بی توجهی به نماد 1200 ساله !

اقتصاد ایران: سمنان- ایرنا- مسجد تاریخانه دامغان با یک هزار و 200 سال قدمت به عنوان نماد تاریخ، تمدن، فرهنگ و معماری ایران اکنون دچار آسیب ‌های جدی است ، برای جلوگیری از ریزش دیوارها ، کاهگل ها و فرسایشی شدن این بنای کم نظیر باید تدابیری ویژه ای اندیشید.

نویسنده مرآه البلدان، دستور احداث تاریخانه را به حضرت علی (ع) نسبت داده و برخی مورخان تاریخ ساخت این بنا را اواسط قرن دوم هجری ذکر کردند.
مسجد تاریخانه یا چهلستون یکی از این بناهای کم نظیر تاریخی و از قدیمی‌‌ترین بناهای پس از اسلام در ایران به شمار می‌رود که به گفته کارشناسان تاریخ، نباید به این شناسنامه تاریخ سرزمین ایران کم توجهی کرد.
این مسجد نمونهی بسیار زیبا و کاملی از مساجد قرون اولیه‌ اسلامی در ایران است که پیش از تسلط اعراب بر ایران، مکانی مقدس بوده که در آن آتشکده‌ای به نام تاریخانه (خانه‌ی آتش) بنا کرده بودند، در هنگام ساخت این مسجد از بقایای به ‌جامانده از آن آتشکده که استحکام خوبی داشته است، در اجرای نقشه‌ مسجد استفاده و تغییراتی نظیر قبیل ساخت شبستان و محراب اعمال کردند که دارای ستون های زیادی است.
ساخت بنای اولیه مسجد مربوط به اواسط قرن دوم هجری بین سال‌ های 130 تا 170 هجری قمری است، صحن این مسجد مربع‌ شکل و به طول و عرض 27 متر است و اطراف آن را رواق‌ هایی سرپوشیده (22 رواق) با طاق‌ های ضربی و ستون‌های مدور احاطه کرده بودند که تعدادی از این رواق‌ها سالم هستند و بقیه آن‌ ها یا به صورت کامل یا از جهت طاق خراب شدند.
ستون ‌های این تالار، 26 عدد است به این ترتیب که 18 عدد از این ستون‌ ها در سه ردیف شش تایی و در قسمت داخلی شبستان و هشت ستون دیگر در مقابل این 6 ردیف در قسمت ورودی این شبستان قرار دارد.
این بنای تاریخی یک ظرفیت و سرمایه و از نگاه اقتصادی و صنعت گردشگری دارای اهمیت است که کارشناسان امر تاکید دارند باید با برنامه ریزی اصولی از این ظرفیت برای توسعه این صنعت و اشتغالزایی در منطقه نهایت بهره را برد.
به طور متوسط سالانه حدود 700 گردشگر خارجی و بیش از 100 هزار گردشگر داخلی از مسجد تاریخانه بازدید می کنند و اهالی و گردشگران ثبت جهانی این اثر تاریخی و تخصیص به موقع اعتبار برای احیا و مرمت تاریخانه را از مسوولان امر خواستارند.
به گفته کارشناسان ، متأسفانه این مسجد دچار آسیب ‌های جدی بوده دیوارها رو به تخریب است، کاهگل‌ ها ریخته و کار به جایی رسیده که سنگ‌ های بکار رفته در استخوان بندی بنا مشاهده می‌شود.
شبستان ‌های حیاط هم که در سال‌ های دور تخریب شده به حال خود رها شده و کاهگل ‌های باقی شبستان‌ ها هم نیاز به مرمت دارد.
مسجدی که این توصیف‌ها بخش کوچکی از وصف واقعی آن است و مطالعه روی آن، اطلاعات تاریخی مهمی در اختیار باستان شناسان قرار می‌دهد؛ امروز نباید نسبت به آن بی‌ توجه بود.

**تاریخانه نماد دامغان است
استاد رشته علوم اجتماعی دانشگاه سمنان در گفت و گو با ایرنا افزود : مسجد تاریخانه جزء نفایس ملی کشور است که کار مرمت و نگهداری از آن باید با وسواس خاصی اجرا شود.
محمد عباس فر گفت : در زمان حاضر ، ضرورت حفظ میراث فرهنگی و آثار با سابقه کمتر در کشور وجود دارد در حالی که این اثر تاریخی با بیش از یک هزار و 200 سال قدمت نیازمند توجه بیشتر است.
وی ادامه داد : حفظ مسجد تاریخانه دامغان به عنوان نماد تدین، تمدن و اثر فرهنگی و مذهبی در تاریخ ایران ضرورت دارد.
عباس فر اضافه کرد : آزاد سازی حریم، سازمان دهی و جابه جایی مسجد الحاقی و انجام اقدامات حفاظتی و مرمتی در این مسجد در حال انجام است.
وی تاریخانه را نگینی بر انگشتر کویر استان سمنان دانست و افزود : حک شدن نام و طرح مسجد تاریخانه بر روی اسکناس های کشور و ثبت جهانی تاریخانه در یونسکو از جمله خواسته های مردم استان سمنان است.
عباس فر ادامه داد : با ثبت جهانی مسجد تاریخانه دامغان و حمایت و نظارت های سازمان یونسکو از این بنا، تاریخانه به یکی از مهمترین مراکز گردشگری ایران تبدیل خواهد شد.

بادگیرهای بافت تاریخی اردکان سمبل معماری اصیل ایرانی

رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردکان گفت: بادگیرها دربافت تاریخی اردکان متناسب با شرایط جوی منطقه از جذابیتی خاصی برای ساکنان و گردشگران برخور دار است.

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد؛ بادگیر، یک روش ابداعی ایرانی برای ایجاد فضای خنک در داخل منازل گرم کویری است این سازه تهویه مطبوع، سالیان درازی از روزگاران دور، فضای زندگی مردم این سرزمین را قابل تحمل کرده است بادگیر‌های اردکانی که یکی از شاخصه‌های معماری این شهر  به آثاری تبدیل‌شده‌ است که نگاه هر گردشگر از سراسر جهان را به خود جذب می‌کنند.

بادگیر‌ها  در معماری خانه‌های دشت یزد - اردکان به عنوان شاخص و معرف معماری خاص کویر، رخ نمایی می‌کند بادگیر یک سویه اردکان جزء جدایی ناپذیر معماری این دشت است.

حمید مشتاقیان رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اردکان در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد گفت: بادگیر‌ها با اشکال مختلف در شهر‌های مرکزی و جنوب ایران ساخته شده است که هر کدام بر حسب ارتفاع و جهت باد مطلوب طراحی و اجرا شده‌اند بادگیر‌های یک طرفه اردکانی، بادگیر‌های دو وجهی معروف به بادگیر‌های کرمانی، بادگیر‌های چهارطرفه در یزد و کرمان، بادگیر‌های چند وجهی ،معمولا هشت وجهی و حتی گاهی مدور، و بادگیر‌های چپقی که معمولا در سیرجان بنا شده است.

نقش بسیار موثر بادگیر‌ها در تهویه فضای درونی بنا‌ها و خنک کردن سرداب‌ها

 مشتاقیان افزود: بادگیر‌ها در شهر تاریخی  اردکان رو به سمت شمال و شمال غربی ،باد اصفهانی، بوده و از سمت چشمه غرب، شرق و جنوب منفذی ندارد ساختار این بادگیر‌ها از لحاظ معماری ساده و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه بوده است به طوری که می‌توانستند برای هر اتاق یک بادگیر بسازند و این نوع بادگیر بیشتر در منطقه اردکان دیده می‌شود.

وی ادامه داد: بادگیر‌ها در اردکان ساده‌ترین نوع بادگیر یک جناحی است، پشت به باد‌های شدید و آزار دهنده و فقط در جهت باد‌های خنک و نسیم‌های مطبوع شمالی می‌ساختند در واقع این بادگیر عملکرد تهویه و تخلیه هوا را انجام می‌دهد ابعاد آن نسبت به سایر انواع کوچکتر وشکل آن اولیه‌تر است.

بافت تاریخی و زنده اردکان پس از قرن‌ها استواری، صد‌ها بنای تاریخی ازجمله: بازار، مساجد، زیارتگاه‌ها، حسینیه‌ها، آب‌انبارها، حمام‌ها، کوچه و گذر‌های باریک، ساباط‌ها و خانه‌هایی با بادگیر‌های یک‌طرفه که خاص این منطقه است را در خود جای‌داده است.

خانه‌هایی که فضایی بهشت گونه دارند و دربندها، کوچه‌ها و ساباط‌هایی که از دیواره آن‌ها می‌توان عطر خوش کاه‌گل را استشمام کرد و شهری که بیشترین زیارتگاه‌های زرتشتیان را در خود جای‌داده و نمادی است از همزیستی مسالمت‌آمیز مسلمانان و زرتشتیان است.

شهرستان اردکان از بزرگ‌ترین شهر‌های استان یزد است .

اردکان با ۹۸ هزار نفر جمعیت در ۶۰ کیلومتری شمال شهر یزد قرار دارد.

مدرسه بخشی از فرآیند دینامیک تعلیم و تربیت است

شهردار تهران با بیان اینکه مدرسه صرفاً یک فضای آموزشی فیزیکی نیست، گفت: مدرسه بخشی از فرآیند دینامیک تعلیم و تربیت است که دانش‌آموزان از کالبد آن هنر، معماری، اصالت و فرهنگ ایرانی اسلامی را می‌آموزند.

به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری کودک و نوجوان، مهراله رخشانی‌مهر معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور امروز به همراه محمدرضا حافظی رئیس جامعه خیرین مدرسه‌ساز کشور و جمعی از معاونان و مدیران ستادی با محمد علی افشانی شهردار تهران دیدار و گفت‌وگو کرد.

شهردار تهران در این جلسه با بیان اینکه همه انسانها باید سعی کنند فرصت‌ساز باشند، اظهار کرد: خیرین نیکوکار مدرسه‌ساز، انسان‌های فرصت‌ساز برای آموزش و پرورش هستند و آموزش و پرورش رکن اصلی هر کشور است.

افشانی افزود: هزینه کردن برای آموزش و پرورش، یک نوع تولید ثروت است که آینده کشور را تضمین می‌کند و خیرین مدرسه‌ساز،  کار بزرگی علاوه بر توسعه مدارس انجام می‌دهند و آن فرهنگ‌سازی و تاچأثیرگذاری بنیادی بر دیدگاه انسانهاست.

وی با اشاره به اهمیت ترویج کار نیک در جامعه تصریح کرد: امروز جامعه ما نیازمند تقویت حس نوعدوستی و ایجاد احساس مسئولیت اجتماعی است که خیرین مدرسه‌ساز به زیبایی در به تصویر کشیدن این مسئولیت نقش ایفا نموده‌اند.

 

شهردار تهران با بیان اینکه مدرسه صرفاً یک فضای آموزشی فیزیکی نیست، خاطرنشان ساخت: مدرسه بخشی از فرآیند دینامیک تعلیم و تربیت است که دانش‌آموزان از کالبد آن هنر، معماری، اصالت و فرهنگ ایرانی اسلامی را می‌آموزند.

وی در ادامه، سازمان نوسازی مدارس را جزو سالم‌ترین دستگاه‌های اجرایی کشور برشمرد و تأکید کرد: وجود ارزشمند خیرین مدرسه‌ساز به عنوان سرمایه عظیم اجتماعی در کنار این نهاد، غنیمت بزرگی است که خیرین دیگر حوزه‌ها را نیز متأثر نموده است.

 

افشانی با بیان اینکه تهیه شناسنامه فنی فضا برای مدارس که در سال‌های گذشته اتفاق افتاده است، می‌تواند نقش بسزایی در مدیریت ترافیک و آلودگی داشته باشد، افزود: این موضوع در مدیریت فاصله مکانی مدارس از همدیگر و همچنین نسبت درست توزیع دانش‌آموز در مناطق مختلف می‌تواند موثر باشد.

شهردار تهران در پایان با اشاره به اهمیت تکریم خیرین مدرسه ساز، از پیشنهاد نامگذاری یکی از میادین اصلی شهر و یا خیابان‌های شهر تهران به نام خیرین مدرسه ساز که توسط رئیس سازمان نوسازی مدارس ارائه شد، استقبال کرد.

تاکید بر همدلی مردم، سازمان‌های تخصصی و مسئولان در حفاظت از آثار تاریخی/ جزییات درخواست شورای‌عالی شهرسازی و معماری از رهبر معظم انقلاب/ ابلاغ بخشنامه ممانعت از تخریب آثار تاریخی به دستگاه‌ها

معاون وزیر راه و شهرسازی در واکنش به تخریب آثار تاریخی در شهرهای مختلف کشور در این مقطع زمانی با تاکید بر اینکه باید مردم، سازمان‌های تخصصی و مسئولان ارشد در حفاظت از آثار تاریخی همدل باشند، گفت: نامه‌ای را از طرف شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، تقدیم مقام معظم رهبری خواهیم کرد با این مضمون که حداقل بنیادهای مذهبی و دستگاه‌هایی که متولی نگهداری مجموعه‌های مذهبی هستند؛ همچون آستان‌های مقدس در قم، مشهد، شیراز، ری و سایر نقاط به بهانه توسعه در معرض تخریب آثار و بافت پیرامونی قرار نگیرند.

محمدسعید ایزدی معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی در مورد دغدغه‌های خود در مورد تخریب آثار تاریخی و بی‌توجهی در حفاظت از آثار تاریخی و مجموعه اقداماتی که شورای‌عالی شهرسازی و معماری و معاونت فوق در دستور کار قرار داده است به خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، گفت: عجیب و نگران کننده است در این مقطع زمانی که همگان داعیه حفاظت از آثار تاریخی را دارند، شاهدیم که چقدر راحت آثار تاریخی تخریب می‌شوند و هر از گاهی خبر این به گوش می‌رسد که ساختمان‌های ثبت شده در اقصا نقاط کشور از جمله بافت تاریخی شهر شیراز مورد هجوم بولدوزرها واقع شده‌اند، یا خبر می‌رسد که بخشی از دیوار مجموعه ارزشمند کارخانه حریربافی چالوس دچار تعرض و تخریب قرار گرفته است، یا همچنین، بناها و ساختمان‌های ارزشمندی در اصفهان، کاشان، شیراز، بوشهر مورد تخریب واقع شده‌اند، یا حتی ساختمان‌های ارزشمندی به دلیل تعریض خیابان در تبریز مورد تعرض قرار گرفته‌اند.

معاون وزیر راه و شهرسازی با تاکید مجدد بر این مطلب که پذیرش این تخریب‌ها در این مقطع زمانی بسیار دشوار است و هیچگونه توجیهی ندارد، افزود: شاید اگر این رخدادها در دوران گذشته بود، می‌توانستیم خود را اینگونه قانع کنیم که اولویت دولت یا دستگاه‌های متولی چیز دیگری است. اما در این مقطع زمانی که همه دستگاه‌ها مدعی موضوع حفاظت از میراث‌فرهنگی هستند، تخریب این آثار به این شکل، هیچ توجیهی ندارد و قابل پذیرش نیست.

ایزدی در بیان دلایل وقوع تخریب‌های گسترده آثار تاریخی از جمله کارخانه حریربافی چالوس، آب انبار قدیمی در اوز فارس و دیگر موارد در این مقطع تاریخی، عنوان کرد: سهل‌انگاری دستگاه‌های متولی، سوداگری زمین و مستغلات و همچنین ناآگاهی و عدم درک صحیح از ارزش های عناصر و بافت های تاریخی از جمله عواملی است که سبب تخریب های گسترده در شهرهای مختلف شده است.

این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی از تنظیم نامه و درخواستی از سوی شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران برای مقام رهبری خبر داد و گفت: نامه‌ای را از طرف شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، تقدیم مقام معظم رهبری خواهیم کرد با این مضمون که حداقل بنیادهای مذهبی و دستگاه‌هایی که متولی نگهداری مجموعه‌های مذهبی هستند؛ همچون آستان‌های مقدس در قم، مشهد، شیراز، ری و سایر نقاط به بهانه توسعه در معرض تخریب آثار و بافت پیرامونی قرار نگیرند.

وی تصریح کرد: اطمینان داریم که مقام معظم رهبری از این تقاضا حمایت خواهند کرد، همانطور که پیش‌تر نیز از این قبیل جریانات، حمایت‌های لازم را داشتند.  

دبیر شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، اعلام کرد: معتقدم در این مقطع زمانی نباید اجازه هیچگونه تخریبی را در شهرهایمان به هیچیک از دستگاه‌ها اعم از دولتی، شهرداری، و بنگاه‌های اقتصادی که تمایل به توسعه در این مناطق دارند، بدهیم.

وی ادامه داد: به دلیل آنکه روند طی شده ما را به جایی رسانده که با حداقلی از آثار تاریخی روبه رو هستیم و شاید بتوان گفت که بخش اعظمی از آثار باارزش کشور را در شهرها از دست داده ایم و آنچه که تاکنون باقیمانده، محدود و حداقلی است. بنابراین با تاکید مجدد روی حفاظت از آنها از تمامی مسئولان درخواست دارم که روی حفاظت از آثار باقیمانده تاکید داشته باشند و با حساسیت نسبت به موضوع تاکید داشته باشند.

معاون وزیر راه و شهرسازی از تنظیم بخشنامه ای برای مدیران استانی برای حفاظت ویژه از آثار تاریخی خبر داد و گفت: بخشنامه‌ای را تنظیم کرده و به تمامی مدیران در استان‌ها ارسال کرده‌ایم با این تاکید که مراقبت ویژه ای از آثار تاریخی شهرهای خود داشته باشند و جلوی هرگونه تخریبی را در مراجع قانونی، بگیرند.

ایزدی از تمامی شهروندان به عنوان دیده بانان شهری درخواست کرد تا به هر شکلی که می‌توانند موضوع تخریب آثار تاریخی را اعم از آنکه عضو سازمان‌های مردم نهاد باشند و یا اشخاص حقیقی به دولت و دبیرخانه شورای‌عالی شهرسازی و معماری اعلام کنند.

وی تصریح کرد: دیده‌بانی قدرت بزرگی است و اگر بتوانیم دیده بانی را در جامعه تقویت کنیم می‌توان امیدوار بود که از بخش اعظمی از این تخریب آثار تاریخی می‌توان جلوگیری کرد. بنابراین هم مردم، هم سازمان‌های تخصصی و مسئول و هم مقامات ارشد در کشور همه باید همدل باشند و برای حفاظت از آثار همراهی کنند.

معاون وزیر راه و شهرسازی همچنین اعلام کرد: نظام سوداگری زمین و مستغلات، تمامی تلاش خود را می کند تا از این تخریب ها حداکثر انتفاع را ببرد. بنابراین قدرت تحمل و نگهداشت این آثار را ندارد و به هر نحو ممکن در صدد تخریب آثار بر می‌آید.

ایزدی با اعلام این مطلب که نظام سوداگری زمین و مستغلات نیروی عظیمی است، خبر داد: تمامی تلاش ما این است تا در شورای عالی شهرسازی و معماری و کمیسیون ماده ۵ جلوی صدور مجوز برای تخریب این آثار را بگیریم.

غربزدگی، بلای جان معماری بومی/ وقتی مجسمه های بی اصالت جاذبه گردشگری می شوند!

گسترش سبک های معماری رومی و بی توجهی ارگان های شهرساز به حفظ بافت های تاریخی و مناظر طبیعی و ساخت مجسمه های بی ربط با گذشته ما، در حال هدایت شهر با سرعت زیادی به سوی بی هویتی است.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی هرمز؛ معماری، تبلور ادراک و باورهای هر سرزمین است که ریشه در ارزش های هر اقلیم دارد و زنده نگه داشتن این هنر به حفظ حس وطن دوستی کمک شایانی می کند؛صنعت معماری ایران، در گذشته درخشان خود همچون دیبای هفت رنگی بود که در هر پهنه از ایران رنگ و بویی متفاوت از سایر نقاط داشت، اما روحیه کمال طلبانه انسان ها موجب شده تا هزینه ها بیش از اینکه صرف نیازهای ضروری شود، به تجمل گرایی اختصاص یابد و برج سازی بدون توجه به شرایط اقلیمی و با الگو برداری ناشیانه و غیرکاربردی از سازه های رمی، گسترش یابد.

این پیشرفت غیر اصولی، به قدمت و تاریخچه دور و دراز محله سورو و قلعه شاهی که نقش اساسی در رونق شهر داشته اند نیز رحم نکرده است و آن گذشته درخشان، رواق ها و بادگیرها هیچ نشانی نیست.

در حال حاضر ۸۸ مرکز بومگردی در استان هرمزگان وجود دارد که به جای پیشرفت در این مراکز دچار پسرفت شده و ارگان های شهرساز به جای حفظ بافت های تاریخی و مناظر طبیعی جهت جذب گردشگر و تقویت هویت ملی، به ساخت مجسمه های بی اصالت پرداخته و با به حاشیه راندن بناهای تاریخی جاذبه گردشگری استان را به سواحل محدود کرده است.

برج ها، تهدید تازه نوار ساحلی

خدیجه محمدی، یکی از اهالی سورو قدیم در گفتگو با خبرنگار هرمز با اشاره به قدمت دیرینه محله سورو، اظهار کرد: سورو قدمتی بیشتر از شهر بندرعباس دارد و سکه های قدیمی کشف شده نشان از گذشته بندری مهم و تاثیر گذار آن دارد.

این شهروند با تاکید بر وجود نخلستانی در گذشته نه چندان دور در سورو، تصریح کرد: در اینجا نخلستانی از انواع درختانی چون نخل و کهور وجود داشته است و مردم اوقات فراغت خود را در آن می گذراندند.

معماری ایران در سال‌های اخیر پایگاه نظری ندارد / معماران باید گنجینه‌های ملی را بشناسند / باززنده‌سازی بافت تاریخی کنگ

سمیه باقری: معماری بندر کنگ موضوعی است که دکتر شیوا آراسته در تازه‌ترین کتاب خود به آن پرداخته است. این کتاب سعی دارد بخشی از گنجینه‌های معماری کهن ایران را برای جامعه معماری رمز گشایی کند.

 هنرآنلاین، دکتر شیوا آراسته بانوی مستقل و فعالی است که همواره با انرژی وصف ناپذیری به دنبال ایده‌های نوین و پژوهش‌های پایه‌ای است. او که اخیراً کتابی درباره بندر کنگ منتشر کرده، معتقد است که معماری امروز ما نگاه به فراسوی مرزهای کشور دارد و هنوز نتوانسته گنجینه‌های ملی خود را آن‌طور که باید و شاید بشناسد. آراسته که بارها با طرح‌های خود توانسته در مسابقات معماری برنده شود، اعتقاد دارد که امروز عرصه معماری ایران بیش از برگزاری نشست‌های متعدد، نیازمند سکوت و تأمل در شرایط کنونی و صد البته مطالعه است. آنچه می‌خوانید گفت‌وگوی هنرآنلاین با این بانوی برجسته معماری ایران است.

 

معماری زمینه‌گرا جزو تخصص‌های شماست. این معماری به چه موضوعی می‌پردازد و دغدغه اصلی آن چیست؟

معماری زمینه‌گرا شاخه و حوزه‌ای از معماری را شامل می‌شود که فقط نگاه کالبدی به معماری ندارد و معماری را فقط ساخت و ساز نمی‌بیند. بلکه معماری را برآیندی از مسائل اجتماعی و اقتصادی و زمینه‌های تاریخی، اقلیمی و محیط زیست و همین‌طور کالبد می‌‌داند. در واقع به کلیه نیروها و آیتم‌هایی که در به وجود آمدن یک کالبد معماری تأثیر دارند، توجه می‌کند و معماری را برآیند چندین حوزه می‌بیند، موضوع طراحی در حوزه زمینه‌گرایی فقط کالبد فیزیکی نیست. حالت کلی باید زمینه را در چهار حوزه کلان؛ اجتماعی، فرهنگی و تاریخی، محیطی و کالبدی بررسی و تحلیل کرد و تأثیر آن را در معماری و شهرسازی معاصر لحاظ کرد.

این نگاه از چه زمانی بر معماری حاکم شده است و آیا ما می‌توانیم بگوییم در دوره‌ها و سده‌های قبل هم چنین نگاهی وجود داشته یا این صرفاً یک نگاه مدرن بر معماری است؟

زمینه‌گرایی دقیقاً اصل و جوهره معماری پیشینیان ما بوده و معماری‌ و شهرسازی گذشته مانند معماری بازارها، مساجد و خانه‌های ایرانی با این نگاه ساخته شده‌اند. به همین دلیل معماری خانه‌ها در هر بوم و اقلیمی متفاوت بوده و منتج از زمینه فرهنگی، طبیعی و تاریخی آن شهر بوده است. معماری دنیا در دوره‌ای از معماری زمینه‌گرا فاصله گرفت و به سمت مدرنیسم سوق پیدا کرد ولی در چند سال اخیر ما دوباره شاهد این هستیم که جایزه پریتزکر را به معمارانی می‌دهند که معماری را در بین مردم و با مردم انجام می‌دهند. من فکر می‌کنم این خیلی مهم است که معماری برای مردم باشد. ما اصولاً دو دسته معمار و هنرمند داریم؛ یک دسته از آن‌ها می‌گویند هنر برای هنر است و دسته دوم هنر را برای مردم می‌دانند.

معماری زمینه‌گرا جزو دسته دوم است. اصولاً معماری برای مردم است. معماری برای خود معمار نیست که ما بر اساس احساسات خودمان و با هزینه مردم بنایی را بسازیم و مردم را در خصوص اظهار نظر در مورد کارمان واجد صلاحیت ندانیم. در مدرنیسم، مردم صاحب نظر و عقیده واجد ارزش تلقی نمی‌شوند و معمار در رأس هرم قرار دارد و از همه بهتر می‌فهمد. بنابراین هر کاری هم که انجام بدهد خوب است و مردم باید تمجید کنند. ولی در معماری زمینه‌گرایی این‌طور نیست

در معماری زمینه‌گرا، معمار در اقلیم‌های (اقلیم در معنای کلان آن) مختلف در کوچه و خیابان‌ راه می‌رود تا نیازهای مردم را ببیند. مثلاً یک معمار باید بداند که در شهر شیراز چه نیازهایی وجود دارد و یا نیازهای یک روستا در سیستان چه چیزهایی است. قطعاً نیازهای معماری این دو با هم فرق دارد ولی ما در دوران مدرنیسم می‌بینیم که شهرها و ساخت و سازها شبیه یکدیگر شده‌اند. در گذشته چهره شهرها فرق داشت و حتی الان شما از تصاویر قدیمی می‌توانید تشخیص دهید که آن عکس‌ها مربوط به کدام شهر است و یا حداقل می‌توانید اقلیم آن‌ها را تشخیص دهید. احتمالاً در معماری آن‌ها هویت را می‌بینید چون معماری زمینه‌گرا واجد هویت و تشخص  بصری است و وجه تمایز آن در چهره‌اش نمایان است .

شاهد هجوم فرهنگ غربی در معماری و شهرسازی ایران هستیم / انگیزه‌های الهی باید در معماری و شهرسازی وجود داشته باشد/ تأثیر لیبرالیسم بر اصول سبک زندگی اسلام در معماری و شهرسازی/ ظرفیت های معماری حوزه

قم - معاون امور عمرانی استاندار قم گفت: ما نتوانسته‌ایم مکتبی به نام معماری و مهندسی ایرانی داشته باشیم و سبقه خود را فراموش کردیم و شاهد هجوم فرهنگ غربی به کشور هستیم.

به گزارش خبرنگار مهر، محسن بهشتی ظهر پنج‌شنبه در گردهمایی حوزویان مهندس که در سالن همایش مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران برگزار شد در سخنانی اظهار داشت: وقتی از مهندسان طلاب صحبت می‌شود واژه‌هایی همانند معماری اسلامی و شهرسازی اسلامی به ذهنمان خطور می‌کند.

وی افزود: معماری و شهرسازی مسیحیت یا یهودیت نداریم و آن‌ها در این زمینه مدعی نیستند و تئوری پردازان نیز که غالباً دینی غیر از اسلام دارند معتقد به این سبقه و پیشینه نیستند در حالی که در معارف اسلامی ما مسائل زیادی در زمینه معماری و شهرسازی داریم.

معاون امور عمرانی استاندار قم ادامه داد: مؤلفه‌های عینی برای واژهایی چون معماری اسلامی و شهرسازی اسلامی معرفی نشده است که می‌توان با استفاده از منابع اسلامی و دینی این موارد را تدوین کرد.

وی گفت: ما نتوانسته‌ایم مکتبی به نام معماری و مهندسی ایرانی داشته باشیم و حتی در جاهایی سبقه خود را فراموش کردیم و شاهد هجوم فرهنگ غربی به کشور هستیم.

بهشتی با بیان اینکه شیخ بهایی نمونه برجسته‌ای از تفکر مهندسی و اسلامی است، گفت: شیخ بهایی فردی حوزوی بود که آثار ۴۰۰ سال قبل وی تا کنون دچار چالش نشده است و بر آثار مکتوب وی نیز همچنان رساله دکتری می‌نویسند.

وی با بیان اینکه خدماتی باید تعریف شود که مجمع مهندسان روحانی آن را دنبال کنند، افزود: جا دارد مرکز مشاوره‌ای در حوزه مسکن برای طلاب راه‌اندازی شود تا طلاب در زمینه ساخت و ساز و خرید مسکن به مشکل بر نخورند چرا که در گذشته شاهد بودیم به دلیل نداشتن اطلاعات لازم تخصصی سرمایه این افراد مورد سوءاستفاده قرار گرفته و مشکلاتی برایشان ایجاد شده است.

انگیزه‌های الهی باید در معماری و شهرسازی وجود داشته باشد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری «حوزه»، حجت الاسلام طاهری  در همایش «حوزویان مهندس» در مقاله‌ای به بررسی حضور علمای دین در عرصه معماری و شهرسازی پرداخت.

وی با بیان اینکه انگیزه ساخت و ساز مهم است گفت: انگیزه‌های الهی چون تقوی باید در معماری و شهرسازی وجود داشته باشد و تا زمانی که انگیزه‌های غیر الهی مانند تجارت و سود کلان و فشار به قشر ضعیف و دلال پروری در معماری و ساخت ساز جامعه وجود داشته باشد این بناها اسلامی نیست و باید از دیدگاه قرآن خراب و نابود شود هرچند صورت و اسم مسجد را داشته باشد.

مدارس جایگزین کپر با معماری بومی در حال طراحی است !

معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش گفت: پروژه حیات طیبه از جمله طرح‌ها و پروژه‌ها در سطح کشور بوده که برنامه‌ریزی شده به تعداد ۵۴ پروژه در سطح کشور اجرایی شود.

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور صبح امروز به همراه فرماندار اردبیل، مدیرکل آموزش و پرورش استان و جمعی از مسئولان در حوزه مدرسه‌‌سازی از مجتمع حیات طیبه و پروژه‌های نیمه‌تمام آموزشی در اردبیل بازدید کرد.

بازدید از مدرسه 6 کلاسه شهرک نیایش و تاکید بر تامین اعتبار این واحد آموزشی در قالب پروژه مسکن مهر از سوی راه و شهرسازی و ارائه مجوز از طریق شهرداری و دستگاه‌های خدمات‌رسان و نیز بازدید از پروژه حیات طیبه اردبیل واقع در شهرک کارشناسان از جمله برنامه‌ها در این حوزه بود.

معاون عمرانی وزیر آموزش و پرورش در این بازدید اظهار داشت: پروژه حیات طیبه از جمله طرح‌ها و پروژه‌ها در سطح کشور بوده که برنامه‌ریزی شده به تعداد 54 پروژه در سطح کشور اجرایی شود که از این تعداد تاکنون 18 پروژه تکمیل شده به بهره‌برداری رسیده است.

مهراله رخشانی‌مهر با بیان اینکه اجرای مجتمع‌های حیات طیبه در سال 91 آغاز شده است، تصریح کرد: براساس هدف گذاری‌ها در هر استان دو یا سه مورد پروژه در این حوزه در متراز هشت هزار و 500 تا 12 هزار مترمربع اجرا می‌شود اما متاسفانه در برخی از استان‌های اجرای این طرح هنوز آغاز نشده است.

وی از اختصاص30   میلیارد ریال اعتبار برای تکمیل پروژه نیمه تمام مجتمع حیات طیبه اردبیل خبر داد و گفت: در استان اردبیل اجرای این پروژه با وجود گذشت هفت سال اما به صورت نیمه‌تمام رها شده بود که با تامین این اعتبار و نیز 30 تا 40 میلیارد ریال اعتبار در مراحل بعدی شاهد بهره‌برداری از آن در سال آینده باشیم.

رئیس سازمان نوسازی و تجهیز مدارس کشور اجرای این طرح را در راستای ایجاد یک نظام آموزشی متمرکز از ابتدایی تا پایان متوسطه برشمرد و بیان کرد:   ممانعت از خسارت‌های احتمالی وارده به این ساختمان‌ها در اثر مرور زمان و عوامل طبیعی و آب و هوایی و جلوگیری از هدررفت سرمایه‌ها به دنبال اجرای این طرح دنبال می‌شود.

رخشانی‌مهر با اشاره به وجود 107 هزار مدرسه در کشور و مشکلات فراروی آنها در حوزه نیروی انسانی و مدیریتی اظهار کرد: با راه‌اندازی مجتمع‌های حیات طیبه که شامل سالن‌های آموزشی، نمازخانه، آمفی تئاتر و مجموعه‌های متعدد تربیتی بوده از این مشکلات و تضییع بیت‌المال و هدررفت انرژی جلوگیری می‌شود.

وی با اشاره به شعار کپرزدایی بیان کرد: کپر یک معماری ویژه منطقه‌ای و سنتی به شمار می‌رود و باید جایگزین مناسب برای آن تعیین شود که ما به دنبال این جایگزینی با معماری محلی و بومی هستیم چرا که راه‌اندازی کانکس به جای کپر در مناطق عشایری نه تنها جذابیتی نداشته بلکه سبب وارد شدن انتقاداتی نیز به این حوزه شده است.

کمبود شدید فضاهای آموزشی در شهرک‌های جدیدالاحداث اردبیل

فرماندار اردبیل نیز در این بازدید اظهار کرد: در حال حاضر نیمی از جمعیت دانش‌آموزی استان اردبیل در مرکز استان مشغول به تحصیل هستند که این امر سبب شده تا در برخی مناطق شهر اردبیل با کمبود فضاهای آموزشی روبه‌رو شویم.

جواد زنجانی با اشاره به مشکل فضاهای آموزشی در شهرک‌های جدیدالاحداث اردبیل بیان کرد: کمبود شدید فضای آموزشی در این شهرک‌ها به یک دغدغه جدی تبدیل شده که باید در راستای توسعه فضاهای آموزشی در این مناطق اقدام شود.

غارتگری به نام معماری غربی !

عصراقتصاد: دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران معتقد است غفلت عمدی یا سهوی از معماری بومی و اسلامی در ساخت منازل مسکونی و فضاهای شهری، مشکلات و چالش های بسیاری را برای ما به همراه داشته است که طیف وسیعی از مشکلات اجتماعی، فرهنگی و حتی زیست محیطی را شامل می شود.

دکتر سید محسن طباطبایی مزدآبادی در گفت و گو با خبرنگار عصراقتصاد با بیان اینکه شهرهای ما هر روز با چالش‌ها و مسائل دشواری روبه رو می شوند اظهار داشت: برخی از این مشکلات قدیمی و بسیاری جدید و نوظهور است و منشا آن نیز مسائل گوناگونی را شامل می شود.

وی ادامه داد: در عین حال یکی از دلایل اصلی بروز این ناهنجاری‌ها که شاید کمتر به آن توجه شده است نادیده گرفتن عمدی یا سهوی معماری و شهرسازی بومی و اسلامی ماست که برای قرنها به شکلی هنرمندانه با ترکیب فنون و روشهای ساخت و ساز در کنار توجه به نیازها اجتماعی و فردی، فضای آرام بخش و کارآمد را چه در اجتماع و چه در حریم شخصی فراهم می کرد.

مدرس دانشگاه تهران افزود: اما نفوذ شهرسازی و معماری مدرن بدون در نظر گرفتن الزامات و هنجارهای فرهنگی، اجتماعی و حتی زیست محیطی، از آن هارمونی اصیل، دل نشین و کارا، پهنه هایی پرجمعیت و متراکم به جا گذاشته است که به سبب عدم هماهنگی با اقلیم، علاوه بر تخریب عرصه های طبیعی، مصرف انرژی را نیز با چالش رو به رو کرده است.

طباطبایی توضیح داد: یکی از مصادیق این نفوذ مخرب، تغییر معماری مساجد است به طوری که روزگاری معماری مساجد در کشور ما از نظر توجه به اصول و قواعد، شهره آفاق و نماد معماری شهر اسلامی بود. نمونه آن مسجد شیخ لطف الله است که به عنوان شاهکار معماری در جهان شناخته می شود.

وی با بیان اینکه اما مساجد امروزی در لابه‌لای انبوه برج‌های غول آسا ناپیدا هستند گفت: مساجد ما دیگر برجسته‌ترین عنصر معمارانه شهرهای ما به شمار نمی روند بلکه حتی پیدا کردن آنها در محلات مشکل شده است چرا که در زیرسایه سازه‌هایی بزرگی چون برجهای تجاری اداری و مسکونی و فروشگاههای عظیم و مراکز خرید قرار گرفته اند.

دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با بیان اینکه شهر اصیل اسلامی محتوایش را از مسجد می‌گیرد گفت: به واقع امروزه مساجد چه جایگاهی در نظام برنامه ریزی شهری ما دارند. آیا مساجد در شهرهای ما همچنان عنصری شاخص خاص و هویت بخش هستند؟

طباطبایی با بیان اینکه مساجد که زمانی کانون همبستگی اجتماعی فرهنگی و محفل علم و عبادت بودند و عنصری چشم نواز در سیمای بصری شهر به شمار می‌رفتند، به گونه ای تاسفبار مورد بی توجهی قرار گرفته اند تصریح کرد: حتی برخی مساجد برای عقب نماندن از قافله بجای ایفای بهتر نقش عبادی و سیاسی بخشی از فضای خود را به محل کسب، آشپزخانه و یا خرده فروشی اختصاص داده اند.

وی با اشاره به اینکه یکی دیگر از شاخصه های شهرها و معماری اسلامی وجود فضاهای عمومی است بیان داشت: میادین و گذرگاه‌های عبور و مرور و پاتوق‎ها یکی از فضاهای شهر است که به ایجاد حس انسجام اجتماعی و همبستگی و تعلق مکانی می انجامید و این در حالیست که عرصه های عمومی امروز شهرهای ما به شکل ناامیدکننده ای به قلمرو خودروها تبدیل شده اند.

به گفته طباطبایی در معماری کنونی حاکم بر شهرهای ما انسان شهرنشین به حاشیه رانده شده و فضایی برای قدم زدن ندارد و جای آن را خیابان، بزرگراه و پهنه های آسفالتی گرفته اند.

مدرس دانشگاه تهران با بیان اینکه به جرات می توان گفت این سبک معماری مسبب ایجاد انبوه مشکلات روانی، بیقراری، افسردگی و سرگشتگی ساکنان کلانشهرهای کشور بوده و آرامش شهروندان را به تاراج برده است خاطرنشان کرد: "روانشناسی محیط" چیزی است که در شهرسازی ما فراموش شده است در حالیکه انسجام، توازن، خوانایی و زیبایی رمز کیفیت محیطهای شهری است که جای خود را به ازدحام، آلودگی، تنش و استرس داده است.

معماری ایرانی | هنری آمیخته با فرهنگ و سنت و زیبایی

شاید بارها این جمله را شنیده باشید که: «هنر نزد ایرانیان است و بس.» صد البته که هنر تنها نزد ایرانیان نبوده و نیست اما بدون شک سبک معماری ایرانی یکی از هنرهایی است که تجلی و شکوه آن نزد ایرانیان است و از دیرباز تاکنون معماری های شکوهمند و بناهایی با ترکیبی از معماری سنتی ایران در کنار المان ها و نشانه های مذهبی در بناهای به جا مانده از قرون گذشته تا حال دیده می شود و همواره مورد تحسین و عامل شگفتی معماران و مهندسین و گردشگران و زیبایی شناسان جهان قرار گرفته است.

هنر معماری ایرانی دارای اسلوب و قواعدی است که به حتم آشنایی با گوشه ای از آن ها، زیبایی بناها و سازه های به جا مانده را نزد هر بیننده ای دو چندان خواهد کرد. خشت و آجر و کاشی کاری هایی که علاوه بر رعایت تمامی اصول ساخت و ساز با توجه خاصی نسبت به اقیلم و شرایط آب و هوایی آن منطقه ساخته شده است و در رج به رج آن ها می توان عشق و شور و علاقه شرقی را دید و از حس این همه هنر به خود بالید.

مفاهیم معماری ایرانی

اگر از ویژگی هایی چون رعایت اصول فنی و مهندسی، ستون های بلند، تزئینات و کاشی کاری و معرق کار و دیگر عناصر زیبایی شناسی بگذریم و طراحی و محاسبات بسیار دقیق علمی را هم همچون ایوان های رفیع نادیده بگیریم و بگوییم که در بیشتر شاخصه های معماری ایرانی و دنیا این مسائل بسته به فرهنگ آن کشور رعایت شده است نمی توان به سادگی از پنج مفهوم اساسی به کار رفته در هنر و سبک معماری ایرانی گذشت. درون گرایی، نیارش، مردم محوری، خود بسندگی و پرهیز از بیهودگی مفاهیم هنر معماری است که نزد ایرانیان است . در تمام بناهای به جا مانده رعایت شده است.