اصفهان به تفلیس سفر می‌کند!

عکاسان اصفهانی این بار لنز دوربینشان را بر روی معماری و فرهنگ شهر خود زوم کردند تا نصف جهان را با عکس‌هایشان به تفلیس ببرند شهری که می‌گویند نسخه مینیاتوری شهر اصفهان است.

"گالری اکنون" برای برگزاری نمایشگاهی با عنوان "تفلیس نسخه مینیاتوری شهر اصفهان" فراخوان داد. این گالری پس از انتخاب عکس از میان آثار عکاسان، چندی دیگر معماری و فرهنگ اصفهان را در تفلیس به نمایش می‌گذارد. الناز رجبیان، مدیر گالری اکنون در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خصوص برگزاری این نمایشگاه اظهار کرد: پس از چند سفر به تفلیس متوجه شدم این شهر شباهت های زیادی به اصفهان دارد و حتی در سفارت تفلیس جمله ای مبنی بر این که تفلیس نسخه مینیاتوری شهر اصفهان است نوشته شده و همین جمله مرا به فکر فرو برد.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه در ماه های گذشته علاوه بر سفرهای زیادی که به این شهر می‌شود مهاجرت و سرمایه‌گذاری در این شهر زیاد شده است و این مسئله برای من عجیب بود؛ زیرا تفلیس معماری و فرهنگ غنی‌تری نسبت به اصفهان ندارد و سوالی که برای من ایجاد شد این بود که چرا نباید از تفلیس به اصفهان سفر کنند و این آمار یک سویه باشد؟ از همان زمان تلاش کردم که حرکتی در راستای شناختن اصفهان به مردم تفلیس انجام دهم.

مدیر گالری اکنون ادامه داد: در آخرین سفرم به تفلیس با گالری b&w که یکی از گالری های حرفه ای عکس تفلیس است صحبت کردم و قرار شد که نمایشگاه گروهی از عکس عکاسان اصفهانی که معماری، فرهنگ تمدن و فولکولر محلی مردمان شهر اصفهان را نشان می دهد را به نمایش بگذاریم و زمانی که فراخوان ارسال شد ۶۰ ایمیل از عکاسان دریافت کردیم که عکس های منتخب عکاسان اصفهانی در این نمایشگاه به نمایش گذاشته می‌شود.

وی اضافه کرد: این نمایشگاه از بناهای تاریخی و فرهنگ مردم اصفهان است که استادان دانشگاه و پیشکسوتان عکاسی در این راه با ما همراه شدند و کمک های شایانی به ما کردند. این نمایشگاه با حضور ۳۵ عکاس که عکس‌های آن‌ها اصفهان را به خوبی به نمایش گذاشته است از ۱۴ تا ۱۶ نوامبر( ۲۳ تا ۲۵ آبان) از طرف گالری اکنون در تفلیس برگزار می شود.

رجبیان با اشاره به دستاوردهایی که این نمایشگاه به همراه خواهد داشت گفت: دستاورد فرهنگی این نمایشگاه این است که مردم شهر تفلیس با معماری و فرهنگ شهر اصفهان آشنا می‌شوند و همچنین دیده شدن و شناخته شدن عکاسانی است که در این نمایشگاه شرکت می‌کنند که حتی بعضی از این عکاسان تا به حال نمایشگاهی برگزار نکرده‌اند و برای اولین بار عکس خود را برای مردم تفلیس به نمایش می‌گذارند.

وی ادامه داد: همچنین باز شدن راه همکاری بین تفلیس و اصفهان در راستای هنر و فرهنگ است چرا که راه همکاری صنعتی میان اصفهان و تفلیس اتفاق افتاده است اما این راه جدید فرهنگی و هنری است که باز می شود.

مدیر گالری اکنون تصریح کرد: این نمایشگاه تنها نمایشگاهی نخواهد بود که توسط اصفهان و تفلیس برگزار می‌شود. این نمایشگاه با عنوان "تفلیس نسخه مینیاتوری شهر اصفهان شماره یک" برگزار می‌شود و نمایشگاه های بعد با موضوعات دیگر اما با همین هدف برگزار می‌شود.

هویت انسانی-شهری ما، قربانی مفهوم ضدسکونتی مدرنیته در معماری

مسعود ناری‌قمی، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه معماری می‌گوید: مفهوم ضدسکونتی مدرنیته در شهرسازی و معماری، منجر به قربانی کردن نیاز امنیتی و هویتی ما در کلانشهرها شده است.

به گزارش خبرنگار مهر، مسعود ناری‌قمی، مدرس دانشگاه در حوزه معماری است، او مولف آثاری همچون «معماری پایدار، سیری در فلسفه، پیدایش و تحول ایده پایداری و نقش آن در معماری و شهرسازی قرن بیستم»، «پارادایم‌های مساله در معماری: رویکردی نوین به برنامه‌دهی فرهنگ‌گرا و کاربر محور در معماری»، «بازنگری در رابطه اسلام و معماری: چند بررسی بنیادی» است و مقالات تحقیقی و پژوهشی گوناگونی را به نگارش درآورده است.

ناری‌قمی معتقد است، نو بودن، تعجب‌انگیزی، شاخص بودن و معنای خاص داشتنِ یک معماری یا فضای شهری، مادامی مطرح است که در اثر تعاملات هر روزه به امر ضمنی یا تودستی تبدیل نشده است؛ وقتی تجربه مکان به امر روزمره تبدیل شد، اثرات معماری از سمت ادراک و مفهوم، به سمت رفتارها و الگوهای جاافتاده ذهنی می‌رود، در این حالت تلقی طولانی مدت فرد، بیشتر وابسته به ذهنیات قبلی او از مکان‌هاست و نه صورت ظاهر آن.

حتی این صورت ظاهر هم با کمک آنها قضاوت می‌شود که اینجا «مکان چه نوع حضوری» است. از اینجا به بعد، تأثیر این نوع حضور است که در هویت مکانی آن شخص، دیده می‌شود و قابل تحلیل است. او همچنین درباره تجربه‌های وسیع مدرن‌سازی در ایران می‌گوید که عامل تخریب محله‌ها در ایران دگماتیسم رضا شاهی بوده که در کنار آن نقش اندیشمندان هم در این زمینه ناامیدانه بوده است. این عوامل در حوزه معماری و شهر به آشفتگی‌های امروزی منجر شده است. بخش اول گفت‌وگوی تفصیلی مهر با مسعود ناری قمی در ادامه می‌آید:

با توجه به اینکه معماری امری مهندسی است اما قصد داریم با رویکرد فرهنگی و هویتی به بحث معماری وارد شویم؛ عموما بحث‌های مربوط به معماری را از یک سو از جنبه‌های هنری مورد بحث قرار می‌دهند، از سوی دیگر به جنبه‌های مهندسی و تکنیکی آن توجه می‌کنند؛ کمتر پیش‌آمده که در رسانه‌ها تاثیرات معماری را در زندگی روزمره یا هویت‌سازی برای مردم یک شهر بررسی کنیم. به نظر شما میزان تاثیر معماری شهری بر هویت افراد ساکن در شهر تا چه حد است و این وضعیت در شهرهای بزرگ ایران از جمله تهران چه وضعیت و کیفیتی دارد؟

به‌نظرم می‌توانیم این سؤال را از دو منظر متقابل مورد بحث قرار بدهیم: نگاه مردم به معماری و نگاه معماران به معماری. معمولاً بحث‌های درونی جامعه معماری چه کسانی که دغدغه فرهنگی خودی دارند و چه آنان که بدنبال نوگرایی با الگوهای بیگانه هستند، معطوف است به وجه بصری اثرگذار منظر شهری ساختمان و تداعیات ذهنی این وجه بصری. یعنی هویت بنا، معادل میزان برآورده کردن انتظارات مفهومی ناشی از درک بصری ساختمان (نمای ساختمان) است. بدون اینکه به پسوند فرهنگی ساختمان کاری داشته باشیم، باید توجه کنیم که این برداشت بصری، اصلاً آن چیزی نیست که تأثیر عمیق بر شهروندان داشته باشد، آن‌هم تا حدی که بتوان گفت، هویت شخصی آنان را تغییر می‌دهد. باز تأکید بر این نکته هم مهم است که هویت مکان جدا از هویت ناشی از مکان است؛ مورد اول، یک ویژگی مربوط به مکان و مورد دوم، ویژگی انسان مخاطب است. در سؤال حاضر، مورد دوم ـ هویت مکانی مخاطب مورد نظر است.

این هویت دقیقا برحسب تعریف آن، وابسته به نوع مخاطب است؛ برای افرادی که با شهر بصورت غریبه‌ها و توریستی برخورد می‌کنند کوتاه مدت بودن مواجه، اثر بصری و آنی آن را برجسته‌تر می‌کند بنابراین اگر مثلا معماری شهری تهران را فاقد عناصر بصری فرهنگ خودی بدانیم یا دست‌کم حضور این عناصر را کمرنگ تلقی کنیم، طبعاً باید گفت که اثر این معماری شهری بر این دسته از مخاطبان، یک گمشدگی هویت مکانی را بدنبال خواهد داشت؛ احساسی شبیه اینکه «اینجا شهر من یا شهر سرزمین من نیست» یا «من اینجا غریبه‌ام» اما حتی برای این دسته هم این بیان هنوز خام است، شما فرض کنید بسیاری از مخاطبان این‌چنینی معماری شهری تهران کسانی هستند که از شهرستان برای کاری به تهران آمده‌اند، این یک امر مغفول مانده در جامعه تخصصی پژوهشی و طراحی معماری است که ویژگی‌ها و دغدغه‌های انسانِ دارای اشتغال روزمره را در تحلیل‌های هویتی لحاظ نمی‌کنند، یعنی یک فرد که برای بهره‌گیری از پزشک متخصص در تهران است،

ذهن و چشم خود را چندان مشغول ویژگی‌ها یا مفاهیم نهفته در ویژگی‌های قابل رؤیت بنا نمی‌کند و حتی ممکن است، اینها را در عین برخورد ده‌ها باره اصلاً نبیند. همین کیفیت برای مخاطب شهروندِ معماری شهری، خیلی شدیدتر مطرح است، نو بودن، تعجب‌انگیزی، شاخص بودن و معنای خاص داشتنِ یک معماری یا فضای شهری، مادامی مطرح است که در اثر تعاملات هر روزه به امر ضمنی یا تودستی تبدیل نشده است؛ وقتی تجربه مکان به امر روزمره تبدیل شد، اثرات معماری از سمت ادراک و مفهوم، به سمت رفتارها و الگوهای جاافتاده ذهنی می‌رود، در این حالت نوع تلقی طولانی مدت فرد، بیشتر وابسته به ذهنیات قبلی او از مکان‌هاست و نه صورت ظاهر آن. حتی این صورت ظاهر هم با کمک آنها قضاوت می‌شود که اینجا «مکان چه نوع حضوری» است. از اینجا به بعد، تأثیر این نوع حضور است که در هویت مکانیِ آن شخص، دیده می‌شود و قابل تحلیل است.

با این مقدمه که کمی طولانی شد، می توانم بگویم که معماری شهری تهران و شهرهای بزرگ در موضوع دوم، یعنی تأثیرات مواجهه طولانی مدت که دیگر بصری و مفهومی نیست و بیشتر رفتاری است، خیلی بیشتر از شهرهای دیگر، تأثیر دارد. برای یک غریبه یا فرد ساکن شهر دیگر غریبگی تهران مثل غریبگی یک کشور خارجی است که چون فرض خودی بودن، از روی آن برداشته شده، یک اثر موقت است و اغلب آن از بین می‌رود اما اثر مواجهه طولانی این شهر با چند ویژگی بر هویت کاربران دائم و نیمه‌دائم این فضا باقی می‌ماند که بدلیل ماهیت رفتاری آن، راه و درمان بصری، مفهومی ندارد.

کارشناسان یونسکو، طرح ایمن سازی سی و سه پل را تائید کردند

اصفهان- ایرنا- مدیر امور بین الملل اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان گفت: طرح ایمن سازی موقت سی و سه پل از سوی متخصصان کمیته بین المللی آنالیز و مرمت سازه های میراث معماری(ایسکارسا ISCARSAH) وابسته به یونسکو تائید شد.

شهرام امیری روز دوشنبه در حاشیه بازدید اعضای کمیته بین المللی آنالیز و مرمت سازه های میراث معماری(ایسکارسا ISCARSAH) وابسته به سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) از بناهای تاریخی اصفهان افزود: این گروه 13 نفره وابسته به یونسکو از کشورهای ژاپن، اسپانیا، یونان و فرانسه هستند که در سفر یکروزه خود با محوریت پژوهش و همفکری با مرمتگران از نحوه مرمت سی و سه پل و میدان تاریخی امام اصفهان بازدید کردند.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: تبادل نظر در باره نحوه پایش و مرمت آثار تاریخی با مرمتگران از برنامه های سفر این کارشناسان به شهر تاریخی اصفهان است.
امیری افزود: در بازدید این کارشناسان از سی و سه پل، پیامدهای فرونشست زمین ناشی از خشکسالی در این اثر مورد تایید اعضای تیم یاد شده قرار گرفت.
امیری تصریح کرد: نظر اعضای کمیته بین المللی آنالیز و مرمت سازه های میراث معماری(ایسکارسا ISCARSAH) این بود که طرح مقاوم سازی این پل می تواند به عنوان یک طرح پایلوت ایمن ساز موقت در خیلی از بناهای تاریخی جهان اجرا شود.
وی ادامه داد: این گروه با تایید این طرح، اطلاعات مربوط به آن را دریافت کردند تا سایر بناهای نیازمند مرمت در جهان هم از اطلاعات آن استفاده کنند.
مدیر امور بین الملل اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان، استفاده از خشت، گل و آجر در بنای سی و سه پل و نگهداری این مصالح با ساروج را از مهمترین نکاتی دانست که مورد توجه کارشناسان کمیته یاد شده قرار گرفته است.
وی تاکید کرد: هرچند طرح ایمن سازی موقت پل مورد تایید قرار گرفت اما آنها روی پایش های پل و فرو نشست زمین ناشی از پایین رفتن آب های زیر زمینی و قطع و وصل مکرر جریان آب در زمان خشکسالی تاکید داشتند و طبق نظر آنها باید پایش ها دائمی شود.
امیری گفت: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فعالیت هایی در باره پایش پل ها با همکاری دانشگاه صنعتی اصفهان انجام داده که البته فرونشست زمین تاکنون، پل های تاریخی این شهر تاریخی را تهدید نکرده است.
وی با اشاره به وجود پنج پل تاریخی در اصفهان گفت: این پل ها و سازه های تاریخی بطور دائم پایش می شوند و بزرگترین آنها سی و سه پل و پل خواجوست که در حال حاضر هیچگونه خطری آنها را تهدید نمی کند و اگر هم خطری آنها را تهدید کند، بسرعت رسیدگی می شود.
مدیر امور بین الملل اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان در باره بازدید این متخصصان بین المللی از مجموعه نقش جهان اصفهان نیز گفت: اعضای این کمیته در بازدید از کاخ عالی قاپو، مسجد شیخ لطف الله و مسجد امام در جریان آخرین تئوری های مرمت کارشناسان میراث فرهنگی قرار گرفتند.
وی تصریح کرد: کارشناسان کمیته بین المللی آنالیز و مرمت سازه های میراث معماری، میدان امام اصفهان را یکی از بهترین میدان هائی دانستند که هم از لحاظ کالبد معماری و هم از لحاظ تزئینات وابسته به آن، منحصر به فرد است.
وی ادامه داد: کاخ عالی قاپو به عنوان دومین سازه چوبی تاریخی کشور بعد از کاخ موزه چهلستون نیز برای کارشناسان یونسکو بسیار جذاب بود و شیوه کار مرمتگران اصفهانی در نگهداری 400 ساله بنایی که 80 درصد آن هم از چوب است، حیرت آنها را برانگیخت.
مدیر امور بین الملل اداره کل میراث فرهنگی اصفهان گفت: این تیم با بازدید از هشت بنای تاریخی با کارشناسان مرمت میراث فرهنگی تبادل نظر کردند و امیدواریم بر اساس آن و با یک تعامل بتوانیم از ایده ها و نوآوری های جدیدی برای مرمت این بناها بهره بگیریم.
به گزارش ایرنا، کمیته بین المللی آنالیز و مرمت سازه‌های میراث معماری 'ایسکارسا'، فعالیت خود را از سال 1996 شروع کرد و در این نهاد مهندسان و معماران جهانی حضور دارند.
این کمیته هر دو سال یکبار جلسه‌ای را با موضوع حفاظت از ابنیه تاریخی برگزار می‌کند.
کمک به دانش حفظ میراث فرهنگی، ارائه توصیه‌های مربوط و مشارکت در ساماندهی برنامه های حفاظت از آثار تاریخی از فعالیت‌های این کمیته وابسته به یونسکوست.
به گزارش ایرنا، با توجه به بروز خشکسالی های مکرر و تاثر مخرب آن در رودخانه زاینده رود، برخی از پل های تاریخی اصفهان بتدریج دچار مشکلاتی می شوند که لازم است نظارت دقیق تری روی آنها انجام شود.
به گفته مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، خشکسالی بر روی کیفیت نگهداری از پل های تاریخی تأثیر منفی دارد و برای کاهش این آسیب ها اعضای کمیته پایش پل های تاریخی مشتمل بر کارشناسان میراث فرهنگی به صورت منظم پل های تاریخی زاینده رود را از مبدأ تا مقصد به صورت مستمر بررسی می کنند و اقدامات لازم را برای نگهداری و مرمت آنها انجام می دهند.
سی‌ و سه‌ پل یکی از پل های تاریخی اصفهان است که در معرض آسیب های ناشی از خشکسالی قرار گرفته است.
این پل با 33 دهانه، 295 متر طول و 14 متر عرض در دوره شاه عباس صفوی ساخته و با شماره 110 در سال1310 ثبت ملی شده است.
میدان تاریخی امام اصفهان نیز شامل عالی ‌قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و سر در قیصریه به شماره 102 سال 1313 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

بزنگاه سنت و مدرنیته در معماری معاصر

معماری باید از مولفه‌های جامعه‌شناسی، روانشناسی و فلسفه متاثر باشد

فرناز کلباسی

در نخستین ساعات شبی پاییزی، مسجد شیخ لطف الله میزبان نشست «تالیف در معماری» است تا در پنجمین گردهمایی خود موضوع «امکان معماری در منطق مناسبات جدید» را به‌تحلیل و بررسی بگذارد. زیر گنبد بی‌نظیر مسجدی که پروفسور پوپ معتقد بود به سختی می‌توان باور کرد ساخته دست بشر باشد، نشسته‌ایم تا پژوهشگران و معماران امروز اصفهان از سنت و مدرنیته و رویکرد جدیدی که از دل این دو باید نشئت بگیرد، صحبت کنند تا مشخص شود معماران امروز اصفهان به چه می‌اندیشند و چه بناهایی خلق می‌کنند!

 

فضای نیمه تاریک این مسجد تاریخی کوچک، اما پرشکوه و پراقتدار در دقایق ابتدایی آغاز برنامه به صوت خوش الحان یک آواز سنتی مزین می‌شود. بیش از آنکه بتوانم با لذت سرشار از معنویت این موقعیت همراه شوم، نگران آسیبی می‌شوم که احتمالا از دریچه بلندگوهای بزرگی که در چهار نقطه از محوطه مسجد جای گرفته‌اند، به پیکره این عمارت چشم نواز وارد شده است. خوشبختانه برگزارکنندگان این برنامه خود معمارند و از اهمیت حفظ میراث گذشته، آن هم میراثی ارزشمند همچون مسجد شیخ لطف الله، دردانه یادگار عصر صفوی آگاه‌اند، موجب می‌شود تا به سخنان «بهارک کشانی»، معمار و پژوهشگر حوزه طراحی معماری و نخستین سخنران برنامه گوش بسپارم.

او سخنش را با دسته‌بندی دو طیف از معماران معاصر ایران آغاز کرده و می‌گوید: برخورداری از باورهای الهی، ویژگی معمارانی است که در یک سوی این طیف قرار دارند. اینان با تکیه بر نظام سنتی به دنبال کسب مشروعیت در سازوکار سنت هستند و بر نظریه «اندیشه منجر به عمل» صحه می‌گذارند. چنین معمارانی با تکیه بر مفاهیم برآمده از سنت، قائل به متن مقدس بوده و دیالوگ موثری با بخش مدرن جامعه برقرار نمی‌کنند.

او با بیان اینکه این معماران آثار درخشانی را در تاریخ ایران به یادگار گذاشته‌اند، می‌افزاید: متاسفانه دستاورد اینان عقیم مانده و درست یا غلط منجر به بن‌بست حرفه‌ای در مفاهمه‌پذیری و دیالوگ با جامعه مدرن شده است.این پژوهشگر، معماران برخوردار از باورهای مدرن و متاثر از فرهنگ غربی را سوی دیگر طیف معماران معاصر ایران دانسته و می‌گوید: اینان با پهلو زدن به فرهنگ غرب به دامان مفاهیم به ظاهر امن زیسته شده در جهان مدرن پناه برده و درست مانند معمار غربی عمل می‌کنند، غافل از اینکه معمار غربی براساس تجربه زیستی خود به معماری می‌پردازد.

او ادامه می‌دهد: در چنین شرایطی معمار ایرانی از تجربیات و نظام فکری خود فاصله گرفته و بر پایه نظام غربی عمل می‌کند و همین مسئله موجب شده که برخی از آثار معماری ایران نمایی کامل از فرهنگ غرب باشد. حتی مساجدی هستند که باوجود آنکه باید نمایان‌گر باورهای الهی و دینی باشند، کاملا متاثر از فرهنگ غرب ساخته شده‌اند. او با تاکید بر اینکه اعلام موضع این دو طیف ناشی از عدم مرزبندی موقعیت خودآگاه جامعه ازسوی اندیشمندان و متفکران است، می‌گوید: همه اذعان داریم که مشکل فرهنگی ما باید از بیرون نظم معماری حل شود و بنابراین هرکس باید به زعم خود ضمن انکارنکردن مشکلات، گامی برای حل آنها بردارد.او با بیان اینکه در میان هر دو طیف، معمارانی را دیده‌ایم که براساس مصلحت‌های مختلف ناگزیر به تغییر موضع خود شده‌اند، می‌افزاید: برای تغییر این وضعیت باید به افزایش دانش خود پرداخت و به جای سوار شدن بر موج سیاست، تفکر را از حوزه سیاسی فرهنگی جامعه آغاز کنیم.

خانه‌های شمال یا سنتی‌اند و یا مدرن

عضو هیئت علمی و مدیر گروه معماری دانشگاه آزاد اسلامی چالوس گفت: برای ساخت بنا در اقلیم مازندران باید از ترکیب سنت - مدرنتیه استفاده کرد.

علی اصغر زاده در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه یکی از مباحث مهم پایداری ساختمان، ارتباط با بستر، زمینه، محیط جغرافیایی و حفظ و مرمت آن‌ها است، اظهار کرد:  در معماری گذشته در دهه های 70 تا 80 آن چنان که باید و شاید به مولفه های اقلیمی و جغرافیایی اهمیت داده نمی شد.

وی در مورد خصوصیات بناهای دهه‌های گذشته خاطرنشان کرد: ساختمان هایی با نمای شیشه‌ای مطابق با اقلیم ساخته نشده‌اند و تنها یک الگوبرداری از سایر نقاط است.

عضو هیئت علمی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی چالوس افزود: ساختمان های شیشه ای برای نفوذ بیشتر آفتاب در نقاطی که از تابش نور خورشید زیاد بهره مند نیستند، ساخته می شود و البته دارای معنا و مفهوم هم هستند اما در شهرهای شمالی اگر از این نوع بنا استفاده شود باید برای خنک کردن آن در فصل تابستان انرژی های فسیلی زیادی مصرف کرد.

اصغرزاده با بیان اینکه  کارشناسان  پس از مطالعات و بررسی ها متوجه شدند که اکثر سوخت‌های فسیلی به دلیل استفاده نامطلوب هدر می‌رود، خاطرنشان کرد: در بناهایی که متناسب با اقلیم ساخته نشده است، حجم زیادی از انرژی های فسیلی از بین می رود تا سیستم گرمایشی و سرمایشی مناسبی ایجاد شود.

مدیر گروه معماری دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی چالوس با اشاره به اینکه دمای کلی زمین افزایش یافته و این امر موجب اختلافات اقلیمی در دنیا شده است، تاکید کرد: مهم ترین دلایل گرمایش زمین مصرف اشتباه انرژی در اقتصاد، صنعت، ساختمان و معماری است.

وی با بیان اینکه پس از یافتن عامل‌های انسانی گرمایش زمین و هدر رفت سوخت‌های فسیلی، انقلابی در معماری به وجود آمد، تصریح کرد: در این انقلاب ساختمان‌های کم مصرف که مبنای طراحی آن بر اساس استفاده بهینه از سوخت‌های فسیلی بوده در اولویت قرار گرفت. مهم ترین ویژگی ساختمان های کم مصرف، همساز بودن بنا با اقلیم است به طوری این بنا طوری طراحی می‌شود که به وسایل سرمایشی و گرمایشی نیازمند نباشد.

اصغرزاده با بیان اینکه نباید الگوهای ساخت بنا کپی برداری و یک نسخه واحد برای همه اقلیم ها باشد، ادامه داد: استفاده از چوب و گل در ساختمان هایی که در شمال کشور ساخته می‌شود علاوه بر سازگاری با محیط  دارای حس زیبایی شناختی است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه باید برای ساخت بنا در اقلیم مازندران از ترکیب سنت و مدرنتیه استفاده کرد، یادآور شد:زمانی که معماری مدرن  پیش روی ما قرار می‌گیرد شیفته و مجذوب آن می‌شویم یا برخی اوقات چنان به معماری سنتی روی می‌آوریم که در مقابل معماری مدرن قرار می گیریم بدون اینکه بخواهیم دنیای معاصر را خوب نقد و تحلیل کنیم و فکر می کنیم دنیای سنت و دنیای معاصر دو قطب مقابل هم هستند در حالی که این گونه نیست.

مرمت جامع ایوان کاخ عالی قاپو به پایان رسید

مدیرکل دفتر پایگاه‌های میراث جهانی از پایان مرمت ایوان کاخ عالی قاپو اصفهان خبر داد.

به نقل از مهر، فرهاد عزیزی مدیر کل دفتر پایگاه‌های میراث فرهنگی درباره مرمت ایوان عالی قاپو اصفهان گفت: از چندین سال پیش برنامه مرمت ایوان عالی قاپو در دست بوده است و چند میلیارد تومان نیز برای آن هزینه شده، از سال ۹۲ نیز، کارهای مقطعی و موردی برای آن انجام می‌شد. این بنا وضعیت خوبی به لحاظ سازه‌ای نداشت. بخشی از ستون‌های آن قبل از انقلاب با همکاری یک شرکت ایتالیایی استحکام‌بخشی شده بود.

وی ادامه داد: ما هم در طول سال های اخیر استحکام‌بخشی ستون‌های دیگر و بخش‌هایی که به مقاوم‌سازی نیاز داشت را انجام دادیم کار مفصلی نیز روی سقف ایوان انجام شد. برخی از قسمت‌های سقف آسیب دیده بود. مرمت نقاشی‌ها نیز انجام شده است.

عزیزی ادامه داد: کار عمده مرمتی روی سقف و کف سازی ایوان صورت گرفت به این ترتیب مرمت جامعی روی ایوان عالی قاپو انجام شده است. بعد از انقلاب توانسته‌ایم با همکاری مرمت گران خبره ایران این کار را به اتمام برسانیم. سال ها بود که وضعیت عالی قاپو نگران کننده بود.

عزیزی همچنین درباره پایش مسائل بحرانی در پایگاه‌های میراث جهانی توضیح داد: قرار بود کاخ گلستان مرکز پایش بحران در پایگاه‌های میراث جهانی شود به صورت پراکنده‌کارهایی را در این زمینه انجام شد. پیرو این موضوع با معاونت علمی ریاست جمهوری مذاکراتی شد اما چون به اعتبار ویژه ای نیاز داشت متوقف ماند. در صورتی که بحران مساله ای است که هر لحظه دامنه یکی از میراث جهانی را می‌گیرد و باید روی این مساله بیشتر کار شود.

اُرسی‌های شمس‌العماره مرمت می‌شود

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان از مرمت هفت ارسی شمس العماره با قدمت بیش از۱۵۰ سال تا پایان سال جاری خبر داد.

به گزارش هنرآنلاین، مسعود نصرتی با اعلام این خبر گفت: بنای شمس‌العماره یکی از شاخص‌ترین ساختمان‌های مجموعه جهانی کاخ گلستان است که به دستور ناصرالدین شاه در ۱۵۸ سال پیش بنا شده و در ساخت آن از هنرهای سنتی و تزیینات وابسته به معماری مانند کاشی کاری، گچبری، آینه کاری و متعلقات چوبی استفاده شده و هر کدام شاهکاری بی نظیر و جلوه‌ای زیبا به این بنای تاریخی داده است.

او افزود: در این بنا ارسی‌ها، درها و پنجره‌های با کیفیت،  دقت و حساسیت بالایی ساخته و اجرا شده است، شاید بتوان گفت مجموعه ۱۵ ارسی شمس‌العماره از جمله برجسته‌ترین تزیینات وابسته به معماری در این بنا بوده و استفاده از تکنیک‌های مکمل در تزیین این ارسی‌ها مانند آینه‌کاری، نقاشی پشت شیشه، نقاشی روی چوب و معرق باعث شده  تا زیبایی آن  چند برابر شود.

وی با بیان این‌که ارسی‌ها با استفاده از گره‌سازی‌های درودگری در کنار شیشه‌های رنگی و آینه کاری  روی این بنا به کار رفته  است، افزود: هنر گره‌سازی درودگری که سابقه‌ای بسیار طولانی در معماری سنتی ایران دارد هر کدام به نامی خوانده می‌شود و به دو بخش "گره‌سازی با طرح های هندسی" و "گره‌سازی با طرح‌های منحنی" تقسیم شده است همچنین در ارسی‌های بنای شمس‌العماره که به صورت سه دری ساخته شده  بیشتر از گره‌سازی های منحنی و اسلیمی به همراه شیشه رنگی و آیینه کاری استفاده شده است.

نصرتی درباره مرمت ارسی های این بنای قاجاری گفت: مرمت هفت ارسی شمس العماره از چند ماه قبل با تجهیز کارگاه و مستند نگاری شروع شده و شامل تعویض شیشه‌ها، آینه‌های شکسته  و رنگ شده با شیشه‌های رنگی مناسب، تمیزکردن تمام سطوح آثار با روش‌های ترکیبی فیزیکی و شیمیایی مناسب با توجه به وضعیت اثر، استحکام بخشی اتصال ها و تابگیری گره سازی ها و اجرای پوشش نهایی و تثبیت اثر با توجه به محل قرارگیری ارسی ها جهت تابش آفتاب و بارش باران، تهیه و نصب پوشش چادری روی ارسی ها برای حفاظت و نگهداری مناسب اثر است، با توجه به حجم کار و حساسیت بالای آن تا اواخر سال جاری به پایان می‌رسد.

 

معماری ثروت ماست / برخی از پروژه‌های مرمت و معماری محکوم به شکست هستند / روایت پرویز طلایی از مرمت گنبد سلطانیه و باغ دولت‌آباد یزد

پرویز طلایی معتقد است که افزایش بی‌رویه تعداد دانشجویان معماری به کاهش خروجی مناسب از دانشگاه‌ها دامن زده و به همین سبب بسیاری از پروژه‌های مرمت و معماری محکوم به شکست هستند.

هنرآنلاین: پرویز طلائی از جمله مهندسان برجسته در عرصه مرمت و معماری ایران به شمار می‌رود. او علاوه بر حضور در تیم مرمت گنبد سلطانیه زنجان، طراحی پروژه‌های ادارات مرکزی بانک ملی در مراکز استان‌های متعدد، طراحی پروژه‌های ادارات مرکزی و بازسازی چندین بانک دیگر مانند شعبه بازار تهران، شعبه حافظ بانک ملی میدان حسن‌آباد تهران و همچنین تعمیرات اساسی باغ دولت‌آباد یزد و بازسازی بادگیر اصلی آن را در کارنامه‌ حرفه‌ای خود دارد. طلایی که در حال تهیه تاریخ شفاهی دانشکده معماری دانشگاه ملی است، اعتقاد دارد که معماری و رشد آن به انتقال درست تجربیات وابسته است. وی که سال‌هاست عضو موسسه فرهنگی ایکوموس است، اعتقاد دارد که امروزه در عرصه مرمت معماری دانشجویان عاشق و علاقه‌مند به کار کمتر دیده می‌شوند که مسئولیت آن علاوه بر آموزش بر عهده خانواده‌ها نیز هست. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی هنرآنلاین با این هنرمند معمار است.

 

چطور شد شما جذب حوزه معماری شدید و فعالیت خود را در این عرصه از کجا آغاز کردید؟

پس از دریافت مدرک دیپلم در رشته ریاضی- فیزیک و پایان تحصیل در دبیرستان پسرانه البرز، به دلیل اشراف نسبی که به شاهنامه فردوسی داشتم، مادرم تمایل داشت، وارد ادبیات شوم. اما با توجه به اینکه از کودکی علاقه زیادی به بازی با آجر و گل داشتم و درباره اجسام حرکتی مانند انواع ماشین‌آلات نیز کنجکاو بودم، با تمایل به معماری در کنکور شرکت کردم. آن زمان بیشتر دوستانم علاقه زیادی به حضور در دانشگاه فنی داشتند و کمتر فردی معماری را می‌شناخت. این در حالی است که من، در پایان اول دبیرستان و هنگام تعطیلات تابستان در زمینه نقاشی شاگرد استاد اکبر صادقی بودم و سه ماه نیز نظارت بر کار بناها و کارگرهایی که برای‌مان خانه می‌ساختند را، انجام دادم. همین مسائل سبب شد که مختصری کار بندکشی و طاق زدن را بدانم. پس از آن با شناخت فرمول ترسیم بیضی، با نگاهی ذوقی و به کمک ریسمان و کانون‌ها، دو بیضی را کنار یکدیگر قرار دادم و به پیشنهاد پدرم، طراحی حوض وسط باغچه را انجام دادم.

پس از آن در کنکور عمومی دانشگاه با شوق بسیار شرکت کردم تا شانس‌ آزمون‌های تخصصی را امتحان کنم، زیرا آن زمان تعداد پذیرش بسیار پایین بود. من حتی در کنکور دندانپزشکی نیز شرکت کردم. در دانشکده فنی رقابت بسیار فشرده بود و من پذیرفته نشدم، به همین خاطر قصد شرکت در سال بعد را داشتم. البته محصلان دبیرستان البرز می‌توانستند، به شرط معدل کتبی، بدون کنکور وارد دانشگاه پلی تکنیک شوند.

در همین زمان پدرم به من گفت که این‌گونه وقت تو هدر می‌رود یا باید برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروی و یا در دانشگاه ملی تحصیل کنی هر چند که شهریه قابل توجهی هم باید پرداخت می‌کردیم. در نهایت برای تحصیل در رشته معماری وارد دانشگاه ملی شدم. دانشگاهی که همواره از اعتبار علمی، هنری و ادبی ویژه‌ای برخوردار بوده و به دلیل اعتبار این مرکز آموزشی طی سال‌های متمادی، موفق عمل کرد. هم اکنون نیز من به اتفاق تنی چند از دوستانم در حال تهیه تاریخ شفاهی دانشکده معماری دانشگاه ملی به عنوان یک دانشگاه پیشرو هستیم.

روش تحصیل تخصص و هنر معماری در دانشگاه ملی به چه شکل بود؟

در سال نخست، هر 20 دانشجو با یکی از استادان برای مشاوره و تحصیل علوم مقدماتی معماری همراه می‌شدند. من نیز با استاد مارتیک مگردچیان که از دانشگاه تهران بورسیه داشت و در انگلیس شهرسازی گذرانده بود و همچنین استاد اعتصام که به اتفاق هم در بلوار کشاورز دفتر کارشان بود، دوره‌های آموزش طراحی معماری را آغاز کردیم. البته من استعداد خوبی در زمینه ترسیم طرح‌های معماری یونانی و مصری داشتم، پس با جدیت آموزش را نزد این استادان آغاز کردم، هر چند که درک درستی از کار نداشتیم. البته من تا اندازه‌ای درک عملی داشتم چون پیش از آن با چندین پروژه ساختمانی و نقاشی همکاری کرده بودم اما بسیاری از دانشجویان به این حوزه اشراف درستی نداشتند.

سال اول به دوم من کمی با افت تحصیلی مواجه شدم چرا که ریاضیات را بر بسیاری از موضوعات آموزشی در زمینه معماری مقدم می‌دیدم. به آتلیه‌های دانشگاه سر می‌زدیم و به مرور با تشکیل تیم، آثاری را خلق کردیم که در مجله هنر معماری نیز به چاپ رسید. البته یکی از ضعف‌های ما عدم تسلط به زبان‌های خارجی بود و علی‌رغم حضور استادان کار بلد و صرف وقت از سوی آن‌ها، در بسیاری از موارد فهم کار برای‌مان دشوار می‌شد اما به مرور و با آزمون و خطای بسیار این مسیر را ادامه دادم. اما در یک زمان، احساس کردم که جایی برای پیشرفت فکری ندارم زیرا در مقابل توجه به معماری غرب و مدرن، توجه قابل قبولی به معماری شرقی و ایرانی نشده بود. در ابتدا مسئولان دانشگاه مایل نبودند که به طور مثال ما با سفر به دیگر کشورهای شرقی همچون هند با معماری آن‌ها آشنا شویم اما بعدها و در سال‌های آتی، امکان سفر برای برخی از دانشجویان فراهم شد.

مروری بر پنجاه سال طرح نوسازی اطراف حرم امام رضا (ع)

نشست تخصصی بررسی پنجاه سال طرح نوسازی اطراف حرم حضرت رضا (ع) با حضور داریوش بوربور برگزار می‌شود.

با حمایت جامعه مهندسان معمار ایران و انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز داریوش بوربور از پنجاه سال طرح نوسازی اطراف حرم حضرت رضا (ع)، صحت خواهد کرد.

در این نشست احمد سعید نیا و عباس فرخ زنوزی به عنوان سخنران و سعید سادات نیا به عنوان دبیر پنل حضور خواهند داشت.

شایان ذکر است، داریوش بوربور، معمار برجسته و پیشرویی است که طرح نوسازی بافت اطراف حرم را سال‌ها پیش ارائه داد که بنا به دلایلی در دوران پهلوی دوم معوق ماند.

این نشست دویست و یازدهمین جلسه از سلسله جلسات نقد معماری و شهرسازی است که در راستای بررسی طرح‌های معماری از گذشته تا امروز برگزار می‌شود.

علاقه‌مندان به حضور در این نشست می‌توانند چهارشنبه 2 آبان ماه از ساعت 16 الی 19 به تالار استاد جلیل شهناز واقع در خانه هنرمندان ایران مراجعه کنند.

مروری بر "دزفول، شهر آجر"

صدمین نشست علمی ‌تخصصی موسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران با عنوان "دزفول شهر آجر" برگزار می‌شود.

 با حمایت کمیتۀ آموزش ایکوموس ایران،  نشست  "دزفول، شهر آجر" برگزار می‌شود. در این نشست غلامرضا نعیما، نویسنده  کتاب "سیر تحول معماری ایران (از آغاز دوران اسلامی تا دوره تیموری)" سخنرانی خواهد کرد.

شایان ذکر است، دزفول، دیار خانه‌های قدیمی و یکی از پایتخت‌های معماری و شکوه هنر ایرانی - اسلامی است. معماری در دزفول آدمی را با دنیایی از ظرافت‌ها و زیبایی‌ها آشنا می‌کند که شاید همانند آن در کمتر جایی از این مرزوبوم وجود داشته باشد. بافت تاریخی دزفول که تلاقی فرهنگ و تاریخ مردمان این دیار کهن است، شامل ۲۸ محله قدیمی و درهم‌تنیده است که تزئینات معماری بی‌نظیر آن، دزفول را به "شهر آجری" معروف کرده است. در محدوده بافت تاریخی دزفول بیش از یک‌صد اثر تاریخی ثبت ملی شده شامل مسجد، حمام، گذر و بقعه و خانه وجود دارد.

علاقه‌مندان به حضور در این نشست می‌توانند سه‌شنبه ۱ آبان ۱۳۹۷ از ساعت ۱۵ – ۱۷ به مرکز هنرپژوهی نقش‌جهان واقع در تالار دکتر شیرازی، تهران، خیابان ولی‌عصر، جنوب پارک ساعی، شماره ۲۱۶۹ مراجعه کنند.