شهر را جزیره‌ای نورپردازی نکنیم !
شاید بپرسید با وجود مشکلات بزرگ‌تری که زنده بودن اصفهان را خدشه‌دار کرده، چرا باید به مسائلی همچون نورپردازی که فرعی هم به نظر می‌رسند بپردازیم؟ در حالی که با نورپردازی دائمی می‌توان هویت شهر را بیش از پیش به رخ کشید و جذابیت را در شهری که پویایی‌اش در خطر است، افزایش داد.
به گزارش ایمنا، نورپردازی در شهر در شکل گیری هویت یک شهر تاثیری ندارد، اما می‌تواند هویت یک شهر را تقویت و آن شهر را شاخص کند، ضمن آنکه به خاطر ایجاد زیبایی در شهر، بیننده را جذب می‌کند. اما دلیل اینکه نورپردازی در شهرها اهمیت دارد این است که ضمن رفع یکی از نیازهای زیباشناختی انسان، بیننده را بدون زحمتی خاص و شاید هزینه‌ای کمتر از دیگر طرح‌های زیباسازی جذب می‌کند.
شهری که عناصری باهویت در خود دارد، برای شاخص کردن و نشان دادن آنها نیاز به جذابیت در این عناصر دارد، یکی از راه‌های ایجاد جذابیت در عناصر هویت‌مند، نورپردازی است. زمانی که عنصری با ارزش، نورپردازی شود یعنی آن عنصر از دیگر عناصر شاخص‌تر بوده و حرفی برای گفتن دارد.
بنابراین هنگامی که نورپردازی را در جای مناسب به کار بریم نه تنها جذابیت ایجاد کرده‌ایم بلکه به خاطر شاخص کردن عناصر با ارزش، هویت شهر را تقویت کرده‌ایم هرچند از دست رفته باشد. البته شهری همچون اصفهان که پر است از عناصر با ارزش تاریخی، شاید هویتش را از دست نداده باشد، اما شاید همانند گذشته، تاریخی بودن آن به چشم نیاید، بالاخره از آلودگی گرفته تا ساختمان‌های بلند مرتبه، هر کدام در کمرنگ شدن عناصر تاریخی و در نتیجه زیر سؤال بردن هویت شهر، بی‌اثر نیستند.
به هر حال، این موضوع سبب شد تا به فکر شهری بیفتیم که تاریخش، پیش از این بسیار پررنگ‌تر از اکنون بوده است؛ اصفهان؛ شهری که خود را باهویت می‌داند، اما گاهی نمی‌داند چگونه هویتش را به رخ بکشد و این می‌شود که دیگر عناصری که کم‌ارزش و حتی بی‌ارزش‌اند شاخص شوند و چهره شهر را طور دیگر نشان دهند و در نتیجه شهر را از هویت خود جدا کنند. با یک بررسی کوچک اما تخصصی می‌توان یافت که شهر اصفهان تا چه اندازه در زمینه نورپردازی موفق بوده است؟ گلرخ کوپایی، دکترای شهرسازی نیز معتقد است که وضعیت شهر اصفهان از نظر نورپردازی ضعیف و پیوستگی لازم را ندارد و شهر به صورت گسسته نورپردازی شده است.
او می‌گوید: در شهر نورپردازی جامع می‌خواهیم و لازمه آن برنامه‌ریزی جامع است، اینگونه کار کردن بهتر است تا اینکه نقطه نقطه‌ای عمل کنیم و یک تکه از شهر را یک شهرداری نورپردازی کند و خیابانی دیگر را شهرداری دیگر. آنچه می‌خوانید گفتگوی خبرنگار ایمنا با گلرخ پوپایی دکترای شهرسازی و متخصص شهری است:
هدف از نورپردازی در شهرها به خصوص در شهر اصفهان چیست؟
هدف نورپردازی در شهر به مباحث زیباسازی برمی‌گردد. شهری که هویت‌مند است، باید برند داشته باشد. نورپردازی هویت وکیفت شهر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر بخواهیم شهر پویاتری داشته باشیم و آن را ارتقاء دهیم، دست‌کم باید در زمینه نورپردازی قدمی برداریم. تا همین چند وقت گذشته پویایی و زیبایی شهر اصفهان را زاینده‌رود آن شکل می‌داد، اما اکنون با کمبود آب و خشکی رودخانه مواجه شده‌ایم و همچون گذشته شهر پویا نیست. در همین راستا یکی از کارهای خوبی که می‌توانیم برای زیباسازی انجام دهیم، نورپردازی است.
نورپردازی در شهر اصفهان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به نظر من در یک سال اخیر، می‌توان گفت نورپردازی در شهر اتفاق افتاده است، همچون نورپردازی نمای ساختمان‌هایی که هنگام تردد در خیابان‌ها دیده می‌شوند، همانند خیابان فیض که ساختمان‌ها رنگ سبز و بنفشی را به وسیله نور منعکس می‌کنند. اما به طور کلی نورپردازی در شهر اصفهان وضعیت بسیار ضعیفی دارد. البته هزینه شده و زمان برده است، اما کاری که باید بشود، نشده است. لازم است رسیدگی بهتری به نورپردازی شود تا سرزندگی بیشتری به وجود آید. اکنون نورپردازی‌های شهر، خشک‌اند و در به وجود آمدن آنها سلیقه افراد دخالت کرده و در حق نورپردازی، اجحاف شده است.
با وجود ساختمان‌هایی در شهر که نورپردازی شده‌اند، چرا وضعیت نورپردازی در شهر را خشک و ضعیف می‌دانید؟
مهمترین مسئله، سوء مدیریت است. هر کسی نظر خود را دارد اما فکر می‌کنم هنگامی که کسی باید کارش را خوب انجام دهد، خوب انجام نمی‌دهد. شاید می‌خواهند با کمترین هزینه کار را انجام دهند به همین خاطر بدترین خروجی را به وجود می‌آورد. شهرهای دیگری هم هستند که در زمینه نورپردازی کار کرده‌اند و خروجی آن خوب بوده می توانیم از این تجربیات استفاده کنیم.
شاید دیگر شهرها که در زمینه نورپردازی موفق بوده‌اند زمینه و استعداد آن را داشته‌اند و بتوان گفت شهر اصفهان به خاطر داشتن عناصر تاریخی نمی‌تواند از راه‌کارهای جدیدی همچون نورپردازی استفاده کند. این اعتقاد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هر شهری زمینه خاص خود را دارد، ما نمی‌توانیم مشکلاتی که به خاطر خودمان به وجود آمده است را پای نبود پتانسیل در شهر بگذاریم و بگوییم که شهر پتانسیل آن را نداشته به همین خاطر نورپردازی اینگونه شده است. این عقیده بسیار غلطی است. در واقع ما مشکل داشته‌ایم که شهرمان اینگونه است، این در حالی است که شهر اصفهان استعداد خاصی دارد، اما از آن استفاده نشده است.
پیشنهاد شما برای بهتر شدن مدیریت و در نتیجه بهبود وضعیت نورپردازی شهر اصفهان چیست؟
نورپردازی شهر اصفهان پیوستگی لازم را ندارد و شهر به صورت گسسته نورپردازی شده است. در زمینه نورپردازی، نگاهی جامع در شهر نداریم. اگر شهر را از بالا نگاه ، عنصرهای مهم را شناسایی و آنها را با هم مرتبط کنیم، خیلی بهتر است. ما در شهر نورپردازی جامع می‌خواهیم و لازمه آن برنامه‌ریزی جامع است، اینگونه کار کردن بهتر است تا اینکه نقطه نقطه‌ای عمل کنیم و یک تکه از شهر را یک شهرداری نورپردازی کند و خیابانی دیگر را شهرداری دیگر. در واقع نباید شهر را جزیره‌ای نورپردازی کنیم.
افزون بر آن، شهری نبوده که با نورپردازی هویت پیدا کرده باشد، حالا که به نظر می‌آید زاینده‌رود را از دست داده‌ایم و شهر وضعیت خوبی ندارد و از سوی دیگر تعداد گردشگران داخلی و خارجی که تجربه مهم گردشگری‌شان دیدن زاینده‌رود بوده است کم شده‌اند، اگر هدف اصلی را سرزندگی قرار داده و آن را از راه‌های دیگر همچون نورپردازی به دست آوریم بهتر است و می‌توان پویایی از دست رفته را هرچند کم جبران کنیم. به عنوان نمونه نورپردازی در محور زاینده‌رود، پل‌ها و... خوب است، اما اگر در بناهای تاریخی دیگر همچون محور چهارباغ و... نیز نورپردازی را پر رنگ و در این زمینه سرمایه‌گذاری کنیم، منطقی‌تر است.
البته در زمینه نورپردازی مسائلی همچون تأمین برق مورد نیاز مطرح است که برای دستیابی به آن می‌توان از نور خورشید استفاده کرد تا نخواهیم هزینه‌ای برای برقی که از انرژی آبی گرفته می‌شود مصرف کنیم، آن‌هم در شهری همچون اصفهان که شهری کویری است و با کمبود آب مواجه است، یعنی هنگامی که زمینه استفاده از انرژی خورشید فراهم است چرا استفاده نکنیم؟
