مجموعه عباسی اصفهان از گذشته تا امروز: تطبیقی با مردم و برای مردم

هومن همتیان :مجموعه عباسی به طوری کلی و مجتمع عباسی (مجتمع آمادگاه) به طور خاص فضایی است با هویت فراوان در قلب اصفهان؛ فضایی که همواره نسل جوان را به خود جذب کرده است. فضایی که فارغ از جنسیت و زمان در دهه های اخیر میزبانی برای حضور نسل های مختلف در خود بوده است. یکی از علت های این جذب جمعیت را شاید بتوان در اختلاط کاربری موجود در این مجموعه که از کافه و رستوران تا هتل و نمایشگاه و فروشگاههای هنری و صنایع دستی به صورت یکپارچه و هماهنگ همواره عمل کرده است.

فضایی که خودش را به صورت عجیبی همواره با نسل جوان تر می تواند وفق دهد. مجموعه ای که یک روز نیازهای مسافران را در کنار آموزش و سرگرمی شهروندان در عصر صفوی برطرف می نمود و امروز کتاب و قلم افزار نسل جوان را در کنار ورزش و تفریح و سرگرمی آنها فراهم کرده است. فضایی که نتنها رفتار و فعالیت را شکل داده بلکه خود با پتانسیل های فراوان همواره از رفتار استفاده کنندگان فضا شکل گرفته است.

این مجموعه، هتل عباسی، یکی از مهم ترین و شناخته ترین هتل های ایران، موزه و مدرسه علمبه، مجموعه ای از کتابفروشی ها، فروشگاه های صنایع دستی، نمایشگاه، سینما و فضای باز را در خود جای داده است.

 

تاریخچه کلی مجموعه

آغاز اهمیت این گوهر اجتماعی که در قلب اصفهان می درخشد را باید از آغاز ساخت اولین هسته های این مجموعه یعنی مهمانسرا و مدرسه مادرشاه دانست؛ دوبنایی که چندی بعد با نام دیگر شناخته شدند و شاید کسی اسم قدیم آنها را در خاطر نداشته باشد، اما همواره از مهمترین فضاهای اصفهان محسوب می شوند. این مجموعه به دستور شاه سلطان حسین صفوی ، ساخته شد و آن را به مادر خویش پیشکش کرد، از این رو، مدرسه و کاروانسرای مادر شاه نامیده شد. به نظر می رسد بنای مدرسه مادر شاه در سال ۱۱۱۲ هجری قمری آغاز و تا سال ۱۱۲۸ به طول انجامیده است.

 

تاریخ های نقش شده در گوشه و کنار این مدرسه، زمان ساخت آن را مشخص می کند. در کتیبه ای در گوشه و کنار مدرسه سال ۱۱۱۴ و بر کتیبه چوبی دیگری سال ۱۱۱۹ و در نقش حک شده بر در مدرسه، سال ۱۱۲۰ و در کتیبه ای به خط عبدالرحیم جزایری، سال ۱۱۲۲ نقش شده است.

معماری اولیه مجموعه

استواری و زیبایی از ویژگیهای اصلی کاروانسراهای صفوی است که در بنای کاروانسرای عباسی (مادرشاه) نیز قابل مشاهده است. اگر چه گاهی تفاوتهای اصلی در اجزای این بناها دیده می شود ، اما عناصر عمده، همچون حیاط چهارگوش مرکزی با اتاقهای یک یا دو طبقه در گرداگرد آن به صورت قرینه و صفه ها با ایوانهای جلوی اتاقها ویژگی مشترک بیشتر این کاروانسراهاست.

در بازسازی کاروانسرای مادر شاه کوشش شده است که شکلی کلی آن محفوظ بماند و تنها تغییر ظاهری ، درختکاری و آرایش صحن مرکزی آن به شکل باغهای اصیل ایرانی است. در آب و هوای کویری و نیمه کویری ایران ، حیاط قلب تپنده معماری است فضایی باز و مفرح که طبیعت مهربان را با آب و گیاه به کاشانه ما می آورد و آن را از خشکی و سرمای بیرون محفوظ می دارد . کاروانسرای مادر شاه نیز همچون دیگر کاروانسراهای صفوی حیاطی مربع شکل در میان دارد که طول هر ضلع آن هشتاد متر است.

راهنمای گشت و گذار در بازار تبریز

ماهنامه همشهری سرزمین من - زهره عبدی: بزرگترین بازار سرپوشیده آجری جهان، در ایران است و به همین دلیل هم به ثبت جهانی رسیده. بازار تبریز یکی از شاهکارهای معماری ایران است؛ جایی که طرح و نقش های هزار رنگ در میان فضایی از خشت و گل، تو را به هزارتوی سنت رهنمون می کند. بزرگترین بازار مسقف جهان، پر است از تیمچه ها و سراها و گذرها که در هر کدام که قدم بگذارید، طاق ها و گنبدهای مقرنس و سازه های آجری آرایش منظمی دارند.

چطور برسیم؟

از هر کجای شهر تبریز می توانید با تاکسی یا اتوبوس خود را به بازار برسانید. بازار تبریز از سمت شرق به عالی قاپو، از سمت غرب به مسجد جامع و از شمال به رودخانه «مهران رود» می رسد. قسمت اعظم مساحت بازار در جنوب میدان چایی در حد فاصل خیابان های دارایی، شهید فردوسی، شهید مطهری (راسته کوچه)، چای کنار و جمهوری اسلامی قرار گرفته است.

چطور بگردیم؟

راسته به راسته

راسته بازار: شاید بزرگترین و کامل ترین بازار تبریز از نظر تنوع اصناف و اجناس، راسته بازار باشد که در آن سراها و بخش های مختلفی مثل «حاج حسین میانه»، «حاج سید حسین کهنه»، «کمپانی»، «خان»، «دودری میانه»، «دودری مدقالچی»، «کچه چیلر»، «درعباسی» و «میرزا جلیل» قرار دارد که در هر کدام از آنها می توانید از شیر مرغ تا جان آدمیزاد پیدا کنید، آن هم با ارزان ترین قیمت.

بازار امیر: از زیباترین و مهم ترین بازارهای تبریز، بازار، کاروانسرا و تیمچه امیر است که امروز از مراکز اصلی تجارت و صادرات فرش، لباس، بورس طلا و جواهر است. بانی این بازار «میرزا محمد خان امیرنظام زنگنه» است و تاریخ بنای آن 1255 قمری (حدود 1217 خورشیدی) است. بسیاری از تبریزی ها برای خریدن طلا و جواهر و خرید عروسی به بازار امیر می روند، به همین خاطر در اینجا می توانید وسایل مورد نیازتان را با قیمت پایین تر بخرید.

تیمچه مظفریه: معروف ترین بخش بازار تبریز، «تیمچه مظفریه» است که در زمان ولیعهدی مظفرالدین میرزای قاجار در سال 1305 قمری (حدود 1266 خورشیدی) ساخته شده. بانی این بازار بزرگ «حاج شیخ محمد جعفر قزوینی» از بازرگانان نیکوکار بوده است. هم اکنون تیمچه مظفر به یکی از مراکز عمده تجارت و صادرات فرش آذربایجان تبدیل شده است. بازار مظفریه تبریز دو طبقه داردکه ده ها مغازه فرش فروشی قدیمی دارند. دو در چوبی بزرگ در دو طرف تیمچه که روی تالاری با سقفی بلند و چند گنبد پنجره دار کوچک باز می شوند. در هر طرف راهروی عریض تیمچه، 13 حجره در طبقه همکف وجوددارد و 26 حجره زیبا با قالی ها و تابلوفرش های زیباتر در این بازار قرار دارد.

تربیت: خیابان تربیت از قدیمی ترین خیابان های تبریز به حساب می آید. در این خیابان که چند سالی است سنگفرش شده و دیگر خودرویی از آن تردد نمی کند، همه جور مغازه ای می بینید اما مغازه های کیف و کفش زنانه پرشمارترند و بهترین کیف و کفش های ساخته شده در کارگاه های تبریز را می توان در این خیابان خرید.

نکته

بازار تبریز بیشتر از 40 چایخانه و قهوه خانه دارد که بنا بر مسیر پیاده روی در بازار و سلیقه تان می توانید یکی را انتخاب کنید.

نگاهی به معماری شگفت‌انگیز مسجد وکیل شیراز

مسجد وکیل شیراز از جمله آثاری است که به جرات می‌توان گفت شاهکار هنر اسلامی به شمار می‌رود.

 هنرآنلاین، مسجد وکیل شیراز، اثری تاریخی مربوط به دوره زندیه است که از سال 1311 به ثبت ملی رسیده است. این اثر که در استان فارس قرار دارد، بین حمام وکیل و بازار وکیل احداث شده است. این عمارت زیبا از وسعتی نسبتاً بزرگ برخوردار بوده و به دلیل زیبایی و معماری به کار رفته در آن، یکی از بناهای محبوب و دوست‌داشتنی شهر شیراز است.

در دوران حکومت کریم‌خان زند، مجموعه‌ بناهای ارزشمند و باشکوهی طراحی و ساخته شد که امروزه به عنوان میراثی گران‌بها و قابل توجه نه تنها در سراسر ایران، بلکه در جهان شناخته می‌شود.

مسجد وکیل شیراز با مساحتی بالغ بر ۱۱ هزار متر مربع، ۸۶۶۰ متر زیربنا، معماری کم‌نظیر، حجاری‌های فوق‌العاده و بی‌نظیر، کتیبه‌های منقوش به خطوط نستعلیق، نسخ و ثلث و کاشی‌کاری‌های صورت گرفته در رنگ‌های زیبا و متنوع، زبان هر گردشگر، تاریخ‌شناس و علاقه‌مند به فنون معماری را به تمجید و سپاس از سازندگان و طراحان آن، خواهد گشود. دو لنگه در که در بخش ورودی مسجد تعبیه شده از ارتفاعی بالغ بر ۸ متر و عرضی حدود ۳ متر (برای هر لنگه در)، برخوردار است. ورودی بازار شمشیرگرها نیز در مجاورت این درها قرار دارد. در ورودی به سمت دالانی متشکل از هشت ضلع باز می‌شود که از سقفی زیبا و منقوش به تصاویر کاشی‌کاری شده از گل و بته و عبارت زیبای لااله الاالله به خط کوفی تشکیل شده است.

اما شاید یکی از طرح‌ها و هنرهای معمار و سازندگان این اثر تاریخی که توجه دیگران را به خود جلب کرده‌ است، ۴۸ ستون زیبا و حیرت‌انگیز باشد که ماهرانه و با دقتی بسیار طراحی و ساخته شده است.

سنگ‌کاری‌های (حجاری) صورت گرفته بر این ستون‌ها که علاوه بر بخشیدن شکوه و جلالی تحسین برانگیز، مسئولیت نگهداری سقف شبستان وسیع مسجد را برعهده دارند، در نوع خود جالب و ستودنی است.

 این بنای شگفت‌انگیز تاریخی از در ورودی، دالان، حیاط، شبستان بزرگ، شبستان زمستانی، محراب، منبری ساخته شده از مرمر، حیاط‌خلوت، دو ایوان، طاقی رفیع و با ابهت به نام طاق مروارید و قمست‌های مختلف دیگری تشکیل شده است. بنابر بررسی‌های صورت گرفته توسط معماران و باستان‌شناسان، ابعاد مسجد از قسمت بیرونی، از طولی برابر با ۱۲۰ متر و عرضی بالغ بر ۸۰ متر برخوردار است. همچنین مساحت بخش مربوط به مسجد نیز ۹۶۰۰ متر مربع برآورد شده است.

بر بلندای بادگیرهای شاخص : هنر معماری بادگیر در ایران ...

ماهنامه اقوام ایرانی - فرنوش روشنی: این مقاله چکیده تحقیقی جامع در مورد بادگیرهای اقلیمی است که ایران پایه گذار فناوری آن بوده است؛ بادگیر از عناصر اصلی در معماری سنتی ایران است که در سکونتگاه هایی با اقلیم گرم و مرطوب و گرم و خشک دیده می شود و در خط آسمان شهرهای کهن ایران به صورت عناصر شاخص عمودی جلوه می کنند. بادگیر متشکل از کانالی عمودی با حفره هایی در قسمت راس است که باد مطلوب را به فضای داخل هدایت می کنند و آسایش حرارتی را فراهم می آورند؛ بادگیر دستیابی به مفهوم تهویه طبیعی را از مدت ها پیش مقدور ساخته است که این ویژگی نشان دهنده قابلیت های انطباق طراحی معماری آن با محیط است؛

در طرح های سنتی که معمولا با محیط انطباق یافته اند، بادگیر عنصری است که بر اساس اصول پایداری و حفظ انرژی عمل می کند. قدمت و پیشینه استفاده از بادگیر در ایران به جهت موقعیت آن در بالاترین بخش بنا که اولین قسمتی است که در معرض تخریب قرار می گیرد نامعلوم مانده است. مدارک و شواهد متون ادبی و تاریخی استفاده از بادگیر را در ایران قبل از اعراف حوزه خلیج فارس با قطعیت نشان می دهد.

مقدمه:

طراحی معماری به عنوان راه حلی که هدف از آن خلق پناهگاهی برای ایمن شدن از گزند عوامل طبیعی باشد، از ابتدای تاریخ مورد توجه بشر بوده است و مردم ایران به ویژه ساکنان اقلیم های گرم مبدع شیوه هایی بوده اند تا با گرمای طاقت فرسا مقابله کنند؛ گرمای طاقت فرسا به ویژه در فلات مرکزی ایران یکی از عواملی است که در صورت فقدان تمهیدات لازم گاه چنان تحمل ناپذیر می شود که جان بسیاری را در معرض خطر قرار می دهد؛ در کتب تاریخی به بعضی شیوه ها اشاره شده که نشانگر تلاش ایرانیان برای آسودن از گرما است.

تهویه طبیعی و بهره گیری از سرمایش غیرمکانیکی در معماری ایران جایگاهی خاص داشته است و بادگیر به عنوان شاخصه معماری ایرانی جهت این امر در سراسر دنیا شهرت غیرقابل انکار دارد بادگیرها از اجزا معماری ایرانی اقلیم های گرم و مرطوب و گرم و خشک می باشند که به صورت نشانه ای عمودی در سیمای فضاهای سکونتی شهرهای قدیمی به چشم می خورند این نشانه ها با وجود منافذی در راس خود باد مطلوب را به فضاهای داخلی بناها هدایت کرده و با پیوند معماری به محیط اطرافش و وارد کردن جریانی پویا و برگرفته از محیط از انرژی پایدار محیط بهره می گیرند.

بادگیر کانالی عمومی است که در پلان با فرم های مربع، مستطیل، هشت ضلعی و یا دایره دیده شده است؛ بادگیر دارای دو بخش می باشد: یکی بخش درونی کانال که از سقف شروع می شود و تا زیرزمین ادامه می یابد و یکی بخش بیرونی که شامل منافذ ورودی باد به داخل است و بر بالای بام قرار می گیرد، بیشتر بادگیرهای ایرانی از چهار جهت، توانایی دریافت باد را دارند اما بادگیرهای یکطرفه، دوطرفه و سه طرفه نیز دیده می شوند.

تأثیر مستقیم نمای ساختمان‌ها بر آرامش روانی افراد/معماری در البرز غربی است!

یک پژوهشگر معماری در استان البرز گفت: نمای یک ساختمان بر هویت و فرهنگ یک جامعه تأثیر می‌گذارد و آرامش روانی افراد را تحت تأثیر مستقیم قرارمی دهد.

رضا پورشکری در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری فارس استان البرز اظهار کرد: نمای یک ساختمان بر هویت و فرهنگ یک جامعه تأثیر می‌گذارد و آرامش روانی افراد را تحت تأثیر مستقیم قرارمی دهد بنابراین باید کنترل اصولی بر نوع و اجرای نماهای ساختمانی صورت گیرد تا هویت شهر را به‌خوبی بیان کند.

وی ادامه داد: وضعیت نمای ساختمان‌ها تا پیش از دوران قاجار و واردشدن سبک‌های غربی معماری، پیوستگی و زیبایی معماری ایرانی را دارا بود که از اقلیم و طبیعت کشورمان سرچشمه می‌گرفت.

این کارشناس معماری تأکید کرد: امروز غلبه انواع نماهای نامتناسب بافرهنگ کشورمان چهره زیبای شهرهای ایرانی را به‌هم‌ریخته و کار به‌جایی رسیده که معماری انقضا یافته دوره‌ای از تاریخ غرب، امروز به‌عنوان نمای محبوب در بخشی از ساخت‌وسازها استفاده می‌شود.

پورشکری بیان کرد: در استان البرز نیز اکثر نماهای ساختمان‌ها از فرهنگ غربی تبعیت کرده و اکثر نماهای ساختمان در استان شیشه‌ای، فلزی و رومی هستند که نه‌تنها کاربردشان ازنظر فرهنگی توجیه ندارند بلکه ازنظر ویژگی‌های فنی و معماری هم برای کشور و استان ما مناسب نیستند.

وی تصریح کرد: مسئله نما و منظر شهر‌ها در این سال‌ها مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز قرار داشته است و ایشان در جمعی از مهندسان فرمودند: «زیبایی یکی از لوازم زندگی انسان است؛ زندگی را آسان و شیرین می‌کند؛ محیط را قابل‌تحمل می‌کند. این‌که انسان وارد خیابانی شود و همه‌ی بناها با انحناها و شکل‌های مناسب و ترکیب‌های زیبا و چشم‌نواز و دلنواز در مقابل او جلوه کنند، این کجا؛ و این‌که انسان وارد خیابانی شود و ساختمان‌های ناهماهنگ، ناجور و تحمیلِ بر زمین و بر محیط طبیعی، جلوی چشم او جلوه کنند، کجا؟ این‌ها باهم تفاوت می‌کند. داخل خانه‌ها و درون محیط‌های عمومی هم همین‌طور. زیبایی، اصل خیلی مهمی در بناست. رعایت شاخص‌های بومی و بخصوص شاخص‌های اسلامی در شهرسازی و خانه‌سازی، بسیار مهم است.»

این کارشناس معماری یادآور شد: معماری همیشه از سبک زندگی تبعیت می‌کند و مردم مهم‌ترین بخش برای تغییر سبک معماری هستند لذا اگر مردم بخواهند تغییر ممکن است، آن‌هم وقتی ارزش‌ها و سبک زندگی آن‌ها به این سبک برگردد.

پورشکری عنوان کرد: معماری ایرانی اسلامی در کشور قدمت دیرینه‌ای دارد و سادگی و مردمی بودن بنا در عین وجود جذابیت‌های بصری، اصلی حیاتی در معماری ایرانی است که متأسفانه با اشاره به آنچه در مورد معماری‌های غربی گفتم در میان بسیاری از معماران این آب‌وخاک مغفول مانده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: نماهای ساختمان بیانگر هویت، تاریخ و میراث آن شهر است بنابراین دقت در طراحی، اجرا و هماهنگی نماهای شهری می‌تواند باعث ارتقاء کیفیت بصری و هویت بخشیدن به شهر شود لذا باید با کمک مردم و معماران سبک معماری ایرانی اسلامی مجدد در کشور و استان احیا شود.

تجلی هنر اسلامی معماری قم درحال مستندسازی است

قم- ایرنا- معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم گفت: تجلی هنر اسلامی در معماری این استان در حال مستندسازی است تا از این طریق به احیای آن پرداخته شود.

حسن بحرینی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در این مستند به سه حوزه کتیبه نویسی، استفاده از نقوش اسلامی در معماری اسلامی و ایرانی و کاربردی سازی این هنر پرداخته شده است که به زودی منتشر می شود.
وی گفت: در این مستند به تاریخچه هنراسلامی در استان قم و آثار آن در حرم حضرت معصومه(س) و بقاع متبرک امامزادگان و سایر اماکن با معماری اسلامی خواهیم پرداخت.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم اضافه کرد: معرفی کارگاه های هنرمندان در این حوزه و پرداختن به آثار آنها در اماکن مختلف از دیگر بخش های این مستند خواهد بود.
وی حضور هنرمندان شاخص در قم را مورد اشاره قرار داد و گفت: در حال حاضر 200 کارگاه صنایع دستی در حوزه معماری اسلامی و 400 هنرمند صنایع دستی در رشته انگشترسازی در استان مشغول به فعالیت هستند.
وی ادامه داد: همچنین هنرمندان قم در حوزه کتیبه نویسی و نقوش اسلامی در سطح کشور و حتی در عرصه بین المللی شناخته شده هستند و در اماکن مذهبی آثار دست این هنرمندان به یادگار مانده است.
در استان قم چهار هزار و 200 هنرمند صنایع دستی دارای پروانه فعالیت می کنند، 2 هزار و 300 کارگاه هنرهای دستی نیز در استان وجود دارد.
بحرینی با بیان این که احیای هنرهای اسلامی نیازمند فرهنگسازی است گفت: در اسفندماه سال گذشته نخستین نمایشگاه منطقه ای هنرهای اسلامی و صنایع دستی در صحن جامع فاطمی حرم مطهر حضرت معصومه(س) در رشته های تزیینات معماری، کاشی هفت رنگ، آینه کاری، معرق، منبرسازی، حاتم کاری، قلم کاری و سایر هنرهای دستی برپا شد که نقش مهمی در معرفی و احیای این هنر داشت.
وی افزود: این نمایشگاه با محوریت کاربرد صنایع دستی در حوزه فرهنگ اسلامی، کتیبه نگاری در تولید هنرهای دستی و صنایع دستی در تزیینات معماری اسلامی و ایرانی برپا شده بود که مورد توجه علاقه مندان در این رشته ها قرار گرفت.

احیای کبوترخانه‌ها ورودی‌های شهر را زیبا می‌کند

یک دکترای شهرسازی و معماری با بیان اینکه در طراحی ورودی‌های شهر اصفهان باید واقعیات را در نظر بگیریم، گفت: مرمت برج‌های کبوتر در مسیر ورودی‌های شهر بسیار اثر بخش‌تر از جداره‌های سبز است.

 

به گزارش پایگاه خبری - تحلیلی «شهر فردا»، محمد مسعود در گفت و گو با خبرنگاران اظهارکرد: از آن‌جایی که ورودی‌های یک شهر خاطره برانگیز و خاطره‌ساز است، ساماندهی آن ضرورت دارد، زیرا تصویر ذهنی که افراد از یک شهر می‌گیرند به ورودی‌ها و خروجی‌های آن شهر برمی‌گردد.

وی افزود: ورودی‌هایی که از طراحی و چیدمان فضایی مناسبی برخوردار است، می تواند اثر بخش باشد و نقش مناسبی را در ذهن مخاطب ایفا کند.

مدیرگروه شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان با بیان اینکه ورودی‌های شهر اصفهان در حال حاضر با کاربری های نامناسبی چیده شده است، ادامه داد: به طور مثال در ورودی خیابان امام خمینی(ره) از سمت شمال شهر کاربری‌های ورودی خیابان، مناسب نیست و زمانی که یک گردشگر و مسافر از این مسیر وارد شهر می‌شود، تصویر خوبی را دریافت نمی‌کند، این تصویر نامناسب منجر به ایجاد اغتشاشات بصری در ورودی‌های شهر می‌شود.

مسعود با تاکید بر اینکه نوع طراحی تبلیغات در ورودی‌ها بسیار اثرگذار است، گفت: با توجه به اینکه عبور از ورودی‌ها با وسیله نقلیه صورت می‌گیرد تبلیغات هم در این فضاهای عبوری می‌تواند حایز اهمیت باشد، زیرا اگر تبلیغاتی باشد که بخواهد به جزییات بپردازد برای عابر پیاده موثر است.

وی افزود: نوع تبلیغاتی که در محل گذر وسایل نقلیه قرار می‌گیرد و با سرعت دیده می‌شوند، باید ویژگی خودش را داشته باشد به طور مثال در ورودی زیرگذرها و روگذرها تبلیغاتی و تزییناتی قرار می دهند که با سرعت دید، طراحی و اجرا نشده است.

این دکترای شهرسازی و معماری با بیان اینکه در طراحی ورودی‌های شهر اصفهان باید واقعیات را در نظر بگیریم، اظهار کرد: طراحی‌هایی که بر اساس باغ‌راه یا جداره فضای سبز برای ورودی های شهر اصفهان در نظر گرفته شده است و آبیاری زیادی را می‌طلبد آن هم در منطقه‌ای که از آب کافی برخوردار نیست از واقعیت به دور است آن هم در شرایطی که شهر اصفهان با مشکل کم‌آبی مواجه است.

مسعود با بیان اینکه حتما نباید فکر کنیم که یک باند فضای سبز و جداره فضای سبز می تواند به بعد تشریفاتی ورودی فرودگاه بیافزاید، تاکید کرد: عناصری مانند کبوترخانه‌ها که بسیار ارزشمند، خاطره انگیز و متفاوت هستند در این مسیر به چشم می‌خورد و نمونه آن در دیگر کشورها وجود ندارد و تنها مختص به کشور خودمان است، اما متاسفانه این آثار به مرور زمان و با فعالیت‌های کشاورزی که در اطراف آن‌ها انجام می‌شود در حال تخریب است، اما به آن‌ها بها داده نمی شود.

وی با بیان اینکه برج‌های کبوترخانه‌ای که در سطح شهر مرمت شده‌، زیبایی چشم نوازی به شهر اصفهان داده است، گفت: این المان‌ها و نشانه‌ها می‌تواند بسیار اثر بخش‌تر از جداره فضای سبز کنار ورودی‌ها باشد.

این دکترای شهرسازی و معماری با تاکید بر اینکه جدا کننده‌های وسط خیابان‌ها نیز در زیبایی ورودیها نقش مهمی دارد، تصریح کرد: فرم، اندازه و پاکیزگی این جداکننده ها نیز مهم است به طوری که اندازه آنها باید در حدی باشد که نور خودروی مقابل تیرگی و چشم زدگی ایجاد نکند، همچنین رنگ‌آمیزی آن‌ها به صورتی باید باشد که بر زیبایی و شادابی مسیر بیافزاید.

نمونه ای از پیوند آیین مذهبی و فرهنگ بومی در معماری/ استفاده از مهندسی دقیق توسط معماران ویژگی بارز برکه های باران

در گذشته کمبود آب و نبود امکانات جهت ذخیره سازی و خنک نگه داشتن آب در مناطق کویری باعث شد تا معماران با استفاده از هنرهای بومی منطقه و فرهنگ اسلامی و با در نظر گرفتن تمام شرایط آب و هوایی اقدام به ساخت برکه های باران کنند.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی هرمز؛ آب انبار یا برکه ی باران از جمله بناهای تاریخی است که در گذشته علاوه بر نقش مهمی که در تامین آب روزمره افراد داشت، از لحاظ اعتقادی و دینی نیز جایگاه ویژه ای در فرهنگ و تمدن اسلامی مردم ایران داشته است.

گرمای شدید هوا در مناطق کویری جنوب کشور و کمبود امکانات باعث شد تا معماران با بکارگیری مهارت و توان حداکثری خود اقدام به ساخت برکه های باران در نقطه های مرکزی شهر یا روستا کنند که  از فاصله ی دور برای همگان قابل مشاهده بوده  و مردم نیز به راحتی می توانستند به آن دسترسی داشته باشند.

استفاده از هنر بومی و اسلامی و در ساخت برکه های باران

نوع خاص معماری به کار رفته در ساخت آب انبارها حاکی از این است که معماران با دقت و ظرافت خاصی با استفاده از هنر بومی و اسلامی، و در نظر داشتن شرایط آب وهوایی مناطق و همچنین توجه به مناسب سازی فضای داخلی و بیرونی و تهویه مناسب  به منظور جلوگیری از آلودگی آب اقدام به ساخت این بنای کاربردی کرده اند.

سازندگان این بنا که به زیبایی برکه ی باران اهمیت می دادند، در بالای درب ورودی آب انبار اشعاری رابر روی کتیبه ها حک می کردند که شعرها اغلب دارای مضمون های اسلامی و دینی بودند به همین دلیل این بناها توانسته بودند با روحیات و اعتقادات مردم پیوندی ناگستتنی برقرار کنند.

قسمت های مختلف آب انبار

مخزن یا خزینه که منبعی برای ذخیره آب بوده یکی از قسمت های آب انبار است که جهت جلوگیری از ایجاد فشار بر بدنه آب ابنار در داخل زمین قرار گرفته است و نوع شکل و طریقه ی ساخت آن با توجه به قرارگرفتن در مناطق شهری،روستای و صحرایی متفاوت ساخته شده است. که در نزدیکی مخزن آب انبار نیز، شیر بزرگ مربع شکلی وجود دارد. در دو قسمت پاشیر سکوهایی برای نشستن ساخته شده است؛ تبادل هوا و  انتقال آب نیز از طریق پاشیر صورت می گیرد.

بازی پیکسل‌ها در انگورستان ملک‌التجار/ نکاتی برای عکاسی معماری در اماکن تاریخی!

مسیر به انگورستان ملک ختم شد، جایی که قدمتی تا سلطنت نادرشاه دارد و در مسیر تاریخ به موقوفه‌ای برای برگزاری مراسم عزاداری و تعزیه اختصاص پیدا کرده و حالا این عکاسان هستند که فضای مسحورکننده آن را در قاب دوربینشان می‌گنجانند.

به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، مسیر به انگورستان ملک در خیابان هشت‌بهشت اصفهان ختم شد، قرار هم بر این بود که عکاسان کانون عکس انجمن سینمای جوانان اصفهان برای عکاسی معماری از این کهنه بنای زیبا که در نوع خود از معماری زیبایی برخوردار است عکاسی کنند.

هر چند با کمی تأخیر اما عکاسان دور هم جمع شدند؛ از درب چوبی انگورستان و دیوارهای آجری‌اش می‌شد پی به داستان و تاریخ پشت سر این بنای زیبا پی برد؛ متصدی انگورستان توضیحات مختصری در مورد مکان به عکاسان داد، اشاره به تاریخچه انگورستان کرد که در زمان سلطنت نادرشاه افشار باغ انگوری که متعلق به مردم اصفهان بود به عنوان مالیات از آن‌ها گرفته شد و به تصرف دولت درآمد.

اما در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار این باغ انگور به تصرف مسؤول امور مالی حکومت اصفهان درآمد و بعدها فرزند این شخص به نام حاج محمدابراهیم خان که لقب ملک‌التجار داشت بنای انگورستان را احداث کرد و آن را به برگزاری مراسم عزاداری و تعزیه اختصاص داد، همچنین معمار سازنده این بنا را استاد حسینچی نام برد و تاریخ وقف نامه آن به سال ۱۳۴۱ هجری قمری باز می‌گردد.

پس از صحبت‌های وی عکاسان اطلاعات اولیه‌ای به دست آورده بودند تا شاید برای عکاسی از این بنا به آن‌ها ایده بدهد و موجب شود تا تاریخچه این مکان را در عکس‌های خود بگنجانند؛ اما نوبت به صحبت‌های عکاسی رسید که قرار بود عکاسی معماری را برای این عکاسان کمی بیشتر تشریح کند تا با در نظر گرفتن اصول عکاسی معماری کادرهای زیباتری ببندند و عکس‌های بهتری گرفته شود.

* میهمان شیرازی عکاسان اصفهان

آرش اشکر عکاسی بود که از شیراز میهمان این عکاسان اصفهانی بود و اصول عکاسی معماری را برای این عکاسان توضیح داد؛ وی در زمستان 1368 در شهر شیراز متولد شده است و بیشتر به سمت سبک‌هایی چون سورئال و هایپررئال گرایش پیدا کرده که در این راه موفقیت‌هایی را به دست آورده است.

وی تاکنون موفق شده جزو نفرات برگزیده عکس هرمزگان، جشنواره عکس بیرجند و منتخب مردمی دومین جشنواره عکس پرسبوک، منتخب اولین جشنواره فراخوان عکس آرت اکسپو، آرت پیپل امریکا و چند جشنواره عکس داخلی و خارجی دیگر باشد؛ علاوه بر نمایشگاه‌های مختلفی که برگزار کرده است، در زمره نمایشگاه‌های وی می‌توان نمایشگاه گروهی عکس در موزه هنرهای معاصر اصفهان با عنوان بی‌مرز 2 ( برگزیدگان جشنواره عکس پرسبوک دوم ) را نام برد.

عکاسانی که پای صحبت‌های اشکر بودند بیشتر به دنبال کار عملی بودند تا اینکه به بحث‌های تئوری بپردازند چراکه معتقد بودند در عمل بهتر می‌توان مفاهیم را آموخت.

معماری سنتی، حلقه ی مفقود شهرسازی مدرن

امان الله شبانکاره

از زمانی که زندگی اجتماعی بشریت آغاز گردید و مجتمعات انسانی با نام روستا و شهر پدیدار گردید، مکان اسکان و زندگی و شیوه ی بنای آن مورد توجه بوده است. شهرها به عنوان بستری ریشه دار و در ارتباط با زندگی مردم جامعه، نمایانگر تمدن هر ملتی می باشند و در واقع انسان امروزی را با پیشینه و ریشه های فرهنگی خویش آشنا می سازد. معماری کهن سرزمین ایران، زنجیره ای بهم پیوسته از تجربیات و ارزش هایی است که سینه به سینه از هزاران سال پیش تاکنون توسط هنرمندان، معماران و مردم این سرزمین استمرار یافته است. طی این تکامل تدریجی، معماری و شهرسازی ایرانی همواره در تمامی دوران با تکیه بر زیرساخت های فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و طبیعی زمان خود شکل گرفته و در نقاط مختلف ایران به دلیل وجود اقوام، مذاهب و اقلیم های گوناگون، انواع مختلف سبک های معماری و شهرسازی به وجود آمده است.

همسازی شهرها، روستاها و بناهای ایرانی در زمان ها و مکان های مختلف با بسترهای اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و شهرسازی در مناطق مرکزی و کویری ایران که آیینه ی تمام نمای معماری و شهرسازی اصیل ایرانی هستند بیشترین همسازی را با بسترهای فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و طبیعی خود دارند.

ارتباط تنگاتنگ بین معماری و شهر با انسان و طبیعت، نشان از وجود مفاهیم و ویژگی های پایداری در معماری و شهرسازی ایرانی دارد که می تواند الهام بخش معماران معاصر ایرانی و حتی غیرایرانی باشد. این در حالی است که در سطح جهانی، توسعه لجام گسیخته شهرها بر کیفیت زندگی انسان تأثیرات ناخوشایندی ایجاد کرده است. این مسائل موجب می شوند تا توجه به موضوع پایداری در شهرها در رأس امور قرار گیرد..

برای تعریفی کلی از معماری سنتی ایرانی باید گفت که معماری بومی و سنتی ایرانی برای سازگاری یافتن با شرایط اقلیمی متفاوت است و نوآوری و خلاقیت‌ های فراوانی را به کار گرفته است. قنات‌ها، بادگیرها، یخچال‌ها و مخازن‌ های زیرزمینی آب نمونه‌ هایی از معماری پایدار سنتی ایرانی است. از جمله ویژگی‌ های بنیادی معماری ایرانی عبارت است از: برونگرایی، تناسبات همگن، انسان‌ شناسی، تقارن و عدم تقارن، مینیمالیسم. همچنین نور طبیعی به عنوان عامل کلیدی در درک بصری در جهان معماری سنتی ایرانی مورد استفاده قرار گرفته است.

مفاهیمی نظیر سلسله‌ مراتب، مرکزیت، تعادل و ‌وحدت از جنبه‌های کاربردی معماری با نور است و نور استعاره‌ای از آسمان، خورشید، بهشت و حقیقت در این سبک است. در مناطق مرکزی ایران با اقلیم گرم، استخرها و فواره‌ها سبب خنک نگاه داشتن هوا شده است و آب نه‌تنها سبب بازتاب نور شده بلکه به عنوان عنصر تزئینی است که بر روی محورهای بصری تاکید دارد. در معماری مدرن گذشته زیر پا گذاشته می شود، به خصوص سبک های سنتی قبل از انقلاب صنعتی. معماری مدرن به معماری اوایل و اواسط قرن ۲۰ شباهت دارد که ایده آل های عصر ماشینی را در بر می گیر مثل نبود تزئین و زینت، اسکلت های بتنی یا فلزی، سطوح وسیعی از شیشه، نمای ساختمان از گچ کاری سفید یا هر ظاهر مینیمال دیگر و طراحی پلان های سرگشاده.
بنا بر تعاریفی که در سطور بالا ارایه گردید، معماری سنتی، دوری جستن از زندگی ماشینی و استفاده از مصالح بومی منطقه و استفاده از سبک های سنتی مبتنی بر اقلیم منطقه ای می باشد. ساخت و سازهای بی رویه در مناطق شهری و بی توجهی به معماری سنتی سبب شده است تا چهره شهرهای ما دستخوش تغییرات شود.
بر اساس تعریفی که گروتر از متاثر بودن معماری از محیط اطراف به دست داده، نیروهای طبیعی بر نحوه ی شکل گیری سازمان فضایی جامعه مؤثر بوده اند  که موارد زیر را شامل می شوند:
 - خورشید و جهات حرکت و تابش آن در ایام مختلف سال
- باد و جهات حرکت وزش آن در ایام سال
-ارتفاع مکان و چگونگی اتصال ارتفاع با پیرامون، شامل تندی شیب، جلگه ای بودن اراضی و...
- زمین، خاک و جنس و مقاومت پذیری ان برای بارگذاری و کشت که محل استقرار، سکونت و تولید است.
 - آب، میزان آن و مسیر آن در زیر زمین و بر روی زمین و اثر آن بر رطوبت سرزمین که در ترکیب با خورشید، تداوم و تلطیف حیات را در بر دارد.
 - همجواری ها با ویژگی های سرزمین، همجواری با کوه و کویر، رود و دریا، جنگل و بیشه
- میزان بارش باران و برف
-درجه حرارت محیط که تجمیعی است از تابش خورشید، وزش باد، ارتفاع زمین و موقعیت فصول