با افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی نیاز به توسعه هماهنگ شهرها منطبق بر اصول و ضوابط شهرسازی و احداث شهرک‌های جدید وجود دارد، با این توسعه و احداث باید مسائل حمل و نقل و مهندسی راه و ترابری و ترافیک نیز به صورت همزمان و هماهنگ مورد مطالعه و طراحی و اجرا قرار بگیرد.
ایران آنلاین / طراحی شهری، مطالعه طراحی در حوزه‌های عمومی شهر مانند خیابان‌ها، میادین، تقاطع‌ها، پارک‌های عمومی و همچنین نماهای ساختمان‌هایی است که متعلق به عموم مردم هستند.
برنامه طراحی شهری یا نیازهای اقتصادی و اجتماعی جامعه، به منزله مولد یا پایه فعالیت‌های ساختمان‌های شهر نشان داده شده است. شکل شهر، بیان کالبدی فرهنگ تعریف شده مستقیماً به رضایت استفاده کنندگان و در نهایت به مشارکت عمومی در فرآیند طراحی مرتبط است.
در مقوله طراحی شهری مهم‌ترین نقش‌ها متعلق به میدان‌ها، خیابان‌ها و تقاطع‌ها است، اما معنا و نقشی که این عناصر اساسی در شهرها برعهده دارند، به تدریج مورد غفلت قرار گرفته و در سال‌های اخیر به سختی میتوان به طراحی و توسعه خیابان‌ها، تقاطع‌ها و میدان‌های دلپذیری با کیفیت واقعی دست یافت یا باید گفت بر اثر دیدگاه‌های جدیدی که ارائه شده، تعاریف دیگری از آنها مدنظر قرار گرفته است. در این خصوص، مسأله برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی مطرح است و با توجه به چگونگی تخصیص و توزیع منابع، نقش دولت به شکلی بارز جلوه می‌کند.
در این میان خیابان به عنوان یک شریان ارتباطی زیربنایی‌ترین عنصر در ساختار کالبدی هر مجموعه زیستی به شمار می‌آید. امکانات زیربنایی در زمینه حمل و نقل باید به گونه‌ای طراحی شود که با گسترش بافت شهر و رشد جمعیت انعطاف پذیر و قابل گسترش باشد.
اگرچه اهمیت خیابان در طراحی شهری به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است، اما خیابان‌ها اغلب بدون چارچوب مفهومی واضح و استواری به نظر می‌رسند. آنچه از نام خیابان در قدم نخست به یاد هر شخص می‌آید همان نقش بارز تردد و جابه‌جایی یا یک راه عبوری است. درحالی که خیابان به عنوان یکی از عناصر مهم شکل دهنده فرم اصلی شهر، نماد فرهنگی و اجتماعی و برقرار کننده ارتباط فضایی و اتصال فعالیت‌های شهری بوده و همواره مورد توجه شهرسازان و برنامه ریزان شهری قرار داشته است. مسأله‌ایمنی در کنار زیبایی و رعایت اصول طراحی شهری بسیار حائز اهمیت است، تقاطع‌ها در خیابان‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار هستند چراکه طبق آمار ارائه شده بخشی از تصادفات به عدم رعایت نکات ایمنی، حق تقدم و اصول طراحی در تقاطع‌ها باز‌می‌گردد. تقاطع‌ها به عنوان محل تلاقی دو یا چند محور بخش مهمی از شبکه‌های معابر شهری را تشکیل می‌دهند. بنابراین باید مسئولان ذیربط و کارشناسان تقاطع‌ها را با دقت بیشتری طراحی کنند تا برای همه کاربران ایمن باشد.
یک مسأله حائز اهمیت در ایمنی جاده‌ها و خیابان‌ها برخورد وسایل نقلیه و کاربران مانند دوچرخه سواران، موتورسیکلت‌ها و عابران پیاده در تقاطع‌ها است. در تقاطع‌ها اغلب راننده از وضعیت سایر کاربران بی‌خبر است که این امر می‌تواند منجر به تصادف شود. در حالی که با رعایت اصول طراحی میتوان این کمبود آگاهی از وضعیت سایر کاربران را جبران کرد و اینجاست که نقش چگونگی طراحی در خیابان‌ها ازجمله تقاطع‌ها به خوبی ملموس می‌شود.
وضع موجود تقاطع‌ها
اگر به وضعیت موجود تقاطع‌ها دقت شود متوجه خواهیم شد بسیاری از آنها برای رانندگان طراحی شده‌اند و کمتر توجهی به کاربران دیگر شده است و امتیازاتی از جمله اختصاص خطوط دوچرخه سواری، خطوط فیلتر شده برای موتورسیکلت‌ها و... در نظر گرفته نشده است. در حالی که در یک طراحی خوب شهری باید تمام امکانات برای تمام کاربران بویژه کاربران نابینا، دارای معلولیت حرکتی، دوچرخه سواران و راکبان موتورسیکلت در نظر گرفته شود. عدم حمایت آشکار از این کاربران انتظارات رانندگان را برای مقابله با آنها نیز کاهش می‌دهد. این قضیه می‌تواند باعث ایجاد خطایی تحت عنوان «دیده شده، اما ناخوشایند به دیده شدن» شود. در راستای همین معضل اخیراً تحقیقاتی در این زمینه صورت گرفته شده تا بدانیم:
چگونه کاربران مختلف جاده‌ها و خیابان‌ها در تقاطع‌ها تعامل دارند.
آنچه که آنها برای حمایت از تعاملات ایمن باید بدانند.
گام بعدی در این خصوص استفاده از یک سیستم طراحی مبتنی بر سیستم‌های اجتماعی، برای ایجاد مفاهیم طراحی جدید تقاطع است. یک سیستم اجتماعی-تکنیکی سیستمی است که در آن انسان و فناوری برای یک هدف تعامل دارند. هدف توسعه مجموعه‌ای از طرح‌های تقاطع جدید است که بهتر از «نیازهای آگاهی شرایط» تمام کاربران پشتیبانی می‌کند.
درک تنوع کاربران
هدف اصلی از طراحی تقاطع افزایش ظرفیت و قابلیت گذردهی آن، کاهش احتمال برخورد میان وسایل نقلیه موتوری، غیرموتوری و پیاده‌ها و تأمین راحتی و آرامش برای استفاده کنندگان با توجه به ملاحظات ایمنی، اقتصادی و زیست محیطی است.
مهم‌ترین یافته‌های مطالعات جاده‌ای و خیابان‌ها این‌است که کاربران مختلف جاده و خیابان به‌طور مشابه موقعیت تقاطع را تجربه کنند. از نظر انتقادی، این تفاوت‌ها می‌توانند منازعات ایجاد کنند به عنوان مثال، رانندگان نسبت به سایر کاربران هوشیارانه‌تر عمل می‌کنند بویژه در جاهایی که چراغ راهنمایی تعبیه شده است و در مقابل دوچرخه سواران و راکبان موتورسیکلت در یک مسیر ایمن تردد خواهند کرد و از طریق ترافیک با خیال راحت فیلتر می‌شوند.
یک نتیجه کلیدی یافته‌های محققان این بود که تقاطع‌ها باید طراحی شوند تا نیازهای مختلفی را در مورد همه کاربران مرتفع سازد. محیط باید تداخلات ایمنی را تضمین کند تا اطمینان حاصل شود که تمام کاربران نسبت به وضعیت یکدیگر آگاهی دارند و رفتارهای احتمالی هر یک را درک می‌کنند.
