یادبودهای 29 شهریورماه ...

پنجشنبه، 20 سپتامبر ۲۰۱۸ میلادی برابر 29 شهریور ۱۳۹۷ هجری خورشیدی و 10 محرّم ۱۴۴۰ هجری قمری

رویدادها

• ۶۱ ق - عاشورای حسینی و شهادت "امام حسین"(ع) به همراه یاران وفادارش در صحرای کربلا توسط سپاه یزید
• 67 ق - هلاکت "عبیداللَّه بن زیاد" توسط سپاهیان مختار
• 1415 ق - انفجار بمب در حرم امام‏ رضا(ع) در عاشورای حسینی توسط منافقین

• 1335 - بهره‌برداری از دستگاه تولید نفت خام هفتگل
• ۱۱۸۷ - صلاح‌الدین ایوبی بنیان‌گذار دودمان ایوبیان، اورشلیم یا بیت‌المُقَّدَس را به محاصره درآورد.
• 1519 - آغاز سفر تاریخی "فرناندو ماژلان" دریانورد و مکتشف بزرگ پرتغالی
• ۱۷۹۲ - مجمع ملی فرانسه در هنگامهٔ انقلاب فرانسه نقش مجلس مؤسسان قانون اساسی و قانون‌گذاری را به عهده داشت تأسیس شد.
• 1831 - اختراع اتوبوس بخار توسط "گوردون برانز" مبتکر انگلیسی
• ۱۹۴۶ - نخسین جشنواره فیلم کن در شهر کن فرانسه با رقابت ۱۱ فیلم برای کسب نخل طلایی آغاز به کار کرد.

زادروزها

• ۱۸۳۳ - زادروز ارنستو مونتا روزنامه‌نگار و فعال صلح‌طلب ایتالیایی، برندهٔ جایزه صلح نوبل
• ۱۹۳۴ - زادروز سوفیا لورن، بازیگرایتالیایی
• ۱۹۴۰ - زادروز برهان‌الدین ربانی (در تصویر) رهبر حزب جمعیت اسلامی افغانستان، رئیس جمهور سابق این کشور
• ۱۹۴۰ - زادروز تارو آسو سیاستمدار ژاپنی، نودو دومین نخست‌وزیر این کشور
• ۱۹۴۸ - زادروز جورج آر. آر. مارتین نویسنده و نمایش‌نامه‌نویس آمریکایی سبک‌های فانتزی، علمی‌تخیلی و وحشت، خالق مجموعهٔ فانتزی پرفروش و موفق ترانه یخ و آتش
• ۱۹۵۲ - زادروز مانوئل زلایاسیاستمدار هندوراسی، رئیس جمهور هندوراس

درگذشت‌ها

• 1359 - درگذشت خان‏بابا مشار بنیان ‏گذار کتاب‏شناسی ایران
• 1394 - درگذشت شفیق میبدی شاعر معاصر ایرانی
• ۱۸۶۳ - درگذشت یاکوب گریم حقوق‌دان، زبان‌شناس، نویسنده و اسطوره‌شناس آلمانی
• ۱۹۵۷ - درگذشت ژان سیبلیوسآهنگساز فنلاندی و از محبوب‌ترین چهره‌های موسیقی کلاسیک
• ۱۹۷۵ - درگذشت سن-ژان پرسشاعر برجستهٔ فرانسوی
• ۱۹۹۶ - درگذشت پل اردیش ریاضی‌دان مجار
• ۲۰۰۰ - درگذشت گرمان تیتوفکیهان‌نورد روس

14 پروژه که طبیعت را به فضای درون فرا می‌خوانند / نگاه متفاوت طراحان به ساختمان‌های مکزیک

پاسیو در مکزیک از جمله فضاهای سنتی به شمار می‌رود که طراحان از آن در راستای حضور طبیعت و پیوند درون و بیرون بهره برداری کرده‌اند.

 یکی از مهم‌ترین عواملی که در طراحی یک پروژه باید لحاظ شود، شرایط اقلیمی سایت است. با افزایش آب و هوای یک سایت و تاثیر آن بر روی ساختمان، شرایطی سختی حاصل شده که ضرورت تعبیه متریال‌های عایق و تطبیق پذیر را دوچندان می‌کند. با این حال در برخی کشورها (مانند مکزیک)  شرایط اقلیمی منحصر به فرد آب و هوایی، می‌تواند برای معمار یا طراح یک فرصت باشد تا با تلفیق عناصر و ویژگی‌های طبیعی سایت خود با پروژه، شرایط اقلیمی و کیفیت بصری پروژه خود را افزایش دهند.

پاسیو یکی از فضاهای سنتی خانه‌های مکزیکی است. پاسیوها اثرات روانشناختی جالبی را خلق می‌کنند که مفهوم درونی و بیرونی مشترک یک ساختمان را به هم متصل می‌کند. عرصه پاسیو یک راه ساده برای آوردن نور خورشید، باران و طراوت طبیعت به داخل ساختمان است تا مسیری برای همزیستی فضای داخل و خارج باشد. به همین دلیل در نقطه یا نقاطی استراتژیک فضاهایی لحاظ می‌شود که بهترین موقعیت مکانی برای تلفیق طبیعت با داخل پروژه است. در ادامه پروژه هایی در کشور مکزیک را معرفی کردیم که از پاسیو به عنوان منبع طراحی خود استفاده کرده‌اند.

Amacueca House / CoA arquitectura + Departamento de Arquitectura

Casa Bruma / Fernanda Canales

L House / Dellekamp Arquitectos

محراب‌ها مهم‌ترین بخش از جلوه‌های هنری معماری اسلامی هستند / محراب دروازه ورود اندیشه مؤمن در مسیر رسیدن به خداوند است / تحولات محراب‌های سفالین در تزئینات وابسته به معماری اسلامی ایران

سمیه باقری: کیانوش معتقدی، طراحی و ساخت انواع محراب‌ها را عنصر مهمی در میان تزئینات وابسته به معماری ایران می‌داند و معتقد است محراب‌ها نقشی مهم در تحولات طراحی و کتیبه‌نگاری بناهای مذهبی در ایران داشته‌اند.

 هنرآنلاین، محراب‌ها محور اصلی در ساختار معماری مساجد به شمار می‌روند که در طول تاریخ تغییرات قابل توجهی را در متریال و نوع تزئینات پشت سر گذاشته‌اند. تازه‌ترین کتاب کیانوش معتقدی، پژوهش‌گر هنرهای اسلامی به بررسی سیر تحولات این نمونه‌های جذاب در معماری ایرانی اسلامی پرداخته است. کتاب "محراب‌های سفالین" که به گفته معتقدی نزدیک به ۸ سال برای پژوهش آن وقت صرف شده است، نگاهی کامل به این بخش از معماری دارد. این کتاب مقایسه‌ای جدی بین محراب‌های اولیه تا پایان دوره قاجار انجام داده است، به همین خاطر پژوهش‌گر این کتاب سفرهای متعددی را به بناهای ایران و موزه‌های مختلف دنیا برای به دست آوردن اطلاعات کافی و تصاویر ناب پشت سرگذاشته است.

کتاب محراب‌های سفالین که با حمایت سازمان زیباسازی شهر تهران به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر شده، با استقبال خوبی از سوی مردم فرانسه و دیگر کشورها روبه‌رو شده است، زیرا به گفته کیانوش معتقدی، فرهنگ و تاریخ ایران و معماری اسلامی- ایرانی برای پژوهش‌گران بسیاری از کشورهای دنیا هنوز جذابیت دارد. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی هنرآنلاین با این پژوهش‌گر در زمینه محراب‌های سفالین و سیر تحولات آن در معماری اسلامی است.

 

به عنوان پرسش ابتدایی، لطفاً بفرمایید که چطور شد، به سمت پژوهش در عرصه تزئینات در معماری سوق پیدا کردید؟

من از سال 1380 فعالیت هنری خود را با کسب تجربه در زمینه‌های سفال و سرامیک، خط و تذهیب آغاز و چند نمایشگاه در این زمینه‌ها برپا کردم. به دلیل علاقه زیادی که در سنین جوانی به هنر داشتم، از سال 1389 به شکل جدی فعالیت در زمینه پژوهش هنر را آغاز کردم.  هم اکنون حدود 8 سال است که تمام وقت در این زمینه فعالیت می‌کنم. دو سال پیش به دعوت از موزه لوور پاریس به فرانسه رفتم و حدود سه ماه در لوور به عنوان پژوهش‌گر با پروژه نمایشگاه هنر قاجار در موزه لوور لانس همکاری کردم. همکاری‌هایم چه در داخل و چه خارج از کشور با برخی موزه‌های هنر اسلامی و دانشگاه‌ها همراه بوده و سخنرانی‌ و ورکشاپ‌های مرتبط با هنر ایران در دوران اسلامی در ایران و خارج از کشور برگزار کرده‌ام.

موضوعات پژوهشی در حوزه هنر و معماری ایران را چگونه و با تکیه بر چه نکاتی انتخاب می‌کنید؟

از آنجا که تخصص من در هنرهایی نظیر خوشنویسی، کتاب آرایی و سفال و کاشی است، پژوهش را نیز در همین زمینه‌ها دنبال کردم. به عقیده من هنرمندان هر عرصه‌ هنری، در فضای پژوهش، دریافت بهتری از حیطه کاری خود دارند. تفاوتی که در برخی آثار پژوهش‌گران غربی نسبت به پژوهش‌گران ایرانی وجود دارد، همین امر است که خود پژوهش‌گران با اجرا در کار هنر آشنایی دارند. اما عدم آشنایی سبب شده که فاصله‌ای میان واقعیت خلق اثر و بسیاری از ریزه‌کاری‌ها در روایت تاریخ هنر به وجود آید. البته در ایران توجه به منابع پژوهشی به روز و خارجی در برخی زمینه‌ها کم است. به طور مثال در حوزه کاشی‌کاری ایران، منابع پژوهشی در ایران و حتی در سطوح بین‌المللی بسیار ضعیف هستند و شاید کتاب‌های پژوهشی در این زمینه از تعداد انگشتان دست نیز تجاوز نکند. هرچند در زمینه کتاب‌آرایی ایرانی منابع خوبی در دست است اما  باز هم می‌بینیم که در این زمینه به شکل گزینشی عمل شده است. به طور مثال بیشتر پژوهش‌گران حوزه کتاب‌آرایی بر روی دوره‌های صفویه و تیموریان تأمل می‌کنند در صورتی‌که کتاب‌آرایی دوره ایلخانی و اخیراً دوره قاجار نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است.

ظاهراً شما در زمینه پژوهش و کتاب‌آرایی تجربه‌های موفقی داشتید؟

در زمینه کتاب آرایی از سری کتاب‌های مجموعه "گلستان هنر" از انتشارات "پیکره"، سه عنوان را بنده انجام دادم. نخستین کتابم مربوط به بررسی زندگی و آثار "خاندان روزبهان شیرازی" و کتاب‌آرایی دوره صفویه و ترکمانان بود. کتاب دیگری درباره زندگی و آثار استاد بیوک احمری از هنرمندان معاصر و فعال در زمینه کتاب‌آرایی، نقاشی و مرمت منتشر کردم. تازه‌ترین پژوهش بنده نیز درباره "خاندان وراق غزنوی" و کتاب‌آرایی ایران در دوره سلجوقی و غزنوی با تکیه بر تحولات خط کوفی پیرآموز بوده است.

چه شد که پس از تجربیات خود در زمینه پژوهش هنر، به سراغ سفال رفتید و در کتاب "محراب‌های سفالین" به این موضوع پرداختید؟

من یک پژوهش‌گر مستقل هستم و همواره تلاش کرده‌ام تجربیات و تازه‌ترین پژوهش‌های داخل و خارج از ایران را مورد توجه قرار دهم. به همین خاطر همواره سعی کرده‌ام،  بیشتر کتاب‌ها، مقالات و کنفرانس‌ها در زمینه پژوهش هنر ایران در دوران اسلامی  را در سراسر جهان رصد کنم، زیرا برخی موضوعات برایم بیشتر جذاب هستند. در بررسی تاریخچه تزئینات وابسته به معماری، موضوع محراب‌ها به عنوان نماد اصلی و محور معماری در مهم‌ترین بناهای اسلامی توجه مرا به خود جلب کرد. جالب است بدانید در طول تاریخ، هنرمندان ایرانی، بیشترین تلاش خود را صرف زیباسازی مساجد می‌کردند و از آنجا که تمام تمرکز نمازگزاران برای حضور در مساجد بر روی محراب‌ها بوده است، ناخودآگاه در ادامه مسیر محراب‌ها تبدیل به مهم‌ترین نقطه معماری در ارائه جلوه‌های هنری با انواع مواد و مصالح شدند.

مسابقه معماری بین‌المللی ژاک روژری برگزار می‌شود

هشتمین دوره مسابقه معماری بین‌المللی ژاک روژری با هدف تأکید بر قوانین توسعه پایدار در اقیانوس‌ها و جذب خلاقیت طراحان برگزار می‌شود.

امسال هشتمین دوره مسابقه معماری بین‌المللی ژاک روژری (Jacques Rougerie) برگزار می‌شود، تا با در نظر داشتن قوانین توسعه پایدار در اقیانوس‌ها و فضا، طراحان را به خلاقیت، جسارت در طراحی و تصور دنیای آینده تشویق کند.

در این دوره، جایزه چهارمی برای دانشجویانی که با موسسه Akuo همکاری می‌کنند، در نظر گرفته شده است.

هدف جایزه در بخش "معماری و نوآوری خورشیدی" پشتیبانی از پروژه‌های مسکن یا سازه‌هایی است که در کنار دریا ساخته شده‌اند. استفاده از پنل‌های خورشیدی این ساختمان‌ها را در تأمین انرژی مستقل می‌سازد.

جایزه بزرگ نوآوری و معماری در فضا  7.500 یورو است اما در بخش سازه‌های شناور ساخته شده از پلاستیک‌های بازیافتی دریا مبلغ جایزه 2.500 یورو اعلام شده است.

در بخش روستای مهتابی و افزایش سطح آب دریا نیز  2.500 یورو جایزه در نظر گرفته شده است.

در بخش معماری و نوآوری خورشیدی در کنار دریا، جایزه دانشجویی نیز مبلغ 2.500 یورو تعیین شده است اما جایزه بزرگ در بخش Akuo SunStyle ، 10.000 یورو تعیین شده است.

ثبت نام در مسابقه بین المللی معماری – موسسه ژاک روژری مسابقه رایگان است.

علاقه‌مندان به شرکت در این مسابقه می‌توانند تا 18 آبان ماه به سایت http://www.fondation-jacques-rougerie.com/ مراجعه کنند.

آداب و رسوم و سنت‌های جالب بازار تهران در ماه محرم

وقتی صحبت از عزاداری بازار تهران سخن به میان می‌آید، داستان‌ها به «اصغر شاطررضا» کشتی‌گیر و پهلوان زورخانه امیرالمومنین (ع) می‌رسد که در وصیتش میان‌داری بزرگترین دسته عزاداری بازار تهران را به «طیب حاج‌رضایی» سپرد...

روزنامه شهروند - لیلا مهداد: از زمانی که بر دیوارها پلاس می‌آویختند، قصاب‌ها گوسفند ذبح نمی‌کردند و حلیم‌پزها دست از کار می‌کشیدند و بعضی از آدم‌ها روز عاشورا آب ‌نوشیدن را بر خود حرام می‌کردند، محرم و عزاداری برپا بوده اما وقتی صحبت از عزاداری بازار تهران سخن به میان می‌آید، داستان‌ها به «اصغر شاطررضا» کشتی‌گیر و پهلوان زورخانه امیرالمومنین (ع) می‌رسد که در وصیتش‌ میان‌داری بزرگترین دسته عزاداری بازار تهران را به «طیب‌ حاج‌رضایی» سپرد؛ دسته‌ای که یک‌سر آن دروازه غار بود و سر دیگر آن چهارراه سیروس و به دسته بچه‌های جنوب شهر معروف بود؛ دسته‌ای که آخرین‌بار با میان‌داری طیب ١٥خرداد ٤٢ محرم را برپا کرد اما هنوز بازاری‌های قدیم از طیب می‌گویند و عزاداری‌های آن دوران، البته هنوز با این نام عزاداری برگزار می‌شود که در حدواندازه‌های خود میان بازاریان شهره است.

حسینیه اخراجی‌ها

از بازاری‌ها نشانی حسینیه‌ها را که می‌پرسی، حتما نام حسینیه کربلایی‌ها و اردبیلی‌ها را می‌شنوی و باید تا گلوبندک بیایی پایین. وسط چهارراه آن‌طرف مترو پانزده‌خرداد خیمه سفید بزرگی نظرها را جلب می‌کند؛ چادری با نقوش اسب و بیرق و ... که گلدوزی شده‌اند. سمت راست خیمه حسینیه‌ کربلایی‌ها جلوس کرده و سمت چپ در کوچه‌ای باریک که هنوز رنگ‌وبوی گذشته را با خود دارد، کوچه «چاله حصار» است و نشانی حسینیه اردبیلی‌ها را همه می‌دانند. حسینیه کربلایی‌ها در سال ١٣٤٧تاسیس شده اما قدمت اردبیلی‌ها به سال ١٣٢٠‌ می‌رسد؛ با قصه‌هایی شنیدنی از سرگذشت آنها.

«سید» سال‌هاست در تعزیه‌ حسینیه کربلایی‌ها، زینب‌خوان است و شروع قصه این حسینیه را به مناقشه بین ایران و عراق می‌رساند؛ دورانی که صدام دستور اخراج ایرانیان را صادر کرد. شیعه‌های افغانستان، هند و پاکستان هم در میان آنها به چشم می‌خورند و هرکدام سعی کردند حسینیه‌ای برپا کنند و حالا حسینیه کربلایی‌ها در بازار تهران، شاه‌عبدالعظیم و قرچک ورامین عرب‌ها را دور هم جمع می‌کند تا آیین سنتی محرم را در آن برگزار کنند. «بیشتر عرب‌ها در بازار شاغل بودند و به‌ همین دلیل در نزدیکی محل‌ کارشان مسجد طریوج (کربلایی‌ها) را تاسیس کردند.»

تکیه‌های رازآلود تهران / یادداشت احمد مسجدجامعی درباره حال و هوای محرم در تهران

 یادداشتی از احمد مسجد جامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران درباره تکیه‌های شهر منتشر شد که خواندنی است.

تکیه‌های قدیم را در محل تلاقی راه‌ها برپا می‌کردند. جایی که محل گذر بوده‌، تکیه‌ها سقف نداشتند و ایام محرم روی‌شان چادر و پوش می‌زدند. مثل همین تکیه تجریش که قلب بازار است. اهل بازار که برای عزاداری می‌آمدند زن‌ها در اتاق‌های بالایی می‌نشستند و همراهی می‌کردند. هنوز هم در بازار تکیه‌ها را در سراها می‌زنند. یا مثلاً تکیه نفرآباد در ری که قدیمی‌ترین تکیه تهران است. در تهران تکیه‌های متفاوتی داریم مثلاً تکیه سادات اخوی. طبق وقف‌نامه تکیه، آنجا قهوه می‌دادند. آن‌هم چه قهوه‌ای و با چه ترکیبی که هنوز هم می‌دهند. دست خود خانواده است و خانواده مقید به وقف. یا مثلاً تکیه‌های اقوام مختلف. تکیه پاکستانی‌ها یک جایی در دولت‌آباد است یا تکیه افغان‌ها که شاخه شاخه است. همین طور تکیه عرب‌ها که هر شهرشان تکیه خودش را دارد. مثلاً کاظمینی‌ها تکیه خودشان را دارند می‌گویند چون کنار بغداد بودیم ما شهری‌تریم، علائم‌شان فرق می‌کند، غذاهای‌شان هم فرق می‌کند. کربلایی‌ها و نجفی‌ها هم هرکدام‌شان تکیه خودشان را دارند. ولی به‌طور کلی تکیه‌های تهران را به سه دسته می‌توان تقسیم کرد...

یکی تکیه‌های صنفی مثل تکیه حلبی‌سازها، قدیمی‌ترین‌شان تکیه‌های بزازها، خرازهاست که قدیم اصلاً نقش یک‌جور اتحادیه را برایشان داشته است. دومی‌ها تکیه خلج‌ها و قمی‌ها و کرمانی‌ها و... است. یعنی اقوامی که به تهران مراجعت کرده‌اند. به غیر از این دو گروه تکیه‌هایی داریم که محلی‌اند . مثل تکیه قنات آباد یا تکیه پیرعطا.

 

در اسنادی آمده، آن زمانی که تهران 5 محله داشته بیش از 50 تکیه داشته است. امروز تعریف تکیه و حسینیه متفاوت شده است. اما متفاوت‌ترین تکیه‌ای که دیدم، تکیه‌ای بود که در یکی از تهرانگردی‌هایم به آن برخوردم. تکیه‌ای در دزاشیب. دزاشیب باغ بزرگی داشته که چون زراعی بوده و تعداد باغبان‌های آن هم زیاد بوده، اتاقکی ساخته بودند برای نماز خواندن. دهه 50 که خیابان می‌کشند، این نمازخانه می‌افتد بیرون باغ و متروکه می‌شود. همان روزها یک سوپور یا سرسپور به نام نایب تقی صالحی، می‌آید رفتگران شمیران را جمع می‌کند و چون ایام محرم بوده اتاقک را با همتی جمعی می‌کنند تکیه سوپورها، فقط یک چاردیواری بوده اما بعدها رویش را چادر می‌زنند و می‌شود محل عزاداری‌شان.

بعدها بازسازی‌اش کردند و به جای چادر سقف برایش زدند. منتها خوشبختانه در این تکیه همه چیز بوی گذشته را می‌دهد و شکل قدیمی و سنتی‌اش را کمابیش حفظ کرده است. آن تابلوهای سی، چهل ساله، بیرق‌ها و پرچم‌ها و پشتی‌های سنتی‌اش هنوز هم هست. آن نمازخانه هم حالا شده یک مسجد. یک اتاق است. سرویس بهداشتی هم ندارد وضوخانه هم ندارد اما هست. کمی دورتر از آن‌هم تکیه مجللی بوده که درباریان می‌آمدند به نام تکیه دزاشیب‌.

این تکیه هنوز هم تکیه مفصلی است. در دو طبقه فرش شده و دورتا دور پشتی چیده شده است؛ شش ستون چوبی بلند دارد که سقف شیروانی مانند تکیه را نگه داشته است. کتیبه‌های قرآنی و طوق و چند طاقه شال و چند گلدان وقفی و چند تابلوی رنگ روغن عاشورایی و دو بیرق هشتاد‌ساله که تصویر حضرت علی‌اکبر دارد و حال و هوای دیگری به هیات داده است. تکیه دولتی نیست. روحانی گرانقدری، هفتاد، هشتاد ساله همیشه قبل نماز صبح می‌آید و به برکت چنین عالم خوش‌سلیقه‌ای چراغ تکیه هنوز روشن است. حالا اتفاق جالبی که در این میان می‌افتاد دید و بازدید دو تکیه از هم بوده است. رسم است که تکیه‌ها برای سرسلامتی به دیدار هم می‌روند، اما اینکه تکیه سوپورها می‌رفته‌اند تکیه اعیانی دزاشیب، دزاشیبی‌ها هم می‌آمدند بازدید پس‌می‌دادند مصداق بارز این شعرطبیب اصفهانی است که: بنازم به بزم محبت که آنجا؛ گدایی به شاهی مقابل نشیند.

منبع: اعتماد

تالار سفال‌های عصر مفرغ و آهن موزه مقدم افتتاح شد

هم‌زمان با نهمین سالگرد افتتاح موزه مقدم؛ تالار سفال‌های عصر مفرغ و آهن موزه مقدم توسط دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران و با حضور هیئت‌رئیسه دانشگاه و دکتر شاهین حیدری رئیس پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران، افتتاح شد.

به گزارش هنرآنلاین، هم‌زمان با افتتاح این تالار که مجموعه 94 اثر بسیار ارزشمند از عصر مفرغ و آهن را شامل می‌شود که 14 اثر آن منسوب به محوطه گیان شهرستان نهاوند و بقیه مربوط به محوطه‌های خوروین و دیلمان، همگی از مجموعه شخصی زنده یاد استاد محسن مقدم، وقف شده به دانشگاه تهران است؛ هیئت رئیسه دانشگاه تهران و دکتر شاهین حیدری از فضاهای مختلف موزه مقدم اعم از حوض‌خانه، گنجینه، کارگاه مرمت، اتاق صدف، عمارت زمستانی، عمارت تابستانی، ایوان قاجار، کتابخانه، عمارت برج، گلخانه، مرکز اسناد، اتاق نقاشی، اتاق شومینه و حیاط‌ها دیدن کردند.

دکتر محمود نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران در این بازدید بر لزوم استفاده از پتانسیل‌های دانشگاه تهران در تحقیق و مرمت بر آثار موزه مقدم تأکید کرد و به روز رسانی تجهیزات این موزه را از اقدامات مهم پیش روی دانشگاه برشمرد.

همچنین، جلسه هیئت‌رئیسه دانشگاه تهران با طرح موضوعاتی چون آیین ورودی نودانشجویان سال 97 که شنبه 31 شهریور برگزار می‌شود، باغ موزه نگارستان، موزه مقدم و ... در کتابخانه موزه مقدم دانشگاه تهران برگزار شد.

شایان ذکر است، علاقه‌مندان به دیدن آثار تالار سفال‌های عصر مفرغ و آهن، می‌توانند از 27 شهریور، همه‌روزه غیر از شنبه‌ها و ایام تعطیل سوگواری، از ساعت 9 تا 17 به موزه مقدم مراجعه کنند.

درآمدزایی مجموعه 65 هزار متر مربعی باغ کتاب شاید وقتی دیگر!/آیا تعدیل نیرو در باغ کتاب تنها راهکار آقای مدیر عامل برای ماندن است؟

زمانی که شهرار پانزدهم شهر تهران مجموعه باغ کتاب را در اراضی عباس آباد با هدف ایجاد یک پاتوق ثابت برای ناشران و شهروندان کتاب دوست تهران راه اندازی کرد، قرار بود تا بعد از به بهره برداری رسیدن این مجموعه 65 هزار متر مربعی به درآمدزایی برسد تا هزینه های نگهداشت و حقوق پرسنل این مجموعه تامین شود. اما با گذشت بیش از یک دهه از زمان شکل گیری ایده ساخت این بزرگترین پریس علمی و فرهنگی کشور تا افتتاح آن در اوایل سال 96 که با حضور محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس و وزیر وقت ارشاد انجام شد تا کنون نتوانسته به درآمد زایی برسد. آن هم در شرایطی که در زمان تدوین و تصویب لایحه بودجه سال جاری اعضای شورای شهر به ویژه احمد مسجد جامعی و محمد جواد حق شناس تاکید داشتند با توجه به تجاری بودن این فضا بودجه ای از سوی شورا برای این مجموعه در نظر گرفته نمی شود.

به گزارش تیتر شهر: مجموعه باغ کتاب را می توان یکی از بزرگترین پریس های علمی و فرهنگی شهر تهران و حتی ایران دانست. مجموعه ای که با هدف ایجاد فضایی مفرح برای دسترسی آسان شهروندان تهرانی به همراه خانواده هایشان به کتاب در تمام زمینه ها و حوزه ها راه اندازی شد.

البته درحال‌حاضر بزرگ ترین کتاب فروشی جهان شعبه اصلی فروشگاه بارنز و نوبل در نیویورک با مساحت ۱۴۳۰۰ مترمربع است و بعداز آن به ترتیب کتابفروشی پاول درپورتلند امریکا با مساحت ۶۳۰۰ مترمربع و کتابفروشی استرند با مساحت ۵ هزار مترمربع در نیویورک قراردارند.

جالب این است که کتابفروشی باغ کتاب تهران با ۲۵ هزارمترمربع مساحت با مجموع مساحت کتابفروشی‌های اول، دوم و سوم جهان برابری می‌کند و به عبارتی، وسعت باغ کتاب تهران معادل مساحت مجموع سه کتابفروشی بزرگترین جهان است.

 

اکنون سوال اینجاست که همچین فضایی در شهر تهران چرا به درآمد زایی نرسیده است و از همه مهمتر اینکه چرا مدیر عامل این مجموعه که مدعی تغییر نظام آموزشی و فرهنگی در کشور به دلیل وجود مافیای ریز و درشتی که در این حوزه ها قرار گرفته است نتوانسته باغ کتاب را به سود دهی برساند؟

تعدیل نیرو راهکار مدیرعامل برای بقا یا ابزاری برای همسویی با احزاب اصلاح طلب؟

برخی از شنیده ها حکایت از آن دارد که به زودی قرارداد 40 نفر از 150 نیروی شاغل در این مجموعه در بخش های اداری و خدماتی تمام می شود و این مجموعه تمایلی به تمدید قرارداد با این افراد را ندارد.

بررسی ها نشان می دهد در مجموع 150 نیرو در مجموعه 65000 مت مربعی باغ کتاب مشغول به فعالیت هستند. در واقع نیروها از سوی مدیرعامل این مجموعه به شرکت تنظیف نگین به عنوان شرکت پیمانکار تامین کننده نیرو معرفی می شوند و این شرکت با نیروها در دو بخش کارمندی و خدماتی قرارداد منعقد می کند.

 

فرصت ها و چالش های نوسازی بافت فرسوده تهران؛: پیش بینی نوسازی 20 هزار واحد مسکونی فرسوده با بسته های تشویقی

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران پیش بینی می کند که با حمایت دولت می توان 20 هزار واحد مسکونی فرسوده را با بسته های تشویقی ای که وعده واگذاری آن به متقاضیان از سوی بانک مرکزی داده شده است، نوسازی کرد.

به گزارش تیتر شهر:  کاوه علی اکبری با اشاره به اینکه بافت فرسوده تهران بر اساس داده‌های سال ۷۹ صورت گرفته است و نزدیک به دو دهه از این داده ها می گذرد، اظهار کرد: بر این اساس ۳۲۶۸ هکتار بافت فرسوده در تهران شناسایی شده است که پنج درصد مساحت شهر را به خود اختصاص داده و حدود ۱۵درصد از جمعیت شهر در این محدوده ساکن هستند.

به گفته وی؛ ۸۵ درصد بافت فرسوده مصوب تهران در جنوب محور آزادی-انقلاب - دماوند قرار داشته که در مناطق مرکزی و جنوبی (۱۰، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵ و ۱۷) بیشترین تراکم را دارد.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با اشاره به اینکه اخیرا شاخص‌های جدیدی برای تشخیص بافت فرسوده به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی ایران رسیده است، عنوان کرد: بر اساس این مصوبه، مجموعه ای از شاخص های جدید برای بافت فرسوده مشخص شده است که در سال جاری تلاش می کنیم از طریق تفاهم نامه با معاونت شهرسازی و معماری، وزارت راه و شهرسازی، شرکت بازآفرینی شهری و سازمان نوسازی شهر تهران، آن را عملیاتی کنیم.

وی با مقایسه شاخص های قدیمی و جدید بافت فرسوده، یادآور شد: شاخص های قدیمی بر ویژگی های کالبدی همچون بی دوامی و کم دوامی در برابر زلزله، عرض کم معابر و مساحت کم پلاک ها تمرکز داشته و به صورت کامل گویای وضعیت ناکارآمدی محله های شهری نبود؛ براساس آسیب‌شناسی صورت‌گرفته، مجموعه گسترده‌تری از شاخص هایی که ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و ... را در بر می گیرد شناسایی شده و به تصویب شورای عالی معماری و شهرسازی رسیده است.

به اعتقاد علی اکبری؛ در مجموع شاخص های جدید، محله مقیاس فضایی تشخیص محدوده ناکارآمد خواهد بود؛ در حالی که در گذشته بلوک شهری ملاک قرار می گرفت. همچنین گونه شناسی محدوده های ناکارآمد شهری صورت خواهد گرفت و تلقی همسانی از همه بافت های فرسوده وجود نخواهد داشت.

نگاه ویژه متولیان به احیای بافت فرسوده ضروری است

دبیر ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران در تعریف بافت فرسوده توضیح داد: آنچه در حال حاضر از بافت فرسوده استنباط می شود، آسیب پذیری بلوک شهری در مقابل مخاطرات طبیعی به ویژه زلزله است که مبنای تعاریف و شاخص هایی بوده که تا امروز وجود داشته است. اما در تعاریف جدید به ویژه پس از تصویب سند ملی بازآفرینی توسط هیئت وزیران در سال ۹۳، محدوده های ناکارآمد شهری شامل بافت های تاریخی و ارزشمند مراکز شهر (که در طول زمان به دلیل بی توجهی و خروج جمعیت اصلی، ارزش خود را از دست داده اند)، بافت های فرسوده میانی (که به دلیل مهاجرت جمعیت در دوران معاصر شکل گرفته اند)، هسته های روستایی که به شهر الحاق شده اند، سکونتگاههای غیررسمی که بیشتر در حاشیه شهرها قرار دارند و نواحی ناکارآمد غیر سکونتگاهی (مانند نواحی نظامی و صنعتی متروکه و غیر فعال که کارکرد خود را از دست داده‌اند)، گونه های اصلی در تعریف بافت فرسوده تلقی می شوند.

مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران با اشاره به روند اجرای دستورالعمل ریاست محترم جمهوری، توضیح داد: اولین سیاست دولت و شهرداری در بافت فرسوده مربوط به برنامه چهارم توسعه در سال ۸۲ است که دولت ظرف ۱۰ سال بافت های فرسوده شهری را نوسازی کند، پس از آن در برنامه پنجم و ششم ادامه یافته و در سال ۸۹ در سیاست‌های کلی نظام در بخش مسکن به احیای بافت فرسوده روستایی و شهری اشاره شد و در سال ۸۹ اولین قانون ویژه بافت فرسوده و ناکارآمد با عنوان «قانون حمایت از احیاء و نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری» به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.

وی افزود: از اوایل دهه ۸۰ مداخله در محدوده ناکارآمد به عنوان یک اولویت بخش عمومی مورد توجه قرار گرفت. اما با تأکید ریاست جمهوری درمورد احیاء بافت فرسوده، آیین نامه اجرایی در تاریخ ۱۰ خرداد امسال به تصویب هیئت وزیران رسید که اولویت گذاری مجددی بر احیای بافت فرسوده بود.

دبیر ستاد بازآفرینی پایدار کلانشهر تهران با بیان اینکه آیین‌نامه ابلاغی رئیس جمهور توجه گسترده‌تری به موضوع بافت فرسوده داشت، خاطرنشان کرد: گروهی از کارشناسان حرفه ای در تدوین آئین نامه مشارکت داشته و سعی شد با نگاهی به گذشته و آسیب شناسی، نقاطی که به آن کمتر توجه شده بود، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

توجه به ایجاد زیر ساخت ها در احیای بافت فرسوده پایتخت

علی اکبری با اشاره به توجه جدی برنامه جدید احیاء بافت فرسوده به موضوع تامین خدمات و زیرساخت‌ها، عنوان کرد: براین اساس، دستگاه‌های متولی مکلف شدند در طول دوره نوسازی، خدمات روبنایی و زیربنایی را تامین کنند. همچنین دولت تعهد دارد که ۷۰ درصد هزینه تامین خدمات و زیرساخت ها را بپردازد، در مقابل شهرداری ها نیز باید۳۰ درصد دیگر را پرداخت کنند.

ماجرای «جزیره جدید» در شهرداری!

مدیریت شهری پایتخت، در اولین گام برای تغییر ساختار سازمانی شهرداری تهران، به جای «ادغام معاونت‌های موازی‌کار»، مهم‌ترین حوزه ماموریتی در شهر را دو تکه کرد.

بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از پشت‌صحنه دستور انتزاع سازمان نوسازی شهر تهران از معاونت شهرسازی و معماری شهرداری حاکی است: این اقدام که با تصمیم شورای اداری شهرداری انجام شده، از یکسو، بدون اطلاع و همفکری با نهاد ناظر بر شهرداری –شورای شهر- صورت گرفته و از سوی دیگر، به هم‌پیوندی اجزای حوزه شهرسازی و ساختمانی شهرداری خاتمه داده است.

عضویت سازمان نوسازی شهر تهران در زیرمجموعه معاونت شهرسازی و معماری به‌عنوان «سلسله مراتب بدیهی و در عین حال ضروری در ساختار سازمانی شهرداری»، موجب می‌شود هر نوع تصمیم یا عمل در امور مرتبط با بافت‌فرسوده پایتخت -به‌عنوان «کانون» چالش مشترک دولت و شهرداری در بخش مسکن و همچنین محل اجرای طرح ملی بازآفرینی شهری- از هماهنگی لازم با ضوابط مصوب معاونت شهرسازی و معماری برخوردار باشد.

این هم‌پیوندی که اکنون از بین رفته است، می‌توانست ظرفیت معاونت شهرسازی را بدون فوت وقت و با کمترین هزینه اداری، در خدمت تسریع در تحقق پیش‌نیازهای نوسازی بافت فرسوده قرار دهد. اما اکنون با تصمیم مصوب مدیریت شهری تهران، نه تنها ارتباط حیاتی و معنادار بین معاونت شهرسازی و متولی نوسازی بافت فرسوده پایتخت، از حالت کارآمد خود خارج می‌شود که دست‌کم یک پرونده کاری در شهرداری که سرانجام آن می‌توانست به نفع «احیای رغبت بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در محله‌های کلنگی شهر» منجر شود، از ریل «پیگیری دو طرفه»، خارج خواهد شد.

پاییز سال گذشته بعد از استقرار مدیران جدید در معاونت شهرسازی و سازمان نوسازی شهر تهران، «مطالبه کلیدی سرمایه‌گذاران ساختمانی» تحت عنوان «کاهش بوروکراسی و دوره زمانی طولانی فرآیند صدور پروانه»، در دستور کار مشترک معاونت و سازمان قرار گرفت. بر اساس این پرونده، قرار بود مدت زمان صدور پروانه ساختمانی در تهران از ۲ تا ۳ ماه فعلی به حداکثر ۱۰ روز کاری کاهش پیدا کند. سال گذشته پرواضح بود که هم‌پیوندی کاری معاونت شهرسازی و سازمان نوسازی باعث شد شهرداری برای پاسخ عملیاتی به این مطالبه کهنه سازنده‌های مسکن، در گام اول، مناطق موجود در محدوده بافت فرسوده را به‌عنوان نقاط پایلوت برای حذف مجوزهای زائد و زمانبر از مسیر صدور پروانه ساختمانی، انتخاب کند.

این پرونده –دست‌اندازهای اداری در مسیر سرمایه‌گذاران ساختمانی- بعد از یک سال هنوز به سرانجام نرسیده و البته برخی از گره‌هایی که بازشدن آنها در بافت فرسوده، نیازمند هم‌پیوندی متولی نوسازی پایتخت با معاونت شهرسازی شهرداری است نیز همچنان بسته است. به رغم چنین شرایط پیچیده‌ای در این حوزه، سازمان نوسازی شهر تهران با یک تصمیم، از زیرمجموعه معاونت شهرسازی شهرداری خارج شده و به شکل «جزیره جدید در مدیریت شهری پایتخت»،‌ درآمده است.

در بافت فرسوده شهر تهران، تعداد قابل توجهی از قطعات و املاک کلنگی، فاقد سند ثبتی هستند و به همین دلیل از شرایط لازم برای صدور پروانه ساختمانی یا دسترسی به تسهیلات نوسازی برخوردار نیستند. این چالش تا قبل از جدایی دستوری سازمان نوسازی از معاونت شهرسازی، قابل برطرف شدن بود.

گفته می‌شود تصمیم به ایجاد جزیره جدید در شهرداری با هدف «تقویت نظارت شهردار تهران بر طرح تغییر چهره بافت فرسوده شهر»، اتخاذ شده است. با این حال، کارشناسان معتقدند: اگر قرار باشد برای پایش اقدامات در یک مجموعه بزرگ چند وجهی، اعضای حقوقی آن مجموعه به شکل مستقیم به مقام بالادست اتصال یابند، مفهوم سلسله مراتب و معاونت‌ها، از بین می‌رود و اساسا چنین شکل مدیریتی، پیشرفت کاری را دچار اختلال خواهد کرد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، وضعیت فعلی ساختار سازمانی شهرداری تهران از بابت «موازی کاری در برخی معاونت‌ها» و همچنین «پروژه‌های خنثی‌کننده اقدامات حیاتی در شهر»، با اشکال روبه‌رو است. معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری ماموریت دارد برنامه‌های مرتبط با توسعه شبکه حمل و نقل عمومی به‌خصوص مترو را جلو ببرد و به سرانجام برساند. اما در مقابل، معاونت فنی و عمرانی شهرداری طی همه سال‌های گذشته، بخش قابل توجهی از اعتبارات و منابع مالی شهر –چه نقدی و چه غیرنقدی- را برای ساخت بزرگراه‌های پرهزینه به‌عنوان ابرپروژه‌های شهری صرف کرد.

بزرگراه‌سازی به علت آنکه باعث تحریک سفر با خودروی شخصی می‌شود و به ترافیک دامن می‌زند، هم نقطه مقابل ماموریت توسعه حمل و نقل عمومی محسوب می‌شود و هم، جزو پروژه‌ها و برنامه‌های غیرضرور به حساب می‌آید. لازم است این دو معاونت دست کم در حوزه ترافیک و حمل و نقل، با یکدیگر ادغام شوند تا اقدامات جزیره‌ای در حوزه مدیریت ترافیک و آلودگی هوا پایان بگیرد.