وقتی همه خواب بودیم/شهرسازی مرگبار و غفلتی که گران تمام شد!

دکتر محمدجواد کوهساری*

مساله چیست؟

بیماریهای غیر واگیردار شامل بیماریهای قلبی، سکته ها، سرطان ها، دیابت ها، و بیماریهای مزمن
تنفسی عامل تقریبا ۷۰ درصد از مرگ و میرها در دنیا می باشند. این بیماریها نه تنها نهایتا منجر
به مرگ افراد می شوند، بلکه معمولا باعث می شوند این افراد تا سالیان متمادی نیاز به درمان و
مراقبت پیدا کنند. در نتیجه، بیماریهای غیرواگیردار هزینه های سنگینی را به جامعه و دولتها تحمیل
کرده و خواهد کرد.

بعنوان مثال تخمین زده میشود در فاصله سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۳۰ بیماریهای غیرواگیردار هزینه ای برابر با ۳۰ تریلیون دلار خواهد داشت. به همین دلیل در قرن جدید، از بیماریهای غیرواگیردار بعنوان مشکل اصل ی نظام بهداشت و سلامت در دنیا عنوان شده است.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۱ جلسه ای مهم را به موضوع بیماریهای غیرواگیردار اختصاص داده و از آنها بعنوان یکی از مهمترین چالشها که توسعه را در قرن جدید تهدید می کند،
نام برد.

بسیاری از بیماریهای غیرواگیردار از طریق کاهش فاکتورهای ریسک شامل نداشتن تحرک بدنی، استعمال دخانیات و الکل ، و برنامهٔ غذایی ناسالم قابل پیشگیری هستند. به همین دلیل سازمان بهداشت جهانی برنامه ای را با عنوان برنامه ی اجرایی جهانی برای پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیردار تدوین کرده است که سعی در کاهش عوامل ریسک دارد.

با استناد به آمارهایی که از طریق مراجع داخلی اعلام می شود، به مانند اکثر کشورهای دیگر (چه
پر درآمد و چه کم درآمد)، نرخ بیماریهای غیرواگیردار در ایران هم نگران کننده است.

بعنوان مثال ۷۵ درصد از مرگ ها در کشور بعلت بیماریهای قلب و عروق اتفاق می افتد (روزانه ۳۰۰ نفر) وحدود ۷۰ درصد از هزینه های درمانی کشور صرف این بیماریها می شود. روزانه حدود ۱۰۰۰ نفر درایران دچار سکته مغزی می شوند و سکته مغزی بعنوان اولین یا دومین عامل ناتوانی و معلولیت افراد در ایران است.

مهمترین اخبار حوزه مسکن و شهرسازی در هفته ای که گذشت ...

 اجرای فاز دوم انتشار اوراق رهنی توسط بانک مسکن، ابلاغ ۳ مصوبه شورای‌عالی تحت ‌عناوین آموزه‌ها، پیامدها و الزامات ثبت جهانی شهر یزد، لزوم مطالعه دقیق‌تر طرح ادامه اتوبان همت تهران و لغو طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی مصوب سال ۱۳۸۷، رشد ۶.۱ درصدی معاملات مسکن در تهران، گزارش کمیسیون عمران مجلس درباره حادثه ساختمان پلاسکو و جزئیات اجرای ۸۸ پروژه شرکت عمران و بهسازی شهری ایران در ۲۲ استان کشور بخشی از مهمترین اخبار حوزه مسکن و شهرسازی در هفته گذشته بود.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، سخنرانی وزیر راه و شهرسازی درباره وضعیت بافت های فرسوده و حاشیه ای و تاکید وی بر این مطلب که باید برای ۱۹ میلیون بدمسکن در بین ۵۹ میلیون شهرنشین چاره اندیشی شود، ابلاغ مصوبه های شورای عالی شهرسازی و معماری ایران درباره ادامه اتوبان همت با تاکید بر لزوم مطالعه عمیق تر موضوع، تهیه و تدوین برجام جامع اقدام مشترک درباره شهر یزد، اجرای فاز دوم انتشار اوراق رهنی توسط بانک مسکن با تامین ۲۱۰۰ میلیراد تومان توسط ۹ شرکت تامین سرمایه در کشور، اعطای گواهینامه فنی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به ۳ شرکت داخلی، اتمام مسکن مهر پرند تا پایان سال جاری، رشد ۶.۱ درصدی معاملات مسکن تهران در مردادماه سال جاری، اعلام واگذاری ۹۰ هزار واحد باقی‌مانده مسکن مهر به متقاضیان تا پایان سال، گزارش کمیسیون عمران مجلس درباره آتش‌سوزی ساختمان پلاسکو در صحن علنی مجلس شورای اسلامی بخشی از مهمترین اخبار حوزه مسکن و شهرسازی در هفته گذشته بود.

همچنین، افتتاح ۲۸۶۵واحد مسکن مهر در فاز ۶ شهر جدید پرند، تاکید بر غیرقانونی بودن توافقات مالک و شهرداری بعد از آرای کمیسیون ماده ۱۰۰ در چهارمین جلسه کارگروه مشترک انضباط شهری، اعلام این مطلب که دولت یازدهم ۹۰۰ هزار واحد مسکن مهر را تکمیل کرد، لغو طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی مصوب سال ۱۳۸۷، جزئیات پروژه های آماده افتتاح و کلنگ‌زنی شرکت عمران و بهسازی در هفته دولت، تاکید رئیس شورای شهر پنجم تهران بر اینکه کمیسیون ماده ۱۰۰ محلی برای کسب درآمد نیست از دیگر اخبار حوزه مسکن و شهرسازی در طی هفته‌ای که گذشت، بود.

۱۹ میلیون بدمسکن در بین ۵۹ میلیون شهرنشین

عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت دوازدهم در بیست و سومین نشست اندیشه و تمدن ایران‌شهری، ویران شدن بافت‌های فرسوده و شکل‌گیری مناطق حاشیه‌ای را نتیجه جدال دو مفهوم تجدد و ایران داخلی دانست و گفت: بافت فرسوده و حاشیه‌ای دو روی یک سکه بوده و یک حقیقت را بیان می‌کنند. در این مفهوم، ایران‌تاریخی نمی‌تواند خودش را بازآفرینی کند و در نتیجه شاهد ایجاد یک بافت حاشیه‌ای بدون هویت در کنار خود می‌شود.

آخوندی همچنین با تاکید بر این مطلب که بخشی از گرفتاری‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران از قطع تداوم تاریخی در کشور نشات گرفته است در ادامه سخنان خود افزود: به عقیده من انسان نمی تواند بدون تاریخ، زمان و مکان، زندگی کند چرا که انسان بدون این شاخص‌ها استواری نداشته و می‌تواند هرلحظه به سمتی گرایش پیدا کند.

ابلاغ ۳ مصوبه شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران

شاخص‌سازی معماری اسلامی و اصول حاکم بر آن

 

 

 

فراهم کردن بستر و زمینه‌های رشد همه‌جانبه انسان از مهم‌ترین شاخص‌های مطرح شده در معماری و شهرسازی اسلامی است.

 

به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، با توجه به ساختار کلی معارف اسلام، نظام جامع اندیشه اسلامی (علاوه بر احکام فقهی اصول و مبانی اسلام) نقش بسزائی در شکل‌گیری تمدن اسلامی ایفا می‌کند. درباره اصول و مبانی حاکم بر معماری اسلامی دو فضای بحث وجود دارد، یکی به تعریف این تحقیق از اصل متناسب با حوزه تحقیق، و دیگری به مصادیق اصول مربوط می‌شود.

الف. تعریف

اصل در نگاه کلی معماری و شهرسازی عبارت است از پایه اساسی شکل‌گیری بنایی و ساختاری ابعاد مختلف شاخص‌های تمدنی اسلامی؛ مثل عدل که پایه شاخص‌های حقوقی مانند حریم حقوقی بناها، نظم هندسی، دسترسی آسان و خط آسمان است. اصل در نگاه معماری و شهرسازی اسلامی دارای اقسام زیادی است مثل اعتقادی، اخلاقی، ایمانی و فقهی که در مجموع می‌توان آنها را اصول ارزشی نامید. البته در برخی موارد به دلیل اهمیت و عینی بودن این اصول، اصل به عنوان شاخص تلقی و مطرح شده است که ارتباط آن با سایر شاخص‌ها و رابطه شاخصی است نه رابطه اصل و شاخص. مانند اصل عفت که یک اصل و ارزش اخلاقی است در ساختن منازل به عنوان شاخص رعایت عفت مطرح شده است.

ب. اصول ارزشی اسلام

اصول اعتقادی

اصول عقاید اسلام خطوط قرمز تحقق تمدن اسلام به شمار می‌رود مانند عدل و توحید که محور اصلی در تنظیم شاخص‌های مربوط به عدالت و وحدت است و اگر در بناهای اسلامی اموری ایجاد شود که دارای بار معنایی و شعاری غیر توحیدی باشد از نظر اسلام مورد تأیید نیست 

شهر به مثابۀ یک موجود زنده

محمدهادی مهدی‌نیا، رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر معتقد است معماری و شهرسازی ما بازتابی از نظام های فرهنگی و اجتماعی ماست.

 

 

 

 

 

گفتگوی شهرآرا آنلاین / اگر معماری و طرز آرایش فضاهای شهری را یکی از ابعاد اساسی جامعه درنظر بگیریم، در‌می‌یابیم که نقش طراحی فضاهای شهری و معماری، بخشی از هویت فرهنگی جامعه قلمداد می‌شود. اگر این هویت، برخاسته از فرهنگ اصیل جامعه باشد، در شکل شهر باید به‌خوبی آشکار شود. اغتشاش و به‌هم‌ریختگی در نمای شهر، از نبود پیوندی قوی و مستحکم بین معماری و فرهنگ جامعه خبر می‌دهد. 

دراین‌باره محمدهادی مهدی‌نیا، رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر مشهد می‌گوید: «لجام‌گسیختگی و بی‌برنامگی در سیما و معماری شهر مشهد، نقطۀ کانونی اغلب مسائل پیش روی ماست و خودگردانی مالی شهرداری‌ها به ولنگاری معماری شهری آسیب زده است. وقتی شهرداری‌ها از نظر مالی خودگردان شدند و حمایت‌های مالی دولتی قطع شد، به فکر افتادند که برای امورات شهری به فکر تأمین درآمد باشند تا چرخ شهر از حرکت نیفتد و قادر به ارائۀ خدمات شهری به شهروندان خود باشند.».

..........................................

آقای دکتر، به‌عنوان سؤال اول، فکر می‌کنید مهم‌ترین چالش‌های پیش روی معماری و عمرانی مشهد، در تراز پایتخت معنوی جهان اسلام چیست؟

این سؤال را می‌‌توان در دو بخش تقسیم کرد؛ یکی در سطح کلان‌شهر مشهد و دیگری در سطح وظایف شهرداری شهر مشهد. اگر بخواهیم موضوع را در سطح کلان‌شهر مشهد درنظر بگیریم، باید گفت که شهرها معمولا بازتانبدۀنظام‌های اجتماعی و فرهنگی مردمی است که در آن شهر به‌عنوان شهروند زندگی می‌کنند. به‌عبارتی، تبلور وضعیت اجتماعی و فرهنگی یک شهر را در کالبد یک شهر می‌توان دید. به‌عنوان مثال اگر ولنگاری، بی‌نظمی، اغتشاشات بصری و... در یک منظر شهری موجود است، نشان‌دهندۀ وضعیت لایۀ زیرین شهری است که در این شاخصه‌های بی‌نظمی دیده می‌شود. دراصل این وضعیت شهری مشهد است که چالش‌های شهر مشهد را نشان می‌دهد. اصلی‌ترین چالش مشهد در حوزۀ معماری همین لجام‌گسیختگی و بی‌برنامگی است که در سیمای شهری و معماری شهر مشهد می‌توانید ببینید.

 

راه‌حل اصلاح این اغتشاشات و بی‌نظمی‌های معماری شهر مشهد چیست؟

این معضلات صرفاً راه‌حل کاربردی ندارند. به‌دنبال راه‌حل کاربردی‌بودن برای این مسائل، مانند زخمی است که شما مدام با آن زخم بازی می‌کنید و این راه درمان زخم نیست. اگر بخواهیم درمانی در کالبد شهر ایجاد کنیم، باید هم‌زمان در آن مناسبات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که در آن شهر جاری و ساری است نیز اصلاحات و تغییراتی صورت دهیم. این یکی از اساسی‌ترین چالش‌های شهرسازی و معماری شهر مشهد است که اتفاقاً این معضل به‌نسبت دیگر شهرها خود را بیشتر در شهر مشهد نشان می‌دهد.

خانه تکانی تهران/ تشریح ضرورت‌های مدیریت یکپارچه پایتخت

 روزگاری معماری ساختمان‌ها، هویت شهرها را به نمایش می‌گذاشتند و تهران نیز با کوچه‌ها، چنارها و ساختمان‌های نهایتا یکی، دو طبقه‌اش شهره بود؛ شهری که حالا به کلانشهری مملو از آهن و دود بدل شده و روزهای سختی را پشت‌سر گذاشته است؛ شهری که ساختمان‌هایش گاها بی‌قواره سر به آسمان کشیده‌اند و خیابان‌ها و بزرگراه‌هایش پر شده از اتاقک‌های آهنی که دود را مهمان این شهر کرده‌اند؛ شهری که حالا بعد از سال‌ها آرامش، درمان دردهایش است؛ دردهایی که می‌طلبند نگاهی عمیق به ساختار شهری و مدیریت شهری شود.

به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی به نقل از شهروند، روزگاری معماری ساختمان‌ها، هویت شهرها را به نمایش می‌گذاشتند و تهران نیز با کوچه‌ها، چنارها و ساختمان‌های نهایتا یکی، دو طبقه‌اش شهره بود؛ شهری که حالا به کلانشهری مملو از آهن و دود بدل شده و روزهای سختی را پشت‌سر گذاشته است؛ شهری که ساختمان‌هایش گاها بی‌قواره سر به آسمان کشیده‌اند و خیابان‌ها و بزرگراه‌هایش پر شده از اتاقک‌های آهنی که دود را مهمان این شهر کرده‌اند؛ شهری که حالا بعد از سال‌ها آرامش، درمان دردهایش است؛ دردهایی که می‌طلبند نگاهی عمیق به ساختار شهری و مدیریت شهری شود.

نقشه راه

تهران کلانشهری است که سال‌های طولانی آهن و سیمان به خود دیده و حالا دیگر باید به محتوای آن پرداخت؛ محتوایی که شدیدا نیازمند شفافیت و برنامه‌ای مدون است، تا از این آشفتگی‌ای که به آن دچار شده، نجات بیابد و شاید به همین دلیل است که شورای پنجم تهران برنامه‌ای برای نجات پایتخت و توسعه آن ارایه داده است؛ برنامه‌ای طرح‌ریزی شده تا بتواند ٢٠٨ ماموریت را در ٦ حوزه کلیدی تحقق ببخشد. برنامه‌ای که گفته می‌شود، آماده است تا در راستای اصلاحات در تهران به نفع شهروندان در مسیر الگوی جهانی مدیریت ترافیک و کنترل آلودگی و ابزارهای انسداد دریچه‌های فساد در مدیریت شهری گام بردارد تا درنهایت تهران دارای شورای قدرتمند و شهردار پاسخگو باشد.

ضرورت مدیریت یکپارچه

واقعیت امر این است که گفتن از مدیریت یکپارچه شهری که بی‌شک نیازمند اصلاح ساختارهای مدیریت شهری است، در ابتدای راه نیازمند بسترسازی‌هایی است؛ بسترهایی که ساماندهی درآمدهای شهرداری را از ضرورت‌های خود می‌داند؛ مباحثی که از زمان مطرح‌شدن آنها سال‌های طولانی می‌گذرد و هنوز اجرایی‌شدن را به خود ندیده‌اند، چون تاریخ روایتگر این مسأله است که بیش از ١٥سال از نخستین برنامه جدی برای اجرای مدیریت یکپارچه شهری در قالب برنامه سوم توسعه می‌گذرد، اگرچه از نخستین قانون ساماندهی درآمد شهرداری‌ها نیز بیش از سه دهه گذشته است.

بدقوارگی شهر از بدقوارگی اقتصاد و سیاست است!

کرباسچی می گوید:« در اول الگویی برای شهرسازی نداشته و بعدها در روند کار طرحی را انتخاب می کند که در نهایت هم ناقص می ماند. او افسوس می خورد از طرح نیمه تمام خود؛ اما معتقد است: بلند پرواز نبود.

لیلا ابراهیمیان/آینده نگر:  روزی که به شهرداری آمد، بعد از تلاش عبدالله نوری، وزیر کشور و محمد عطریانفر بود؛ آن ها پیام آیت الله هاشمی رفسنجانی را به استاندار اصفهان می رسانند و او عازم تهران می شود. کار خود را با حمایت از رئیس دولت شروع می کند. زمانی که غلامحسین کرباسچی در سال 1368 به شهرداری می آید، بودجه 5 میلیارد و 600 میلیون تومان بود و به روایت خودش دغدغه شهر، جمع آوری آشغال از سطح خیابان بود.

او با مجموعه مشاوران 100 نفره کار خود را شروع می کند که از گفتن نام تک تک آن ها امتناع می کند. کرباسچی می گوید:« در اول الگویی برای شهرسازی نداشته و بعدها در روند کار طرحی را انتخاب می کند که در نهایت هم ناقص می ماند. او افسوس می خورد از طرح نیمه تمام خود؛ اما معتقد است: بلند پرواز نبود. به واقعیت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی شهر بدقواره تهران نگاه می کند؛ ایت بدقوارگی در همه این وجوه قابل مشاهده بود. 

شهرداری‌ها چگونه شهرها را اداره می‌کنند؛ هزینه اداره شهر از کجا و چگونه تأمین می‌شود؟

روش اداره شهرها در کشورهای مختلف جهان، متفاوت است و بستگی به الگوی اقتصادی، سیاسی و اجتماعی هر کشوری دارد. اگر شهرها را به مجتمع‌های مسکونی تشبیه کنیم؛ همان‌طور که در چنین مجتمع‌هایی افرادی انتخاب می‌شوند که آن مجتمع را اداره کنند و روش‌هایی به کار می‌رود که هزینه اداره مجتمع تأمین بشود، در شهر هم همین‌طور است. برای خدمات عمومی و فضاهایی که همه در آن مشترک هستند، مدیریتی انتخاب می‌کنند.

افراد هزینه‌ها را به هیئت‌مدیره مجتمع یا مدیر مجتمع پرداخت می‌کنند و با تمهیداتی مثلاً سالن اجتماعات، مجموعه ورزشی یا مجموعه تجاری مجتمع اداره می‌شود و هزینه‌های اقتصادی مجتمع تأمین می‌شود. الگوی رفتاری مشابهی را در سطح شهری می‌توانیم گسترش بدهیم. هیئت‌مدیره می‌شود همان شورایی که در شهر تصمیم می‌گیرد و مدیریت مجتمع فردی است که به‌عنوان شهردار انتخاب می‌شود. بودجه شهرداری هم همان حق شارژی است که افراد ماهانه، سه‌ماهه یا سالانه پرداخت می‌کنند و درآمدهای دیگر مجتمع با آن اداره می‌شود.

در بعضی از نظام‌های اجرایی و اقتصادی ممکن است که دولت یا حکومت به‌عنوان کسی که بخشی از امکانات اقتصادی کشور را در دست دارد به کمک شهرداری بیاید. این شیوه را در کشورهای نفت‌خیز حوزه خلیج‌فارس می‌توانیم ببینیم. در شوروی سابق هم الگو این بود؛ چون امکانات بخش خصوصی خیلی محدود بود و بسیاری از جاها مربوط به دولت بود، حکومت به اداره شهر کمک می‌کرد.

بعد از انقلاب اسلامی چه الگوهایی در اداره شهر در تهران حاکم بوده است؟

محسن هاشمی تحت تاثیر شهرسازی کشورهای عربی !

گروه جامعه جهان نیوز: محسن هاشمی  به مدت 13 سال به عنوان ریاست هیئت‌مدیره و مدیرعامل شرکت متروی تهران بوده و اینک نیز رئیس شورای شهر تهران می باشد.

به گزارش جهان نیوز، گرچه محسن هاشمی با مخالفت صریح خاتمی و برنامه ریزی اصلاح طلبان از شهردار شدن در تهران بازماند ولی به عنوان رئیس جدید شورای شهر تهران همچنان یکی از موثرترین چهره ها در اداره آینده پایتخت محسوب می شود.

وی درباره مدیریت شهر تهران نظرات و دیدگاه های خاص خود را نیز دارد و در اینباره از بسیاری از اصلاح طلبان حاضر در شورای شهر تهران یک سر و گردن بالاتر محسوب می شود.

با این وجود به نظر می رسد که اولین دغدغه ها و چگونگی مدیریت شهری محسن هاشمی از دهه هفتاد و همزمان با پذیرفتن برخی مسئولیت های کلان و همچنین شروع برخی سفرهای خارجی در او شکل گرفته است.
همچنانکه آیت الله هاشمی در بخشی از کتاب خاطرات خود نیز در سال 70 نوشته است: "محسن از سفر به کشورهاى جنوب خلیج فارس مراجعت کرد و گزارشى از مذاکرات با رؤساى عربستان، کویت، عمان، قطر، امارات و بحرین داد؛ تحت‌تأثیر شهرسازى آنها قرار گرفته است"

در هر صورت محسن هاشمی در آخرین گفتگوی تفصیلی خود برای اداره پایتخت معتقد است: یکی از راه حل های اساسی اولویت دادن به حل مشکل ترافیک و بخش قابل توجهی از آلودگی هوا در تهران، توسعه حمل ونقل عمومی انبوه بر است، راهی که تمامی کلانشهرهای توسعه یافته جهان طی کرده اند و در طرح جامع حمل ونقل تهران نیز پیش بینی شده است هم اکنون حدود 20 میلیون سفر روزانه در تهران صورت می گیرد که بایست نیمی از آن توسط شبکه انبوه بر عمومی یعنی مترو صورت پذیرد تا ترافیک و پیامد آن آلودگی هوا کاهش یابد، اما سهم مترو از این بخش درحال حاضر حدود یک چهارم استاندارد است یعنی ما برای اینکه بتوانیم حمل ونقل تهران را استاندارد کنیم باید ظرفیت مترو به 4 برابر سهم کنونی افزایش یاید، البته زیرساخت های بخشی از این ظرفیت جدید در طول دهه گذشته ایجاد شده است اما هنوز واگن، تجهیزات فنی ثابت ومتحرک، نیرو رسانی وسایر امکانات پشتیبانی لازم برای چنین ظرفیتی فراهم نشده است که باید تکمیل گردد.

وی همچنین گفته است: ما باید ۱۲ خط مترو داشته باشیم و ۱۰ میلیون نفر را با این روش جا به جا کنیم، ۵ میلیون نفر هم با اتوبوس جا به جا می شوند که مجموعا ۱۵ میلیون نفر می شود که می تواندحجم ترافیک را به طور چشمگیری کاهش دهد.در بخش اتوبوسرانی باید این شبکه را بر مترو عمود کنیم که برای رسیدن به این مرحله، باید بین ۷ تا ۹ هزار اتوبوس به شبکه ناوگان اتوبوسرانی و ۳ هزار واگن داشته باشیم، ما در حال حاضر تونل و ریل ها را ساخته ایم اما واگن نداریم که افزایش واگن می تواند زمان رسیدن آن را به ۳ دقیقه کاهش دهد.

نقدی بر شهر شدن گوک تپه مهاباد

روستای قبلی و شهر فعلی گوک تپه، اگرچه با توجه به تقسیمات جغرافیایی، جمعیت و شرایط آن، ظرفیت و توانایی شهر شدن را دارد، اما با این اوصاف، با توجه به معیارهای اقتصادی ، جامعه شناسی ، معماری و شهرسازی، با خیل نواقصات زیرساختی مواجه است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از  مکریان؛ با بازگو کردن شرح یک خاطره غمگین و کوتاه،که ابتدای بهار سال ٩٠ در یک مراسم عروسی در بخش خلیفان مهاباد به وقوع پیوست و ختم به سرانجامی تراژدیک شد به اصل ماجرا برمی گردم.

داستان از این قرار بود که فصل بهار آن سال به یک مجلس عروسی روستایی به همراه چندتن از دوستان قدیمی، در روستایی بکر و زیبا، در طبیعت وحشی و اغواگر منطقه کانی بازار رفته بودم، فصل گل و پرنده و شکوفه و نسیم و سبزه و باران و خروش رودخانه ها بود، خوب بخاطر دارم عروس در عین زیبایی ساحرانه اش، کم سن و سال بنظر می رسید و جادوی قلم و آب و رنگ آرایشگر هم نتوانسته بود کودکی اش را پنهان کند،غم غریبی در نگاهش موج می زد و گاه گاهی، قطره ای اشک در گوشه چشمان سیاهش حکایت از رازی سربه مهر داشت،داماد میان سال و جا افتاده بود شاید بیشتر از چهل سال سن داشت لبخندی مرموز بر صورت شش تیغه اش نشسته بود و هرازگاهی صدای هلهله اش، سینه آسمان را می شکافت، و پرونده این عروسی تنها چند روز بعد با خبر خودکشی عروس نوجوان بسته شد!

همان سال خلیفان را هم با کبکبه و دبدبه و جمعیت ١٨٠٠ نفری اش، شهر اعلام کردند،برایش سور گرفتند و صاحب شهردارش کردند و بقیه ماجرایش که شهر خلیفان تا به امروز فقط روی کاغذ ماند...

اما اصل ماجرا داستان کوک تپه است، کوک تپه به روایت قدیم روستایی است در ١٥ کیلومتری مهاباد که بعنوان مرکز دهستان مکریان شرقی از بخش مرکزی مهاباد، طی سالهای مدیدی به دلیل گسترش در اطراف جاده مهاباد-میاندواب و دسترسی راحت به مادر شهر در حال رشد وافزایش جمعیت بوده است.

ابتدای این مهاجرت به کوک تپه که باید آن را امتداد یک حاشیه نشینی غیر رسمی مهاباد دانست،به دلیل ارزان بودن زمین و درجه آزادی بیشتر در ساخت و ساز غیر مجاز روی داد و در ادامه رویکرد مشترک اقتصادی-فرهنگی مهاجرت کنندگان به گذار از روستانشینی این روند را سرعت مضاعف بخشید.

روند این مهاجرت در ابتدای دهه ٧٠ آغاز و از اوایل دهه ٨٠ با شتاب مضاعف باعث افزایش قیمت های تمام شده در روستایی بود که در این برهه زمانی تمام فاکتورهای حاشیه نشینی را در خود داشت و با شروع بالاگرفتن قیمت ها می توانست مکان نا امنی برای حاشیه نشین ها باشد.

افزایش قیمت زمین و مسکن و مصالح ساختمانی، خود سه پدیده دیگر را به دنبال داشت:

شهرسازی در ایران مرگبار است!

یک کارشناس معماری شهری، شهرسازی در ایران را در خدمت اتومبیل دانست و گفت: در صورت نادیده گرفتن نقش شهرسازی در مهار بیماری‌های غیرواگیردار، مهار و پیشگیری این‌گونه بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قلبی ـ عروقی، دیابت، سرطان و چاقی برای ایران بسیار سخت شده و در سالیان نه چندان دور آینده هزینه‌های سنگین مالی و عواقب اجتماعی متعددی برای مردم و دولت‌ها خواهد داشت.

محمدجواد کوهساری در گفت‌وگوبا ایسنا اظهار کرد: متاسفانه نه تنها کمترین توجهی تا به حال به نقش شهرسازی در مبارزه با بیماریهای غیرواگیردار در ایران نشده بلکه شهرسازی در کشور به گسترش اینگونه بیماریها دامن زده است. شهرسازی دارای آثار پایدار بر روی سلامت مردم است؛ بدان معنی که یک اقدام اشتباه شهرسازی می تواند تا سالیان سال تاثیرات منفی و مخرب بر روی سلامت شهروندان داشته باشد.

وی با بیان این‌که شهرسازی در ایران مرگبار است، تاکید کرد: برخی اقدامات شهرسازی انجام شده در ایران حتی در سالهای اخیر منطبق با یافته های علمی ۵۰ سال قبل علم شهرسازی هم نیست. متاسفانه شهرسازی در اکثر شهرهای کشور مختص به "تعریض خیابانها" و "ساختن میدان شده است. در برنامه ریزی برای ترافیک نیز تنها به اتوبان سازی و ساخت تقاطع‌های غیرهمسطح عریض اکتفا می شود و هیچ آثاری از گزینه های دیگر شهرسازی برای کاهش ترافیک در شهرها دیده نمی شود.

کوهساری ادامه داد: حرکت پیاده در طرحهای شهرسازی مختص شده به پیشنهاد "پیاده راهسازی" یک معبر که آن هم معمولا بدون هیچ مطالعه جامعی است. مدیران شهرسازی برای افتتاح بزرگراه گوی سبقت را از هم ربوده اند. در شهرهایی که کماکان مجوز ساخت مجتمعهای تجاری بزرگ با فاصله‌ی زیاد از مناطق مسکونی داده می شود، شهروندان چطور می‌توانند بدون استفاده از اتومبیل اندکی پیاده روی کنند و ناخودآگاه به سلامت قلب خود کمک کنند.

وی توزیع تراکم ساختمانی در سطح شهرها را ناهمگون و بدون هیچ پایه واساس علمی شهرسازی عنوان و تاکید کرد: واضح است که این روند چه تاثیرات مخربی بر سلامت شهروندان داشته و دارد. در کشوری که درصد بالایی از سطح شهرهای آن را بافتهای فرسوده تشکیل می دهد، کماکان اقدام به ساخت مجتمع‌های مسکونی و شهرک‌ها در حومه‌های ساخته نشده می شود.

چطور انتظار داریم یک مادر خانه‌دار که در یکی از این شهرک‌ها در ناکجاآباد با حداقل امکانات شهرسازی از جمله نداشتن حتی یک پارک کوچک زندگی می‌کند بتواند در روز روشن حتی ۳۰ دقیقه در آن مکان پیاده‌روی کند؟ وقتی حرکت اتومبیل شخصی مبنای اقدامات شهرسازی باشد این شهرسازی درخدمت به اتومبیل است نه انسان.

کپی‌کاری در شهرسازی !

 

 

شهرها در طول تاریخ همواره بر اساس توانمندی‌ها و ظرفیت‌های اقلیمی منطقه خود بنا شده‌اند. شهرهای کنار دریا، شهرهای کوهپایه‌ای، شهرهای کویری و شهرهای مناطق دیگر، هر کدام بر اساس دسترسی به آب و هوا و خاک مناسب، بافت خاص خود را دارند.

حتی وزش باد، میزان رطوبت، میزان بارش در طول سال، همچنین فرهنگ و دین و اعتقادات مردم منطقه، در چگونگی ساخت شهرها بسیار تاثیرگذار بوده است، اما امروز شاهد طرح‌های نسبتا همسانی برای شهرهای مختلف هستیم که علاوه بر اینکه نشانه‌ای از هویت شهر در آنها نیست، بعضا با شرایط آب و هوایی منطقه نیز سازگار نیست. علاوه بر این، نبود هویت شهری، زیبایی بصری شهر را از بین برده و گردشگرانی را که همیشه به دنبال زیبایی‌های تاریخی شهرهای ایران هستند جذب نخواهد کرد.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، شرایط اقلیمی و بومی در کنار هسته اولیه شهرها از جمله شاخص‌هایی است که باید در طراحی شهرسازی و معماری یک شهر مورد توجه قرار گیرد؛ موضوعی که در طرح‌های جامع و تفصیلی بسیاری از شهرهای کشور مورد غفلت واقع شده یا کمرنگ است.

امروزه با وجود مولفه‌های هویت‌بخش در مناطق گوناگون کشورمان، بیشتر شهرهای کشور به لحاظ شهرسازی به یکدیگر شباهت پیدا کرده‌اند و متاسفانه حتی طرح‌های جامع و تفصیلی بسیاری از شهرها یکسان و شبیه به یکدیگر هستند. نقشه و طرح‌های توسعه شهری تنها بر اساس حرکت سواره و چگونه دسترسی خودروها تهیه و طراحی شده است، بنابراین در تمام شهرها با توسعه یکسان، شبیه به هم و به دور از ویژگی‌های اقلیمی و بومی منطقه مواجه هستیم.