها این عناصر طبیعی محل سکونتمان هستند که به ما شکل می‌دهند. مطابق نظریه داروین حیوانات به سمت شرایطی سوق می‌یابند که به واسطه آن به برتری رسند. همچنین از این نظریه می‌توان برای دنیای انسانی نیز بهره برد. بدان معنا که انسان به سمت زیستگاهی می‌رود که علاوه بر آنکه پناهی برای او باشد دسترسی به اطلاعات را نیز برای وی فراهم سازد. ما قادر نیستیم مانند حیوانات شنا یا پرواز کنیم یا بوها را به صورت دقیق استشمام کنیم اما با قدرت ویژه خود می‌توانیم به آرامی در میان دریاها و آسمان‌های اطلاعات سیر کنیم و این قدرت موجب گردیده ما اطلاعات جدید محیط پیرامون خود را مانند سگی شکاری که رد بو را تعقیب می‌کند، دنبال کنیم.

ما عموما فضاهای پیچیده و مرموز را می‌پسندیم. به عنوان مثال در حالی که خیابان‌های منظم و شبکه یافته‌ای پیش روی ماست اما ما از خیابان‌هایی تودرتو لذت می‌بریم که اشرافی بر آن‌ها نداریم و با اشارات گوناگون هدایتگر ما به ماورائی دست نایافتنی هستند. ما محیط‌هایی را دوست داریم که در عین آنکه حس کنجکاوی ما را تحریک می‌سازند آن را ارضا نیز می‌کنند.

صحنه‌های مورد پسند ما بایستی تعادلی از رازآلودگی و شناخت پذیری و انطباق و پیچیدگی را شامل شوند. محیطی را شناخت‌پذیر می‌دانیم که به راحتی قابل نقشه برداری باشد. پرسپکتیو – فاصله قابل مشاهده- نیز به واضح بودن و شناخت پذیری محیط کمک می‌کند. همچنین برای آنکه محیطی قابل شناخت باشد بایستی عناصری همچون کوه‌ها و درختان در آن وجود داشته باشد که برای پیدا کردن مسیر به ما کمک کنند.

صحنه‌های طبیعی با هندسه فراکتال و الگویی ویژه از نظم و پیچیدگی مشخص می‌شوند. این الگوهای فراکتال راهی برای فهم رفاه و سرمستی در ساختمان سازی‌ها، از جزئیات فریم‌های پنجره گرفته تا گنبدهای آبشارگونه معابد هندو و پیکربندی خیابان‌های لندن، می‌باشد.

شکل ساختارهای بومی و شهرک‌ها از پیچیدگی‌های منظم ذهن و جسم ما حاصل گردیده، فرآیندهای عصبی انسان و زیست شناسی سلول‌ها و ریه‌های ما خصوصیاتی فراکتال را از خود بروز می‌دهند. در گذشته، ساختمان سازی‌ها بیشتر توسط روش‌های ارگانیک و با استفاده از مواد طبیعی مانند چوب و سنگ انجام می‌شد اما مکان‌ها و فضاها به آرامی رشد یافته و تغییر کردند و جاده‌ها، زمین را خط کشی نمودند و بسیاری از اهداف بیان شده، در زندگانی سریع و عظیم قرن 21 گم شد و بسیاری از فضاهای روزمره ما در ایجاد سلامتی و خوشی و حمایت از جامعه ناکام ماندند. با این اوصاف چگونه می توانیم جهانی را که می‌خواهیم تعریف کنیم، بازسازی کنیم؟

همانطور که آلستیر پاروین، یکی از بنیانگذاران ویکی هوس(1) می‌گوید: "آنچه که اکثر مردم طراحی بد می‌دانند در واقع طراحی بدی نیست بلکه طراحی‌های واقعا خوبی برای مجموعه‌ای کاملا متفاوت از پیامدهای اقتصادی هستند که مولد املاک واقعی می‌باشند."

برای خلق چیزهایی که بیش از پیش با نیازهای انسانی همخوانی دارد، بایستی ابزارهایی را در خدمت انسان‌ها گذاشت تا بتوانند در خلق خانه‌ها، جاده‌ها و مکان‌های کاری خود مشارکت کنند. وقتی مردم در ایجاد و گسترش محیط‌های خود دخیل شوند حس قدرت و غرور بیشتری کرده و به تبع احساس بهتری نسبت به جامعه خواهند داشت که در اصطلاح این حس به عنوان "کارآیی جمعی" شناخته می‌شود.

هنگامی که جوامع دارای میزان بالایی از کارآیی جمعی باشند میزان خرابکاری، جرائم و خوشنت‌ها کاهش خواهد یافت. از افراد باهوش نیم‌خانه‌های شیلی گرفته تا کشاورزان شهری دیترویت و هنرمندان خیابانی بریستول هر جا که کارآیی جمعی و پیچیدگی نظم یافته وجود داشته باشد شاهد مکان‌هایی پر جنب و جوش و سالمی هستیم. برای ایجاد آینده‌ای انعطاف‌پذیر، ما بایستی نقشی فعال در شکل‌گیری محیط‌های پیرامون خود که در واقع شکل دهنده ما هستند داشته باشیم.

منبع: کتاب چگونه هر روزه فضاها زندگی، رفتار و رفاه ما را می‌سازنند، نوشته‌ی Lily Bernheimer منتشر شده در سایت گاردین.

____

پینوشت:

(1) یک پلت فرم منبع باز برای طراحی و ساخت خانه‌های مقرون به صرفه است.

تشکیل شورای عالی اعتلای معماری و مجمع معماری ایران/ راهنمای معماری مساجد کشور بازنگری می‌شود

 معاون وزیر راه و شهرسازی ضمن اعلام این مطلب که راهنمای معماری مساجد بازنگری می‌شود، گفت: مجمع معماری ایران به عنوان نهاد غیردولتی با حضور وزیر راه و شهرسازی، پیشکسوتان عرصه معماری و جوانان این حوزه تشکیل جلسه می‌دهد تا برای اعتلای معماری ایران بحث و تبادل نظر شود.

محمدسعید ایزدی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی درباره مجموعه اقداماتی که در شورای اعتلای معماری از ابتدای مسئولیت وی به عنوان معاون معماری و شهرسازی انجام شد به ارایه نکاتی پرداخت و آخرین وضعیت راهنمای معماری مساجد را نیز تبیین کرد.

ایزدی گفت: در بخش شورای عالی شهرسازی و معماری پیشنهادی مبنی بر تشکیل شورای اعتلای معماری مطرح بود که مقام‌عالی وزارت بر روی آن تاکید داشتند و این موضوع در جلسه چهارم شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورد بررسی قرار گرفت.

معاون معماری و شهرسازی اعلام کرد: شورای عالی اعتلای معماری به عنوان یکی از کمیته های شورا تشکیل می شود و آیین‌نامه ها و ترکیب اعضای آن نیز مشخص خواهد شد.

ایزدی تصریح کرد: تمرکزی که این شورا دارد بیشتر بر روی ترویج، مستندسازی و بررسی آثار و توجه روی برگزاری مسابقات معماری است.

این مقام مسئول همچنین گفت: جدا از کمیته اعتلای معماری، نظام دیگری را تحت‌عنوان مجمع معماری ایران با محوریت آقای دکتر آخوندی دنبال می‌کنیم. این مجمع می‌تواند به عنوان یک نهاد غیردولتی انسجامی در ساختار نظام معماری ایران ایجاد کند و در عین حال در نظر دارد تا پیشکسوتان را در کنار جوانان در کنار هم قرار دهد و برای اعتلای معماری ایران بحث و تبادل‌نظر کنند.

ایزدی از تشکیل چندین جلسه در این رابطه خبر داد و گفت: ۲۰ نفر از معماران صاحب نام کشور اعم از پیشکسوتان و جوانان در جلسه ای با حضور وزیر راه و شهرسازی، حاضر خواهند شد که در نظر داریم تا اینکار بتواند شروعی برای تشکیل این مجمع و شورای اعتلای معماری باشد.

معاون وزیر راه و شهرسازی درباره آخرین اقدامات معاونت معماری و شهرسازی  در رابطه با ساماندهی معماری مساجد کشور، گفت: در مورد مساجد، پیش از این دبیرخانه طرح مطالعاتی را تحت عنوان راهنمای معماری مساجد مطرح کرد که همکاران ما در دانشگاه شهید بهشتی این پژوهش را انجام دادند و این پژوهش تبدیل به سندی تحت‌عنوان راهنمای معماری مساجد شد که مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی هم شد و در اختیار همگان قرار گرفت.

ایزدی ادامه داد: با در اختیار گرفتن این سند، به نوعی معماری مساجد از گذشته دور تعریف می‌شود و کمک موثری است برای معماران جوان برای معماری معاصر مساجد و به نوعی در تداوم معماری گذشته ایرانی، ما توانستیم به نوعی سیاست خود را در مقام شورای عالی شهرسازی و معماری ایفا کنیم.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: در عین حال این سند به نوعی نیازمند تجدیدنظر و کامل شدن بود که مجددا با دکتر زرگر در دانشگاه شهید بهشتی در هفته‌های گذشته تفاهم‌نامه‌ای را امضا کردیم که بر مبنای آن این طرح بار دیگر مورد بازنگری قرار خواهد گرفت تا بتوانیم با به روز کردن این سند یک راهنمای جدیدی را در اختیار حرفه قرار دهیم.

وی تصریح کرد: آنچه مشخص است این است که در حال حاضر، نمونه‌های شاخص و فراوانی از معماری مساجد معاصر در ۴ دهه اخیر در کشور نداریم. اما در عین حال معماری، مسجد جامع شهرک غرب تهران که توسط مهندس طوسی طراحی شده است و همچنین مسجد الغدیر که مسجد دوران معاصر اما بیش از ۴ دهه قدمت دارد از نمونه‌های ارزشمندی هستند که در معماری مساجد می‌توان موردتوجه قرار داد.

 معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین در مورد معماری مساجد در کشور، تلاشی را که سازمان ملی زمین و مسکن برای طراحی مساجد در آماده سازی ها انجام داده قابل توجه خواند.

فراخوان مسابقه اسکیس از بناهای مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد

مجموعه فرهنگی- تاریخی سعد آباد سوژه مسابقه اسیکس هنرمندان معمار شد.

واحد پژوهش مجموعه فرهنگی- تاریخی سعد آباد، به منظور گسترش تعامل و ارتباط دانشجویان با ابنیه تاریخی و آشنایی عمیق‌تر با معماری دوران پهلوی و همچنین حمایت و بهره‌مندی از نگاه زیبایی شناسانه علاقه‌مندان، مسابقه اسیکس را در این مجموعه برگزار می‌کند.

بر همین مبنا کلیه هنرمندان، دانشجویان و علاقه‌مندان می‌توانند جهت شرکت در این مسابقه تا تاریخ 15 تیر ماه 1397 با واحد پژوهش مجموعه سعدآباد به شماره [phone] تماس حاصل نمایند.

در ادامه روند این مسابقه، پس از ثبت نام هنرمندان و ارائه آثار، ورک شاپ دو روزه‌ای در مجموعه سعد آباد برگزار می‌شود که در آن شرکت کنندگان آثار خود را ارائه و اجرا می‌کنند.

پس از برگزاری ورک شاپ از بین آثار داوری انجام می‌شود و اسیکس های برگزیده هنرمندان در کتابی منتشر خواهد شد.

به گفته مسئولان مجموعه سعد آباد تاکنون استقبال قابل توجهی از سوی هنرمندان نقاش و معمار در این مسابقه صورت پذیرفته است.

بر اساس این گزارش، مسابقه اسکیس از بناهای مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد در شهریور ماه 1397 برگزار می‌شود.

اعلام نشست‌های تخصصی انجمن مفاخر معماری

انجمن مفاخر معماری 4 نشست تخصصی در تیرماه برگزار خواهد کرد.

انجمن مفاخر معماری ایران، تحت عنوان بیست و یکمین دوره هم‌اندیشی در تیرماه  4 نشست تخصصی را برگزار خواهد کرد.

در این برنامه چهارشنبه ششم تیرماه سال جاری نشست "چرا شوش مهم است؟" از ساعت 3:30 تا 5:30 بعد از ظهر برگزار می‌شود.

نشست بعدی این هم اندیشی چهارشنبه سیزدهم تیرماه با عنوان "اگر آب‌ها را در تهران جاری کنیم...!" از ساعت 3:30 تا 5:30 بعد از ظهر برگزار می‌شود.

سومین نشست از مجموعه برنامه‌های انجمن مفاخر چهارشنبه بیستم تیرماه برگزار می‌شود. در این نشست از کتاب معماران ایران (جلد دوم) از ساعت 3:30 تا 5:30 بعد از ظهر رونمایی خواهد شد.

آخرین نشست تیرماه هم اندیشی انجمن مفاخر چهارشنبه بیست و هفتم تیرماه برگزار می‌شود. این نشست نیز با موضوع" الگوریتم معماری از ساعت 3:30 تا 5:30 بعد از ظهر برگزار می‌شود.

علاقه‌مندان به حضور در این نشست‌ها می‌توانند به موزه هنرهای دینی امام علی (ع) واقع در خیابان ولیعصر، چهارراه نیایش، بلوار اسفندیار، پلاک 35 مراجعه کنند و یا جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره دبیرخانه انجمن : 88445856 – 88430222 تماس حاصل نمایند.

اعلام مصوبه شورای‌عالی شهرسازی درباره تشکیل کمیته اعتلای معماری/ تاکید بر تشکیل دبیرخانه کمیته اعتلای معماری

دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در نامه‌ای به مدیرکل دفتر ترویج معماری، طراحی‌شهری و بافت‌های واجد ارزش، مصوبه شورا را درباره تشکیل کمیته اعتلای معماری ابلاغ و در این نامه بر ضرورت تشکیل دبیرخانه کمیته و همچنین تشکیل اولین جلسه کمیته با حضور وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، متن مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران با موضوع تشکیل کمیته اعتلای معماری به امضای محمدسعید ایزدی دبیر شورا خطاب به فرزانه صادق‌مالواجرد مدیرکل ترویج معماری، طراحی‌شهری و بافت‌های واجد ارزش به شرح زیر است:

 

به اطلاع می‌رساند، شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه موره ۹۷.۲.۳۱ خود ضمن استماع گزارش ضرروت تشکیل کمیته اعتلای معماری ایران، اهداف، وظایف و ساختار پیشنهادی کمیته را به شرح زیر تصویب نمود.

۱ .هدف

در راستای ایجاد زمینه‌های اعتلای معماری ایران و بهره‌مندی نسل حاضر و آیندگان از حق برخورداری از محیط زندگی مناسب، با بهره‌گیری از اندیشه و مفاهیم مستتر در تاریخ و فرهنگ ایران و با توجه به مجموعه شرایط و مقتضیات سرزمین در دوره معاصر، همچنین با عنایت به مفاد ماده یک قانون تأسیس شورایعالی شهرسازی و معماری (برای هماهنگ کردن برنامه‌های شهرسازی به منظور ایجاد محیط‌زیست بهتر برای مردم، همچنین به منظور اعتلا هنر معماری ایران و رعایت سبک‌های مختلف معماری سنتی و ملی و ارائه ضوابط و جنبه‌های اصیل آن با در نظر گرفتن روش‌های نوین علمی و فنی و در نتیجه یافتن شیوه‌های اصولی  و مناسب ساختمانی در مناطق مختلف کشور با توجه به شرایط اقلیمی و طرز زندگی و مقتضیات محلی، شورایعالی شهرسازی و معماری تاسیس می‌شود.)، (در باب موضوعات معماری)، کمیته اعتلای معماری ایران تشکیل می‌گردد.

۲. وظایف (موضوع فعالیت‌ها)

۲-۱. تقویت پایگاه‌های نظری و تولید و بسط اندیشه ایران‌شهری در زمینه معماری ایران

۲-۲. ارائه پیشنهادات سیاستگذاری و وضع ضوابط در راستای اعتلاء معماری ایران (در وجوه محتوایی و رویه‌ای) به شورایعالی شهرسازی و معماری

۲-۳. حمایت از جریان‌های موثر در اعتلای معماری (نهادسازی و ظرفیت‌سازی)

. حمایت از سازمانها و نهادهای موجود و تلاش برای ایجاد ظرفیت در پذیرش نقش و ماموریت در راستای اعتلاء معماری ایران

. حمایت از تشکیل نهادها و سازمانهای غیردولتی در ایجاد تشکلها و ساختارهای ناظر و دیده‌بان

۲-۴. ارائه پیشنهادات سیاستگذاری، تدوین برنامه و تعیین ضوابط و مقررات عمومی احداث بنا به منظور ارتقاء کیفیت ساخت‌وساز بناهای شاخص (با اولویت بناهای دولتی و عمومی)

۲-۵. ارائه پیشنهادات سیاستگذاری، تدوین برنامه و تعیین ضوابط و مقررات عمومی احداث بنا به منظور ارتقاء کیفیت ساخت‌وساز بناهای مسکونی (هماهنگی با ویژگی‌های اقلیمی بستر طبیعی و فرهنگی و همچنین صرفه جویی در مصرف انرژی)

۲-۶. تهیه پیش نویس اظهارنظر در مورد طرح‌ها و لوایح و مصوبات مربوط یا موثر بر معماری

۲-۷. بررسی طرح‌های معماری ارجاعی (ساختمان‌های دولتی، عمومی، مسکونی و...)

۲-۸. بررسی برنامه‌ها و طرح‌های مطالعاتی-پژوهشی در عرصه ارتقاء معماری معاصر ایران

۲-۹. ایجاد زمینه همکاری‌های بین‌المللی و مبادلات علمی و فرهنگی (با مجامع جهانی معماری، کشورهای دارای پیشینه تاریخی و فرهنگی به ویژه کشورهای حوزه فرهنگی ایران)

۲-۱۰. برنامه‌ریزی در راستای ارتقاء سطح آگاهی و ایجاد تقاضای عمومی نسبت به تحقق معماری

(جلب توجه سازمان‌ها، دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط- برگزاری همایش، نشست و جشنواره‌ها- اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌های جمعی به منظور ارتقاء آگاهی مردم نسبت به معماری- برنامه‌ریزی به منظور ایجاد حساسیت نسبت به کیفیت محیط زندگی در دوره آموزش عمومی و...)

زیبایی شناسی خلاء و معماری: درآمدی بر زیبایی‌شناسی «نساختن» !

جامعه مهندسان معمار ایران، انجمن صنفی مهندسان مشاور  معمار و شهرساز و خانه هنرمندان نشست زیبایی شناسی خلاء و معماری: درآمدی بر زیبایی‌شناسی «نساختن» را برگزار می کنند.

به گزارش خبرگزاری مهر، جامعه مهندسان معمار ایران، انجمن صنفی مهندسان مشاور  معمار و شهرساز و خانه هنرمندان در چارچوب  مباحث جلسات «تهران، کارگاه ساختمانی» نشست زیبایی شناسی خلاء  و معماری: درآمدی بر زیبایی‌شناسی «نساختن»  را برگزار می کنند.

این نشست با سخنرانی ناصر فکوهی در خانه هنرمندان در ۲۱ خرداد ۱۳۹۷، ساعت ۱۶ تا ۱۹ برگزار می شود.

چکیده: 

اگر برپایه ریشه‌شناسی زبان‌شناختی به معماری و درکی که نسبت به آن در ذهنیت عمومی یا حتی در نزد بسیاری از متخصصان وجود دارد، بنگریم، باید از هنر ساختن سخن بگوییم: تعبیری تئولوژیک از  تبدیل «هیچ» به «چیز» (ex nihili)  یا تعبیری فناورانه (technè) در دگرگون کردن یک «چیز» به «چیز» دیگر. این معنی را در ریشه یونانی – رومی واژه «آرشیتکت» (استاد ِسازنده) و بر پا کننده یک «سرپناه» و در واژه «معمار» خود باز می‌یابیم. 

بنابراین در زنجیره‌ای که می‌توان در میان مفاهیمی چون «خلاء»، «سکوت»، «سکون»، «تاریکی» و... ارائه داد زنجیره «آکندگی»، «صدا»،«حرکت»، «روشنایی» در سطح نخست تحلیل، یک رابطه ساختاری را تعریف خواهند کرد که  باید در دو سویش منفی و مثبت را قرار داد.

تعبیر این دیالکتیک در  انسان‌شناسی، وجود حس‌ها (استتیس به معنای حس داشتن در ریشه زیبایی‌شناسی) در برابر «بی‌حسی» (انستزیا در ریشه بی‌حسی) است:  حس داشتن یا نداشتن، برانگیخته شدن یا نشدن، طعم زندگی یا بی‌تفاوتی مرگ، که در تداوم نگاه انسان‌شناختی می‌توان به آن مفاهیم «زندگی زیستی» (حس‌های پنجگانه) در برابر«بی‌حسی» (فقدان حس‌ها) را مطرح کرد: ندیدن، نشنیدن، نبود طعم، بی‌حسی بساوایی و بویایی.

اما این دیالکتیک، چه از متون اساسی انسان‌شناسی حرکت کنیم (لوی استروس) و چه از تاریخ هنر، ما را در موقعیتی پارادوکسیکال قرار می‌دهد که نمی‌توانیم پاسخ روشنی به آن بدهیم. اینکه، توزیع نظام‌های حسی چه در بین پنج حس در همه انسان‌ها و چه در بین حس‌ها و روابط آنها در فرهنگ‌های مختلف‌، چه در روابط و تداوم‌ها و برساخته‌های ریشه گرفته از حس‌ها بر اصل تفاوت سامان می‌یابند و نه بر اصل انسجام : فرهنگ‌های شنیداری و دیداری و لامسه و غیره، یکسان نیستند.

«سکوت»  نه در بین فرهنگ‌های مختلف‌، نه میان کنشگران مختلف یک فرهنگ،  نه در زمان‌های مختلف و نه در مکان‌های مختلف‌، یک معنا ندارد و به یک صورت «خوانده» (شنیده) نمی‌شود. همان‌گونه که خلاء ، تهی بودگی، سیاهی  یا سفیدی مطلق  چنین هستند. در تاریخ هنر نیز با این دیالکتیک نمی‌توانیم معنایی بر «هیچ بودگی» (rien) بگذاریم: از تابلوهای کازیمیر مالویچ و جنبش سوپرماتیسم روس،«چهار گوش سیاه بر زمینه سفید» (۱۹۱۵) و  «چهار گوش سفید بر زمینه سفید»(۱۹۱۸) تا «نمایشگاه خلاء ایو کلاین» (۱۹۵۸)  تا قطعه «چهار دقیقه و سی و سه ثانیه» جان کیج(۱۹۵۲)  و معماری تادائو آندو برای نمونه «موزه هنر معاصر نائوشیما» (۱۹۹۲) یا «کلیسای ایباراکی» (۱۹۸۹) و...