تهران و مشهد دارای بیشترین ساختمان های مسکونی بدون اسکلت در کشور!

شهر مشهد با دارا بودن حدود 390 هزار واحد مسکونی بدون اسکلت ،دارای بیشترین ساختمان های مسکونی بدون اسکلت در کشور است.شهرهای تهران،شیراز،اصفهان و قم نیز در رده های بعدی قرار دارند.

به گزارش تیتر شهر ،علی بیت اللهی رییس بخش زلزله شناسی وزرات راه و شهرسازی گفت: شهر مشهد با دارا بودن حدود 390 هزار واحد مسکونی بدون اسکلت ،دارای بیشترین ساختمان های مسکونی بدون اسکلت در کشور است.شهرهای تهران،شیراز،اصفهان و قم نیز در رده های بعدی قرار دارند.

به گفته وی شهرهای اهواز، کرمانشاه، یزد، ارومیه ، تبریز وکرمان نیز دارای تعداد قابل توجهی واحدهای مسکونی بدون اسکلت هستند.پرواضح است که در صورت رخداد زلزله ،واحدهای مسکونی بدون اسکلت اسیب بیشتری می بینند.نکته قابل توجه این است که وجود واحدهای مسکونی بدون اسکلت در مناطق با خطر لزره ای بالا،احتمال آسیب دیدگی را نیز افزایش می دهد.در واقع دراین ساختمان ها تخریب معمولا با فروریزش همراه می شود که تلفات جانی بیشتری نیز به دنبال خواهد داشت.

بر این اساس تعداد کل ساختمان‌های تهران (منظور واحد‌های مسکونی که مرکز آمار ایران در سرشماری مسکن به آنها استناد می‌کند، نیست) حدود یک میلیون و 200هزار دستگاه است که حدود نصف این تعداد ساختمان‌های اسکلت‌دار (فولادی یا بتنی) و نصف دیگر ساختمان‌های بنایی، نیمه اسکلتی و مواردی از این قبیل است که در برابر زلزله مقاومت لازم را نخواهند داشت.

همچنین مناطق 4(نارمک، تهرانپارس و... در شرق و شمال شرق تهران) و18(یافت آباد، آذری و... در جنوب غرب) و 20(ری و... در جنوب تهران) از نظر تعداد ساختمان دارای بیشترین تعداد هستند. از نظر تعداد ساختمان‌های بدون اسکلت مناطق 4و 16(حوالی ایستگاه راه‌آهن، جنوب تهران) و 20تعداد بیشتری از ساختمان‌های بدون اسکلت را دارا هستند.

براساس تراکم ساختمان‌ها نیز باید گفت که مناطق 10و 17و 18دارای بالاترین تراکم ساختمانی در سطح شهر تهران بوده و مناطق 10، 17، 12، 16، 11، 14، 8، 20و 18نسبت به سایر مناطق دارای تراکم بیشتر ساختمان‌های آسیب‌پذیر هستند که در این میان مناطق 10و 17دارای وضعیت نامطلوب‌تری هستند. علاوه بر ساختمان‌ها، جمعیت کل در مناطق شهری تهران نیز به‌عنوان یکی از عناصر مهم در معرض خطر بسیار مهم است.

بررسی مطالعات ژاپن در زمینه خسارات زلزله

با حمایت پژوهشکده مهندسی سازه "مطالعات اخیر مرکز تحقیقات ساختمان ژاپن در زمینه کاهش خسارات زلزله" مورد بررسی قرار می‌گیرد.

  در ادامه مجموعه سخنرانی‌های علمی، پژوهشکده مهندسی سازه از پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله نشست "مطالعات اخیر مرکز تحقیقات ساختمان ژاپن در زمینه کاهش خسارات زلزله" را برگزار می‌کند.

در این نشست دکترتاسویا ازوهاتا  Tatsuya Azuhata، رئیس تحقیقات مهندسی زلزله درباره راهکارهای کاهش خسارات زلزله بر مبنای تجربیات ژاپن سخنرانی خواهند کرد.

 شرکت برای عموم علاقه‌مندان و دانش پژوهان آزاد و رایگان است.

علاقه‌مندان به حضور در این سخنرانی می‌توانند سه شنبه ۲۲ خرداد ۱۳۹۷، ساعت ۱۴:۳۰ الی ۱۶:۳۰ به پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله واقع در تهران، خیابان شهید دکتر لواسانی(فرمانیه)، دیباجی شمالی، خیابان ارغوان، پلاک ۲۱ سالن طبقه ششم مراجعه کنند و یا با شماره تلفن  [phone] تماس حاصل نمایند.

تهیه نقشه پهنه‌های گسلی ۵ شهر جدید در دستور کار مرکزتحقیقات

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با اعلام این مطلب که پهنه نقشه گسلی شهرهای تبریز، کرمان، مشهد و کرج در مراحل نهایی قرار دارد، گفت: حدود ۲۵۶ سایت بسیار مهم در حریم گسل‌ها از جمله ساختمان سازمان مدیریت بحران و حدود ۱۶ بیمارستان و مرکز درمانی، ۳ مرکز آتش‌نشانی و پست‌های برق و لوله‌های گاز در این مناطق واقع شده‌اند که نیاز دارند تا به مرور از این مناطق خارج شوند.

علی بیت‌اللهی رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره اهمیت شفاف‌سازی در مورد پهنه‌های گسلی شهر تهران به ارایه توضیحاتی پرداخت.

بیت‌اللهی با اشاره به ماموریت چندین ساله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی برای تهیه پهنه‌های گسلی شهر تهران با همکاری سازمان مدیریت بحران و شورای شهر به سفارش شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، اعلام کرد: مرکز تحقیقات پروژه‌ای را در این خصوص به سرانجام رساند و در این رابطه گزارشی مفصل همراه با جزئیات و نقشه، تهیه و به وزارت راه و شهرسازی ارایه شد که جزو دقیق‌ترین کارهای موجود در این زمینه است و در حدود دو ماه است که اینکار تمام شده است.

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود: در حال‌حاضر، حدود ۲۵۶ سایت بسیار مهم در حریم گسل‌ها از جمله ساختمان سازمان مدیریت بحران و حدود ۱۶ بیمارستان و مرکز درمانی، ۳ مرکز آتش‌نشانی و پست‌های برق و لوله‌های گاز در این مناطق واقع شده‌اند که نیاز دارند تا به مرور از این مناطق خارج شوند.

وی تصریح کرد: بر اساس نقشه‌هایی که تهیه شده‌اند دقیقا مشخص شده که کدام ناحیه با چه مختصاتی در مناطق گسلی تهران قرار گرفته است و در عین‌حال، بافت‌های فرسوده مناطق‌شهری و میزان خطراتی که بافت‌های فرسوده در حریم گسل‌ها برای شهر تهران در صورت بروز زلزله احتمالی ایجاد خواهد شد نیز تعیین شده است.

این استاد دانشگاه اعلام کرد: نتیجه کار ما در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نشان می‌دهد که محلات گلابدره، دارآباد و فرحزاد، در بردارنده بافت ناکارآمد هستند و همینطور این بافت ناکارآمد در حریم گسل‌ها واقع شده‌اند. به همین دلیل بیشترین توجهات ما به آن مناطق جلب شده است.

وی ادامه داد: پیشنهاد ما این است که در آن مناطق(گلابدره، دارآباد و فرحزاد) به سبب کاهش خطرات بالقوه، دست‌اندرکاران اجرایی کشور و تصمیم‌گیران کلان در اسرع وقت تدابیر لازم را بیندیشند. بدین‌معنا اگر اقدامی برای مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده در حال انجام است این سه محله در اولویت دست اندرکاران قرار گیرد.

بیت‌اللهی همچنین در بیان دیگر اقداماتی که مرکز برای تهیه نقشه‌های گسلی به سفارش شورای‌عالی شهرسازی ومعماری ایران در دستور کار دارد، گفت: پهنه گسلی شهرهای تبریز و کرمان در جلسات اخیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران تصویب شد و به دلیل اهمیت موضوع، بندهای پیشنهادی ما با همکاری دبیرخانه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، به طور کامل به تصویب رسید و در حال حاضر نیز بر اساس آخرین آمار، وزارت راه و شهرسازی در حال ارسال آنها به هیات دولت است.

وی خاطرنشان کرد: به زودی به منظور نهایی کردن طرح حریم گسل‌های شهر مشهد در شورای فنی خراسان‌رضوی به مشهد می‌رویم و نتایج بررسی‌ها و آخرین تصمیمات در استان در شورای‌عالی شهرسازی و معماری، طرح می‌شود.

رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین اعلام کرد: برای شهر کرج، پیگیری‌های ما ادامه دارد و در این رابطه، زمان بیشتری در حدود دو ماه نیز لازم است تا توسط سازمان زمین‌شناسی، تدقیق بیشتر گسل‌ها انجام شود که نتیجه آن موارد نیز، اعلام خواهد شد.

بیت‌اللهی ضمن تشکر از حمایت‌های معاونت معماری و شهرسازی برای تهیه نقشه پهنه‌های گسلی، یادآور شد: طبق جداول اولویت‌داری که تهیه شده است تهیه نقشه پهنه‌های گسلی ۲۰ شهر نیز در شرف آغاز به کار است که در صورت ابلاغ توسط شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در دستور کار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی قرار خواهد گرفت.

وی همچنین گفت: شهرهایی مثل اراک و زنجان به صورت داوطلبانه خودشان با نظارت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اقدام به تهیه نقشه پهنه‌های گسلی شهرهای خود کرده‌اند. همچنین، تهیه نقشه‌های پهنه گسلی شهرهایی مثل قم، شیراز و قزوین در اولویت مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی است.

طرح برگزیده مسابقه طراحی مسکن موقت برای زلزله‌زدگان

معماری و طراحی این مسکن موقت توسط Barberio Colella ARC انجام شده که مردم محلی خودشان می توانند این خانه‌ی موقت را در عرض یک دقیقه برپا کنند.

به گزارش تیترشهر: معماری و طراحی این مسکن موقت توسط Barberio Colella ARC انجام شده است. مردم محلی خودشان می توانند این خانه‌ی موقت را در عرض یک دقیقه برپا می‌کنند. این پناهگاه‌های سبک را می‌توان به سادگی با مصالح ارزان قیمت بومی ساخت و با سیستم‌هایی از قبیل سیستم جمع آوری آب باران و پانل های خورشیدی مجهز کرد در ادامه با ما در تیترشهر همراه باشید.

خطر زلزله در کمین 10 میلیون ساختمان

۳۲۰ گسل اصلی در کشور وجود دارد و زلزله سال گذشته کرمانشاه و ۱۹۰۰ پس‌لرزه و زلزله اردیبهشت ۹۷ طالقان و همچنین گسل‌های فراوان تهران و البرز همگی نشان می‌دهد که باید در برابر زلزله آمادگی‌های لازم را ایجاد کنیم

 

اقتصاد گردان - علی بیت‌اللهی، رییس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در نشست ویژه اعلام نتایج فراخوان طرح‌های اسکان موقت پس از زلزله از وجود 320 گسل در سراسر کشور خبر داد و گفت:۳۲۰ گسل اصلی در کشور وجود دارد و زلزله سال گذشته کرمانشاه و ۱۹۰۰ پس‌لرزه و زلزله اردیبهشت ۹۷ طالقان و همچنین گسل‌های فراوان تهران و البرز همگی نشان می‌دهد که باید در برابر زلزله آمادگی‌های لازم را ایجاد کنیم. در روستاهای کرمانشاه در بعضی نقاط آسیب‌های ۱۰۰درصد را شاهد بودیم و همین مطلب موید آن است که باید در کشور اسکان اضطراری و موقت در اولویت‌های مسوولان قرار گیرد. اکنون از حدود ۲۲ میلیون واحد مسکونی در سراسر کشور ۱۰میلیون ساختمان خشتی و گلی هستند که باید مقاوم‌سازی شوند. همچنین باید در برابر حریق و دیگر حوادث طبیعی آمادگی‌های لازم را در ساختمان‌های موجود ایجاد کنیم.

بیت‌اللهی با مقایسه زلزله بم و زلزله ژاپن در سال ۸۲ اعلام کرد: دو کشور ایران و ژاپن کشورهای لرزه‌خیزی هستند، اما ژاپن توانست برای این ویژگی کشور خود چاره‌اندیشی کند و زلزله بم و ژاپن در فاصله چند ماه در سال ۸۲ که در ژاپن یک کشته و در ایران ۳۳هزار نفر کشته داد، نشان‌دهنده تفاوت‌های کشور ما با ژاپن در مواجهه با بحران زلزله است.

 وضعیت گسل‌های پایتخت

او در ارتباط با گسل‌های پایتخت نیز توضیحاتی ارائه کرد و گفت: لغزش لایه‌های زمین، ساختمان، ابنیه و شهرسازی، لرزه‌خیزی تهران، وجود گسل‌های فعال و شناخته شده آن و نیز گسل‌هایی که در اطراف تهران گسترده شده‌اند، از دیرباز سطح خطر لرزه‌یی پایتخت را در بالاترین حد خود نسبت به پهنه‌های دیگر کشور قرار داده است. حدود 320هزار مترمربع بافت فرسوده در محدوده حریم گسل‌های شهر تهران واقع شده است ضمن آنکه بخش عمده‌یی از پایتخت تحت‌تاثیر این گسل قرار دارد.

به گفته وی، نوار حریم گسل‌های شهر تهران به‌دلیل احتمال وقوع جابه‌جایی لایه‌های زمین هنگام رخداد زلزله، ازجمله زون‌های با خطر بالا نسبت به سایر محدوده‌های شهر تهران به‌شمار می‌رود. این در حالی است که آن قسمت از حریم گسل‌ها که داخل محدوده شهری تهران (مناطق 22گانه) قرار می‌گیرند، دارای مساحت 26 کیلومترمربع است و باتوجه به اینکه ساخت و ساز در حریم گسل، در نقاطی مانند کالیفرنیا از حدود 30 سال پیش ممنوع بوده است، اما ساخت و ساز به هر شکل و از هر نوع در حریم گسل‌های شهر تهران تا قبل از ابلاغ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری (تابستان سال 1395) ادامه داشته است.

او با بیان اینکه از کل 75 کیلومتر حرایم گسل‌های شهر تهران و حواشی آن حدود 50 کیلومتر آن مربوط به گسل شمال تهران می‌شود، تصریح کرد: گسل ری که از جنوب تهران عبور می‌کند، نقش مهمی در لرزش‌های آتی کلان‌شهر تهران خواهد داشت. منطقه 17 شهرداری در پهنه گسلی باریک حدود 200 متر با طول بیش از 10 کیلومتر قرار گرفته است، ولی بخش عمده شهر تهران تحت‌تاثیر گسل شمال تهران قرار دارد.

نی و گچ، پناه زلزله زدگان کرمانشاه شد!

استاد معماری دانشگاه شهید بهشتی گفت: ما با ورود به سرپل ذهاب دریافتیم که باید از دانش بومی مردم منطقه بهره ببریم و کپرهایی که از نی و گچ ساخته می شود و بومی است را جایگزین کیسه شنی کنیم.

به گزارش خبرنگار مهر، مهدی رئیسی در نخستین نشست از سلسله نشست های «خشت اول» که با عنوان «کومه؛ خانه امن، سریع و ارزان برای حادثه دیدگان» و در حوزه هنری برگزار شد به زلزله کرمانشاه اشاره و بیان کرد: وقتی زمین لرزید، حجم زیادی خرابی به بار آورد. به عبارتی گرچه تعداد کشته ها و زخمی ها در زلزله کرمانشاه، قابل مقایسه با بم نبود اما ۷۰ هزار آواره برجا گذاشت که نیمی از انها در شهر و نیم دیگر در روستاها ساکن بودند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در رشته معماری به ارائه گزارش حضور خود و گروهی به عنوان «سلام» پرداخت و افزود: ما از همان ساعات نخست پس از زلزله در یکی از شبکه های پیام رسان، گروهی با عنوان «سلام» را تشکیل دادیم و از دانشجویان عمران و معماری خواستیم تا ما را در ساخت سرپناه موقت برای زلزله زدگان یاری کنند. خوشبختانه همان ساعات اول، تعداد زیادی از دانشجویان و فارغ التحصیلان اعلام آمادگی کردند تا ما را در ساخت سرپناه برای زلزله زدگان استان کرمانشاه یاری دهند.  

رئیسی به فعالیت های گروه سلام در سرپل ذهاب اشاره و بیان کرد: ما دو روز پس از زلزله وارد منطقه شدیم و پیش از هر چیز به بررسی شرایط و مسایل اقلیمی پرداختیم. ما می خواستیم از «سند بگ» یا همان کیسه شنی به عنوان سرپناه استفاده کنیم اما به این نتیجه رسیدیم که مردم منطقه از نی استفاده می کنند و یک سازه قوسی شکل می سازند که هم این فرم و هم نی در معماری سنتی ما جایگاه ویژه ای دارند از این رو ساخت سندبگ را رها کردیم چرا که وقتی مردم طی چهار یا پنج ساعت می توانستند سرپناهی از نی بسازند، زمان خود را صرف ساخت کیسه شنی که به وقتی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ نفر روز احتیاج داشتف نمی کردند. به همین خاطر روی سازه هایی از نی که با فرهنگ و زیست بوم آنها هم هماهنگ بود متمرکز شدیم.

این استاد معماری در ادامه بیان کرد: ما در سرپل ذهاب و قصرشیریم با مشارکت حداکثری مردم روبه رو بودیم تا آنجا که برخی روستاییان، بی‌آنکه منتظر کمک‌های امدادی و چادر باشند خودشان دست به کار شده بودند تا سقفی موقت برای مصون ماندن از سرما برای خود ایجاد کنند. در قصر شیرین زنان روستایی با بهره‌گیری از دانش و سنت بومی، نی‌های اطراف رودخانه «الوند» را می‌چیدند و با اتصال و بافتن آنها به هم، کپرهای استوانه‌ای شکلی را ایجاد می‌کردند که با پلاستیک پوشیده می‌شد.  

رئیسی با اشاره به روشی که در محکم سازی کپرها از آن استفاده می شد گفت: بعد از ساخت کپر با تأمین مقداری گچ و خاک، سازه را محکم‌تر کردیم به گونه‌ای که هم در برابر سرما و آب و حریق عایق شود. برای این کار ابتدا دور نی‌ها با فاصله ۶۰ سانتی متر از هم یک لایه چند سانتی متری گچ زنده گرفتیم تا قوس‌ها کاملاً محکم شود، در واقع نی‌ها حکم میلگرد و گچ هم حکم بتون را داشت، بنابراین شرایط به گونه‌ای شد که هر قوس بتواند وزن زیادی را تحمل کند. سپس روی این سازه را با مخلوطی از گچ و خاک پوشاندیم که برای پیوستگی این لایه گچ اندود، از رابیتس یا توری یا بافتن نی‌ها در زیر کار استفاده کردیم. برای ایجاد عایق رطوبتی هم از کاهگل بهره بردیم و کل این سازه در ۴ روز و با هزینه‌ای کمتر از ۵۰۰ هزار تومان ساخته می‌شود.

این استاد معماری به این که بهتر است در سازه های غیر مهندسی، طرح را کمرنگ و یا حذف کنیم، اشاره و بیان کرد:ما در کپرها و سرپناه هایی که در استان کرمانشاه ساختیم، نقش طراحی را به حداقل رساندیم و طرح را از خود طبیعت گرفتیم. اصلا در فرهنگ معماری سنتی ایران، نی با گچ همراه است و ما از این دو بهره بردیم. گچ، ارزان و فراوان است و از آن به عنوان یک ملات سازه ای استفاده می شود و نی هم که رایگان، سبک، بومی و فرم پذیر است. در نتیجه، نی، گچ و انسان به کمک ما امدند تا سرپناه هایی برای زلزله زدگان ساخته شود.  

رئیسی اشتغال را یکی از مشکلات عمده زلزله زدگان کرمانشاه دانست و افزود: امروز مردم برای خود سرپناهی ساخته و از شوک اولیه بیرون آمده اند و کم کم دارند با مشکلات اصلی خود از جمله اشتغال پایدار و تامین هزینه های زندگی روبه رو می شوند. در حال حاضر یک کارگاه خیاطی راه اندازی شده که لباس بیمارستان های استان را تامین می کند همچنین فضایی شکل گرفته تا مردم در آن به آهنگری، خیاطی و بوک زنی بپردازند اما هیچ کدام از این اقدامات کافی نیست و ما باید فکری جدی برای ادامه زندگی مردم زلزله زده کنیم.

ضوابط ساخت و ساز درپهنه های گسلی تهران درانتظار تصویب و ابلاغ

ضوابط پیشنهادی ساخت و ساز در پهنه گسلی تهران تهیه و به مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ارائه شده و درصورت تصویب در کمیته دائمی استاندارد۲۸۰۰ و طی مراحل ابلاغ، رعایت این ضوابط الزامی می شود.

 

به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی «شهر فردا»،احمد صادقی رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با اشاره به گذشت دو سال از ارائه این ضوابط و تاخیر رخ داده در بررسی و تصویب آن گفت: نقشه گسل های تهران برای آنکه بتواند در طرح های شهرسازی و اعمال ملاحظات مهندسی مورد استفاده قرار گیرد نیاز به دقیق سازی (تدقیق) و تهیه در مقیاس های کوچک تر و با دقت بیشتر داشت که طرح شناسایی دقیق گسل ها و تعیین پهنه های گسلی تهران طی چند سال مطالعه و برداشت های متعدد میدانی برای نخستین بار در کشور انجام شد و مراحل تصویب و تایید آن در شورایعالی شهرسازی و معماری در سال ۹۵ طی شد.

وی گفت: هدف از انجام این طرح شناخت دقیق تر محدوده های دارای خطر گسلش سطحی و رعایت ملاحظات مربوطه می باشد که طی فرآیندی زمان بر و مستمر و برداشت وضع موجود تعداد زیادی از ترانشه ها و گودبرداری ها با همکاری متخصصان انجام شد.

صادقی افزود: همچنین با بهره گیری از نظرات متخصصان خبره و تجربیات جهانی، ضوابط ساخت و ساز در پهنه های گسلی از سوی این سازمان تدوین و به مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان نهاد نهاد متولی استاندارد ۲۸۰۰ برای طی مراحل قانونی ارائه شد که در صورت تصویب و طی مراحل قانونی به کلیه نهادهای ذی ربط از جمله سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران و شهرداری تهران برای اعمال این مقررات جدید در فرآیند ساخت و ساز ابلاغ می شود.

وی با اشاره به پیشگام بودن تهران در تهیه نقشه دقیق و کاربردی گسل ها و ارائه ضوابط پیشنهادی ساخت و ساز در پهنه های گسلی گفت: با توجه به لرزه خیز بودن بسیاری از کلان شهرهای کشور، طرح شناسایی دقیق گسل ها و آئین نامه ویژه ساخت و ساز در حریم گسل های تهران به صورت الگویی برای چند شهر دیگر کشور به اجرا در می آید.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر افزود: هدف از تهیه نقشه پهنه های گسلی شهر تهران اعمال برخی محدودیت ها در ساختمان های با کاربری های با اهمیت زیاد و خیلی زیاد در صدور مجوز و ساخت و ساز بر اساس ضوابط و آئین نامه های ویژه است نه ممنوعیت ساخت و ساز در این پهنه ها.

وی گفت: ساخت و ساز در پهنه های گسلی بر اساس تجربیات جهانی امکان پذیر است اما با اعمال ضوابط فنی خاص مهندسی و اعمال برخی محدودیت ها در بلند مرتبه سازی و برخی کاربری های خاص  که کم و کیف این ضوابط باید در قالب ضوابط جدید و آیین نامه ویژه ساخت و ساز در پهنه های گسلی از سوی کمیته دائمی استاندارد ۲۸۰۰ ابلاغ شود که البته در ویرایش چهارم استاندارد ۲۸۰۰ ملاحظاتی در این زمینه ارائه شده که بیان گر کلیات است.

جانشین شهردار تهران در شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران گفت: البته سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران دوسال پیش همزمان با ارائه نقشه پهنه های گسلی شهر تهران آئین نامه پیشنهادی ضوابط ساخت و ساز در پهنه های گسلی را که با همکاری متخصصان این حوزه و در این سازمان طی جلسات متعدد و در قالب کمیته فنی تهیه، تائید و به تصویب اولیه رسیده بود به مرکز تحقیقات راه مسکن و شهرسازی به عنوان نهاد مسئول استاندارد ۲۸۰۰ ارائه کرده است که باید با طی مراحل قانونی در قالب ضوابط جدید ابلاغ شود که در حال حاضر این مرحله با وجود ارائه پیش نویس این ضوابط به تاخیر افتاده است.

وی این ضوابط پیشنهادی را ناظر به رعایت برخی محدودیت های کاربری و ضوابط فنی و اجرایی ویژه ساخت و ساز خواند و گفت: به طور مثال مجوز ساخت و ساز بلند مرتبه یا کاربری های با اهمیت زیاد و خیلی زیاد مانند مراکز درمانی، خدماتی و عمومی نباید در این پهنه ها صادر شود  و نیز ملاحظات سخت گیرانه تری باید در طراحی و اجرا اعمال شود.

وی با ابراز خشنودی از این که تهیه و تدوین طرح تدقیق نقشه گسل ها و تعیین پهنه های آنها در تهران منجر به آغاز و توسعه این طرح در کلان شهرهای دیگر کشور شده است گفت: نتایج تحقیقات، مطالعات و فعالیت های اجرایی  اقدامات اینچنینی در تهران همواره بعنوان الگویی برای سایر کلان شهرها و شهرهای دارای مخاطره زمین لرزه بوده است و پیشبرد، الگوبرداری، تحقق و اجرای این طرح ها از سوی وزارت راه و شهرسازی جای تقدیر دارد.

پیشنهاد تشکیل ساختار مناسب برای مدیریت بحران در سراسر کشور/ بررسی اتخاذ روش‌های کاهش ریسک قبل از وقوع حادثه

  در جلسه مسئولان ملی و استانی کارگروه مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های‌زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی ضمن بررسی اتخاذ روش‌های کاهش ریسک قبل از وقوع حادثه، پیشنهاد تشکیل ساختار مناسب برای مدیریت بحران ناشی از حوادث طبیعی در استان‌های سراسر کشور ارایه شد.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، نشست دبیران کارگروه مخاطرات زلزله، لغزش لایه‌های زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی با حضور محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و رئیس کارگروه و همچنین علی بیت‌اللهی رئیس بخش زلزله مرکز و دبیر کارگروه در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با حضور نمایندگانی از استان‌های مختلف برگزار شد.

در نشست فوق موارد و نکات مورد نظر بدنه کارشناسی ادارات کل در استان‌های مختلف در ۸ محور عنوان شد. به گفته بیت‌اللهی دبیرکارگروه مخاطرات زلزله، لغزش لایه های زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی اهم موارد مطرح شده به شرح زیر است:  

۱- ساختار تشکیلاتی مناسب برای مدیریت بحران در ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها وجود ندارد. این حوزه در اغلب ادارات کل، فاقد تجهیزات و پرسنل و کارشناسان مورد نیاز هستند. باید ذکر شود که این نقیصه در ارکان وزارت هم وجود دارد. حیطه مربوطه در ساختار وزارت در امر مدیریت بحران، مرکز تدوین مقررات، ایمنی حمل‌ونقل، پدافند غیرعامل و مدیریت بحران ذیل معاونت حمل و نقل است. سوال است که بحران در حیطه شهرسازی و ساختمان و مسکن به‌صورت سیستماتیک و همه‌جانبه‌نگر کجا باید مدیریت شود. استدلال وجود اداره مدیریت بحران در معاونت حمل و نقل، در سایر معاونت‌ها نیز توجیه دارد.

۲- سردرگمی واضحی در تکالیف ادارات بحران در ادارات کل راه و شهرسازی به‌ویژه در فاز اقدامات پیشگیرانه مشاهده می‌شد. به‌طور کلی می‌توان گفت که این واحدها با توجه به اینکه نقش بسیار مهمی در کاهش ریسک و آسیب‌پذیری‌ها و حفظ آمادگی‌ها در فاز اول چرخه مدیریت بحران یعنی پیشگیری و آمادگی دارند، ظاهرا این مهم در ادارات کل مغفول مانده است.

۳- مدیران کل راه و شهرسازی اغلب استان‌ها، ضرورت دارد که توجه ویژه ساختاری و تشکیلاتی و حمایتی به حیطه کاهش ریسک و مدیریت بحران داشته باشند. بسیاری از حاضران در نشست، پیشنهاد دادند که در حضور مدیران کل چنین نشستی برگزار شود تا مدیران کل، امر مخاطرات طبیعی مانند زلزله، فرونشست زمین، سیل، ریزش سنگ و ... باور کنند.

۴- هماهنگی مناسبی بین مدیران بحران ادارات کل و راهداری‌ها وجود ندارد. در حیطه استانی مدیر کل راه و شهرسازی پاسخگوی موضوعات بحرانی به استاندار و سایر مقامات مسئول است، از طرف دیگری ساختار اداری واحدهای تابعه وزارت راه و شهرسازی به‌گونه‌ای است که در عمل و واقعیت بطور مستقل و جدا از هم عمل می‌کنند. این موضوع باید بطور جد مورد توجه قرار گرفته و اصلاح شود.

۵- کارگروه‌های زلزله، لغزش زمین، ابنیه، ساختمان و شهرسازی، با توجه به اعضای از سایر دستگاه‌های دولتی، می‌توانند ابزار مناسبی برای تعمیم و تعمیق اقدامات کاهش ریسک در کل بدنه دولت بوده و چهره نافذی از وزارت را در سطوح استانی و ملی نشان دهند. این کارگروه‌ها، وزارت راه و شهرسازی را می‌تواند در تعیین اهداف کلان و خرد، تدوین راهبردها، سیاست‌های اجرائی و طرح‌ها و پروژه‌ها کمک کند. پیشنهاد می‌شود وزارت، از این پتانسیل خوب، به‌طور مطلوبی بهره‌برداری کند. به‌عنوان مثال تعیین و تصویب حرائم گسل‌های شهر تهران، تعیین‌تکلیف برای سایر وزارتخانه‌ها و نهادها مانند وزارت بهداشت، وزارت نفت، شهرداری و ... نمونه بارز و عملی از نمایش چهره مسئول وزارتخانه در کاهش ریسک مخاطرات است که قدرت مانور قابل‌ملاحظه‌ای به وزارت می‌دهد.

۶- نمایندگان ادارات کل از کمبود بودجه و عدم حمایت‌های حداقلی در این حوزه گلایه داشتند.

۷- تمامی نمایندگان استانی بر ضرورت تشکیل چنین نشستی تاکید داشتند. پیشنهاد دادند که جلسه آتی با حضور مدیران کل راه و شهرسازی‌ها برگزار شود تا همگان به اهمیت وجود مخاطرات در گستره ایران زمین و اهمیت اتخاذ روش‌های کاهش ریسک قبل از وقوع حادثه بطور ملموس پی ببرند. در این‌صورت مسلما رویکردها نیز تغییر خواهد کرد.

۸- مرکز، اولین گام عملی خود را در سال ۱۹۷ پس از توصیه مقام عالی وزارت در خصوص ضرورت ایجاد ارتباط با نهادهای تحت امر وزارت راه و شهرسازی در حوزه کاهش خطرپذیری و مدیرت بحران مخاطرات طبیعی برداشت و مسلما این اقدامات ادامه خواهد یافت. از کلیه روسا، مدیران و معاونین وزیر که مسئولیت معاونت‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌ها و ... را بر عهده دارند درخواست می‌کند تا مرکز را بعنوان عضو خانواده بزرگ وزارت راه و شهرسازی و قطب قوی و ذی‌صلاح در امر کاهش ریسک و مخاطرات طبیعی قبول کرده و در راستای همگرائی بیشتر، ما را یاری رسانند.

همچنین در این نشست ۳ پیشنهاد عمده از سوی دبیران کارگروه مخاطرات استان‌ها به شرح زیر مطرح شد:

۱- امور مربوط به کاهش خطرپذیری و مدیریت‌بحران در همه ارکان وزارت، ذیل یک مجموعه واحد در آید. یا تشکلی منسجم با حضور مقامات تصمیم‌گیر کلیه نهادهای تابعه بعنوان کمیته یا گروه و ... تحت‌عنوان کاهش خطرپذیری و مدیریت بحران با مسئولیت شخص منصوب مقام‌عالی وزارت شکل پذیرد. این امر با توجه به گستردگی مخاطرات از یکسو وگستردگی المان‌های تحت‌مسئولیت وزارت از سوی دیگر و نیز مسئولیت وزارت در حین رخداد مخاطرات، یک ضرورت ملی تلقی می‌شود.

۲- درصدی از بودجه کلیه واحدهای مرتبط با رخداد مخاطرات و آسیب‌های ناشی از آنها، به امر اقدامات پیشگیرانه اختصاص یابد. این امر چه در بعد تحلیل و ارزیابی‌ها و مطالعات نقاط و مکان‌های آسیب‌پذیر و چه در بعد اقدامات اجرائی مقاوم‌سازی و کاهش خطرپذیری گام موثری در جلوگیری از تلفات بسیار بالای مخاطرات طبیعی است. به‌عنوان مثل، اقدام در زمینه مقابله با فرونشست زمین در مسیر راه‌آهن، قبل از آنکه منجر به حوادث دلخراش شود با حداقل هزینه‌ها امکان‌پذیر است، در حالیکه خمش راه‌آهن و یا فروریزش زمین در زیر مسیر، ممکن است منجر به سوانحی شود که ابعاد اجتماعی ناخوشایند و بازتاب‌های ناراحت‌کننده داشته باشد.

۳- وجود نهاد کنترل‌کننده و گزارش‌دهنده به شخص وزیر در حیطه اقدمات کاهش ریسک دستگاه‌های تحت‌امر از نقطه نظر وضعیت موجود، میزان آسیب‌پذیری‌ها، اقدامات اولویت‌دار در همه ارکان شهرسازی، ساختمان و مسکن، حمل ونقل ریلی، دریائی و هوائی و زمینی بوضوح حس می‌شود. ضرورت دارد تا در این زمینه نیز فکری شود.

ساختمان وزارت خارجه و وزارت نفت روی گسل قرار دارند !

 

متاسفانه ساخت و ساز به هر شکل و از هر نوع در حریم گسل‌های شهر تهران تا قبل از ابلاغ مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری (تابستان سال ۱۳۹۵) ادامه داشت.

به گزارش پایگاه خبری جامعه خبر، براساس گزارش های مرکز زلزله شناسی استان تهران منطقه نواری حریم گسل‌های شهر تهران به دلیل احتمال وقوع جابجایی لایه‌های زمین در هنگام وقوع زلزله، از مناطق با خطر بالا نسبت به سایر محدوده‌های شهر تهران است.

مجموع مساحت تعیین شده برای حرایم گسل‌های شهر تهران تا شعاع بیش از ۷۰ کیلومتر مربع در بر می گیرد و عمده‌ترین بخش را حریم گسل شمال تهران تشکیل می‌دهد که از شمال غرب تا شمال شرق شهر تهران در پای ارتفاعات گسترده شده است.

متاسفانه ساخت و ساز به هر شکل و از هر نوع در حریم گسل‌های شهر تهران تا قبل از ابلاغ مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری (تابستان سال ۱۳۹۵) ادامه داشت.

در حدود ۳۲۰ هزار متر مربع بافت فرسوده در محدوده حریم گسل‌های شهر تهران قرار دارند.در محدوده حریم گسل‌های تهران حدود ۱۲ هزار ساختمان وجود دارد که برآوردی از میزان آسیب پذیری ساختمان‌های ساخته شده در این مناطق انجام نشده است و بررسی آسیب‌پذیری لرزه‌ای آنها و اقدام در خصوص کاهش ریسک لرزه‌ای از برنامه‌های با اولویت زیاد برای این محدوده‌های ساختمانی است.

از نظر توزیع جغرافیائی(مناطق ۲۲ گانه شهری تهران) ساختمان‌های واقع بر حریم گسل‌های منطقه یک شهر تهران با حدود ۷۶۰۰ بنا ۶۵ درصد ساختمان‌های موجود در حریم گسل‌ها را دربرگرفته است.  

تقریبا نیمی از ساختمان‌های موجود در حریم گسل‌های شهر تهران و در بافت‌های ناکارآمد، ساختمان‌های ضعیف و با کیفیت نازل و فاقد سطح مقاومتی لازم در برابر زلزله هستند.

حدود ۱۵ هزار هکتار از حریم شهری تهران (نزدیک به ۲۰ درصد مساحت کل شهر تهران) دربردارنده حداقل ۵۰ درصد بلوک‌های شهری ناپایدار است.

از حدود یک میلیون و صدهزار پلاک، حدود ۲۰۰ هزار پلاک در بافت فرسوده قرار می‌گیرند.

محلات گلاب دره، حصارک و فرحزاد که دارای بافت ناکارآمد شهری بوده و در حریم گسل شمال تهران واقع گردیده‌اند، جزء آسیب‌پذیرترین و ریسک بالاترین محدوده‌های بافت فرسوده تهران هستند.

برخی از ساختمان های مهم تهران که بر روی گسل زلزله قرار دارند عبارتند از:

۱ انبار نفت، ۳ آتش نشانی، ۶۶ برج، ۹ مرکز برق فشار قوی، ۱۵ بیمارستان و مراکز درمانی، ۲۳ پل و راه های ارتباطی، ۲پمپ بنزین، ۹دانشگاه ها و مراکز اموزش عالی، ۹ شهرداری ها و مراکز وابسته، ۴ساختمان قوه قضاییه، ۸ مخازن آب، ۳۶ مدرسه، ۲۲ مرکز عمومی پرتجمع، ۲۵ مساجد، ۴ موزه، ۲ ساختمان وزارت خارجه، وزارت نفت.

بررسی گزارش تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرائم تهران و ۴ کلانشهر در شورای‌عالی شهرسازی/ پیشنهاد ارایه مصوبه شورا در موضوع گسل‌های تهران به هیات وزیران/ تدوین دستورالعمل اجرایی نقشه‌های گسلی شهر تهران

در دومین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در سالجاری(۹۷)، گزارش تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرائم آنها در کلانشهرهای تهران، کرمان، مشهد، کرج، تبریز و البرز که توسط مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی تهیه شده، مورد بررسی قرار گرفت و به پیشنهاد رئیس شورا مقرر شد تا دستورالعمل اجرایی نقشه‌های گسلی شهر تهران در یکماه آتی تهیه شود و به پیشنهاد شورا برای ضمانت‌های اجرایی لازم به هیات وزیران پیشنهاد تا در این مورد مصوبه هیات‌وزیران نیز اخذ شود.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دومین جلسه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران در سال جاری (۹۷)، به ریاست عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی و به دبیری محمدسعید ایزدی دبیر شورا با حضور اعضای اصلی و مسئولان ملی و همچنین مسئولان استانی با دو دستور جلسه ارایه گزارش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی پیرامون  تدقیق نقشه گسل‌ها و تعیین حرایم آنها در کلانشهرهای تهران، مشهد، کرج، تبریز و کرمان (فعالیت‌های انجام یافته و پیشنهادها) و همچنین گزارش دبیرخانه شورای‌عالی در خصوص موضوعات استان البرز درخصوص توسعه شهرک صنعتی بهارستان در حریم کمال‌شهر، کرج و ساماندهی اراضی گلدشت شهر کرج در ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد.

در دستور جلسه نخست که به ارایه گزارشی از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی درباره تدقیق نقشه گسل ها و تعیین حرایم آنها در کلانشهرهای تهران، مشهد، کرج، تبریز و کرمان اختصاص داشت مسئولان ملی از جمله وزیر راه و شهرسازی، دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، رئیس شورای شهر تهران، نمایندگانی از شهرداری تهران، نمایندگان وزارت نیرو، سازمان میراث‌فرهنگی، سازمان حفاظت از محیط‌زیست، وزارت کشاورزی، پدافند غیرعامل، معاونت حمل و نقل وزارت راه و دیگر مسئولان ملی به ارایه نقطه‌نظرات خود در این‌باره پرداختند.

عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در جلسه فوق، ضمن استماع گزارش کامل مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی که توسط محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز ارایه شد، گفت: در مورد اجرایی شدن نقشه گسل‌های شهر تهران، البته شهرداری تهران دستگاه اجرایی است و شورای‌شهر باید نظارت را برعهده بگیرد و هدایت‌کننده باشد.

وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: در مورد ساختمان‌های دارای اهمیت بر روی نقشه‌های گسلی و جابه‌جایی آنها در بازه زمانی ۳۰ تا ۴۰ سال باید همکاری بین نهاد ملی و نهاد محلی ایجاد شود و به تدریج این اتفاق رخ دهد و در صورت عدم جابه‌جایی باید مقاوم‌سازی‌های لازم در برابر زلزله اتخاذ شود و از توسعه بیشتر در حریم گسل‌ها ممانعت به عمل آید که البته این اقدام مغایرتی با حقوق مکتسبه ندارد.

رئیس شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران افزود: عمده مشکلی که پیش‌بینی می‌شود در جابه‌جایی ساختمان‌های دارای اهمیت بر روی گسل‌های زلزله به وجود آید مربوط به ساختمان های دولتی است که بودجه لازم برای مقاوم سازی و یا جابه جایی را ندارند و باید تمهیدات لازم برای این امر در دستورالعمل اجرایی که تهیه و تدوین خواهد شد اندیشیده شود.

آخوندی اعلام کرد: به منظور آنکه ضمانت اجرایی لازم برای مصوبه شورای‌عالی که  در آینده تهیه و ابلاغ خواهد شد به وجود آید بهتر است تا شورای‌عالی پیشنهاد تهیه مصوبه و ضمانت اجرایی را برای این موضوع به دولت ارایه کند و در نهایت دولت نیز آنچه که باید مصوب کند این است که مسئولیت هماهنگی تامین زیرساخت‌ها برای اجرایی شدن این مصوبه مهم را به سازمان برنامه بدهد.

عضو کابینه دولت دوازدهم در ادامه گفت: کارهای روبنایی را نیز شاید بتوان به سازمان مجری ساختمان ها و تاسیسات عمومی و دولتی، سازمان برنامه و سازمان بهره برداری، شهرداری و وزارت کشور سپرد که این موضوع را می‌توان به عنوان پیشنهاد شورای‌عالی به هیات وزیران پیشنهاد کرد.

وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: گام بعدی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تعیین راهکاری برای ضمانت اجرای است و از آنجاییکه تداخل بین نهاد محلی و ملی وجود دارد باید تعامل مناسب را بین این دو نهاد مهم و تاثیرگذار ایجاد کرد. همچنین در مورد نقشه‌های ریزپهنه‌ها و طرح‌های تفصیلی باید مراحل پایان کار را طی کند. در عین حال باید آثار این گسل‌ها بر روی طرح تفصیلی منطبق شود و در کمیسیون ماده ۵ استان به تصویب برسد.

تدوین دستورالعمل اجرایی نقشه‌های گسلی پایتخت

محمدسعید ایزدی دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران نیز در جلسه فوق، اعلام کرد: یکماه به دستگاه‌های مختلف و وزارتخانه‌ها و نهادهای مرتبط با موضوع و اعضای ملی شورای‌عالی ماموریت داده می‌شود تا دستورالعمل اجرایی و پیشنهادات خود را اعلام کنند تا در مورد آن شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، تصمیم نهایی را اتخاذ کند.