وبلاگ معمار شهر

اخبار و مطالب معماری و شهرسازی ایران و جهان

وبلاگ معمار شهر

اخبار و مطالب معماری و شهرسازی ایران و جهان

مطالب و مباحث تخصصی معماری و شهرسازی و دیگر علوم وابسته را با ما مطالعه نمایید...




در اين وب
در كل اينترنت
  • قالب وبلاگ
  • تبلیغات

    طبقه بندی موضوعی

    ۱۵۹ مطلب با موضوع «زلزله و حوادث» ثبت شده است

    به گزارش تیتر شهر؛ در هفته گذشته زمین لرزه ای به بزرگی 2/5 ریشتر تهران را لرزاند. تهرانیان با توجه به پیش بینی زمین لرزه بزرگ تهران،  شب را در پارک ها و بوستان ها گذراندند و دیگر به خانه های خود اعتماد نداشتند. در این راستا شایعاتی شکل گرفت که اضطراب بروز زمین لرزه بزرگ تهران را شدت بخشید. یکی از این شایعات شاید این باشد که گرمای چند روزه هوا، پیش زمینه بروز زلزله بزرگ تهران است و دیگر اینکه زمین لرزه ی رخ داده سبب جلوگیری از زلزله آینده تهران شده است. امری که باید مورد توجه قرار داد و با کارشناسان به بحث و گفتگو نشست. 
    در این راستا مهدی زارع؛ مدیر گروه و استاد زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در پاسخ به شایعه اول مبنی بر گرمای چند روز اخیر گفت: آن چه این روزها عنوان می شود مبنی بر اینکه گرم شدن هوا به صورت تغییرات جوی ارتباطی با زلزله دارد، مستندات علمی ندارد اما تغییرات اقلیمی در سطح کلان و در دراز مدت بحث دیگری است که می توان مورد توجه قرار داد.
    وی افزود: این بدین معنا نیست که در روزهای اخیر شاهد جبهه هوای گرم  بودیم سببی برای امر زلزله است؛ اساسا این دو مقوله ارتباطی به هم ندارد.
    زارع با اشاره به گرمایش کره زمین بیان کرد:  تغییرات اقلیمی در بازه 100 ساله رخ می دهد که از این سو با گرم شدن 2.5 تا 3 درجه هوا مواجه خواهیم شد که ممکن است سبب آثاری روی گسل ها باشیم اما از آن مهم تر برداشت بی رویه آب های زیر زمین است که در ایران سال های گذشته رخ داده است و این امر همان خشکسالی است.
    این استاد زلزله شناسی خاطر نشان شد:. احتمال بروز این رخداد در مکان هایی مانند دشت تهران، کرمان، مشهد، آذربایجان و سمنان بیش از سایر مناطق است. اگر گسل فعال از مناطقی که این برداشت ها رخ داده عبور کند سبب تحریک گسل ها و در پی آن بروز زلزله خواهد شد.
    زارع در پاسخ به این سوال که زلزله روزهای گذشته ارتباطی با گسل فعال تهران دارد یا خیر، گفت: زمین لرزه ای که در روزهای گذشته رخ داد در جنوب کرج و در مجاورت گسل شمال تهران بوده است؛ اما زلزله ای که در تهران پیش بینی شده مربوط به گسل شمال تهران است و زلزله پیش آمده ربطی به گسل شمال تهران نداشته است. 
    وی در پاسخ به این سوال که اساسا آزاد شدن انرژی از گسل ها که در روزهای قبل رخ داد سبب کاهش خطر زلزله بزرگ تهران خواهد شد یا خیر، گفت: این تکانه از نظر من نه تنها موجب کاهش خطر زلزله بزرگ تهران نشده و نخواهد شد بلکه چه بسا بتواند سبب تحریک این گسلها بشود. تضمینیوجود ندارد آزاد شدن انرژی از این گسل سبب رها شدن انرژی شود .
    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ دی ۹۶ ، ۲۲:۱۴

      رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه؛ مسکن و شهرسازی، درباره علل زلزله‌های اخیر کشور که با وسعت، شدت و فراوان غیرقابل انتظار در حال رخ دادن است، گفت: فعالیت گسل‌ها به دلیل نیروها و تنش‌های تکنوتیکی (زمین‌ساخت صفحه‌ای) است، که در اصطلاح علمی، صفحات عربستان و صفحات هند در حال فشار و حرکت به سمت فلات ایران هستند و آن را تحت فشار قرار می‌دهند و علت کوه‌زایی زاگرس و البرز نیز همین حرکت‌های درونی زمین و فشارهایی است که به کل پوسته ایران وارد می‌شود.

    علی بیت‌اللهی رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی در بیان جزئیات جلسه‌ای که با شرکت وی و محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز، (۲ دی‌ماه) در ستاد بحران شهرداری تهران به ریاست محمدعلی نجفی برگزار شد به ارائه نکاتی پرداخت.

    علی بیت اللهی

    در ابتدا بیت‌اللهی بر جایگاه آموزش های عمومی تاکید کرد و گفت: راهکارهایی برای عموم شهروندان از جمله آموزش‌های عمومی برای آمادگی در هنگام زلزله از طریق رسانه ملی، انجام مانورها، آشنایی مردم برای خروج از مناطق مسکونی و یافتن مکان‌های امنی برای اسکان اضطراری که به صورت نقشه‌های رنگی تهیه شده و از سوی شهرداری تهران و ستاد بحران در اختیار مردم قرار  می‌گیرد، از جمله تصمیماتی بود که در جلسه فوق در مورد آن جمع‌بندی نهایی صورت گرفت.  

    وی همچنین گفت: هم‌اکنون وضعیت بحرانی و خطرآفرین پایتخت از نظر زلزله و لرزه‌خیزی از وضعیت قرمز یا بحران به وضعیت زرد رسیده است.

    رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی همچنین خاطرنشان کرد: مقرر شد که وضعیت قرمز که برای آماده باش ۱۰۰ درصدی است به آماده باش کامل به دلیل جلوگیری از خستگی و فرسایش نیروهای امدادی و همین طور یک نوع حالت آرامش که مورد نیاز جامعه است تنزل یابد و هم اکنون وضعیت لرزه‌خیزی تهران و آماده باش نیروهای امدادی زرد اعلام شده است.

    بیت‌اللهی با تاکید بر این مطلب که زلزله قابل پیش‌بینی نیست و داده‌ها و آمار و روند پس‌لرزه‌ها ملاک تخمین آینده زلزله احتمالی است، گفت: روند پس‌لرزه‌ها و داده‌های دستگاه‌های شتاب‌نگار و لرزه‌نگار نشان می‌دهد که در منطقه حالت سکون و آرامش نسبی برقرار شده است. همچنین با توجه به آنکه از روز گذشته پس‌لرزه‌ای در منطقه رخ نداده است، این احتمال داده می‌شود که آرامش نسبی برقرار شود. اما باز تاکید می‌کنم که واقعا پیش بینی مطلق وجود ندارد و ما براساس داده‌های موجود اظهار نظر می‌کنیم.

    وی همچنین در پاسخ به این پرسش که دلایل زلزله‌های پشت سر هم و بدون وقفه که عموما با پس لرزه‌های فراوانی نیز به همراه دارند و تقریبا در کشور پراکنده شده‌اند، چه می‌تواند باشد؟ و با توجه به آنکه پیش‌تر با آمدن یک زلزله در یک منطقه برای سایر مناطق به نوعی مصونیت به وجود می‌آمد، گفت: از زلزله منجیل و رودبار که سال ۶۹ رخ داد تا حال حاضر که برای اغلب زلزله‌های رخ داده، گزارش تهیه و روند رخداد پس‌لرزه‌ها و زلزله‌های مختلف را موردتوجه قرار دادیم به واقع برای بنده نیز این تنش و این جنبش زمین که ما آثار و علائم آن را به صورت زلزله های بزرگ، متوسط و کوچک در اقصا نقاط کشور را می‌بینیم جای شگفتی دارد و این وضعیت را تاکنون شاهد نبودم.

    این استاد زلزله‌شناسی کشور، ادامه داد: ویژگی زلزله‌های اخیر، ناپایداری، وسعت فراوان و توزیع مکانی گسترده است. در مجموع واقعیتی که وجود دارد این است که بعد از چند سال سکون و آرامش نسبی لرزه‌ای در کشور، فعالیت گسل‌ها به دلیل نیروها و تنش‌های تکنوتیکی (زمین‌ساخت صفحه‌ای) فعال شده‌اند.

    وی افزود: اصطلاحا می‌گوییم که صفحات عربستان و صفحات هند در حال فشار و حرکت به سمت فلات ایران هستند و فلات ایران را تحت‌فشار قرار می‌دهند که علت کوه‌زایی زاگرس و البرز نیز همین حرکت‌های درونی زمین و فشارهایی است که به کل پوسته ایران وارد می‌شود.

    بیت‌اللهی گفت: پس از چندین سال سکون نسبی در زمینه فعالیت گسل ها و لرزه خیزی، زلزله کرمانشاه با بزرگای ۷.۳ که در حدود دو ماه گذشته رخ داد و پس‌لرزه‌های فراوانی را نیز داشت ما شاهد ۳ زلزله بزرگ در هجدک کرمان، کوهبنان کرمان و لنگرود بودیم.

    وی یادآور شد: طی ۲۰ سال گذشته تا قبل از زلزله چهارشنبه شب (۲۹ آذرماه) در استان البرز حدود ۱۰۰ زلزله ثبت شده بود. اما ظرف دو ماه اخیر که مصادف با زلزله کرمانشاه است و چند روز قبل از آن، تاکنون بیش از ۵۰ زلزله در منطقه کرج،ملارد و مارلیک ثبت شده که نشان می دهد بالاخره منطقه از نظر بی هنجاری و جنبش لرزه ای فعالیت بیشتری را از خود نشان می‌دهد. این امر در کشور در نقاط مختلف کشور محسوس است و دلیل‌اش نیز خصلت‌ لرزه زمین ساختی کل کشور ایران است که در معرض تنش مستمر و دائمی است.

    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۴ دی ۹۶ ، ۲۱:۴۵
    مجله دانشمند: سازمان ژئوفیزیک آمریکا قدرت زلزله ای که خلیج اقیانوس آرام در ژاپن را در روز جمعه 20 اسفند 1389 (11 مارس 2011) لرزاند را 8.9 ریشتر اعلام کرد اما چهار روز بعد آژانس هواشناسی ژاپن با اطلاعاتی دقیق تر قدرت آن را 9 ریشتر اعلام کرد تا در رده چهارم شدیدترین زمین لرزه ها از زمان ثبت قدرت زلزله ها قرار گیرد. پروفسور مایک ساندیفورد، زمین شناس دانشگاه ملبورن می گوید: «این اطلاعات از طریق لرزه نگارهایی که در سراسر جهان نصب شده به دست آمده است. بنابراین نمی توان بلافاصله میزان قدرت زلزله را محاسبه کرد و این کار چند روزی طول می کشد؛ حتی ممکن است قدرت زلزله بیشتر از این هم تشخیص داده شود.»
     
    زلزله ژاپن و سونامی حاصل از آن ویرانی بسیاری به وجود آورد و حتی منجر به فعالیت آتشفشان های اطراف شد. آمار مرگ و میر به حدود 16 هزار نفر رسید و هزاران نفر نیز ناپدید شدند ضمن این که خسارات بی حد دیگری در زمینه های مختلف پیش آورد.

    به گفته این استاد دانشگاه ملبورن، متخصصان لرزه نگاری در یک دهه اخیر زلزله هایی با مقیاس بسیار بالا افزایش چشمگیری داشته اند اما نظریاتی که بتواند علل آن را توضیح دهد، زیاد نبوده. او ادامه می دهد: «انرژی آزاد شده در مقیاس جهانی در یک دهه گذشته بسیار بیشتر از 30-25 سال قبل بوده اما در برهه زمانی 1965-1952 زلزله هایی رخ داده که به همین اندازه انرژی آزاد کرده.»

    شاید نمونه هایی وجود داشته باشد که فرضیه پدیدار شدن زلزله های با قدرت بالا در یک دوره ده ساله را ثابت کند اما اطلاعات کافی برای رسیدن به قطعیت در این زمینه در دسترس نیست. ساندیفورد اینطور نتیجه گیری می کند: «مشکل پیدا کردن نمونه ها این است که شما به اندازه کافی تجهیزات لرزه نگاری برای دسترسی به اطلاعات دقیق در مورد زلزله های قبل از دهه 50 میلادی را ندارید و نمی توان به آسانی آنها را دسته بندی کرد.» ده تا از بزرگ ترین زلزله هایی که در این مدت رکوردگیری ثبت شده اند، به این ترتیب هستند.

    1. والدیویا، شیلی، 22 مه 1960 (9.5 ریشتر)
     
    مهیب ترین زلزله های تاریخ 
    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ دی ۹۶ ، ۲۳:۱۹
    رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه،مسکن و شهرسازی از وقوع ۵۰ زلزله کوچک در گسل ملارد طی یک ماه و نیم گذشته خبر داد و گفت:با این وجود، اینها سبب نمی شود که گسل های تهران را گسل فعال بنامیم.

    به گزارش خبرنگار مهر، شب گذشته رئیس شورای شهر تهران در برنامه زنده تلویزیونی جهان آرا درباره زلزله پایتخت گفت: تهران به طور متوسط روزانه ۱۰ زلزله دارد.

    این در حالی است که بسیاری از زلزله شناسان و زلزله پژوهان معتقدند بیش از ۴ دهه است که گسل های تهران فعالیتی نداشته اند که همین مساله، سبب تجمیع انرژی لایه های درونی زمین شده است؛ این انباشت انرژی، خطرآفرین خواهد بود.

    علی بیت اللهی، رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره فعال بودن یا غیرفعال بودن گسل های تهران اظهار داشت: در ۲۵ سال گذشته در گسل ماهدشت در حوالی ملارد (نقطه ای که کانون زلزله چهارشنبه شب هفته گذشته در تهران بود) ۹۰ زلزله کوچک رخ داده که ساکنان این منطقه و حتی شهروندانی که روی همین گسل سکونت دارند هم آنها را احساس نکرده بودند.

    وی ادامه داد: در همین یک ماه و نیم گذشته نیز در همین منطقه (گسل ماهدشت در ملارد) ۵۰ زلزله کوچک رخ داده بود اما هیچ کدام از اینها سبب نمی شود تا گسل های تهران را گسل فعال بنامیم.

    رئیس بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه در ۴۰ تا ۵۰ سال گذشته در گسل شمال تهران با توجه به اینکه گسل جوان و لرزه خیزی است، ولی زلزله کم مشاهده شده است، تصریح کرد: این موضوع در خصوص سایر گسل های اطراف تهران شامل گسل های ری، نیاوران، اشتهارد، پاکدشت و ... نیز صدق می کند و فعالیت لرزه ای مهم در آنها مشاهده نشده است که این، بسیار خطرناک است.

    وی درباره اظهارات محسن هاشمی که گفته بود تهران هر روز ۱۰ زلزله دارد، گفت: منظور رئیس شورای شهر تهران، زلزله های خرد هستند که اصلا در محاسبات لرزه نگاری مورد بررسی قرار نمی گیرند؛ ضمن اینکه در صورتی می توان این تعداد زلزله را پذیرفت که منظور از تهران را خود شهر با حومه آن تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری در نظر گرفت. ولی گسل شمال تهران که در حریم شهر قرار دارد، زلزله قابل توجهی ندارد.

    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ دی ۹۶ ، ۲۱:۵۰

      رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با یادآوری این مطلب که شناسایی پهنه های گسلی شهرهای مشهد، کرج، تبریز و کرمان در دست تهیه قرار دارد، گفت: محدوده‌های پهنه‌های اصلی گسل‌های شهر تهران که بیش از ۸۵ کیلومتر مربع است.

    به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، محمد شکرچی‌زاده رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در خصوص  اقدامات وزارت راه و شهرسازی در شناسایی پهنه‌های گسل زلزله تهران و سایر شهرهای کشور به ارائه نکاتی پرداخت.

    محمد شکرچی زاده

    در این رایطه شکرچی‌زاده گفت: شناسایی پهنه‌های گسل زلزله شهر تهران که تهیه  و در سال گذشته (۹۵) به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و ابلاغ شد، با این هدف بود که ایمنی در برابر زلزله افزوده شده  و میزان خسارات احتمالی از زلزله ها کاهش یابد.

    وی در  ادامه اظهار داشت : مصوبه شورای‌عالی با این مضمون بود که ساختمان‌های بلندمرتبه و ساختمان‌های عمومی همچون بیمارستان‌ها و مدارس و سایر ساختمان‌های عمومی که در هنگام زلزله باید مستحکم‌تر از سایر ساختمان‌ها باشند بر روی گسل‌ها ساخته شده و آنهایی که احداث شده‌اند نیز به نحوی مناسب مقاوم‌سازی و استاندارسازی شوند.

    همچنین رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی افزود:  موقعیت گسل‌ها در سال‌های پیشین و قبل از سال ۹۵، توافقی وجود نداشت و مدیریت بحران نیز نتوانسته بود جمع‌بندی مناسبی در این رابطه داشته باشد. به همین دلیل نیز کار شناسایی از تهران آغاز شد و محدوده‌های پهنه‌های اصلی گسل‌های زلزله شهر تهران که بیش از ۸۵ کیلومتر مربع است شناسایی  و به تصویب شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران رسید و پس از آن نیز ابلاغ شد.

    در ادامه شکرچی‌زاده تصریح کرد: در حال حاضر، نتایج بر روی نقشه‌های تفصیلی مناطق قرار گرفته که محدودیت ساخت بر روی گسل‌های زلزله شامل ساختمان های معمولی هم می‌شود.

    این مقام‌مسئول وزارت راه و شهرسازی با اشاره به این مطلب که شناسایی پهنه‌های گسلی شهرهای کرج، مشهد، تبریز و کرمان نیز در دستور کار است، گفت: ساختمان های غیرعمومی و همچنین ساختمان های کوتاه مرتبه باید آیین نامه ۲۸۰۰ را رعایت کنند.

    وی همچنین  تاکید کرد: پیش‌بینی و برنامه‌ریزی کلان ما این است که شناسایی گسل‌ها را در کلانشهرها انجام دهیم که نیازمند کار علمی و جدی خواهد بود. بدین‌معنا سازمان زمین‌شناسی، باید مقدمات کار را انجام و شناسایی‌های لازم را انجام دهند تا پس از آن ما در نشست مشترک در مرکز تحقیقات به جمع‌بندی برسیم.

    شکرچی‌زاده یادآور شد: تهیه پهنه‌های گسلی سایر کلانشهرها علاوه بر چهار شهر کرج، تبریز، کرمان و مشهد نیز در دستورکار است و چنانچه مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران را برای سایر کلانشهرها داشته باشیم اقداماتی عملیاتی و اجرایی آغاز خواهد شد.

    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ دی ۹۶ ، ۲۱:۲۹

    معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه در مساکن مهر پردیس و پرند از قالب‌های بتونی استفاده شده که خطرات تخریب در برابر زلزله مانند تخریب مسکن مهر کرمانشاه پس از وقوع زلزله را ندارند گفت: میزان مقاومت مساکن مهر تهران در برابر زلزله بررسی می‌شود.

    حبیب الله طاهرخانی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره ارزیابی میزان مقاومت مسکن مهر پردیس و پرند در مقابل زلزله اظهار داشت: پس از زلزله کرمانشاه و سر پل ذهاب و میزان تخریب مساکن مهر این منطقه، مطالعات مقاومت مساکن مهر در برابر زلزله در دستور کار قرار گرفت.

    مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید با بیان اینکه در مساکن مهر کرمانشاه شاهد این بودیم که پس از زلزله نمای واحدهای مسکن مهر فرو ریخت گفت: تفاوت مسکن مهر پرند و پردیس مسکن مهر منطقه‌ای مانند کرمانشاه این است که مسکن مهرهای اطراف تهران اغلب بلند مرتبه هستند و در ساخت آنها از قالب بتونی استفاده شده است بنابراین شاهد این مشکلات در مسکن مهر پرند و پردیس نخواهیم بود.

    وی تاکید کرد: البته برای ارزیابی‌های بیشتر، مطالعات دقیق‌تری را در دستور کار قرار داده‌ایم و قرار بر این است که میزان مقاومت مسکن مهر پردیس و پرند ارزیابی شود.

    طاهرخانی ادامه داد: در مسکن مهر کرمانشاه و سر پل ذهاب دیواره‌های میان قابی و نما را در معرض خطر دیدیم اما با توجه به اینکه در مساکن مهر پردیس و پرند از قالب‌های بتونی استفاده شده است این موضوعات کمتر در معرض خطر هستند.

    معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: البته موضوعاتی مانند زمین‌شناسی منطقه، کیفیت اجرا و بستری که در آن ساخت وساز انجام شده در میزان مقاومت واحدها در برابر زلزله دخیل هستند.

    طاهرخانی تاکید کرد: با توجه به اینکه در تهران همواره خطر وقوع زمین لرزه وجود دارد به طور قطع اگر نیاز باشد اقدامات افزایش مقاومت در برابر زلزله برای واحدهای مسکن مهر انجام می‌شود.

      اولین جلسه رسمی شورای پژوهشی شرکت عمران شهرهای جدید با تأکید بر ضرورت تصویب و پایش طرح‌های پژوهشی در این مناطق و بررسی ظرفیت‌های قانونی پژوهش‌ها در برنامه ششم با حضور معاون وزیر راه و شهرسازی برگزار شد.

    به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، اولین جلسه رسمی شورای پژوهشی شرکت عمران شهرهای جدید در محل شرکت مادر  با حضور حبیب‌اله طاهرخانی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید و اعضای هیئت مدیره این شرکت به همراه تمامی اعضای شورا پژوهشی برگزارشد.

    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ دی ۹۶ ، ۲۱:۰۶

      وزیر راه و شهرسازی در یادداشتی تلگرامی با تأکید براینکه نظام فنی و اجرایی کشور بنیادی‌ترین سیستمی است که برای اجرای هزاران هزار میلیارد تومان اعتبارات طرح‌های عمرانی کشور پایه‌گذاری شد، گفت: ارزیابی کارآیی این نظام همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و مجریان بوده‌ است. تا کنون به‌درستی ده‌ها بار این نظام مورد بازنگری قرار گرفته و هربار بخشی از مشکلات شناسایی شده برطرف گشته‌ است و هنوز و همواره نیاز به ارزیابی و بهبود؛ هم از منظر مبنای نظری و هم از منظر فرایندی دارد.

    به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی طی انتشار پیامی در کانال تلگرامی خود در خصوص مبحث زلزله و آزمون کارآیی نظام فنی و اجرایی کشور بیان کرد: اکثر مراکز درمانی در حد توانِ ادامه‌ خدمت در زلزله_کرمانشاه تاب نیاوردند. این سؤالی است فراروی نظام فنی و اجرایی کشور که چرا این گونه شد؟ و چه باید کرد؟ 

    آخوندی امضا

    نظام فنی و اجرایی کشور بنیادی‌ترین سیستمی است که برای اجرای هزاران هزار میلیارد تومان اعتبارات طرح‌های عمرانی کشور، از مرحله پیدایش تا طراحی، اجرا، نظارت، بازرسی و بهره‌برداری و چگونگی ارزیابی صلاحیت و انتخاب و بکارگیری عوامل دست‌اندرکار مراحل مختلف بطور جامع در سال ۱۳۵۲ پایه‌گذاری شد. ارزیابی کارآیی این نظام همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و مجریان بوده‌است. تا کنون به‌درستی ده‌ها بار این نظام مورد بازنگری قرار گرفته و هربار بخشی از مشکلات شناسایی شده برطرف گشته‌است و هنوز و همواره نیاز به ارزیابی و بهبود؛ هم از منظر مبنای نظری و هم از منظر فرایندی دارد. آخرین دستور بازنگری در ماده ۳۴ احکام دائمی برنامه ششم آمده‌است که مجلس دولت را موظف کرده‌است تا با رعایت سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی یکبار دیگر تمام فرایندهای این نظام را مورد بازنگری قرار دهد. 

    گزارش‌های اولیه نشان می‌دهد که در اکثر پروژه‌های مذکور فرایندهای تعبیه شده در سیستم علیرغم پوشش دادن جزئیات از مرحله طراحی و کنترل آن تا مراحل بررسی صلاحیت پیمانکاران و انتخاب آنان و نظارت بر اجرا و انجام آزمایش‌های لازم در زمان خود بطور معمول انجام شده، باز سیستم ضمن آنکه از فروریزی ساختمان‌ها؛ همانند آنچه در زلزله رودبار و منجیل رخ داد ممانعت کرده، کارایی لازم برای تداوم خدمت نداشته‌است. بنابراین جایی از کار اشکال دارد که باید مورد شناسایی قرار گیرد. 

    این یادداشت بر آن است که تا کنون بازنگری‌ها عمدتا بر ارزیابی کفایت فرایندها بوده‌است و کمتر کفایت مبنای نظری سیستم مورد تردید قرار گرفته‌است. نقد من بر نظام فنی و اجرایی کشور و هم چنین نظام مهندسی ساختمان که در یک یادداشت مستقل به آن خواهم پرداخت از دو منظر اقتصاد سیاسی و رویکرد سیستمی است. از این دو منظر نقدم را این‌گونه خلاصه می‌کنم :

    ۱) رویکرد اقتصادی حاکم بر نظام فنی و اجرایی کشور از منظر اقتصاد سیاسی سوسیالیستی است. لذا در تمام فرایند بررسی صلاحیت‌ها، تعیین ظرفیتِ کار بنگاه‌ها و نظام ارجاع کار و هم‌چنین فرایندهای طراحی تا اجرا تمام تشخیص‌ها و تصمیم‌ها توسط عوامل اداری صورت می‌گیرد و نهادهای بازار در هیچ مرحله‌ای دخالت تعیین‌کننده‌ای ندارند. اگر هم حضور دارند، حضور آنان برای مشورت، زینت و خالی نبودن عریضه است. به همین دلیل، هزینه ریسک تصمیم‌ها به دولت باز می‌گردد و بازیگران اقتصادی هزینه‌ی ریسک اقدام‌های خود را متقبل نمی‌شوند.  

    ۲) از نظر سیستمی، رویکرد غالب در این نظام تجویزی (prescriptive based) است و عملکردگرا (Performance based) نیست. لذا عوامل درگیر در فرایند طراحی تا ساخت نه حق قضاوت مهندسی و اجرایی و نه مسئولیت نهایی در برابر عملکرد محصول نهایی دارند. تمام آیین‌نامه‌های طراحی تا اجرا و نظارت بر اساس معیارهای تجویز شده از سوی مراجع ذیربط تدوین و ابلاغ شده‌ و جایی برای فهم صورت مساله و حق و مسئولیتی برای ابتکار در جهت ارائه راهِ حل برای عوامل درگیر باقی نگذاشته‌است. به همین منوال، رژیم حقوقی مسئولیت‌ها نیز در این سیستم کاملا توزیع شده‌است. اساسا مبنای قراردادها بر کارکرد نهایی تنظیم نشده، بلکه بر کنترل فرایندهای تجویزی در آیین‌نامه‌ها مبتنی است. نهایتا مسئولیت حقوقی در حد رعایت فرایندهای تجویزی (یعنی شکل گرا و نه ماهیت گرا) و عدول از اعمال یک مبنای موثر مسئولیت خلاصه می‌شود. بیش از این هم نمی‌توان انتظار داشت، چون قراردادهای اولیه براین اساس تنظیم شده‌اند.

    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۳ دی ۹۶ ، ۲۰:۵۰

    مطالعه لرزه‌خیزی تاریخی کوه‌های البرز قبل از ۱۹۰۰ میلادی نشان می‌دهد که بیشتر نواحی آن چندین بار ویران شده‌اند. برای توصیف زمین‌لرزه‌های رخ داده در گستره تهران در دو بازه زمانی مربوط به زمین‌لرزه‌های تاریخی و دستگاهی (زلزله‌هایی که با دستگاه‌های لرزه‌نگاری به ثبت رسیده‌اند) به توضیح مختصری می‌پردازیم. بی‌گمان شناخت این رخدادها خود اطلاعات گرانبهایی است که در مطالعات برآورد خطر زمین‌لرزه نقش بسزایی دارند.

    زمین‌لرزه‌های تاریخی : شناخت ما از زمین‌لرزه‌های پیش از سده بیستم منحصر به کتاب‌های تاریخی است. به همین دلیل این داده‌ها از نظر محل رویداد، شدت و بزرگی دارای دقت زیادی نیست ولی می‌تواند سیمای لرزه‌خیزی منطقه را نشان دهد. سندهای تاریخی نشان می‌دهد که شهر ری بزرگ‌ترین شهر نزدیک تهران کنونی بوده و پیش از گسترش تهران بارها با زمین‌لرزه‌های ویرانگر تخریب شده است. از آنجا که فاصله تهران تا ری بسیار اندک بوده و با گسترش تهران این‌دو شهر به یکدیگر چسبیده‌اند، بررسی زمین‌لرزه‌های تاریخی ری و همچنین شهرهای اطراف نظیر طالقان، قزوین، بوئین‌زهرا، دماوند و...کمک بزرگی به ارزیابی توان لرزه‌خیزی تهران بزرگ می‌کند.

    زمین‌لرزه‌های منطقه دماوند از ۳۸۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سال پیش: در فازهای آغازین فعالیت آتشفشان کواترنر دماوند، گدازه‌های آتشفشانی، بندی در دره هراز در شمال خاوری پلور و در دهانه دره لاسم ایجاد کرده و دریاچه‌ای که در پشت این بند به‌وجود آمد پس از مدتی با نهشته‌ها و سالچینه‌های دریاچه‌ای و آبرفتی پر شد. در بخش شمالی دره لاسم در بریدگی کنار جاده (در محلی که در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۴ زمین لغزش، دره لاسم را بسته و دریاچه جدیدی به‌وجود آورده) در داخل سالچینه‌های دماوند، دگرریختی‌های نهشته‌های نرم و چین فرو ریزش در میان دو لایه زیرین و زبرین افقی دیده می‌شود. سن دقیق این لایه دگرریخته‌ میان‌سازندی برای ما روشن نیست ولی با توجه به سن ۳۸۵۰۰سال به‌دست آمده از دریاچه آتشفشانی بند رودخانه‌های لار و دلیچای می‌توان سن آن ‌را میان ۳۸۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سال پیش تعیین کرد. وجود لایه‌های افقی در محل، امکان رویداد زمین‌لرزه شدیدی را شدت می‌بخشد.

    رویداد بوئین زهرا : بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی در قره‌تپه سگزآباد، پهنه بوئین زهرا، در لایه نهم سگزآباد (به سن هزاره سوم قبل از میلاد مسیح) اسکلت تعداد زیادی از جانوران اهلی در کنار یکدیگر دیده می‌شود که به نظر می‌رسد به‌طور ناگهانی، به هنگام رویداد یک زمین‌لرزه ویرانگر از میان رفته باشند (معین فر، ۱۳۵۷). این زمین‌لرزه، دوره تمدن سگزآباد را پایان داده و به احتمال بسیار زمین‌لرزه ویرانگری بوده است (آمبرسیز و ملویل، ۱۹۸۲).

    رویداد ری : قدیمی‌ترین زمین‌لرزه موجود در کتاب‌های تاریخی و مربوط به ۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح (واپسین روزهای دوره هخامنشی) است که به موجب آن نزدیک به ۲ هزار آبادی در گستره میان شهر ری و ایوانکی نابود و شهر ری نیز به کلی ویران شده است. شمار دقیق تلفات انسانی این زمین‌لرزه به درستی روشن نیست ولی به احتمال بسیار، تلفات زیاد و زمین‌لرزه بزرگ بوده که باعث گسلش سطحی در شهر ری و پیرامون ایوانکی (از شهر ری تا ایوانکی) شده است. این زمین‌لرزه باید از جمله ویران‌کننده‌ترین زمین‌لرزه‌های تاریخ باشد که تاریخ‌نویسان یونان به تشریح آن پرداخته‌اند. بزرگی این زمین‌لرزه حدود ۶/ ۷ = MS و شدت آن IO=X تخمین زده شده است (آمبرسیز و ملویل، ۱۹۸۲).

    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ دی ۹۶ ، ۲۳:۱۰
    تبدیل تونل های مترو در روزهای زلزله به پناهگاه امن برای پایتخت نشنینان
    زلزله چهار شنبه شب تهران نشان دادن که در صورت وقوع بلایای طبیعی، تهران فضای ایمنی را برای پناه بردن مردم به آن ندارد. این در حالی است که در دنیا تونل های مترو به دلیل استقامتی که دارند، به عنوان پدافند غیر عامل عمل کرده و به پناهگاهی امن برای مردم تبدیل می شود.
    به گزارش تیتر شهر: استانداردهای جهانی در زمینه ساخت تونل های شهری به ویژه مترو نشان می  دهد که مقاومت این تونل ها با توجه به اینکه زیر زمین قرار گرفته  و می  تواند انرژی ناشی از حرکت زمین را از داخل خد عبور دهد؛ به عنان یک پدافند غیر عامل در زمان وقوع زلزله عمل می کند  و دولت ها می توانند از این  تاسیسات شهری به عنوان یک پناهگاه زیر زمینی برای نجات جان شهروندان خود استفاده کنند.
    در چند سال اخیر نیز مدیران شهری اعلام کردند تونل های مترو یک پدافند غیر عامل هستند که در زمان هایوقوع بحران می توان از آن برای پناه دادن و اسکان مردم کمک گرفت.
    اینکه با توجه به تنوع بافت خاک در تهران حال ااید دید که آیا استقامتی که دنیا برای تونل های مترو  به عنوان پدافند غیر عامل از آن نام می برند، وجود دارد یا خیر.
    اما بعد از وقوع زلزله چهار شنبه شب تهران، مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو پایتخت اعلام کردمترو پناهگاهی امن در هنگام وقوع زلزله است به همین دلیل این شرکت آمادگی دارد تا در صورت اعلام مدیریت بحران، هنگام وقوع بحران، ایستگاه های مترو را به عنوان سازه ای امن در اختیار شهروندان بگذارد.
    آنطور که فرنوش نوبخت میگوید، موضوع زمین لرزه از ابتدای ساخت ایستگاه‌ها مورد توجه بوده و تمام محاسبات آن منطبق بر استاندارد برای مقابله با زمین لرزه  تعریف و اجرا شده است به همین دلیل مترو به ‌عنوان پناهگاهی امن کاربرد دارد و در صورت وقوع زلزله از ایستگاه ها و تونل های مترو  می توان به عنوان پناهگاه استفاده کرد.
    مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران اعتقاد دارد، مترو به‌ عنوان شهر زیرزمینی این قابلیت را هم دارد که ادوات امداد رسانی را به نقاط مختلف شهر با بیشترین سرعت برساند.  شایعات منتشر شده مبنی بر نا ایمن بودن مترو، واقعیت نداشته و سرویس دهی در خطوط متروی تهران و حومه به ویژه در خط پنج مترو (تهران- گلشهر و بالعکس) پس از زلزله چهارشنبه شب در استان های تهران و البرز، بدون هیچ مشکلی انجام می پذیرد.
    به نظر می رسد مدبران شهری نیاز به یک بازنگری در تاسیسات شهری پایتخت دارند تا با بررسی میزان مقاونت آنها در مقابل بلایای طبیعی به عنوان محل های امن برایراسکان اضطراری مردم معرفی کنند. اما قبل از آن باید به مردم در مورد ایمنی تونل های مترو در هنگام بروز بلایای طبیعی اطمینان لازم را بدهند چرا که هنوز حادثه انفجار لوله گاز شهران و ریزش قسمتی از تونل مترو را مردم فزاموش نکرده اند.
    هر چند دلیل اصلی حادثه شهران  این بود که بر اثر ترکیدگی لوله گاز فشار زیادی از سطح زمین به داخل تونل وارد شده بود که همین مساله باعث ریزش ثسمتی از آن شد و این حادثه با زلزله که حرکت زمین است، بسیار متفاوت خواهد بود.
    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ دی ۹۶ ، ۲۳:۰۵

    خبرگزاری فارس: محمدعلی نجفی پس از جلسه کمیته اضطرار مدیریت بحران شهر تهران، اظهار داشت: زلزله ملارد درعین‌حال که یک زلزله واقعی بود فرصتی برای مانور واقعی در شهر تهران بود که عملکرد مردم و مسئولان در این زلزله بررسی شود و آمادگی دستگاه‌های مختلف نیز مشخص شود.

    وی بیان داشت: پس از وقوع زلزله بلافاصله ستاد مدیریت بحران شهر تهران برای هماهنگی‌های لازم تشکیل شد و در این جلسه نیز تصمیماتی اتخاذ گردید.

    نجفی افزود: از صبح فردا شرایط تهران به صورت پایدار و سکون است و نگرانی زلزله بزرگ‌تر برطرف شده و وضعیت قرمز در شهر تهران برداشته و به وضعیت زرد می‌رسد.

    شهردار تهران گفت: ‌در این جلسه ۱۰ مصوبه داشتیم و یکی از رویکردهای اصلی ما موضوع محله‌ای کردن مقابله با پدیده حوادث طبیعی است.

    وی افزود: اگر به مردم آموزش‌های لازم داده شود تا در مواجهه اولیه باز زلزله امکانات اولیه را فراهم کنند جلوی بسیاری از مشکلات گرفته خواهد شد.

    نجفی افزود: زلزله روز چهارشنبه موجب ترافیک شدیدی در تهران شد و موجب شد هر لحظه حادثه دیگری اتفاق بیفتد و این ترافیک قطعاً اگر زلزله مجددی در تهران رخ می‌داد، امدادرسانی را با مشکل مواجه می‌کرد.

    شهردار تهران گفت: مردم باید جان‌پناه‌های محله و منطقه خود را بشناسند تا در مواقع حوادث طبیعی به آنجا مراجعه کنند.

    وی با اشاره به اینکه هجوم به پمپ بنزین‌ها بسیار کار خطرناکی بود، گفت: عده زیادی از همشهریان نیز با ظروف پلاستیکی برای جمع‌آوری بنزین اقدام کرده بودند که اقدام بسیار خطرناکی بود و ممکن بود هرلحظه با کوچک‌ترین جرقه‌ای در پمپ بنزین‌ها حادثه بزرگی رخ دهد.

    نجفی تصریح کرد: در زلزله اخیر، دستگاه‌های اجرایی و مردم نقاط ضعف و قوت زیادی داشتند که باید نقاط قوت را تقویت و نقاط ضعف را از بین ببریم.

    شهردار تهران با تأکید بر آموزش شهروندی اظهار داشت: در آموزش و پرورش، شهرداری و صداوسیما باید آموزش‌های لازم به مردم داده شود.

    وی ادامه داد: در سه ماه آینده در تمام مناطق شهر تهران، مانورهای جدی در خصوص زلزله برگزار می‌شود و مردم یک‌بار دیگر با نحوه مقابله با زلزله مواجه می‌شوند. مردم در حین آمادگی و آرامش در مقابله با حوادث طبیعی، برنامه‌ریزی لازم را داشته باشند.

    ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۰۲ دی ۹۶ ، ۲۲:۴۹