«شهرسازی» از جمله موضوعاتی است که با واژه «شهر» متولد شده است و بدون وجود آن، توسعه و ساخت شهرها امکانپذیر نیست و اجرای موفق طرحها، برنامهریزیها و پروژههای ساختمانی و شهری مستلزم فعالیت مهندسان شهرسازی با مهارت و خلاقیت است تا کالبد شهریِ متناسب و بدوناشکالی را شاهد باشیم. امسال هم روز جهانی شهرسازی (هشتم نوامبر) بهانهای شد که جمعی از صاحبنظران و کارشناسان این حوزه -البته با کمی تأخیر- گرد هم جمع شوند و درباره بایدها و نبایدهای شهرسازی به بحث و تبادل نظر بپردازند.
مدیرگروه سوانح و بازسازی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه بازسازی مناطق زلزلهزده باید با مشارکت مردم و با در نظر گرفتن مسایل فرهنگی و اجتماعی صورت گیرد، گفت: در امر بازسازی از محققان این حوزه کمک خواسته نمیشود و این امر موجب شده است تا دائما اشتباهات گذشته در امر بازسازی را تکرار کنیم.
دکتر علیرضا فلاحی در گفتوگو با خبرنگار ایسنا افزود: سکونتگاههای انسانی در مناطق روستایی و شهری ایران و سایر کشورها بر روی بستری اتفاق میافتد که دارای زمینه (بستری که شهرها و روستاها سالیان سال شکل گرفتهاند) و موضوع (ساختار سازهها) هستند.
وی با بیان اینکه در بازسازی ساختمانهای تخریبشده در سوانح باید به همه اجزا و عوامل موثر در پدید آمدن آن توجه شود، ادامه داد: مشکلی که معمولا ما بعد از سوانح طبیعی داریم، این است که همه فکر میکنند باید به بناها و مواردی که دیده میشوند، توجه کرد و این در حالی است که در بازسازی باید دقت شود که بنا و سکونتگاههای روستایی و شهری تحت چه عوامل اقتصادی، معیشتی، فرهنگی و اجتماعی ساخته شده است.
فلاحی ادامه داد: بر این اساس در گروه بازسازی پس از سانحه که تنها گروه پژوهشی متخصص بازسازی در کشور هستیم، از زمان جنگ تحمیلی تاکنون در این زمینه مطالعات زیادی انجام دادیم و بر اساس یافتههای علمی به دست آمده از این مطالعات اعلام میکنم بسیار سادهلوحانه است که تصور شود تنها باید خانهها را ضد زلزله کنیم.بسیار سادهلوحانه است که تصور شود تنها باید خانهها را ضد زلزله کنیم.
مدیرگروه سوانح و بازسازی دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی با تاکید بر اینکه ضد زلزله کردن سکونتگاهها تنها بخشی از مساله است نه همه آن؛ یادآور شد: در بازسازیهای پس از بحران باید به روابط معیشتی و فرهنگی منطقه نیز توجه شود و بر اساس یافتههای به دست آمده نسخه بازسازی آن را تجویز کنیم.ضد زلزله کردن سکونتگاهها تنها بخشی از مساله است نه همه آن؛ در بازسازیهای پس از بحران باید به روابط معیشتی و فرهنگی منطقه نیز توجه شود و بر اساس یافتههای به دست آمده نسخه بازسازی آن را تجویز کنیم.
تحلیل اظهارنظرها در خصوص بازسازی کرمانشاه
وی با اشاره به برخی اظهار نظرها در خصوص بازسازی خانههای تخریب شده در زلزله اخیر کرمانشاه، اضافه کرد: در این اظهارنظرها بر ساختن خانههای کروی و یا تبعیت از روشهای اجرا شده در کشور ژاپن تاکید شده و این در حالی است که این نوع رویکرد اشتباه است.
این استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: از این رو ما در دانشگاه شهید بهشتی در چنین شرایطی ابتدا بستری را که روستا و یا شهر طی سالیان و قرنهای متمادی ایجاد شده و به این مرحله رشد رسیده است، مطالعه و بر اساس آن برنامههای بازسازی آن را تدوین میکنیم.
وزارت راه و شهرسازی در نامهای که دوم مهرماه سال جاری به سازمان نظام مهندسی ساختمان کرمانشاه ارسال کرده؛ نسبت به آنچه که «نبود اتصال دیوارهای پیرامونی با سازه» عنوان شده، هشدار داده است.
تیننیوز |
بر خلاف ادعاهای مطرح شده، وزارت راه و شهرسازی به نظام مهندسی کرمانشاه اعلام کرده بود که «دیوارها و نمای مسکنهای مهر، با سازه اتصال ندارد و در زلزله، خسارت وارد خواهد شد.»
وزارت راه و شهرسازی در نامهای که دوم مهرماه سال جاری به سازمان نظام مهندسی ساختمان کرمانشاه ارسال کرده؛ نسبت به آنچه که «نبود اتصال دیوارهای پیرامونی با سازه» عنوان شده، هشدار داده است.
پس از زمینلرزه 7.3 ریشتری در شمال غرب ایران و خسارات زیاد به پروژه مسکن مهر در سرپل ذهاب، انتقادها نسبت به ساخت این واحدها در دولت پیشین بالا گرفت و حتی رئیسجمهور در بازدید از این شهر، عنوان کرد که با «متخلفان این پروژه برخورد قانونی خواهد شد.» درعین حال، علی نیکزاد وزیر وقت راه و شهرسازی در دولت پیشین، با لحنی تند به منتقدان مسکن مهر حمله کرد و آنها را «کماطلاع» نامید. در روزهای گذشته موجی از جریانسازی رسانهای در دفاع از مسکن مهر از جانب رسانههای اصولگرا نیز دیده شده است.
اما در نامهای که وزارت راه و شهرسازی به سازمان نظام مهندسی کرمانشاه ارسال کرده نسبت به وقوع فاجعه پس از یک زلزله هشدار داده شده بود. در این نامه در بخش «نظارت عالیه» سازمان نظام مهندسی ساختمان کرمانشاه منتشر شده آمده است: «در بسیاری از ساختمانهای در حال ساخت دیوارهای پیرامونی و نما بهدرستی با سازه اتصال نداشته و مهار نشدهاند.»
در این نامه آمده است: «این دیوارها باید مستقیماً توسط اعضای سازهای نگهداری و یا بهوسیله اتصالات به سازه متصل شوند و در صورت عدم رعایت موارد فوق احتمال وقوع خسارات جانی و مالی بهویژه در هنگام وقوع زلزله متصور خواهد بود.»
در جریان زلزله شمال غرب کشور که شامگاه دوشنبه گذشته رخ داد، پروژه مسکن مهر 225 واحدی در سرپل ذهاب بهطور کامل آسیب دید. نکته جالبتوجه در روند تخریب این واحدها، باقی ماندن اسکلت فلزی بلوکها و فرونشست دیوارها و نمای ساختمانهاست.
اقتصاد > مسکن - مشاور وزیر راه و شهرسازی گفت: «کسانی که دنبال سودجویی بیش از حد در ساخت واحدهای مسکونیمهر بودند، اصلا به فکر احساس مسوولیت نبودند و حالا مسوول هستند و در مقابل وجدان خود باید پاسخ دهند.»
غلامرضا سلامی در گفتوگو با خبرگزاری خبرآنلاین با اشاره به نحوه ساختوسازهای مسکنمهر، اظهار داشت: «طرح مسکنمهر یک سیاست عجولانه در حوزه مسکن بود و یک برنامه پوپولیستی و بدون مطالعه کافی بود که متاسفانه گریبان کشور را گرفت و اثر اقتصادی خیلی بدی در کشور گذاشت.»
وی افزود: « اثر تزریق 45 هزار میلیارد تومان پول پرقدرت، رقمی در حدود 200 هزار میلیارد تومان نقدینگی بود که در آن زمان، حجم زیادی از نقدینگی را به خود اختصاص میداد.»
مشاور وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: «اثر این موضوع خیلی مهلک بود؛ یعنی دو برنامه دولتی، اجرای قانون هدفمندی یارانهها و نیز طرح مسکنمهر در حقیقت تورم را در نهایت به بیش از 40 درصد رساند.»
مسکنمهر مسوول مشخصی نداشت
سلامی عنوان کرد: «از سوی دیگر، مسکنمهر هیچ مسوول مشخصی نداشت. قراردادهای سهجانبهای در وزارت راه و شهرسازی آن زمان وجود داشت که یک سر پیمانکار، یک طرف بانک مسکن و یک طرف هم شرکت شهرهای جدید بود.»
وی ادامه داد: «بر این اساس، پیمانکار و سازنده کار را انجام داد و پول آن را بانک مسکن میداد و عین حال، یک رقمی را خریداران میگذاشتند و واحدهای مسکونیمهر ساخته میشد. این در حالی است که نظارت برنامهریزی شدهای وجود نداشت. در واقع دولت اصلا نظارتی بر این کار نداشت. تنها خود پیمانکار و مهندس ناظر بودند.»
مشاور وزیر راه و شهرسازی گفت: «همچنین پیمانکاران تبدیل به سازنده شدند که این مساله یک مشکل استراتژیک بود؛ چراکه کار پیمانکار، پیمانکاری است و باید کارفرما باشد، اما خود، کارفرما شده بودند. کمبود منابعی هم وجود داشت، باعث که مسوولیتی کار نکردند.»
سلامی افزود: «در کل همه اینها دست به دست هم داد و در عین حال، عجلهای که در اجرای پروژه وجود داشت، باعث شد که یکسری ساختمانهای بلندمرتبه در بخشهایی از ایران بالا رود؛ بدون هیچگونه امکانات جانبی.»
تهران - ایرنا - مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، از برگزاری همایش ارایه یافته های علمی این مرکز در مناطق زلزله زده استان کرمانشاه و سرپل ذهاب خبر داد.
«علی بیت الهی» روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: در این همایش، عملکرد و فعالیت های شبکه شتابنگاری این مرکز در منطقه مورد بررسی قرار می گیرد.
وی ادامه داد: در این همایش یافته های علمی گروه اعزامی در زمینه زلزله شناسی مهندسی و ژئوتکنیک، شهرسازی و معماری منطقه، سازه و مصالح و تاسیسات و نحوه حمل و نقل مدیریت بحران در زمان وقوع زلزله در استان کرمانشاه ارائه می شود.
این عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه با وقوع این زلزله نادر و بی سابقه حداکثر تا 3 ماه آینده شاهد پس لرزه های زیادی با مقیاس کوچک و متوسط در این منطقه خواهیم بود، گفت: وقوع این زلزله به بزرگی 7.3 مقیاس امواج درونی در «ایالت لرزه زمین ساختی زاگرس» با زلزله خیزی بالا نادر بود، چرا که این منطقه همواره شاهد زلزله های کوچک و متوسط بوده است.
دبیر کارگروه ملی زلزله یادآورشد: به احتمال زیاد با وقوع این زلزله مهیب تنش نهفته در زمین این منطقه آزاد شده و احتمال وقوع زلزله مشابه دیگری در این منطقه منتفی می شود زیرا انرژی زمین در این منطقه آزاد شده است.
همایش ارایه یافته های علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی روز چهارشنبه اول آذر در محل این مرکز برگزار می شود.
به گزارش ایرنا، زلزله ای به بزرگی 7.3 ریشتر شامگاه یکشنبه استان کرمانشاه را لرزاند. شدت این زمین لرزه به حدی بود که در اغلب استان های کشور احساس شد.
محل وقوع استان کرمانشاه - حوالی ازگله - بوده است. این زمین لرزه در ساعت 21 و 48 دقیقه و در طول جغرافیایی 45.9 ، عرض جغرافیایی 34.84 و در عمق 11 کیلومتری زمین روی داده است. همچنین در ادامه ، زمین لرزه هایی به بزرگی 4.6 و 4 ریشتر این منطقه را لرزانده و پس لرزه های این زمین لرزه ادامه دارد.
براساس آخرین اطلاعات اعلام شده، تاکنون در این زمین لرزه بیش از 436 نفر از هموطنان جان خود را از دست داده اند و تعداد مجروحان این حادثه دردناک 10 هزار و 179 نفر رسیده است.
به گزارش گروه اقتصادی ایسکانیوز؛ علی بیت اللهی - مدیر بخش زلزله و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی - نتایج اولیه تحقیقات خود را اعلام کرد که بر اساس آن مشخص شد "جابجائی در جهت عمودی و ایجاد پرتگاه با ارتفاع بیش از سه متر، گسیختگی طولی و ممتد در امتداد بیش از چهار کیلومتر و در پهنای بیش از یک کیلومتر در سطح زمین، نتیجه رخداد زلزله کرمانشاه – سرپل ذهاب " بوده است.
مدیرکل روابط عمومی وزارت راه و شهرسازی گفت: در مجموع ۱۵ هزار واحد مسکن در این زلزله تخریب شد، برنامه ریزی ها برای پروژه های آسیب دیده به ویژه در بخش مسکن مهر در دستور کار است.
تیننیوز |
بینیاز تصریح کرد: در مجموع ۱۵ هزار واحد مسکن در این زلزله تخریب شده و ۱۵ هزار نیز باید بازسازی و تعمیر شود.
مدیرکل روابط عمومی وزارت راه و شهرسازی اظهار کرد: شهرستان سرپل ذهاب دو پروژه ۵۷۶ و ۲۰۰ واحدی مسکن مهر دارد که پروژه ۲۰۰ واحدی حداقل آسیب را دیده ولی اسکلت پروژه ۵۷۶ واحدی سالم است اما قابل استفاده نیست و عمده هموطنان بیرون از خانه ها به سر می برند و باید به فکر ساکنان این ۵۷۶ واحد باشیم.
به گزارش حوزه دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ سردار سرتیپ پاسدار علی اکبر پورجمشیدیان معاون هماهنگ کننده نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره آخرین کمکهای امدادی نیروی زمینی سپاه به مناطق زلزله زده اظهار داشت: شرایط منطقه در حال بهبود بوده و این نیرو تمام تلاش خود را در این زمینه به کار گرفته است.
معاون هماهنگ کننده نیروی زمینی سپاه گفت: نیروی زمینی سپاه در کنار سایر دستگاهها، سازمان ها، نهادها و نیز مردم عزیز کشورمان در تلاش بوده است تا اقدامات مؤثر و تعیین کننده ای برای امداد رسانی به زلزله زدگان را انجام دادند.
وی افزود: از ساعات اولیه وقوع این حادثه یگان های امدادی و ویژه نیروی زمینی سپاه همراه با سردار پاکپور فرمانده نیرو به کمک زلزله زدگان شتافتند.
وکیل ملت: خبر رسید که ساختمان کناری آن که ازقضا آنهم مسکن مهر است، همچنان مستحکم سرپاست و حتی آجری از آن هم نیفتاده. پیمانکارش برخلاف دو پیمانکار دیگر، بوی تعهد میداد و از جیبش برای این پروژه خرج کرده بود. گویا اشاره نیکزاد، وزیر راهوشهرسازی احمدینژاد نیز به همان ساختمان است که محل بهرهبرداری سیاسی و فرار رو به جلو شده. نیکزاد، وزیر راهوشهرسازی دولت احمدینژاد که این روزها محل هجمه منتقدان قرار گرفته بود.
نیکزادجوابیهای منتشر کرد و در آن این انتقادات را سیاسی خواند و باز هم مانند سایت دولت بهار که منتسب به احمدینژاد و یارانش است، ادعا کرد تنها دیوارهای تعدادی از واحدهای مسکونی دچار آسیب شده است.
پیمانکاران ٢ بیمارستان دستگیر شدند
از آن طرف، جنجالها سر دو بیمارستان تخریبشده در سرپلذهاب و اسلامآباد غرب هم صدای همه را درآورده است؛ دو ساختمانی که هر دو تنها چند سالی است که به بهرهبرداری رسیدهاند و حالا شدت تخریبهای آنها آنقدر بالاست که کارشناسان از ضعف طراحی، اجرا و کیفیت مصالح آن، یکجا حرف میزنند. این اتفاق آنقدر سنگین بود که محمدرضا عدالتخواه، رئیسکل دادگستری استان کرمانشاه، از دستگیری پیمانکار بیمارستان سرپلذهاب که در زمینلرزه اخیر تخریب شده، خبر داد. رئیس کل دادگستری کرمانشاه گفت: پیمانکار با وثیقه آزاد میشود تا ساختمان بیمارستان را بازسازی اصولی و فنی و برای مردم قابل استفاده کند. یک روز قبل از آن هم خبر آمد که پیمانکار بیمارستان اسلامآباد غرب در بازداشت است.
صادق عزیزی، دادستان عمومی و انقلاب اسلامآباد غرب، در تشریح جزئیات خبر بازداشت پیمانکار بیمارستان این شهرستان گفت: این فرد با عنوان اتهامی تقلب در ساخت بنای دولتی و نیز داشتن شاکی خصوصی در بازداشت است. اینها تنها اخبار قضائی این روزها درباره اشتباهات پیمانکاران نیست.مهدی امیریاصفهانی، معاون امنیتی دادستان کل کشور، نیز گفته: همانطور که مستحضر هستید، کارفرمای بیمارستان سرپلذهاب روزهای گذشته بازداشت شده و دستگاه قضا با قاطعیت این پرونده را پیگیری خواهد کرد؛ زیرا رعایت استانداردهای فنی و اصول ایمنی در ساختوسازها و نظارت دقیق بر اعمال آنها از سوی همه دستاندرکاران ذیربط ضرورت دارد و حفظ جان و مال مردم وظیفهای انکارنشدنی است و از کوتاهی در این عرصه نمیتوان گذشت؛ بنابراین به مردم عزیز قول برخورد قاطع با مسببان این حادثه را میدهیم».
متضرران از مسکن مهر شکایت کنند
این در حالی است که این روزها، چند نفر از حقوقدانان گفتهاند افرادی که در مسکن مهر آسیب دیدهاند، میتوانند شکایت کنند. بهمن کشاورز، رئیس اتحادیه سراسری کانونهای وکلای دادگستری ایران (اسکودا)، با اشاره به تخریب خانههای مسکن مهر در زلزله غرب کشور، گفته: دراینباره مانند بسیاری از موارد دیگر، سازمانهای نظارتی و بهویژه مجلس وقت، نظارت کافی را نداشتهاند و با قضیه با اغماض و تسامح بسیار برخورد کردهاند؛ بنابراین کسانی که عملا و بالفعل از این قصور یا تقصیرها لطمه دیده و متضرر شدهاند، میتوانند شکایت کنند.
انتخاب نوشت: برخلاف تصور، زلزله کرمانشاه اولین فاجعه برای استحکام مسکن هر نبود. علی بیت اللهی دبیر کارگروه ملی زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفته است که «در زلزله اخیر بجنورد هم شاهد تخریب جدی واحدهای مسکن مهر بودیم و زلزله کرمانشاه هم نشان داد که مسکن مهر این منطقه هم در برابر زلزله مقاوم نیست.»
به گفته او، «در مناطق زلزله زده شاهد این هستیم که در کنار بناهای خشت و گلی با تخریب کم، واحدهای مسکن مهر که دو سال هم از ساخت آنها نمیگذرد به صورت جدی تخریب شده اند و این یک فاجعه است.»
حامد مظاهریان، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه وشهرسازی، هم تأیید کرده است که مسکن مهر سر پل ذهاب پس از مسکن مهر بجنورد در خراسان شمالی، دومین مسکن مهری است که بر اثر زمینلرزه فروریخته است. به گفته مظاهریان، اینها سرآغاز مشکلاتی است که تحت عنوان مسکن مهر در کشور اجرایی شده است و در سالهای آینده، ابعاد دیگر اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آنها بیشتر خود را نشان خواهد داد.
المیرا اکرمی- شهروند| ٨٢درصد از ساختمانها در مناطق شهری استان کرمانشاه بدون اسکلت هستند. گزارشی که مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در اختیار «شهروند» قرار داده، نشان میدهد در این استان که حالا گرفتار تبعات ناشی از زلزله یکشنبهشب است، ٢١١هزار واحد از ساختمانهای شهری اسکلت ندارند، اما در این استان، وضع خانههای روستایی هم بدتر است و ٩٣درصد از ساختمانهای روستاها یعنی ١١٠هزار واحد از مصالح بنایی ساخته شده است.
اما درحالی تعداد زیادی از واحدهای مسکن مهر در شهرهایی مثل سرپل ذهاب در زلزله چند روز پیش تخریب شدهاند که گزارش مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هم حاکی از خرابیهای وسیع در پروژههای مسکن مهر مناطق زلزلهزده است. تا اینجای کار ٢نفر از ساکنان مسکن مهر در مناطق زلزلهزده فوت کردهاند و احتمال افزایش فوتیها وجود دارد و خیلی از ساکنان این خانههای فاقد ایمنی هم، حالا بیخانمان شدهاند.
در همین حال سخنگوی کمیسیون عمران مجلس از معرفی سازندگان متخلف مسکن مهر کرمانشاه به قوهقضائیه خبر داده است، ولی آنطور که رئیس سازمان نظام مهندسی تهران میگوید، این سازمان در جریان چگونگی ساخت واحدهای مسکن مهر نبوده و نیست و برای ساخت مسکن مهر از سازمان نظام مهندسی درخواست مجری و مهندس ناظر نشد.اما صابر پیربرناش، کارشناس ارشد سازه در گفتوگو با «شهروند» تاکید می کند که باید تخلفاتی که در ساخت مسکن مهر صورت گرفته، مورد بررسی و رسیدگی قرار بگیرد.
به گفته پیربرناش عمق فاجعه در کیفیت ساختوساز برخی پروژههای مسکن مهر به حدی بالاست که مثلا در شهرستان پیشوا ٢هزار و ٧٠٠ واحد مسکن مهر ٨٠سانت نشست عمودی داشته و بعضی بلوکها حرکت طولی یکمتری و بعضی دیگر از بلوکها حرکت عرضی یکمتری داشته و هر آن امکان تخریب و ریزش آن وجود دارد.
اما به گفته سخنگوی کمیسیون عمران مجلس درحالی قرار است اعضای این کمیسیون سفری را به استان کرمانشاه داشته باشند که از طرف علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی ماموریت دارند که ابعاد عمرانی حادثه ازجمله جادهها، فروریزی ساختمانهای مهم و حساس مثل بیمارستان، پادگان و غیره را بررسی کنند.آنطور که بدری میگوید، در این سفر وضع ساختمانهای مسکن مهر، روستایی و شهری هم بررسی میشود و چنانچه قصوری از سوی سازندگان صورت گرفته باشد، بررسی و اگر نیاز باشد، به قوهقضائیه معرفی میشود.
٣٢٠هزار خانه در کرمانشاه بدون اسکلت هستند