معماری خانه پیرنیا، الگویی تمام عیار از معماری مناطق کویری ایران است و این خانه وجود این شیوه از معماری را در دورهای خاص از تمدن مردم این سامان، به نمایش میگذارد.
به گزارش ایمنا، ایرانیان با هنر معماری بیگانه نیستند، در آثار برجای مانده از طلیعه تاریخ پادشاهی ایران در پاسارگاد تا میراث جاودانه پرسپولیس و انواع آتشکدهها؛ همچنین در دورانهایی که ساخت مساجد و بارگاه و تکیه و حسینیه رواج یافت روح سیال هنرمند ایرانی را مشاهده میکنیم که برای پیوند هنر با اعتقادات کوشیده است.
مردمان سرزمین پارس و روم باستان، دو گروه از مهمترین بنیانگذاران هنر معماری در جهان به شمار میروند که سبکهایی خاص معماری پدید آوردند، دیگر تمدنها یا بعد از آنان ایجاد شدند یا به تقلید از ایران و روم باستان ساخت و سازهایی را انجام دادند.
نکته بسیار جالب در هنر معماری ایرانی آن است که به کاربری این هنر مختص عمارات شاهزادگان و درباریان نبوده و در هر زمان، مردمان نیز شیوهای خاص در ساخت و ساز و تزیین منازل و عمارات خود داشتند.
هنر خانه سازی بخشی از هنر معماری ایرانی است که در طول زمان با افزایش ابعاد و زوایای آن، روند تکاملی خود را پیموده است. در دورهای همچون هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان معماران فراغ خاطر بیشتری داشتند و این هنر را توسعه دادند و در زمانی همچون «دوره فترت» و پس از حمله اعراب یا حمله مغول این هنر اندکی رو به افول نهاد.
یکی از مهمترین ادوار تاریخ تمدن ایرانی که در آن هنر معماری همچون بسیاری از شاخههای هنری رشد و بالندگی خاصی داشته، دوره «صفویان» بوده است؛ به ویژه آنکه پس از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت از سوی «شاه عباس اول» و شروع اصلاحات اقتصادی و نظامی و سیاسی وی، ثبات بر کشور حکم فرما شد و ایرانیان توانستند پس از رویدادهایی مانند کشتار مغولان و تاخت و تاز حکومتهای محلی چون «آل مظفر» و «آل جلایر» و «آل کرت»، در دوره صفویه نفس راحتی بکشند و در سایه آرامش حاصل از تدبیر شاه عباس و ضرب شمشیر سرداران نامداری مانند «امامقلی خان»، به رونق انواع هنر اهتمام ورزند.
یکی از میراثداران تمدن کهن ایران در فلات مرکزی، شهرستان «نایین» است که در آن انواع آثار تاریخی، دایرةالمعارفی از هنر معماری ادور مختلف پدید آورده است.
«خانه تاریخی پیرنیا» یکی از این آثار ارزشمند است که در مقابل «مسجد جامع نایین» و «محله باب المسجد» این شهر قرار دارد. در حال حاضر این خانه محل نمایندگی میراث فرهنگی نایین و موزه مردم شناسی این شهرستان است؛ قدمت این بنای تاریخی حدود ۴۰۰ سال و مربوط به دوره صفویه است.
یکی از قضات عالی رتبه دوره صفویه به نام «قاضی نور» که به عنوان حاکم شهر نایین منصوب شد این خانه را به دلیل اینکه نزدیک به مسجد بود، به عنوان دیوان خانه قضایی قرار داد. این خانه به وسیله برخی از رجال خاندان معروف «پیرنیا» از اولاد قاضی نور خریداری شد و تا سال ۱۳۴۹ شمسی در اختیار این خاندان بود تا آنکه به خاطر ارزشهای تاریخی آن، از «میرزا احمد خان نایینی» - آخرین مالک این خانه، خریداری شد و در اختیار سازمان میراث فرهنگی کشور قرار گرفت و پس از آن به عنوان موزه مردم شناسی مورد کاربری قرار گرفت.
234 سال از زمانی که آغا محمد خان قاجار تصمیم گرفت تا تهران را به عنوان پایتخت خود انتخاب می کند می گذرد، سال هایی که در گذر تاریخ این روستای بزرگ شده حکایت های زیادی از تلخ و شیرین های این شهر دارد. در آن زمان مورخان زیادی آمدند تا روایتگر تهران باشند. روایت هایی که گاه توسط متشاران خارجی چهره این شهر را به مانند یک وصله ناجور در میان شهرهای بزرگ و کوچک ایران معرفی کردند. از زمانی که ناصرالدین شاه قصد سفر به فرنگ را کرد و نخستین دوربین عکاسی را وارد ایران کرد، آن زمان بود که تصاویری از تهران قدیم خلق شد و تا به امروز نیز ادامه دارد. اما آنچه که در طول حداقل یکصد سال اخیر حائز اهمیت است، این است که عکاسان هنوز نتوانستند جامعه شناسی و شهرسازی تصویری این کلانشهر را به طور دقیق و کامل به تصویر بکشند. عکاسان بر این باورند که عدم حمایت متولیان حوزه هنر و فرهنگ از حوزه عکاسی برای نشان دادن زیبایی های تهران باعث شد تا حتی در گردشگری مجازی از کشورهای همسایه هم عقب بمانیم. 
مرضیه باریکانی بابیان مطلب فوق به «صما» گفت: با واقعی سازی قیمت سوخت و صرف آن برای توسعه حملونقل همگانی مطلوب، کارآمد و در دسترس میتوان شاهد استفاده مردم از حملونقل همگانی بود. در آن زمان است که میتوان، فرهنگ شهروندان را قضاوت کرد.