"تجربه جهانی نشان داده که دولتها سازنده خوبی نیستند؛ اوج سیاست پروژه محوری در قالب مسکن مهر انجام شد که بعد از ۱۱ سال هنوز به اتمام نرسیده است؛ ایرانیان در طول تاریخ خودشان خانه ساختهاند و نیازی به دخالت دولت نبوده است".
به گزارش ایسنا، از زمان روی کار آمدن حسن روحانی در سال ۱۳۹۲ دولت درگیر رکود مسکن بوده است. کارشناسان علت این موضوع را پایین بودن توان طرف تقاضا عنوان میکنند که باعث شده سمت عرضه نتواند به منابع مالی برای ساخت و ساز دست پیدا کند. طی پنج سال گذشته دولت سیاست مسکن مهر که توسط دولتهای نهم و دهم دنبال می شد را کنار گذاشت و به تکمیل واحدهای متعهد شده بسنده کرد. دولت یازدهم سعی داشت بخش خصوصی را وارد فرآیند ساخت و ساز کند اما از آنجا که طی سالهای قبل از آن قیمت مسکن ۵۰۰ درصد و قیمت زمین ۷۰۰ درصد جهش یافته بود این سیاست نتوانست روی ریل مناسب قرار گیرد. در هفته دولت گفت وگویی با معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی داشتیم که بخش اول این مصاحبه را در ادامه می خوانید.
سیاست قیچی کردن ربان را کنار گذاشتیم
حامد مظاهریان در گفتوگو با ایسنا ضمن تاکید بر اینکه دولت ها باید سیاستگذار و ناظر بخش مسکن باشند اظهار کرد: ایرانیها در طول تاریخ همیشه برای خودشان خانه ساختهاند و نیازی به دخالت دولت نبوده است. اما همیشه وسوسه دخالت دولت برای ورود به ساخت مسکن پیش روی دولت های شش دهه گذشته ایران بوده است. اوج این دخالت خواهی در یک دهه قبل و با ساخت مسکن مهر خود را نشان داد و سبب شد تا نقش دولت از سیاست گذاری معطوف به پروژه محوری شود. اگرچه هنوز در لایه هایی از جامعه این نگاه وجود دارد که دولت بیاید و واحد مسکونی بسازد و ربانی را قیچی کند، ولی خوشبختانه در حال حاضر تا درصد بالایی میان خردمندان و کارشناسان بخش این توافق فکری ایجاد شده که از درون چنین فرآیندی نفع مردم بیرون نمیآید و بهتر است و باید نقش دولت به سیاست گذاری، نظارت و حمایت محدود شده تلاشش بر رفع موانع از پیش پای بخش خصوصی و تولید کننده مسکن باشد.
وی افزود: بحث مهم در بخش مسکن این است که آیا دولت باید پروژه بسازد یا باید سیاستگذاری کند. اگر دولت بخواهد پروژه بسازد، نظارت از بین میرود؛ چرا که خودش درگیر ساخت و ساز میشود. تجربه جهانی و تجربه خود ما در ایران نیز نشان میدهد که دولت سازنده خوبی نیست؛ تاجر خوبی هم نیست. هر زمان که دولت راسا وارد کار ساخت میشود نهایتا به ضرر مصرفکننده نهایی ختم میشود.
به گفته مظاهریان، رویکرد دولتهای یازدهم و دوازدهم این است که دولت وارد نقش اصلی خود یعنی سیاستگذاری شود. طی چهار دهه گذشته نقش دولت در ساخت و ساز بین ۰.۵ تا ۳ درصد بوده است؛ زیرا این سیاست که دولت وارد فرآیند طولانی ساخت و ساز شود تا نهایتا با صرف هزینه و انرژی زیاد، چند پروژه را افتتاح کند ناکارآمد است. به طور مثال پروژه مسکن مهر از سال ۱۳۸۶ آغاز شده ۱۱ سال ادامه پیدا کرده و هنوز به اتمام نرسیده است. اما اگر آن را به بخش خصوصی واگذار میکردند و دولت صرفا ابزارها را در اختیار میگذاشت چه بسا بسیار زودتر به نتیجه میرسید. پس یک کار مهم دولت یازدهم را می توان تغییر نگرش عمومی از نقش دولت از پروژه محوری به سیاست گذاری دانست.
معاون وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: وقتی دولت به نقش اصلی خود یعنی تعیین راهبردها بپردازد بسیار اثرگذارتر عمل میکند. مثلا اینکه تلاش شود تا قراردادهای اجاره به جای یک ساله، دو ساله بسته شود نوعی سیاستگذاری است. دولت به قراردادها ورود پیدا نمی کند و قراردادهای مردم را رصد نمیکند. دولت صرفا مقررات و قوانین را تدوین میکند تا سیاست افزایش مدت قراردادهای اجاره محقق شود.
به گزارش «الف»، این روزها در حالی اخبار متعددی از مقابله با احتکار کالاهای مختلف در رسانهها منتشر میشود که در غیاب اجرای قانون مالیات بر خانههای خالی، سالهاست احتکار مسکن ادامه دارد و وزارت راه و شهرسازی هیچ برخوردی با آن انجام نمیدهد.
هفته قبل، خبری منتشر شد که در بازرسیهای اداره کل تعزیرات حکومتی قم، انباری حاوی بیش از شانزده و نیم میلیارد تومان شمش آلومینیوم کشفشده است. همان روز علیرضا محمدی، دادستان عمومی و انقلاب شهرکرد در گفتوگو با یکی از خبرگزاریها از کشف هزار تن برنج احتکار شده در شهرکرد خبر داد.
یک روز بعد یک خبرگزاری دیگر گزارش داد که با بازرسیهای گشت مشترک اداره کل صنعت، معدن و تجارت و تعزیرات حکومتی استان آذربایجان شرقی، در یکی از انبارهای حاشیه تبریز، هزار و ۵۰۰ تن انواع حبوبات کشف شد. فردای این اتفاق خبری در رسانهها مبنی بر کشف ۸۴ کانتینر کاغذ چاپ و تحریر احتکار شده در بندرعباس منتشر شد...
این روزها در حالی اخبار متعددی از کشف و مقابله با احتکار کالاهای مختلف در رسانهها منتشر میشود که سالهاست مسکن که کالای اساسی و مورد نیاز مردم و بدون جانشین است، بهصورت گسترده احتکار میشود و هیچگونه برخوردی با آن انجام نمیشود. شاهد این قضیه، افزایش چشمگیر تعداد خانههای خالی در سالهای اخیر است.
بررسی سرشماری نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ توسط مرکز آمار نشان میدهد تعداد واحدهای مسکونی خالی کشور 2/58 میلیون است. این در حالی است که تعداد این واحدها در سرشماری نفوس و مسکن سال 1390، 1/6 میلیون بوده است؛ یعنی تعداد خانههای خالی کشور تنها در یک بازه زمانی ۵ ساله نزدیک 60 درصد افزایش یافته است.
موضوع وقتی قابلتأملتر است که بدانیم بیش از 57 درصد از واحدهای مسکونی خالی از سکنه در 7 استان تهران، اصفهان، خراسان رضوی، فارس، آذربایجان شرقی و البرز و خوزستان توزیع شدهاند که مراکز این استانها به لحاظ شرایط قیمتی در سطح بالاتری نسبت به شهرهای دیگر قرار دارند.
این نحوۀ توزیع نشان میدهد تعداد زیادی از این واحدها به لحاظ قیمتی در شرایطی قرار دارند که انگیزه کافی برای احتکار آنها وجود دارد. در تهران حدود 500 هزار خانه خالی وجود دارد که عرضه این واحدها تأثیر بسیاری در کاهش قیمت مسکن و کنترل بازار اجاره میتوانست داشته باشد. بر اساس آمار اعلامشده توسط بانک مرکزی، میانگین قیمت یک مترمربع مسکن در شهر تهران در تیرماه 97 نسبت به تیرماه 96 با بیش از 54 درصد افزایش، به 7 میلیون تومان رسیده است که این افزایش قیمت در سالهای اخیر بیسابقه بوده است.
بیتفاوتی نسبت به احتکار مسکن در حالی رخ میدهد که اخذ مالیات از خانههای خالی بهعنوان راهکاری برای مقابله با احتکار مسکن در تیرماه 94 ذیل قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.
بر اساس ماده 54 مکرر این قانون، واحدهای مسکونی واقع در شهرهای با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور بهعنوان واحد خالی شناسایی شوند، از سال دوم به بعد مشمول این مالیات خواهند شد.
لازمه اجرای این ماده از قانون اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم، ایجاد سامانه ملی املاک است. بر همین اساس مجلس طی تبصره ۷ ماده ۱۶۹ مکرر همین قانون، وزارت راه و شهرسازی را موظف کرد حداکثر تا بهمن ۹۴ «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» را ایجاد کند.
با گذشت نزدیک به سه سال از پایان فرصت وزارت راه و شهرسازی برای ایجاد این سامانه و تحمیل خسارتهای مالی به مردم و دولت، تاکنون هیچ اتفاق خاصی در این زمینه رخ نداده است و هرچند ماه یکبار مسئولین این وزارتخانه خبر از تکمیل آن در آیندهای نامعلوم میدهند. مجلس نیز در برابر این بیاعتنایی به قانون مصوب هیچ واکنشی نشان نداده است.
اخیراً هم وزیر راه و شهرسازی بدون پاسخگویی نسبت به عدم ایجاد سامانه املاک در این سالها، پیشنهاد داده است شناسایی خانههای خالی و اخذ مالیات بر آنها را شهرداریها انجام دهند. آخوندی این پیشنهاد را در قالب نامهای به اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهور، مطرح کرده و تصویب فوری در هیئت دولت و ارسال آن به مجلس در قالب لایحه دوفوریتی را درخواست کرده است.
بههرحال وزارت راه و شهرسازی در قبال وضعیت فعلی احتکار گسترده مسکن باید پاسخگو باشد و لازم است هرچه سریعتر به تکلیف قانونی خود عمل کند و سامانه ملی املاک و اسکان کشور را راهاندازی کرده و زمینه اخذ مالیات بر خانههای خالی را اجرایی نماید.
محمد شکرچی زاده در گفت و گو با «صما» گفت: در طرح بازآفرینی شهری، یکی از برنامه هایی دولت که مورد تاکید رییس جمهور است، این است که بتوانیم توسعه گران را ترغیب به ورود و مشارکت در این زمینه کنیم.
وی با بیان اینکه باید تسهیلاتی در اختیار توسعه گران قرار بگیرد، ادامه داد: دولت برنامه هایی داشته که بتواند زمین های دولتی غیرمرتبط با وزارت راه و شهرسازی را در اختیار بگیرد، که این برنامه جواب های روشنی نداده است و دستگاه های دولتی زمین های خود را به شرکت بازآفرینی شهری واگذار نکرده اند.
لزوم چاره اندیشی برای اراضی در اختیار وزارت راه
وی در ادامه اظهار کرد: بنابراین قاعدتا باید روی موقعیت فیزیکی خود بافت های ناکارآمد و همچنین زمین هایی که در اختیار وزارت راه و شهرسازی است، چاره اندیشی کرد.
شکرچی زاده با بیان اینکه در طرح بازآفرینی شهری، آن بخشی که مربوط به وزارت راه و شهرسازی است، احداث امکانات زیربنایی و روبنایی است که در دستور کار شرکت عمران و بازآفرینی شهری قرار دارد، افزود: به نظر می رسد که در موقعیت فعلی تغییراتی که در قیمت ها به وجود آمده و ساخت و سازها و امور عمرانی را تحت الشعاع قرار داده و نیز محدودیت منابع، می تواند یک چالش محسوب شود.
وی تاکید کرد: ما هر چه به شرایط پایدارتری دست پیدا کنیم، طرح ها و پروژه های موردنظر می تواند با سرعت بیشتری پیش برود.
میزان موفقیت طرح بازآفرینی شهری
معاون وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به اینکه با توجه به تجارب ناموفق گذشته در زمینه احیا و نوسازی بافت های فرسوده، طرح بازآفرینی شهری تا چه حد می تواند موفق باشد، گفت: در برنامه های قبلی، نوسازی و بهسازی در ردیف اول کارهای دولت قرار نداشته است.
وی افزود: اما در شرایط کنونی شخص رییس جمهور این موضوع را دنبال می کند و هیئت های عالی رتبه برای این منظور تعیین کرده و یک عزم جدی از سوی قوه مجریه برای انجام این امر وجود دارد که این امر قاعدتا می تواند تاثیربخشی بیشتری داشته باشد.
شکرچی زاده در عین حال تاکید کرد: هرچه ما بتوانیم مداخله دولت را کمتر کنیم و مشارکت بخش خصوصی را فراهم کنیم و توسعه گران را ترغیب کنیم و بیشتر در نقش تسهیل گر برای آنها ظاهر شویم، میزان موفقیت در این بخش بیشتر خواهد بود.
خطر افزایش خسارت ها و تلفات
رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در عین حال با اشاره به یک نگرانی در این بخش گفت: نکته ای که ما نگران آن هستیم این است که با توجه به افزایش زیاد قیمت اجاره بها به ویژه در کلان شهرها، طبقاتی از مردم که امکان اجاره و رهن مسکن در مناطقی غیر از بافت های فرسوده را داشتند، دیگر این توانایی را نداشته باشند.
شکرچی زاده ادامه داد: بنابراین ما نگرانیم که این دسته از افراد به سمت بافت های فرسوده بروند و در این مناطق سکنی گزینند که در این صورت به حجم سکونت و تمرکز جمعیت در بافت های فرسوده، ناکارآمد و حاشیه نشین اضافه خواهد شد.
وی تشریح کرد: این در حالی است که قبلا شاهد سکونت کمتری در این بافت ها بودیم و درصورتی که به دلیل افزایش اجاره بها، مستاجران به سمت سکونت در این بافت ها بروند، درصورت وقوع حوادثی نظیر زلزله، میزان خسارت ها افزایش پیدا می کند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بررسی آمار رسمی حاکی از آن است که قیمت متوسط هر مترمربع آپارتمان در مناطق یک پایتخت طی فروردین امسال 11 میلیون و 773 هزار تومان بوده که با رشد 27.7 درصدی در تیرماه امسال به 15 میلیون و 43 هزار تومان افزایش یافته است.
قیمت متوسط هر مترمربع واحد مسکونی منطقه 2 در اولین ماه امسال 8 میلیون و 600 هزار تومان بوده که با رشد 30.5 درصدی به 11 میلیون و 226 هزار تومان در ماه گذشته افزایش یافته است. بر این اساس متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان مسکونی در منطقه 3 بالغ بر 10 میلیون و 410 هزار تومان بوده که با رشد 21.6 درصدی به 12 میلیون و 667 هزار تومان رسیده است.
در منطقه 4 قیمت هر مترمربع با رشد 23.6 درصدی به 70 میلیون و 92 هزار تومان، در منطقه 5 با رشد 23 درصدی به 8 میلیون و 794 هزار تومان، در منطقه 6 با رشد 24.1 درصدی به 9 میلیون و 630 هزار تومان، در منطقه 7 با رشد 30 درصدی به 6 میلیون و 233 هزار تومان، در منطقه 8 با رشد 31.9 درصدی به 6 میلیون و 294 هزار تومان، در منطقه 9 با رشد 36.6 درصدی به 4 میلیون و 827 هزار تومان و در منطقه با رشد 31 درصدی به 4 میلیون و 408 هزار تومان افزایش یافته است.
همچنین در منطقه 11 میزان افزایش قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در فروردین امسال با رشد 16.5 درصدی به 4 میلیون و 277 هزار تومان افزایش یافته است. میزان رشد قیمتها در منطقه 12 طی فروردین امسال در مقایسه با تیرماه 97 افزایش چندانی نداشته است؛ در این منطقه هر مترمربع آپارتمان در بازه اشاره شده با رشد 2.9 درصدی به 3 میلیون و 680 هزار تومان افزایش یافته است.
در منطقه 13 که تعداد مبایعهنامههای آن در تیرماه امسال 415 فقره بوده قیمت هر مترمربع واحد مسکونی از 4 میلیون و 596 هزار تومان به 6 میلیون و 173 هزار تومان افزایش یافته است؛ این یعنی رشد 34.3 درصدی قیمتها. قیمت هر مترمربع آپارتمان در منطقه 14 با رشد 30.9 درصدی به 4 میلیون و 949 هزار تومان افزایش یافته است.
در مناطق 15، 16، 17، 18، 19 و 20 متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی به ترتیب به 3 میلیون و 632 هزار تومان، 3 میلیون و 418 هزار، 3 میلیون و 284 هزار، 3 میلیون و 30 هزار، 3 میلیون و 660 هزار و 3 میلیون و 156 هزار تومان افزایش یافته است.
در منطقه 21 قیمت هر مترمربع واحد مسکونی با رشد 33.2 درصدی به 5 میلیون و 401 هزار تومان و در منطقه 22 با رشد 34.5 درصدی از 4 میلیون و 708 هزار تومان فروردین 97 به 6 میلیون و 336 هزار تومان در تیرماه 97 افزایش یافته است.
خرمآباد- معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: اجاره واحدهای مسکونی از یک ساله به دو ساله افزایش پیدا میکند.
به گزارش خبرنگار مهر، حامد مظاهریان در جمع خبرنگاران در سخنانی با اشاره به اینکه یکی از مسائلی که شهرهای کشور از آن رنج می برد بحث فرسودگی بافت های اصلی شهر و بافت های میانی شهرها است، اظهار داشت: شهرها در کشور از این بافت ها شروع شده اند و هویت شهرهای ما مدیون این بافت های فرسوده است.
سکونت ۱۱ میلیون نفر از جمعیت شهری در بافت های فرسوده
وی با بیان اینکه این بافت ها طی زمان دچار فرسودگی شده اند و سرمایه گذاری لازم روی آنها صورت نگرفته است، گفت: در این راستا طی پنج سال گذشته تحولی بر روی این بافت ها صورت گرفته، به طوری که توسعه مسکن در بافت های متصل شهری و بیرون شهر و جاهایی که زیر بنا و زیرساخت ها وجود ندارند معطوف به سرمایه گذاری در درون این بافت های فرسوده شده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه با سرمایه گذاری در بافت های فرسوده هم ناپایداری این بافت ها و هم بخشی از نیاز به مسکن از طریق این بافت ها رفع می شود، گفت: بافت های فرسوده دارای زیرساخت های لازم شامل راه، آب، برق، گاز و ... هستند و احتیاج به تقویت دارند و از طرف دیگر روبناهای شهری مانند مدرسه، مسجد، مرکز خرید و ... در آنها وجود دارد.
مظاهریان با تاکید بر اینکه طی پنج سال گذشته تفاهم کاملی بین همه ارکان شامل دولت، مجلس و شهرداری ها صورت گرفته که سرمایه گذاری را در درون این بافت های فرسوده معطوف کنیم، گفت: در مجموع ۱۱ میلیون نفر از جمعیت شهری کشور در بافت های فرسوده ساکن هستند.
وی با تاکید بر اینکه این امر نشان می دهد که بخش بزرگی از جمعیت ما تحت تاثیر این بافت های ناپایدار قرار دارند، ادامه داد: در برنامه ششم توسعه مجلس شورای اسلامی بودجه مناسبی برای احیای این بافت ها قرار داده و وظایف دستگاهها را نیز در این رابطه مشخص کرده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه کل محله بافت های فرسوده مورد بازسازی قرار می گیرد، گفت: توجه اصلی به حیات شهری و افزایش کیفیت زندگی در شهرها مدنظر است.
اجاره واحدهای مسکونی ۲ ساله می شود
مظاهریان در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه لایحه ای از سوی وزیر راه و شهرسازی به دولت با قید دو فوریت تقدیم شده که در قالب آن مدت اجازه واحدهای مسکونی که همیشه یک ساله بوده به دو ساله افزایش پیدا کند، ادامه داد: افزایش میزان اجاره بها نیز با این اقدام طی امسال عدد مشخصی خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه همچنین کسانی که واحدهای خود را دو ساله اجاره می دهند تخفیف مالیاتی شامل حال آنها می شود، گفت: این لایحه تقدیم دولت شده و در کمیسیون اصلی لوایح دولت نیز تصویب شده و برای بررسی در هیئت دولت ارسال شده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین به واحدهای مسکونی خالی در کشور نیز اشاره کرد و گفت: بر اساس اعلام مرکز آمار بیش از دو میلیون و ۶۰۰ هزار واحد خالی در کشور داریم و مطابق لایحه جدید که تقدیم دولت شده تشخیص این واحدها به دلیل اینکه کار سخت و پیچیده ای است بر عهده شهرداری ها قرار گرفته است.
مظاهریان، گفت: در این راستا کسی که اگر خانه خود را خالی نگه داشته باشد و به بازار عرضه نکرده باشد مطابق فرمولی که مجلس هم آن را تصویب کرده در هر سال میزانی مالیات به آن تعلق می گیرد و در هر شهری جداگانه اخذ و در همان شهر نیز هزینه می شود.
وی، تصریح کرد: همچنین بحث زمین هایی که در آنها ساخت و ساز در آنها صورت نگرفته نیز در قالب یک لایحه که به دولت ارائه شده مورد بررسی قرار گرفته و راهکار اجرایی برای اخذ مالیات از زمین های شهری که بیار هستند پیش بینی شده است.
خرمآباد- معاون وزیر راه و شهرسازی از تاثیر نرخ ارز و سکه بر بازار مسکن خبر داد و گفت: سازمان نظام مهندسی ساختمان باید متحول شود.
سرمایه گذاری در بافت میانی شهرها
وی با اشاره به اینکه نقش وزارت راه و شهرسازی در این رابطه بسیار حیاتی است و وظیفه ما این بوده که بتوانیم زیرساخت ها را برای رشد و جهش لرستان فراهم کنیم، گفت: بزرگترین تحولی که طی پنج سال گذشته اتفاق افتاد بحث تغییر نگرش به چگونگی تامین نیاز مسکن بوده است.