تأکید بر تاریخ، معماری و تعزیه در نمایشگاه "تکیه دولت" / نمایش ارادت مذهبی تهران در موزه عکسخانه

با تکیه بر تاریخ، معماری و تعزیه، 50 عکس تاریخی "تکیه دولت" در موزه عکسخانه به نمایش گذاشته شد.

 هنرآنلاین، منصور کرم‌زاده شیرانی، گردآورنده و پژوهشگر نمایشگاه عکس تاریخی "تکیه دولت" درباره برگزاری این نمایشگاه به خبرنگار هنرآنلاین گفت: این نمایشگاه حاصل دغدغه‌هایی بود که به واسطه پایان‌نامه کارشناسی ارشد و در سال 90 برای من مطرح شد.

او افزود: بخشی از پژوهش من در مقطع کارشناسی ارشد به مرکز نمایش‌های آیینی مربوط بود، به همین خاطر من به تحقیق در راستای تکایا و حسینیه‌ها پرداختم. پس از 2 سال تحقیق و پژوهش و بازدید از تکیه‌ها و حسینیه‌های مختلف در ایران، خروجی پژوهش‌هایم را در نمایشگاه تکیه دولت ارائه کردم که بسیار مورد استقبال افراد متخصص و اهل فن قرار گرفت.

این پژوهشگر ادامه داد: همان‌طور که می‌دانید حسینیه‌ها به عنوان محلی برای تعزیه و روضه خوانی شناخته می‌شدند اما در تکیه‌ها بیشتر شبیه‌خوانی و نمایش به اجرا درمی‌آمد و این مسئله برای من بسیار جذاب بود.

کرم‌زاده شیرانی تکیه دولت را یکی از شاخص‌ترین نمونه‌ها دانست و در این باره بیان کرد: بر مبنای پایان‌نامه‌ای که داشتم تکیه‌ها و حسینیه‌های مختلفی را بررسی کردم اما با توجه به اینکه یکی از شاخص‌ترین و نخستین تماشاخانه تاریخ معماری ایران، تکیه دولت است به صورت متمرکزتر در این بخش فعالیت کردم.

او تخریب تکیه دولت را اتفاقی در خور تأسف خواند و اظهار کرد: متأسفانه امروز هیچ اثری از این تکیه تاریخی و زیبا باقی نمانده است که البته این امر برای من و بسیاری از علاقه‌مندان به این بخش جای سؤال دارد.

این پژوهشگر ادامه داد: بخشی از آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه عکس‌های شاخص تهران قدیم است که با بالن و از بالا تهیه شده است به همین خاطر در این نمونه‌ها می‌توان مجموعه کاخ گلستان، بازار تهران و تکیه دولت را کاملاً مشاهده کرد. من نیز بر همین مبنا نمونه‌هایی از این زاویه عکاسی کردم.

کرم‌زاده شیرانی تصریح کرد: در این نمایشگاه، سعی کردم که جایگاه تکیه دولت را از زاویه تاریخ، تعزیه و معماری به تصویر درآورم زیرا عموماً این تکیه یا با تعزیه و یا فرم معماری شناخته شده است درحالی‌که به نظر من یکی از مهم‌ترین حلقه‌های گمشده تکیه دولت همان تاریخ احداث یا تولد آن است.

او خاطرنشان کرد: به لحاظ تاریخی، تأسیس تکیه دولت ماحصل ارتباط مسالمت‌آمیز ایران و دیگر فرهنگ‌هاست اما تخریب آن نتیجه سیطره مدرنیسم غربی بر کلیه ارکان و ساختار فرهنگی ایران است که در دوره پهلوی رخ داد.

پیش‌نشست دومین همایش میراث‌فرهنگی و توسعه پایدار برگزار شد

پیش‌نشست دومین همایش میراث‌فرهنگی و توسعه پایدار به همت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در محل وزارت راه و شهرسازی برگزار شد.

به گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، اسکندر مختاری، معمار و استاد دانشگاه در این نشست گفت: «در گذشته ظرفیت های سرزمینمان، انسان و زیبایی را می فهمیدیم و متوجه رابطه انسان با طبیعت بودیم و هر وقت در گذشته در طبیعت دخالتی داشتیم به تولید ارزش پرداختیم اما هم اکنون نه تنها از تولید ارزش بازمانده ایم بلکه هر روز بیشتر از روز قبل به تخریب محیط زیست کمک می کنیم!»

او دلیل این امر را در نگاه های جزیی نگر دانست و گفت: «اصلا هرگز فکر نمی کردم که روزی از ساخت زیرزمینی بیش از یکی دو طبقه  در تهران جلوگیری کرده و مجبور شوم از این کار خودم دفاع کنم چون دلیلش واضح است با چنین ساخت و ساز هایی مسیر قنات های تهران عوض می شود و همین امر به خشک شدن باغ های پایین دست منجر خواهد شد.»

مختاری در ادامه گفت: «اگرچه نگاه امروز در حوزه توسعه شهری، نگاهی مخرب است اما این نگاه حاصل ناآگاهی و جهل است و وظیفه ما دانایی و روشنگری است.» 

منظر فرهنگی چیست؟

در ادامه نشست فرشته عشرتی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران به ایراد سخنرانی درباره منظر فرهنگی و منظر شهری تاریخی پرداخت. 

او گفت: «در مورد موضوع منظر فرهنگی و منظر شهری تاریخی هربار که وارد جزییات  می شویم متاسفانه افراد بر اساس تصوراتی که از این دو واژه در ذهن دارند ممکن است در بخش هایی از این دو مفهوم نتوانند به صورت کامل آنچه مدنظر است را دریافت کنند.»

او در ادامه به توضیح منظر فرهنگی پرداخت و به دیدگاه کل نگر ساکنان بومی نسبت به دو دایره فرهنگ و ُطبیعت اشاره کرد و گفت: «همه اعتقادات و زندگی این مردم از برکنش این دو دایره شکل می گرفت و این دو را از هم جدا نمی دانستند اما وقتی دانش جز نگر غربی به وجود می آید طبیعت و فرهنگ را در دو حوزه دانشی جداگانه مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد.»

عشرتی در ادامه به ارایه و تحلیل تعاریف فرهنگ و منظر فرهنگی پرداخت.

او با انتقاد از معادل دانستن منظر فرهنگی با واژه منظر گفت: «منظر هم در بسیاری مواقع به جنبه های عینی کاهش پیدا کرده و در بهترین شرایط به آن جنبه های ذهنی نیز اضافه می شود این در حالی است که منظر فرهنگی یک فرایند است و یک محصول نیست که جنبه های عینی و ذهنی مورد بررسی قرار گیرد.»

او نخستین گام برای حفاظت از مناظر فرهنگی را شناخت درست آنها دانست و گفت: «در مرحله بعدی باید بدانیم چطور از این مناظر فرهنگی در طرح های توسعه عمران استفاده کنیم.»

او با تاکید بر لزوم استفاده از تجربیات بین المللی در این حوزه گفت: «راهی که امروز ما می رویم را قبل از ما  سایر کشورها رفته اند و ما می توانیم با استفاده از آنها خیلی بهتر گام برداریم.»

نگاهی به دستاوردهای نخستین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار

سعید امیریان، مسئول دبیرخانه دائمی همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار در ادامه نشست طی سخنانی با اشاره به سابقه طولانی زیست در فلات ایران تاکید کرد: «باید در برنامه ریزی ها از پیشنیه و سابقه زیست مان در این سرزمین استفاده کنیم.»

او دانش  زیستن در فلات ایران را تحت عنوان اهلیت ایرانی تعریف کرد و با اشاره به برگزاری همایشی با همین موضوع در سال 1394 گفت: «در این همایش دستاوردهای بسیار خوبی به دست آمد و دکتر آخوندی، موضوع ایرانشهر و ایده غفلت از ایران در ایران را مطرح کردند که در جمع بندی همایش وارد شد.»

او افزود: «در همایش نخست همچنین موضوع «ایران سره زمین» از سوی مهندس بهشتی و «انسان پایدار» توسط مهندس آرامی مطرح شد که این موضوعات را می توان از دستاوردهای نخستین همایش برگزار شده دانست.»

امیریان ابراز امیدوار کرد: «در همایش دوم که دهم و یازدهم مهرماه برگزار می شود ایده های خلاقانه جدیدی مطرح شود.»

او از حضور سازمان برنامه و بودجه در دومین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار خبر داد و گفت: «این سازمان در راستای ایجاد برنامه کل نگر به طور حتم یک پای ثابت این همایش خواهد بود و در این همایش با هم مرور خواهیم کرد که سرزمین ایران قبل از دوره معاصر چگونه مدیریت می شد و چگونه می توان از دانش ضمنی و اهلیت ایرانی در برنامه های توسعه استفاده کرد.»

او با اشاره به هشت محور دومین همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار بر محور دوم این همایش یعنی «میراث فرهنگی، توسعه پایدار و راه و شهرسازی» تاکید کرد و گفت: «این محور با تمرکز بر ایده های نو در زمینه دانش و اهلیت ایرانی مطرح خواهد شد تا بتواند سرمنشا مدیریت مدرن در شهرهای کشور باشد.» 

معرفی جامع کاخ نیاوران/ سفری به کاخ نیاوران +تصاویر و سبک معماری

کاخ نیاوران تهران همچون دیگر آثار هنری و تاریخی کشورمان قدمت و تاریخچه ای گرانبها را به دنبال خود یدک می کشد و بازدیدکنندگانش را به سفری در دل تاریخ دعوت می کند.

به گزارش حوزه میراث و گردشگری گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛کاخ نیاوران تهران همچون دیگر آثار هنری و تاریخی کشورمان قدمت و تاریخچه ای گرانبها را یدک می کشد و  بازدیدکنندگانش را به سفری در دل تاریخ دعوت می کند، سفری هیجان انگیز که شاید به جرات بتوان گفت هر کاخ و یا آثار باستانی، آن را برای خود انحصاری کرده است و در هیچ کجای دیگر نمی توان آن را یافت و یا سفری با این لوازم و لذت داشت.

در همین راستا باشگاه خبرنگاران جوان قصد دارد تا در این مطلب به معرفی کاخ نیاوران و سبک معماری این کاخ زیبا بپردازد، پس با ما همسفر شوید.

معرفی کاخ نیاوران

کاخ نیاوران در شمال شرق تهران (شمیرانات) قرار دارد. شکل گیری کاخ نیاوران به نخستین سالهای سلسله قاجار بازمی گردد.

مجموعه کاخ نیاوران که پس از انقلاب اسلامی به مجموعه ای موزه ای تبدیل شده است تا سال 1378 با مجموعه سعدآباد به طور مشترک اداره می شد و از آغاز سال 1379 رسماًٌ مستقل شد.

---

---

اکنون با در بر گرفتن 5 موزه (کاخ اختصاصی نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، کوشک احمدشاهی، موزه جهان نما، کتابخانه اختصاصی) و فضاهای فرهنگی دیگر همانند تالار آبی، سینمای اختصاصی و گالری جهان نما و همچنین باغ نیاوران که از باغهای سه گانه ییلاقی و بزرگ شمال قدیم بوده است جاذبه هایی از تاریخ، فرهنگ و طبیعت را به تماشا گذاشته است.

تاریخچه کاخ نیاوران

مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران در باغ بزرگی به مساحت حدود 11 هکتار در شمال تهران قرار دارد که از زیبایی و جذابیت طبیعی و تاریخی فراوانی برخوردار است. بناهای این مجموعه متعلق به دوره های قاجار و پهلوی است.

ابتدا شاهان قاجار این مکان خوش آب و هوا را جهت اقامت ییلاقی خویش برگزیدند. فتحعلی شاه قاجار برای تفریحات تابستانی خود دستور می دهد تا در منطقه ای خوش آب و هوا خارج از شهر تهران که وسعتی بسیار کمتر از امروز داشت باغی مصفا بسازند. درکنار روستایی که «گُرده وی» یا «گُرده به» خوانده می شد و در نیاوران امروز قرار داشت به جای نیزاری که در همسایگی روستا واقع بود باغ را ساختند. باغ ییلاقی فتحعلی شاه که در جای نیزار ایجاد شد را «نی آوران» نامیدند که بعدها به نام «نیاوران» مشهور شد. محمدشاه نیز در همین باغ بنای کوچک و ساده ای بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین شاه «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ ساخت. آخرین بنایی که در دوران قاجار در این باغ ساخته شد مشهور به کوشک احمدشاهی است.

در زمان حکومت پهلوی دوم، برخی از بناهای کوچک این باغ تخریب شد و کاخ نیاوران با سبکی مدرن برای سکونت او و خانواده اش ساخته شد.

فخر معماری ایران : به بهانه برگزاری نمایشگاه طراحی‌های جهانگیر درویش

«ایران»: نمایشگاهی از طراحی‌ها و اسکیس‌های جهانگیر درویش معمار پیشکسوت با عنوان «خاطرات کاغذی»،  در گالری فرمانفرما برپا شده است.

ایران درودی نقاش

 همچنین روز سیزدهم شهریور‌ماه جشن تولد 85 سالگی این هنرمند برگزار خواهد شد. گالری فرمانفرما در خیابان کریمخان زند، خیابان خردمند شمالی، کوچه اعرابی دوم قرار دارد و علاقه‌مندان تا شانزدهم شهریور‌ماه همه روزه به غیر از دوشنبه‌ها از ساعت 12 الی 20 و روز جمعه از ساعت 16 تا 20  می‌توانند از آثار این هنرمند بازدید کنند. گفتار زیر، روایت ایران درودی از دوستی 50 ساله‌اش با  جهانگیر درویش و همچنین آثار این هنرمند است.

 

60 سال از دوستی و آشنایی و معاشرت خانوادگی من با جناب جهانگیر درویش معمار مطرح ایرانی می‌گذرد. من سال 1346 وقتی از فرنگ به ایران بازگشتم، به استخدام تلویزیون درآمدم  و در آنجا با جناب جهانگیر درویش و همسر ایتالیایی‌‌اش  آشنا شدم. این آشنایی خیلی زود به رفاقت عمیقی بدل شد و من در تلویزیون تهیه‌کنندگی و کارگردانی دو برنامه تلویزیونی «دیدار» و «تاریخ و شناسایی هنر» را برعهده داشتم و از مشورت جمع دوستانم برای تولید و ساختن برنامه‌های فرهنگی و هنری  بهره می‌گرفتم. در این جمع چهره‌هایی مانند جهانگیر درویش، فریدون هویدا، هوشنگ طاهری، احمد شاملو و... حضور داشتند.

برایم مهم بود که آثاری باکیفیت تولید کنم و من چهره‌ها و نام‌هایی از هنرمندان عرصه‌های مختلف را به این دوستان پیشنهاد می‌کردم، مثلاً می‌گفتم درباره آربی آوانسیان برنامه بسازم یا او را به برنامه‌ام دعوت کنم یا خیر؟!  این دوستان پس از بحث و تبادل نظر، به پیشنهاد‌های من رأی می‌دادند و اگر آن هنرمند رأی لازم را می‌آورد، به برنامه دعوت می‌شد. یادم هست در این برنامه‌ها به نمایش‌های متعددی که روی صحنه بود هم پرداختیم و من با واحد سیار بر صحنه نمایش حاضر می‌شدم و برنامه تولید می‌کردیم از آن جمله برنامه‌ای برای عباس جوانمرد ساختیم. همین‌طور برای مشاهیری مانند پروفسور محسن هشترودی هم برنامه‌ای ساختم.

جهانگیر درویش در عین حال که هنرمند بود، شناخت خوبی نسبت به دیگر عرصه‌های هنر داشت و همواره نظر‌های دقیق و هوشمندانه‌ای را ارائه می‌کرد.

 از آن سال‌ها تاکنون او همواره در حلقه مشاوران با دانش من بوده است. از طرفی در حوزه معماری هم از چهره‌های سرآمد است و من ایشان را فخر هنر معماری ایران می‌دانم.  او در چهار قاره جهان بنا‌های خلاقانه و باشکوه و مثال‌زدنی را برپا کرده است که شمار زیادی از آنها در شهر‌های مختلف امریکاست و از چهره‌های مطرح معماری ایران در جهان است. در ایران هم معماری ساختمان تلویزیون شیراز و بندرعباس و مکان‌‌های دیگر را برعهده داشته است. از جمله من افتخار دارم که ایشان نقشه موزه‌ام را هم کشیده و به من هدیه داده است. او در  این سن و سال هم معماری به‌روز و آشنا با اتفاق‌های تازه هنر معماری جهان است. 

در این نمایشگاهی هم که اخیراً برپاست، آثاری از طراحی‌ها و اسکیس‌هایش ارائه شده که عموماً آثار سال‌های جوانی این هنرمند است و طراحی‌ و نقاشی‌اش از کلیساهای ساخته شده در دوره قرون وسطی‌ است. از آثاری که خودشان در عرصه معماری خلق کردند، در این نمایشگاه طراحی‌هایی ارائه نشده است . امید دارم بزودی نمایشگاهی از آثار معماری خودشان هم برپا شود.

 این آثار هرچند حاصل تلاش‌ سال‌های جوانی جهانگیر درویش است اما دارای ارزش‌های زیبایی‌شناسی و خلاقانه  است و من به داشتن چنین دوستی مباهات می‌کنم. این روز‌ها در آستانه تولد 85 سالگی جهانگیر درویش هستیم و برایش آرزوی سلامتی و طول عُمر دارم. 60 سال معاشرت و دوستی و رفاقت در این مختصر نمی‌گنجد .اُمید که جوان‌های علاقه‌مند هنر بیش از پیش، قدر چنین هنرمندان عزیزی را بدانند و با ایده گرفتن از زندگی و آثار‌شان، راه‌شان را دنبال کنند.

نقدی بر بیانیه سالانه انجمن علمی معماری منظر ایران !

 

پایگاه خبری- تحلیلی ایربان- یک استاد دانشگاه نسبت به بیانیه انجمن علمی معماری منظر ایران نقدهایی در قالب چهار حوزه علمی، پژوهشی، حرفه ای و حقوقی ارایه نموده‌اند.

 

گردهمایی این انجمن در دهم اسفند 1396  برگزار و در نهایت بیانیه‌ای منتشر شد. آقای علیرضا میکاییلی تبریزی، دکتر در معماری منظر و دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نسبت به این بیانیه نقدی داشتند که عینا به شرح زیر تقدیم می‌شود. ایربان آمادگی پذیرش و انتشار نقطه نظرات سایر اساتید و حرفه‌مندان و انجمن نامبرده در متن می‌باشد.

 

با سلام خدمت یکایک دانشجویان و فارغ التحصیلان دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی فضای سبز، کارشناسی ارشد مهندسی طراحی محیط زیست و کارشناسی ارشد معماری منظر در ایران و تمامی کسانی که دارای مدرک دانشگاهی معماری منظر از اقصی نقاط جهان هستند و در این سرزمین به پاسداشت "منظر" ایران همت گمارده‌اند.

این نوشتار شامل نقطه نظرات بنده بر اساس تجارب علمی داخلی و بین المللی در حیطه‌های آموزشی، پژوهشی و اجرایی در 35 سال اخیر نگاشته شده است و ادعا و پافشاری خاصی بر این نوشتار نیست و بحث و نقد آن توسط همکاران و هم‌مسلکان، موجب امتنان خواهد بود.

مطالبی در بیانیه مذکور آورده شده است که به نظر می‌رسدجای نقد و بحث دارد. نقد نه صرفا بر مبنای رد آن و بلکه از نقطه نظر روشن نمودن برخی مواردی است که باید بیشتر مورد تأکید و توجه قرار گیرد.

بدون پرداختن به سابقه روشن علمی و آکادمیک حرفه معماری منظر در جهان و این که معماری منظر چیست؟ و معمار منظر کیست؟ مطالعه بیانیه دارای نکات بسیار مهمی مشتمل بر جنبه های مثبت و منفی است.

بدون حاشیه با اشاره به عناوین چهار گانه بیانیه به نظر می رسد که نقاط مثبت که بیشتر در مورد تأکید بر نقطه ضعف­های انجمن یاد شده و جایگاه آن در ایران است. و چه بسا در عدم هماهنگی با نرم‌های جهان­شمول علمی، رهنمودها و راهبردهای فدراسیون جهانی معماری منظر (IFLA) به عنوان مرجع علمی و حرفه­ایی نهفته است.

در حوزه آموزشی، همان گونه که در سیستم آموزشی- آکادمیک علمی و جهان‌شمول مطرح است، مقطع کارشناسی(لیسانس) به عنوان پایه و اساس سیستم آموزشی- دانشگاهی از جایگاه ویژه و منحصر بفردی برخوردار است. این موضوع در بیانیه هم ظاهرا از قلم افتاده است و هیچ اشاره ای بدان نشده است. آیا بدون پایه و اساس علمی، صحبت از آموزش علمی، آن هم از طرف یک انجمن علمی می توان نمود؟

آیا تأکید بر برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های تکمیلی کوتاه مدت، خود نمایانگر کاستی‌ها و ضعف‌ها نیست؟ آیا این دوره‌ها می‌توانند جایگزین یک سیستم آموزشی آکادمیک با درجه و مدرک دانشگاهی مشخص یعنی درجه کارشناسی شوند؟ بنظر می‌رسد تأکید بر برگزاری دوره‌های کوتاه مدت خود تأکیدی بر این ضعف اساسی است.

احراز نقش متولی و خصوصا تأییدکنندگی انجمن مذکور باید ملاک علمی جهان‌شمول داشته باشد که ظاهرا دیده نمی‌شود. در نتیجه برای مرجع سیاست گذاری کلان یعنی وزارت ع.ت.ف نیز می تواند جنبه گمراه کننده داشته باشد.

مدرک لیسانس، پایه و اساس آموزش آکادمیک است و دوره‌های تحصیلات تکمیلی آکادمیک با گرایش‌های گوناگونِ مطرح در یک رشته علمی مرتبط است. اگر چنین است؛ چگونه بدون وجود این اصل آکادمیک جهان‌شمول می‌توان موضوع تصدیق سطح علمی- آموزشی را متولی بود؟

مصداق بارز این مطلب نرم‌های جهانیِ آکادمیک است. در چند کشور و دانشگاه معتبر  و با چه سابقه علمی، دوره‌هایی در سطح دکتری در رشته معماری منظر موجود است؟ آیا واقعا با مصوبه وزارت ع.ت.ف.، مقطع تحصیلی دکتری معماری منظر و دانشجوی دکتری معماری منظر داریم؟ و با توجه به تأکید بیانیه در خصوص کمبود اساتید مجرب، جسارتا با کدام سابقه و عقبه علمی و اساتید مجرب و دارای درجات آکادمیک عالیه در معماری منظر؟ شاید، بنده بی اطلاع هستم!

آیا این دوره‌های کوتاه مدت و... و حتی دوره‌های آموزشی مصوب موجودشان با "منشور آموزش معماری منظر" ایفلا- یونسکو و اسناد ECLAS اروپا و تجربیات جهانی همسویی و هماهنگی علمی- عملی دارد؟

 

در حوزه پژوهش، همان گونه که از محتوای بیانیه نیز مشهود است؛ انجمن مذکور منحصرا محدود به رویکرد طراحی منظر و خصوصا در محیط‌های انسانی و صرفا برای انسان است. البته طراحی در منظر خود شامل گستره وسیعی از دانش‌های مربوط به علم معماری منظر همچون اکولوژی منظر، جامعه شناسی منظر و... است که مجال بحث آن در این مختصر نمی‌گنجد.

ضمن تأیید و تأکید بر "فعال نمودن پژوهشگران جوان" که الزاما مجرب نمی‌توانند باشند؛ ارتقای کیفی خود نیازمند عقبه و سابقه مجرب و... این دانش وسیع و گسترده (که بیشتر چند رشته‌ایی است تا میان رشته‌ایی) است که خودِ بیانیه تأکید بر ضعف آن دارد.

تشکیل گروه‌های تخصصی یا به اصطلاح "اتاق فکر" انجمن مذکور، در حداقل باید با افرادی باشد که مدارک و مدارج آکادمیک با سابقه علمی در حیطه معماری منظر با نرم‌های جهانی داشته باشند.   آیا هست؟

امید که در تشکیل این گونه جایگاه‌ها حتما به موارد مطروحه توجه جدی صورت پذیرد.

 

در حوزه حرفه، مهم ترین  و شاخص ترین موضوع، همانا "نظام مهندسی منظر" است که هیچ اشاره مشخص و مستقیمی بدان نشده است. شاید چرایی این عدم اشاره، نبود و حتی عدم توانایی در تأسیس دوره کارشناسی رشته مستقل و علمی- آکادمیک معماری منظر از طرف نگارندگان محترم بیانیه است. به راستی چرا نگارندگان بیانیه به راه‌اندازی دوره کارشناسی رشته مستقل و علمی- آکادمیک معماری منظر در بخش‌های چهارگانه بیانیه هیچگونه اشاره مستقیم، صریح و روشنی نکرده‌اند؟ و دلیلش هم مشخص نیست. (البته اینجانب در ادامه نظر خود را اعلام خواهم کرد.)

 

معماری خانه حسن پور و شکوهی بی بدیل از موزه ای تاریخی!

همگردی : دیدار از بناهایی که انسان را به دوره های گذشته می برد همیشه هیجان انگیز بوده است. این بناها زنده به مانند تاریخ زنده و گویا، هنر و معماری را در هم آمیخته و این زیبایی ها را به رخ همگان می کشند. دیدن این بناها به انسان یادآوری می کند که باید هر روز برای زنده و برپا نگه داشتن این تجلی هنر بیشتر تلاش کند و برای حس غروری که به ما منتقل می کند از ما توقع نگهداری و حفاظت دارد. خانه حسن پور اراک، خانه دمساز، خانه حاج آقا محسن اراکی، خانه مشیری، خانه کلاه چی جز خانه هایی هستند که قدمت چندین ساله دارند و مهد همگی آن ها اراک می باشد. این خانه ها همگی خانه های قدیمی باقی مانده از دوره قاجار هستند.

شناخت معماری خانه حسن پور در اراک خالی از لطف نیست. دانستن اینکه اکنون بخش های مختلف خانه حسن پور در چه وضعیتی می باشند و چه استفاده ای از آن ها می شود، مهم است. تاریخچه خانه حسن پور در مجموعه بافت قدیمی شهر اراک در اولین گذر سمت چپ بعد از چهار سوق بازار و در مقابل گذر مدرسه سپهداری قرار دارد.

دوره ساخت و موسس

این بنای تاریخی در دوره احمد شاه قاجار و به دست حاج علی مشیری که از تاجران و بازرگانان فرش در سلطان آباد که نام گذشته اراک بود به عنوان بنای شرکت فرش سپس به عنوان مدرسه بنا نهاده شد و بعد از چندین نسل به مالکیت جناب حسن پور به عنوان منزل مسکونی در آمد. البته ساخت خانه حسن پور در دو دوره انجام شد. ضلع جنوبی در دوره قاجار و ضلع شمالی در سال 1332 هجری قمری بنا نهاده شد. خانه حسن در دو طبقه و با زیبایی تمام ساخته شد تا امروز تاریخ آن دوره را گویا باشد و نمونه زنده ای از معماری آن دوره باشد.

معماری خانه حسن پور دیدنی

معماری خانه حسن پور در زمینی به مساحت 600 متر مربع در دو طبقه 300 متر مربعی ساخته شده که دارای اتاق های سه دری و پنج دری می باشد. این بنای تاریخی به مانند تمام خانه های آن دوره اراک یا سلطان آباد آن زمان درونگرا می باشد و دارای حیاط مرکزی است که این حیاط در سه جهت شرق, شمال و جنوب دارای بناهایی می باشد که به سمت این حیاط زیبا باز می شود یعنی در ورودی اتاق ها به سمت حیاط باز می شود.

ارزش‌ها و ثروت‌های شهرهای تاریخی مورد غفلت قرار گرفته است!

نشست کارگاه آموزشی بازآفرینی بافت‌های تاریخی و گورستان‌های تاریخی شهرها عصر روز گذشته با حضور معاون میراث‌فرهنگی کشور، معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی، مدیر کل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی، مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی و کارشناسان این دو حوزه و در ادامه مجموعه نشست‌های آموزشی دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی برگزار شد.

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، محمدسعید ایزدی معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی با ارائه سخنرانی تعدادی از بافت های تاریخی کشور را که دستخوش تغییر و تخریب عظیم شده بودند مورد بررسی قرار داد و اعلام کرد: «درحال حاضر ارزشها و ثروت هایی که در شهرهای تاریخی داشتیم دچار افول و مخاطراتی شده  و وضع موجود  بیانگر آن است که از این ویژگی ها غفلت شده و دستگاه های مختلف اقدام به تخریب آنها کرده اند.»

او گفت: «این نابسامانی هایی که در شهرها و بافت های تاریخی کشور شاهد آن هستیم فقط مختص شهرها نیست و نشان دهنده عدم تعادل در بهره گیری از کل منابع کشور است. به گونه ای که هم اکنون ما در کشور با فقر و مشکلات اجتماعی  شهری که یکی از پرچالش ترین موضوعات شهری است دست به گریبان هستیم و این درحالی است که متاسفانه متوجه رفتارهای غلط خود در جریان توسعه شهرها نیستیم.»

معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی در بررسی بافت های تاریخی کشور به خیابان کشی در قلب بافت تاریخی ساری اشاره کرد و افزود: «درحال حاضر شاهد آن هستیم که دستگاه ها بدون کوچکترین دانشی دست به تخریب بافت های تاریخی کشور می زنند و تمامی وجوه آن را که شامل میراث کالبدی، طبیعی و معنوی می شود تخریب می کنند خوشبختانه چندی پیش با کمک معاون میراث فرهنگی کشور جلوی یک خطای بزرگ و خیابان کشی در قلب بافت تاریخی ساری را گرفتیم.»

ایزدی همچنین به شیوه های مواجهه در شهرهای تاریخی اشاره کرد و افزود: «تهیه طرح جامع و طرح تفصیلی یکی از شیوه های ما در مواجهه با شهرهای تاریخی هستند اما با اینکه این طرح ها شهر را نظام مند و دارای برنامه کرده اند اما متاسفانه جلوی هیچ تخریبی را آنگونه که انتظار داشتیم نگرفتند.»

او گفت: «آسیب شناسی حکم می کند که در نظام و انگارهای شهری تجدید نظر کنیم و به جای توجه به کمیت ها به کیفیت ها توجه کنیم. چنانچه به نظر می رسد به سمت رویکردهایی پیش رویم تا با مردم برای سرمایه و آینده آنها مشارکت کنیم. سیاستی که در ادبیات جهانی سیاست بازآفرینی گفته می شود.»

معاون معماری و شهرسازی در ادامه  سخنانش به گورستان های تاریخی اشاره کرد که محل تعامل اجتماعی افراد ساکن در آن منطقه بوده است. او به گورستان های تاریخی چون تخت فولاد اشاره کرد و افزود: «در گذشته مردم گپ و گفت های خود را در این محل انجام می دادند اما متاسفانه ما این ارزشها را از دست دادیم و در حال حاضر در شرایطی هستیم که به هیچ وجه نمی توانیم هیچ تعرض دیگری را تحمل کنیم.»

او تاکید کرد: «وقتی می گویند خیابانی در خرم آباد، در ساری، شیراز و محله بلاغی قزوین کشیده می شود باید بدانیم که این ارزشهایی که تخریب می کنیم به هیچ وجه قابل بازگشت نیستند و برای مقابله با این اتفاقات باید سطح آگاهی در جامعه را ارتقا داد.»

ایزدی با اشاره به اینکه هم اکنون باید به سمتی برویم که آموزش مهارت فنی و آگاهی رسانی باید در اولویت قرار گیرد افزود: «به جای دولت محور بودن باید از جریان های مردمی و اجتماعی حمایت کرد. آگاهی رسانی و مجموعه اتفاقات مرمتی در مرکز محله  نایین سبب شد تا مردمی که مسکن مهر را برگزیده بودند ترغیب شوند تا دوباره به بافت تاریخی این شهر برگردند.»

معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی به پروژه های بسیار خوب سازمان میراث فرهنگی و وزارت راه و شهرسازی اشاره کرد که هم پیوند با بافت تاریخی است.

او گفت: «این پروژه های کارشناسی شده کمک می کند تا این مسیر تنزل را رو به صفر هدایت کنیم و این اتفاق نخواهد افتاد مگر با گفتمان سازی در جامعه.»

در این نشست تخصصی محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی نیز موضوعاتی را مطرح کرد.

او اعلام کرد: «خوشبختانه وزارت راه و شهرسازی در موضوع حفاظت و مرمت و توجه به میراث بسیار موثر عمل کرده است. به طوری که در شورای عالی بسیاری از موضوعاتی مربوط به موضوع حفاظت از میراث فرهنگی را  با حساسیت دنبال کرده است.»

طالبیان گفت: «کمتر دوره ای را دیده ام که دستگاه ها اینگونه به امر حفاظت توجه کنند.  جامعه نیز در این خصوص مطالبه می کند اما باز این مقدار کم است و باید این همکاری و هماهنگی افزایش پیدا کند.»

معاون میراث فرهنگی کشور همچنین تاکید کرد: «امیدواریم این بی نظمی و بی برنامگی که هم اکنون تبدیل به چالش شهرهای تاریخی شده با مشارکت جدی مردم مسیر دیگری پیدا کند.»

در نشست بازآفرینی بافت های تاریخی تعدادی از کارشناسان دفتر حفظ، احیا بناها، محوطه و بافت های تاریخی به طرح سؤالات خود پرداختند و درخصوص برخی از مشکلات نیز با معاون وزیر راه و شهرسازی هم اندیشی صورت گرفت به طوری که قرار شد برخی از این مشکلات با طرح مصوبه توسط وزارت راه و شهرسازی پیگیری و مرتفع شود.

در پایان ایزدی بر آمادگی وزارت راه و شهرسازی همگام با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان وظیفه و درمان مشکلات مبتلابه شهرهای تاریخی همچون سال های گذشته و پرقوت تر در راستای حفاظت و حراست از معماری ایرانی – اسلامی کشورمان تاکید کرد.

بررسی‌های تاریخی، مرمت‌ها و نویافته‌های مسجد جامع ارومیه

کارشناسان و پیشکسوتان عرصه معماری و مرمت در مراسم بزرگداشت مرحوم سید باقر آیت الله زاده شیرازی بنیان گذار مرمت علمی بناها، آثار و محوطه های تاریخی در ایران ،به بررسی های تاریخی ، مرمت ها و نویافته های مسجد جامع ارومیه پرداختند.
 

به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، خسرو فرّی دانشجوی دکتری مرمت معماری و  مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه در این مراسم با بیان گوشه ای از مقاله اش با عنوان «نظری بر سیر تحول معماری مسجد جامع ارومیه» گفت: «مسجد جامع ارومیه قدیمی ترین اثر معماری دوره اسلامی ارومیه است و کهن ترین اشاره به مسجد جامع و بازار تاریخی ارومیه حکایت از قدمت یک هزار ساله آن دارد.»

او افزود: «بر اساس گزارش‌های مختصر این مسجد بر شالوده آتشکده ای از دوره ساسانی بنیان گشته که تاریخ دقیق ساخت بنای اولیه مسجد مشخص نیست.»

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: «بارجوع به اسناد تاریخی مبنی بر وجود مسجد جامع قبل از دوره سلجوقی و تصاویری از خاکبرداری در حین تعمیرات و شواهد موجود در کالبد مسجد جامع و  جزئیات عکس هوایی ارومیه در سال 1335 ومهمتر از همه سیر منطقی تحول تاریخی مساجد در ایران باید بپذیریم که مسجد جامع ارومیه در قرون اولیه اسلام  و پیش از سلجوقیان ساخته شده و شبستان چهلستون مسجد جامع  هسته اولیه مسجد است.»

او با بیان اینکه این بخش برخلاف گفته بسیاری از پژوهشگران که شبستان چهل ستون مسجد را جزو الحاقات بعدی به فضای گنبدخانه دانسته اند را مورد تردید قرار می دهد گفت: «اگر بپذیریم که سیر منطقی تحول معماری مسجد از مساجد شبستانی به سوی مساجد گنبددار و سپس مساجد تک ایوانی و چهار ایوانی تکامل یافته بنابراین این سیر دگرگونی و تکامل در معماری مسجد جامع ارومیه نیز صادق است.»

او تصریح کرد: «به نحوی که ابتدا مسجد شبستانی شکل گرفته سپس گنبدخانه بدان افزوده شده است.»

مداخلات گسترده در مسجد جامع

مظفر عباس زاده سرپرست میراث جهانی تخت سلیمان و استادیار گروه مرمت بناهای تاریخی دانشگاه ارومیه دیگر سخنران این نشست به بیان مختصری از اقدامات حفاظتی در مسجد جامع ارومیه پرداخت.

او با بیان مهمترین اقدامات مرمتی در مجموعه مسجد جامع در حوزه معماری پرداخت و آواربرداری و سبک سازی بام ، عایق کاری و کف سازی، اجرای کانال نم زدایی، مرمت حجرات، تعویض آجرهای فرسوده ، تقویت و پی بندی ستونها و دیوار ها و... را از این اقدامات اعلام کرد.

او افزود: «مرمت محراب، مرمت کاشی های آزاره، لایه برداری ،تمیز کردن و تثبیت محراب گچ بری، مرمت قسمت های آسیب دیده رسمی بندی های آجری، مرمت نقوش و خطوط گچبری و کاشی های درگاه و ... نیز اقدامات مرمتی است که در مجموعه مسجد جامع با موضوع تزئینات است.»

این کارشناس حذف بخشی از ساختار ساختمان، ساخت ساختمان مدرسه علوم دینی، حذف پنجره های داخلی و اجرای دیوار سنگی و آجری، تخریب حجرات و ساخت ساختمان شبستان، سرویس های بهداشتی و وضوخانه و ... را از مهمترین مداخلات صورت گرفته در مجموعه مسجد جامع عنوان کرد.

او با اشاره به آخرین اقدامات در راستای حفاظت از مجموعه گفت: «مطالعه، آسیب شناسی، طرح و مرمت و احیای مجموعه در دو فاز شامل آسیب شناسی و مستند نگاری عوارض، طراحی مرمتی جداره های داخلی شبستان چهل ستون و گنبد خانه، طراحی تأسیسات الکتریکی و مکانیکی و مطالعه و شناخت تاریخی مجموعه بر اساس اسناد و مدارک موجود طراحی مجموعه به شکل اولیه انجام گرفته است.»

هتل جهان ...

 

 

" آمریک "،"فردوسی" و "جهان" سه نام قدیمی هتلی است در دل چهار باغ عباسی؛ این عمارت با معماری نئوکلاسیک و سقفی سنتوری که ضلع شرقی آن سه طبقه و تعداد ۳۲ اتاق و ضلع غربی نیز دو طبقه و حدود ۱۲ اتاق دارد از نخستین هتل های مدرن شهر اصفهان محسوب می شد. این بنای تاریخی به مدت ۲۰ سال "مرکز تئاتر اصفهان" بود و در دهه ۶۰ به خوابگاه پسران دانشگاه هنر تبدیل شد.

این هتل زیبا با گذشت زمان مانند بسیاری از بناهای تاریخی و با شکوه دیگر شهرمان روبه فراموشی رفت به طوریکه در حال فرو ریختن کامل است و از آن با عنوان "غفلت تاریخی" یاد می‌شد، اما در سال جدید مدیریت شهری برای احیا این بنا ۹۰ ساله گام برداشته و تلاش دارد با رفع موانع پیش رو بار دیگر رونق را به هتل جهان بازگرداند.

تبدیل کارخانه سیمان به خانه ای لوکس!

خیلی چیزها در ابتدا باورکردنی نیست اما دلیل بر انجام نشدنش هم نیست!ریکاردو بوفیل" معماری است که کارخانه سیمان ویرانه ای در خارج از شهر بارسلونا-در کاتالونیا- خریداری کرده است.

او به همراه تیمش این کارخانه را که از سال 1973 ویرانه افتاده بود،در طول سالها بازسازی کردند و اکنون تبدیل به خانه ای زیبا شده که حتی دفتر کاری شیکی نیز در خود دارد.

کارخانه ترکیبی از سیلوها و ساختمانهای متعدد است که اکنون دارای امکانات مدرن ،استودیو،آرشیو کتاب ،کارگاه ،باغ و ... است.