ضرورت پایش لرزه‌ای گسله‌های اطراف تهران

عضو هیات‌علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در یادداشتی به ضرورت پایش لرزه‌ای گسله‌های اطراف تهران پرداخت.

به گزارش ایلنا، متن یادداشت علی بیت‌اللهی به این شرح است:

سحرگاه پنجشنبه 28 دی‌ماه 1396 ساعت 4:3:48 خردلرزه‌ای با بزرگی 1.9 در جنوب‌شرقی مراکز جمعیتی روستای قلعه بلند(9کیلومتر)، روستای سلمان‌آباد(13 کیلومتری)، بخش جوادآباد (18کیلومتری)، شهر پیشوا (21 کیلومتری)، شهر ورامین (27 کیلومتری) و تهران (72 کیلومتری از مرکز آن) رخ داد.

زلزله کوچکی که رخداد این قبیل زلزله‌ها جزء "نرم"لرزه خیزی محدوده اطراف کلانشهر تهران بوده و شاید از نظر خطر زلزله، معنی و مفهوم خاصی در بر نداشته باشد(البته بنظر نگارنده دارد ).

اهمیت این رخداد، با توجه به مونیتورینگ روزمره‌ای که مراجع ذی‌ربط و کارشناسان و اعضا علمی علاقه‌مند و از جمله اینجانب، درخصوص تغییرات دینامیکی رژیم لرزه خیزی گستره تهران دنبال می‌کنند، از آن نظر است که این زلزله نیز در پی رخداد خوشه لرزه‌ای کرج و سپس زلزله 5.2 ملارد ( و پسلرزه های آن، زلزله 29 آذرماه 1396 ) و زلزله 25 دی‌ماه فیروزکوه با بزرگی 4.3 رخ می‌دهد.

این رخداد همراه با مجموعه فعالیت‌های لرزه‌ای پیشین، به‌طور روشن و بی‌تردیدی فعال بودن گسله‌های اطراف تهران را نشان می‌دهد. همچنین رهائی انرژی و تنش اندوخته شده نیز، از طرف دیگر به‌روشنی دلالت بر وجود و تجمع تنش تکتونیکی دارد. سخنی که از دیرباز همه متخصصان با ادبیات مختلف تلاش کرده‌اند تا بر آن صحه گذارند.

نگاه اجمالی بر نقشه توزیع زمین‌لرزه‌های 12 سال اخیر که توسط شبکه ایستگاه‌های لرزه‌نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، با دقت مناسب، ثبت شده‌اند نشان می‌دهد که با توجه به پراکنش گسله‌های فعال و لرزه‌خیز اطراف کلانشهر تهران، توزیع زلزله‌ها نیز مسلما در امتداد این ساختارهای تکتونیکی جهت‌یافتگی پیدا می‌کند. وضوح این امر را می‌توان در شرق تهران و تعقیب امتداد گسل فعال و کاری مشاء مشاهده کرد و زلزله‌های متعددی که در راستای آن جانمائی شده‌اند.

شکل1- جانمائی تعدادی از زلزله‌های اطراف تهران و ارتباط آنها با گسله‌های فعال و عمده اطراف تهران

وضعیت ملک خود را روی گسل‌های تهران پیدا کنید ...

معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران به تازگی تمامی موارد مربوط به گسل ها و حریم آن ها را روی سامانه شهرسازی کاملاً مشخص و بارگذاری کرده است.

به گزارش اقتصاد آنلاین، بر این اساس، شهروندان با ورود به سامانه طرح تفصیلی می توانند از وضعیت ملک خود از حیث قرار داشتن روی گسل یا حریم آن مطلع شوند.

شهروندان از این پس با مراجعه به سامانه استعلام طرح تفصیلی جدید شهر تهران و در اختیار داشتن اطلاعات مربوط به شماره بلوک و ملک یا شماره پرونده شهرسازی می توانند از جزئیات مربوط به قرار داشتن ملک روی گسل یا حریم آن باخبر شوند.  

برای بررسی وضعیت ملک خود در سامانه استعلام طرح تفصیلی جدید شهر تهران اینجا کلیک کنید.

32 هزار پلاک در پایتخت روی گسل یا در حریم آن قرار دارند

قائم مقام معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران با بیان اینکه حدود 32 هزار پلاک روی گسل یا در حریم آن قرار دارند، گفت: تمامی موارد مربوط به گسل ها و حریم آن ها روی سامانه شهرسازی کاملاً مشخص و بارگذاری شده است و در دستور نقشه هایی که برای مردم صادر می شود، معلوم است که وضعیت ملک از حیث گسل به چه صورت است.

به گزارش ایسنا، تورج فرهادی با اشاره به اینکه گسل های تهران و حریم آن ها توسط ستاد بحران و مرکز مطالعات ژئوتکنیک مشخص و به معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران اعلام شده است، اظهار کرد: تمامی این موارد روی سامانه شهرسازی معاونت پیاده سازی شده است به این معنی که در هر یک از مناطق اگر شهروندان تقاضای ساخت یک پارسل یا پلاک ثبتی را داشته باشند، مشخص است که این پلاک روی گسل یا در حریم آن قرار دارد یا نه.

وی با بیان اینکه در حال حاضر در پایتخت حدود 32 هزار پلاک در حریم یا روی گسل قرار دارند، گفت: تمامی موارد مربوط به گسل ها و حریم آن ها روی سامانه شهرسازی کاملاً مشخص و بارگذاری شده است و در دستور نقشه هایی که برای مردم صادر می شود، معلوم است که وضعیت ملک از حیث گسل به چه صورت است.

قائم مقام معاونت معماری و شهرسازی شهرداری تهران تاکید کرد: همچنین، شهروندان با ورود به سامانه طرح تفصیلی می توانند از وضعیت ملک خود از حیث قرار داشتن روی گسل یا در حریم آن مطلع شوند.

ممنوعیت احداث ساختمان های بسیار با اهمیت روی گسل  و حریم آن

فرهادی در ادامه با بیان اینکه در ویرایش آئین نامه 2800 و مبحث ششم مقررات ملی ساختمان مجموعه ای از ضوابط و مقررات برای ساخت املاکی که روی گسل قرار دارند تبیین شده است، گفت: با توجه به حساسیت موضوع قرار شده بود برای این حرایم ضوابط خاص دیگری غیر از آئین نامه های موجود در نظر گرفته شود.

وی با تاکید بر اینکه در گذشته ضوابطی از سوی سازمان مدیریت بحران تدوین شده بود، تصریح کرد: البته ضوابط پیشنهادی به دلایلی مورد قبول سیستم قرار نگرفت. در حال حاضر هم مرکز تحقیقات ساختمان وابسته به وزارت راه و شهرسازی ضوابط خاص طراحی ساختمان روی گسل ها و حریم آن ها را تدوین می کند اگرچه این ضوابط هنوز ابلاغ نشده است.

پس لرزه منطقه ملارد، انرژی زمین را آزاد کرد / ارتباط گرمای هوا و وقوع زلزله مبنای علمی ندارد

رئیس بخش زلزله ‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: پس لرزه 4.2 ریشتری شب گذشته در منطقه ملارد، انرژی زمین را آغاز و بخش قابل توجهی از نگرانی ها را برطرف کرد.

 

علی بیت اللهی روز چهارشنبه با اشاره به این مطلب که زلزله 4.2 ریشتری بامداد امروز، پس ‌لرزه زلزله 5.2 ریشتری هفته گذشته تهران و البرز است، تداوم فعالیت گسل زلزله غرب تهران را یادآور شد.

 

وی افزود: در پس‌لرزه‌هایی که بعد از زلزله ای که اصلی است رخ می‌دهد، بر اساس منطق و علم زلزله‌شناسی باید پس‌لرزه‌ای با نیم تا یک ریشتر از زلزله اصلی رخ دهد و به این ترتیب انرژی آزادشده زمین تخلیه شود که در زلزله 5.2 ریشتری تهران و البرز این مورد را شاهد نبودیم و عموماً پس‌لرزه‌های با فاصله 2 تا 3ریشتر ثبت شده بود که پس‌لرزه شب گذشته تا حد قابل ‌توجهی نگرانی ما را برطرف کرد.

 

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین خاطرنشان کرد: پس لرزه شب گذشته با بزرگای 4.2 دقیقاً روی موقعیت زلزله 5.2 ریشتری رخ داد و اینکه زلزله 4.2 ریشتری شب گذشته پس لرزه، زلزله 5.2 ریشتری است را تقویت کرد.

 

وی ادامه داد: زلزله 4.2 بامداد 6 دی ماه دقیقاً روی زلزله 5.2 شامگاه 29 آذرماه منطبق می‌شود و نیروی همان منطقه (زون) است و در همان بازه زمانی قرار می‌گیرد، بنابراین به طور قاطع می توان گفت پس‌لرزه است.

** تاکید بر خطر بالقوه زلزله و دائمی بودن آن در اقصی نقاط کشور

 

بیت‌اللهی تصریح کرد: اینکه پیش‌بینی کنیم این پس‌لرزه، آغاز فعالیت گسل شمال تهران بوده و ممکن است زلزله بزرگ‌تری اتفاق بیفتد، سخنی بر مبنای مشاهدات علمی نخواهد بود و از طرفی اینکه گفته شود با وقوع این زلزله، بروز زلزله‌ای با بزرگای بیش از 4 و 5 ریشتر قابل تصور نیست، صحیح نبوده و مورد تایید نیست.

 

رئیس بخش زلزله‌ شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه گفت: آنچه که ما اعلام می‌کنیم این است که همه متوجه شدند خطر بالقوه زلزله در اقصی نقاط کشور امری دائمی و مستمر است.

 

وی یادآورشد: احتمال خطر را همه می‌دانیم و بر اساس آن نیز باید برنامه‌های ساخت و ساز و توسعه ای را در دستور کار قرار دهیم. همچنین، مسئولان باید با مشاهده چنین زلزله‌های خفیفی که در واقع مانور زلزله محسوب می‌شود رویکردهای صحیح و اجرایی اتخاذ کرده و در اینکار سرمایه‌گذاری کنند تا خطرات را به حداقل برسانند.

 

نخستین زمین لرزه در منطقه ملارد واقع در مرز استان های تهران و البرز به قدرت 5.2 ریشتر شامگاه 29 آذرماه به وقوع پیوست.

 

بامداد امروز در ساعت 54 دقیقه و 33 ثانیه زمین لرزه ای به بزرگی 4.2 ریشتر استان های تهران و البرز را لرزاند.

 

در این مدت یک هفته ای چندین پس لرزه استان های تهران البرز را لرزانده و حتی در استان های قزوین و قم نیز احساس شده است.

انرژی انباشته شده در گسل‌های تهران خطرآفرین است!

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه،مسکن و شهرسازی از وقوع ۵۰ زلزله کوچک در گسل ملارد طی یک ماه و نیم گذشته خبر داد و گفت:با این وجود، اینها سبب نمی شود که گسل های تهران را گسل فعال بنامیم.

به گزارش خبرنگار مهر، شب گذشته رئیس شورای شهر تهران در برنامه زنده تلویزیونی جهان آرا درباره زلزله پایتخت گفت: تهران به طور متوسط روزانه ۱۰ زلزله دارد.

این در حالی است که بسیاری از زلزله شناسان و زلزله پژوهان معتقدند بیش از ۴ دهه است که گسل های تهران فعالیتی نداشته اند که همین مساله، سبب تجمیع انرژی لایه های درونی زمین شده است؛ این انباشت انرژی، خطرآفرین خواهد بود.

علی بیت اللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره فعال بودن یا غیرفعال بودن گسل های تهران اظهار داشت: در ۲۵ سال گذشته در گسل ماهدشت در حوالی ملارد (نقطه ای که کانون زلزله چهارشنبه شب هفته گذشته در تهران بود) ۹۰ زلزله کوچک رخ داده که ساکنان این منطقه و حتی شهروندانی که روی همین گسل سکونت دارند هم آنها را احساس نکرده بودند.

وی ادامه داد: در همین یک ماه و نیم گذشته نیز در همین منطقه (گسل ماهدشت در ملارد) ۵۰ زلزله کوچک رخ داده بود اما هیچ کدام از اینها سبب نمی شود تا گسل های تهران را گسل فعال بنامیم.

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه در ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته در گسل شمال تهران با توجه به اینکه گسل جوان و لرزه خیزی است، ولی زلزله کم مشاهده شده است، تصریح کرد: این موضوع در خصوص سایر گسل های اطراف تهران شامل گسل های ری، نیاوران، اشتهارد، پاکدشت و ... نیز صدق می کند و فعالیت لرزه ای مهم در آنها مشاهده نشده است که این، بسیار خطرناک است.

وی درباره اظهارات محسن هاشمی که گفته بود تهران هر روز ۱۰ زلزله دارد، گفت: منظور رئیس شورای شهر تهران، زلزله های خرد هستند که اصلا در محاسبات لرزه نگاری مورد بررسی قرار نمی گیرند؛ ضمن اینکه در صورتی می توان این تعداد زلزله را پذیرفت که منظور از تهران را خود شهر با حومه آن تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری در نظر گرفت. ولی گسل شمال تهران که در حریم شهر قرار دارد، زلزله قابل توجهی ندارد.

جزئیات محدوده‌ ۸۵ کیلومتر مربعی پهنه‌های اصلی گسل‌های تهران/ پهنه‌های گسلی ۴ کلانشهر در دست تهیه قرار دارد

  رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با یادآوری این مطلب که شناسایی پهنه های گسلی شهرهای مشهد، کرج، تبریز و کرمان در دست تهیه قرار دارد، گفت: محدوده‌های پهنه‌های اصلی گسل‌های شهر تهران که بیش از ۸۵ کیلومتر مربع است.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در خصوص  اقدامات وزارت راه و شهرسازی در شناسایی پهنه‌های گسل زلزله تهران و سایر شهرهای کشور به ارائه نکاتی پرداخت.

در این رایطه شکرچی‌زاده گفت: شناسایی پهنه‌های گسل زلزله شهر تهران که تهیه  و در سال گذشته (۹۵) به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و ابلاغ شد، با این هدف بود که ایمنی در برابر زلزله افزوده شده  و میزان خسارات احتمالی از زلزله ها کاهش یابد.

وی در  ادامه اظهار داشت : مصوبه شورای‌عالی با این مضمون بود که ساختمان‌های بلندمرتبه و ساختمان‌های عمومی همچون بیمارستان‌ها و مدارس و سایر ساختمان‌های عمومی که در هنگام زلزله باید مستحکم‌تر از سایر ساختمان‌ها باشند بر روی گسل‌ها ساخته شده و آنهایی که احداث شده‌اند نیز به نحوی مناسب مقاوم‌سازی و استاندارسازی شوند.

همچنین رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود:  موقعیت گسل‌ها در سال‌های پیشین و قبل از سال ۹۵، توافقی وجود نداشت و مدیریت بحران نیز نتوانسته بود جمع‌بندی مناسبی در این رابطه داشته باشد. به همین دلیل نیز کار شناسایی از تهران آغاز شد و محدوده‌های پهنه‌های اصلی گسل‌های زلزله شهر تهران که بیش از ۸۵ کیلومتر مربع است شناسایی  و به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و پس از آن نیز ابلاغ شد.

در ادامه شکرچی‌زاده تصریح کرد: در حال حاضر، نتایج بر روی نقشه‌های تفصیلی مناطق قرار گرفته که محدودیت ساخت بر روی گسل‌های زلزله شامل ساختمان های معمولی هم می‌شود.

این مقام‌مسئول وزارت راه و شهرسازی با اشاره به این مطلب که شناسایی پهنه‌های گسلی شهرهای کرج، مشهد، تبریز و کرمان نیز در دستور کار است، گفت: ساختمان های غیرعمومی و همچنین ساختمان های کوتاه مرتبه باید آیین نامه ۲۸۰۰ را رعایت کنند.

وی همچنین  تاکید کرد: پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کلان ما این است که شناسایی گسل‌ها را در کلانشهرها انجام دهیم که نیازمند کار علمی و جدی خواهد بود. بدین‌معنا سازمان زمین‌شناسی، باید مقدمات کار را انجام و شناسایی‌های لازم را انجام دهند تا پس از آن ما در نشست مشترک در مرکز تحقیقات به جمع‌بندی برسیم.

شکرچی‌زاده یادآور شد: تهیه پهنه‌های گسلی سایر کلانشهرها علاوه بر چهار شهر کرج، تبریز، کرمان و مشهد نیز در دستورکار است و چنانچه مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران را برای سایر کلانشهرها داشته باشیم اقداماتی عملیاتی و اجرایی آغاز خواهد شد.

احتمال این است که زلزله دیشب، انرژی‌ درونی لایه‌های زمین را تخلیه کرده باشد ...

ئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: یک احتمال این است که زلزله دیشب، انرژی‌ درونی لایه‌های زمین را تخلیه کرده و احتمال دیگر این است که باعث فعال شدن این انرژی شود.

تین‌نیوز | 

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: یک احتمال این است که زلزله دیشب، انرژی‌ درونی لایه‌های زمین را تخلیه کرده و احتمال دیگر این است که باعث فعال شدن این انرژی شود.

به گزارش مهر، علی بیت‌اللهی درباره پیش‌بینی وقوع زلزله بزرگتر در تهران گفت: برای همه زلزله‌پژوهان و زلزله‌شناسان مُسجّل شده که در هیچ کجای دنیا امکان پیش‌بینی قطعی برای زلزله وجود ندارد و هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید که در چه زمان و مکانی و با چه بزرگا، زلزله رخ خواهد داد.

وی افزود: آنهایی هم که بعد از زلزله می‌گویند که گفتیم بودیم قبلاً زلزله می‌آید، پیش‌بینی فنی و مهندسی ندارند، بلکه برای بازارگرمی، چنین حرف‌هایی را می‌زنند.

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات وزارت راه، مسکن و شهرسازی تصریح کرد: بر اساس تحقیقات فنی، از آنجایی که در برخی از زلزله‌های بزرگ و ویرانگر ایران مشاهده شده که کمی پیش از آن، چند پیش‌لرزه کوچک رخ داده است، به همین دلیل برخی احتیاط‌های فنی و مهندسی به ما می‌گوید که باید برای پس‌لرزه‌های احتمالی بعدی آماده باشیم. به طور مثال در زلزله بم، سه پیش‌لرزه کوچک و در زلزله سر پل ذهاب نیز یک پیش‌لرزه به بزرگی ۴.۵ ریشتر پیش از زلزله اصلی رخ داده بود.

به گفته بیت‌اللهی، وقتی لایه‌های درونی زمین تحت فشار باشند، موجب شکست برخی لایه‌ها شده و این فشار سبب چند شکستی کوچک درون زمین می‌شود و بعد با فشار اصلی، شکست بزرگ رخ می‌دهد که همان زلزله اصلی است؛ ولی آن شکستگی‌های کوچک را پیش‌لرزه می‌نامیم.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات وزارت راه، مسکن و شهرسازی اظهار کرد: یک احتمال این است که با لرزه‌های اول و پیش‌لرزه‌های کوچک زلزله دیشب تهران، انرژی درونی زمین تخلیه شده و دیگر زلزله‌ای رخ ندهد. یک احتمال دیگر نیز این است که این شکستگی‌های درونی لایه‌های زمین باعث وقوع شکست بزرگ بوده و زلزله بزرگتری در راه باشد؛ ولی احتمال اول که انرژی لایه‌های درونی زمین تخلیه شده باشد، بیشتر است.

ساخت و ساز بر روی گسل در ۱۰ شهر ممنوع می‌شود

معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی گفت: به دنبال ابلاغ مصوبه و نقشه ممنوعیت ساخت و ساز بر روی گسل‌های شهر تهران، برای ۱۰ شهر دیگر هم این نقشه‌ها را در دست تهیه داریم.

محمدسعید ایزدی در گفت‌وگو با ایسنا  اظهار کرد: درخصوص بحث  زلزله دو کار اساسی در شورای عالی معماری و شهرسازی صورت گرفته که یکی در حوزه پیشگیری از وقوع و تلاش برای شناسایی پهنه‌های پرخطر است. در هفته‌های اخیر  نقشه پهنه‌های پرخطر تهران ابلاغ شد که شهرداری به شدت از ساخت و ساز در این پهنه‌ها خودداری کند. قرار شد برای ۱۰ شهر دیگر کشور هم این نقشه‌ها تهیه شود. سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی نیز حمایت خود را اعلام کرده و قرار شده منابع آن را در اختیار ما قرار دهد تا بتوانیم با کمک مرکز زلزله‌شناسی این نقشه‌ها را تهیه و به شهرها ابلاغ کنیم. همه نهادها از فرآیند شناسایی پهنه‌های  پرخطر حمایت کردند.

یکپارچه‌سازی کمپین‌های بازسازی کرمانشاه

وی افزود: نکته دوم به بحث بازسازی بعد از زلزله برمی‌گردد. ما در معاونت معماری و شهرسازی تلاش داریم یک شبکه همکاری مشترک بین کمپین‌هایی که در زلزله کرمانشاه برای کمک اعلام آمادگی کردند به وجود بیاوریم. هفته گذشته از نمایندگان ۹ گروه دعوت کردم و از آنها خواستم تا برنامه‌های خود را با اولویت‌ها در بحث  بازسازی هماهنگ کنند. بعضی از این گروهها تخصصی هستند ولی و سایر بخشها تخصصی نیستند. قرار شد کانون معماران معاصر ایران، محوراقدامات فنی شود و پیشنهاداتش را برای اجرای این طرح ها ارایه کند.

ایزدی با بیان این‌که ۲۸ آذرماه نشست مشترکی در کرمانشاه خواهیم داشت گفت: در این نشست با مسوولان محلی برنامه‌های خود را همراستا می‌کنیم. نمایندگان بنیاد مسکن هم حضور دارند و قرار شد معاونت معماری نقش هماهنگی بین این گروه‌ها و دستگاه‌های اجرایی در بحث بازسازی را داشته باشد. توجه به الگوهای بومی و ابعاد اجتماعی در فرآیند بازسازی مورد تاکید و بیشتر توجه ما بر روی پروسه‌های فرهنگی اجتماعی ساکنین آسیب‌دیده است.

بررسی تاثیر توسعه بر بحران آب

معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان کرد: هم‌چنین روز دوشنبه هفته گذشته مصوبه‌ای در شورای عالی شهرسازی داشتیم که اثرات توسعه شهرها بر اقلیم مناطق، بخصوص بحران آب مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس دبیرخانه موظف شد ظرف چهار ماه برنامه عملیاتی نحوه مواجهه با این بحران اقلیمی را بررسی و راهکارهای خود را ارایه کند. با تدوین این برنامه انتظار می‌رود بتوانیم راه حل‌هایی برای جلوگیری از توسعه‌های صنعتی که روند خشکسالی را تسریع کردند تدوین کنیم.

وی ادامه داد: سکونتگاه‌هایی جدید که بدون توجه به پدیده‌های اقلیمی و توجه به منابع آب مورد نیاز، شکل گرفتند یا شهرهایی که بدون توجه به ظرفیت‌های اقلیمی مناطق، توسعه پیدا کردند مورد توجه دکتر آخوندی وزیر راه و شهرسازی است. دوشنبه این هفته نیز جلسه‌ای در این زمینه داریم که تصمیمات مقتضی اتخاذ خواهد شد.

قانونی شدن منع ساخت‌وساز در حریم گسل‌های تهران

منع ساخت‌وساز در حریم گسل‌های تهران قانونی شد. این خبری است که رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اعلام کرده است.

بازار نیوز - رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از تصویب قانون منع ساخت و ساز در حریم گسل‌های تهران خبر داد و گفت:‌ این قانون برای کلان‌شهرهای مشهد، تبریز و کرج در حال تصویب شدن است.

دکتر علی بیت‌اللهی روز چهارشنبه، اول آذرماه در نشست ارائه یافته‌های علمی تیم تحقیقاتی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اشاره به گسل‌های تهران افزود: به منظور ایمن‌سازی، قانون منع ساخت و ساز در حریم گسل‌های تهران را مصوب کردیم.

وی افزود: در نقشه‌های معماری شهرسازی تهران این حریم‌ها مشخص شده است و با این قانون ساخت و ساز سازه‌هایی چون سازه‌های خطرساز، بیمارستان‌ها و برج‌های بلندمرتبه بر روی حریم گسل‌های تهران ممنوع خواهد شد.

بیت‌اللهی با تأکید بر اینکه ۵۵ کیلومترمربع تهران در حریم گسل‌ها وجود دارد، خاطر نشان کرد:‌ این قانون برای کلان‌شهرهای تبریز، کرمان، کرج و مشهد در حال پیگیری است که به مراحل نهایی نزدیک شده است.
 

رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تأکید بر اینکه این مصوبه به منظور کنترل ساخت و سازها در شهر تهران است، اضافه کرد: کلان‌شهرها به شهرهایی با جمعیت ۲۰۰ هزار نفر به بالا گفته می‌شود و بر اساس توافق‌های صورت گرفته ساخت و ساز در حریم گسل‌ها ممنوع می‌شود و در صورت اجرای آن گام بزرگی در کاهش خسارات ناشی از زلزله برداشته می‌شود.

 

وی افزود: با مذاکراتی که سازمان برنامه و بودجه در جریان است، تلاش شده برای 18 کلانشهر با جمعیت بالای 200 هزار نفر ردیف بودجه ای اختصاص یابد تا بتوان حریم گسل ها در این شهرها را اعمال کرد.

وی اظهار داشت: اختصاص یافتن این بودجه کمک خواهد کرد بتوانیم در این 18کلانشهر حریم گسل ها را بدرستی مشخص کنیم.
به گفته وی، اکنون حریم گسل ها در شهرهای کرمان،کرج، مشهد، و تبریز در حال مشخص شدن است و بزودی این کار به پایان خواهد رسید.

 

رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با تأکید بر اینکه این مصوبه به منظور کنترل ساخت و سازها در شهر تهران است، اضافه کرد: کلان‌شهرها به شهرهایی با جمعیت ۲۰۰ هزار نفر به بالا گفته می‌شود و بر اساس توافق‌های صورت گرفته ساخت و ساز در حریم گسل‌ها ممنوع می‌شود و در صورت اجرای آن گام بزرگی در کاهش خسارات ناشی از زلزله برداشته می‌شود.

بیت‌اللهی با اشاره به بازدیدها و مطالعات میدانی از منطقه زلزله‌زده کرمانشاه گفت: در گزارش‌هایی که تاکنون منتشر شده مسائل درگیر با حادثه زلزله بسیار پیش پا افتاده است، به گونه‌ای که اگر در بیمارستان شهدای سرپل ذهاب برق اضطراری به دلیل ریزش دیوار قطع نمی‌شد، این بیمارستان می‌توانست در ساعات اولیه زلزله به مصدومان سرویس ارائه کند.

وی با تأکید بر اینکه در مدیریت بحران مردم چند گام جلوتر از مسئولان قرار دارند، اظهار کرد: در حال حاضر در همه جای ایران گسل‌های فعال لرزه‌خیز وجود دارد، به گونه‌ای که اگر از یک گسل دور شوید، به گسل دیگر نزدیک خواهید شد.

رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات مسکن، تعداد گسل‌های ایران را ۳۲۰ گسل ذکر کرد و ادامه داد: این گسل‌ها در مراکزی که تجمع جمعیتی دارد، قرار گرفته است.

وی با اشاره به جزئیات زلزله کرمانشاه ادامه داد: قبل از زلزله اصلی ساعت ۹:۴۵ روز ۲۱ آبان‌ماه چهار پیش لرزه رخ داده است و تا ساعت ۳ صبح امروز ۸۷۸ پس لرزه به ثبت رسیده است که یک مورد آن بالای پنج ریشتر و ۳۸ پس لرزه بین چهار تا پنج ریشتر بوده است.

بیت‌اللهی به اثرات پس لرزه بر روی سازه‌های موجود در این منطقه اشاره کرد و گفت: ارتعاشات متوالی موجب نرم شدن ساختمان‌ها می‌شود. از این رو مدیریت بحران نباید اجازه ورود ساکنان به داخل خانه‌هایشان را بدهد.

وی با تأکید بر اینکه ما انتظار داریم تا ۱۵۰ روز آینده پس لرزه‌های منطقه زلزله‌زده کرمانشاه ادامه داشته باشد، گفت: ولی در عین حال بزرگای پس لرزه کوچکتر خواهد شد و بزرگای بیشتر این زلزله در ۲۰ روز اول است.

رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات مسکن با تأکید بر اینکه گسیختگی ایجاد شده در کرمانشاه منحصر به فرد بوده است، توضیح داد: گسیختگی ایجاد شده در این منطقه اختلاف ارتفاع تا ۹ متر را ایجاد کرده است که این امر به دلیل ارتعاشات ناشی از زلزله و گسیختگی لایه‌های خاک بوده است.

به گفته وی، این اختلاف سطح در چهار کیلومتر در خط مستقیم و در پهنای یک کیلومتر بوده است.

بیت‌اللهی همچنین به وضعیت تخریب مسکن مهر در این استان اشاره کرد و گفت: در یک شهرک مسکونی به نام مسکن شکوه تخریب در حد ایجاد چند ترک جزئی بوده است، ولی در ۷۰ متری این مجتمع کوی فولادی وجود دارد که تخریب زیادی به آن وارد شده است.

وی همچنین با اشاره به وضعیت عملکرد بیمارستان‌ها در منطقه سرپل ذهاب و اسلام‌آباد، تأکید کرد: انتظار ما از بیمارستان‌ها این است که در شرایط بحرانی سرپا باشد، ولی در زلزله اخیر نشان داد که مردم در مسکن مهر و بیمارستان‌ها احساس امنیت نمی‌کنند و این در حالی است که ما در برابر مردم مسئول هستیم.

بیت‌اللهی با تأکید بر اینکه در بازدیدهای میدانی انجام شده شاهد موارد بسیار تأسف‌باری بودیم، ادامه داد: چگونه ممکن است که در سنگ‌نما، گونی و نخاله‌های سفالی ریخته شود، به نظر من ما بحران در مدیریت بحران داریم.

رئیس پژوهشکده زلزله مرکز تحقیقات مسکن با اشاره به حضور مقام معظم رهبری، رئیس جمهور و مقامات مسئول کشور در مناطق زلزله، گفت: این حضور باعث دلگرمی و آرامش بیشتر مردم شد؛ ولی از سوی دیگر شاهد بودیم که مردم کمک‌های زیادی به این منطقه ارسال کرده‌اند.

وی همچنین از آمادگی این مرکز تحقیقات برای علل تخریب در منطقه زلزله‌زده خبر داد و گفت: ما آمادگی داریم تا از کسانی که تجربیاتی در خصوص دلایل تخریب سازه‌ها در زلزله دارند، یافته‌های آن‌ها را در اختیار داشته باشیم.

 

خسارت ۳۰ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی در زلزله استان کرمانشاه

وی در خصوص برآوردهای تخمینی میدان تخریب ساختمانی در زلزله کرمانشاه – سرپل ذهاب گفت: بر اساس این برآرودها، ۳۰ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی آسیب‌دیده داریم که ۴۵۰۰ واحد شهری و ۱۱۵۰۰ واحد روستایی با ۱۰۰ درصد تخریب مواجه بوده‌اند. همچنین ۴۵۰۰ واحد شهری و روستایی با درصدهای مختلف آسیب‌دیدگی قابل تعمیر هستند.
 
بیت‌اللهی ادامه داد: مسکن مهر نیز در اسلام‌آباد غرب یکی از چهره‌های بحران‌زای منطقه بود. مجتمع مسکن مهر بدره در اسلام‌آباد غرب با ۲۰ بلوک بدون آسیب‌دیدگی بوده است ولی در مجتمع مسکن مهر آزاد در اسلام‌آباد غرب با ۹۹ بلوک، ‌تخریب ۱۰۰ درصد را داشته‌ایم. همچنین در مسکن مهر شهید شیرودی و مجتمع کارمندی شکوه در سرپل ذهاب تخریب عمده‌ای ایجاد نشده است مسکن مهر الوند در این منطقه ۱۰۰ درصد تخریب داشته است.
رئیس بخش زلزله‌شناسی مهندسی و خطرپذیری مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و رئیس تیم اعزامی مرکز به مناطق زلزله‌زده کرمانشاه در بخش پایانی سخنان خود به اقدامات عملیاتی برای مدیریت بحران پیش از زلزله اشاره نمود.
 
وی، آموزش گسترده مردم، تعیین گروه‌های مردم‌نهاد مطلع و آماده در سطح مناطق، تعیین راهکارهای مقاوم‌سازی نقاط آسیب‌پذیر، ساخت و تجهیز مراکز امدادی و اقامتی، آموزش مهارسازی اجزای غیرسازه‌ای در ساختمان ها، کنترل و کاهش شرایط ایجاد مخاطرات ثانویه و تهیه آیین‌نامه‌ها و ضوابط ساخت و ساز متناسب با مباحث لرزه‌ای را از محورهای مهم عملیاتی برای مدیرت بحران پیش از زلزله برشمرد.

بررسی چرایی وقوع پس‌لرزه‌ها و اثرات آن بر آسیب‌پذیری ساختمان‌ها در زلزله اخیر/ پیش‌بینی تداوم پس‌لرزه‌های زلزله در کرمانشاه تا ۶ ماه

 رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن‌و‌شهرسازی ضمن تشریح چرایی وقوع پس‌لرزه‌ها و اثرات آن بر آسیب‌پذیری ساختمان‌ها، گفت: با روش‌های عملی تخمین زده می‌شود که مدت دوام رخداد پس‌لرزه‌ها در منطقه تا حدود بیش از ۶ ماه نیز ادامه خواهد یافت اما تعداد و بزرگی آنها به مراتب نسبت به روزهای اول وقوع زلزله، کمتر خواهد بود.

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به تشریح چرایی وقوع پس‌لرزه‌ها و اثرات آن‌ها بر آسیب‌پذیری ساختمان‌ها با نگاهی بر پس‌لرزه‌های زلزله کرمانشاه- سر پل ذهاب پرداخت.

بیت‌اللهی گفت: بسیاری از پس‌لرزه‌ها پس از یک زلزله اصلی شدید، منجر به آسیب تجمعی سازه‌های آسیب‌دیده می‌شوند. افزایش آسیب‌پذیری مربوط به شرایط آسیب‌دیده سازه ممکن است به طور قابل‌ملاحظه‌ای ایمنی ساکنان در آنها را تهدید کند. بنابراین پس‌لرزه‌ها می‌توانند خطرپذیری فروریزش سازه و نیز خسارات جانی و مالی را افزایش دهند.

رئیس بخش زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ادامه داد: زمین‌لرزه‌ها، ارتعاش ناگهانی لایه‌های زمین است که هر از چندی در زون‌های لرزه‌خیز رخ می‌دهد. این پدیده طبیعی دارای ویژگی‌های خاصی است که آگاهی از پدیده‌های مرتبط با زمین‌لرزه نظیر شناخت گسل‌ها و انواع آن در تعیین الگوی لرزه زمین‌ساختی و تعیین رژیم لرزه‌ای ایالت‌های مختلف مهم است.

وی با اشاره به اینکه امروزه، در طراحی‌های زلزله اغلب تاکید بر  تحلیل و طراحی لرزه‌ای برای زلزله اصلی طرح مدنظر است و اثر پس‌لرزه‌ها معمولا لحاظ نمی‌شود، گفت: پس‌لرزه‌هایی که معمولا بطور متناوب و به تعداد زیاد هم رخ می‌دهند، رخدادهای متناوب تکراری و شامل احتمالا زلزله‌های قوی تا متوسط در فاصله زمانی کوتاه است.

بیت‌اللهی ادامه داد: زمین‌لرزه‌های متعددی در بسیاری از مناطق در سراسر جهان با رژیم لرزه‌ها و خصوصیت لرزه زمین ساختی که مشتمل بر سامانه گسل‌های متعدد با جهت و نوع خاص خود است، رخ می‌دهد. رخداد و تکان اصلی در اثر زلزله بزرگ و اصلی معمولا تمامی کرنش‌ها و انرژی های انباشته شده را در اولین شکست آزاد نمی‌کند و لذا انرژی و تنش باقیمانده در زون‌ها و امتدادهای مکانی خاص باعث ادامه گسترش شکست لایه‌های زمین و در نتیجه رخداد مکرر پس‌لرزه‌ها می‌شود تا زمانی که سامانه گسلی مسبب زلزله از تکاپو خارج و کل انرژی ذخیره شده در درون زمین تخلیه و حرکت گسلی به طور کامل تثبیت شود.

به گفته وی، پس‌لرزه، به زلزله‌های کوچک‌تر حاصل از رخداد زمین‌لرزه بزرگ که در اثر شکستگی لایه‌های زمین و پس از وقوع زلزله اصلی پدید می‌آیند، اطلاق می‌شود. خصوصیات اصلی پس‌لرزه‌ها عبارت است از این که کوچک‌تر از زلزله اصلی‌اند و در بازه زمانی معین بعد از رویداد اصلی و در گستره مکانی اطراف زلزله اصلی رخ می‌دهند.

بیت‌اللهی تصریح کرد: پس‌لرزه‌ها در روزهای اول رخداد معمولا با تعداد و بزرگای زیاد شناخته می‌شوند که به تدریج و با گذشت زمان از تعداد و بزرگی آنها کاسته می‌شود. رخداد پس‌لرزه‌ها ممکن است روزها و ماه‌ها به طول بیانجامد.