تمرکز دوربین عکاسان بر بافت و معماری بومی روستا / برگزاری مسابقه "روستا میراث ماندگار"

شهر نیوز - نخستین مسابقه عکاسی "روستا، میراث ماندگار" با تمرکز بر بافت و معماری بومی این مناطق برگزار می‌شود.

 در توضیح این مسابقه آمده است: کالبد روستاها همیشه یادآور سادگی، پیوند محیط و فرهنگ و نشان دهنده اوج هماهنگی زیستگاه و معیشت در معماری کشور عزیزمان بوده است. بسیاری بر این عقیده‌اند راز ماندگاری روستاها پیوند ناگسستنی میان معیشت، باور روستاییان و همنشینی با طبیعت است. در این میان روستاهای استان گلستان با داشتن گوشه‌هایی ظریف از هنر معماران بی‌نام دارای فرهنگ‌ها، اقلیم‌ها و گونه‌های متنوع مسکن است که بسیار بدیع و قابل تأمل است. در این راستا بنیاد مسکن استان گلستان با همکاری انجمن عکاسان استان گلستان بر آن شده است تا مسابقه عکسی را تحت عنوان "روستا میراث ماندگار" به منظور ثبت تصاویری ناب و بدیع از سیمای روستاهای استان برگزار کند.

محورهای مسابقه عکاسی عبارت‌اند از: روستا، بافت و معماری بومی، مسکن معیشت محور، سازگاری بافت و محیط طبیعی و فرهنگ و سبک زندگی اجتماعی در فضاهای جمعی روستا است.

بر اساس این گزارش، مهندس ابراهیم سقایی، مهندس صابر مناجاتی و دکتر بهنام قلیچ خانی داوران این مسابقه و اسماعیل نسرکانی؛ مسئول روابط عمومی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان گلستان، دبیر این مسابقه است.

یحیی کریم آبادی، سید محمد حسینی،عباس حق بین،محمدرضا ولی اللهی و اسماعیل نسرکانی به عنوان اعضای کمیته اجرایی در این مسابقه حضور دارند.

در این مسابقه به نفر اول: ۲۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال،نفر دوم: ۱۵٫۰۰۰٫۰۰۰ریال و نفر سوم: ۱۰٫۰۰۰٫۰۰۰ ریال به عنوان جایزه اهداء می‌شود. همچنین علاوه بر جوایز فوق به سه عکس برتر از شرکت‌کنندگان بومی استان گلستان نیز جوایزی اهدا خواهد شد.

شایان‌ذکر است، شرکت در مسابقه برای عموم آزاد است. ضمناً عکس‌های ارسالی باید از روستاهای استان گلستان باشد و نام روستا ذکر شود.هر عکاس صرفاً می‌تواند ۱۰ عکس را با توجه به موضوعات مسابقه به دبیرخانه ارائه دهد.

عکس‌های ارسالی در هر محور مسابقه در یک پوشه قرار گیرد و ذکر نام روستا و نام عکاس در ذیل هر عکس الزامی است.

عکس‌های ارسالی باید مستند بوده و هرگونه دست‌کاری و مخدوش نمودن عکس‌ها مجاز نیست.ایجاد تغییرات در حد کراپ و تنظیمات نور و رنگ بلامانع است و عکس‌های ارسالی می‌تواند سیاه سفید یا رنگی باشد.

حجم عکس ارسالی حداقل ۳ مگا بایت و حداکثر ۵ مگابایت با پسوند jpg باشد.

عکس‌های ارائه شده در مسابقات و جشنواره‌های دیگر نباید حائز کسب مقام یا رتبه شده باشد.

عکس‌های پذیرفته‌شده با ذکر نام عکاس به هر نحو مقتضی توسط بنیاد مسکن قابل استفاده خواهد بود.

علاقه‌مندان به شرکت در این مسابقه می‌توانند تا 30 بهمن‌ماه آثار خود را به دبیرخانه این رویداد واقع در استان گلستان، گرگان، میدان بسیج، سایت اداری استانداری، اداره کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان گلستان و یا ایمیل [e-mail]  ارسال کنند و یا جهت کسب اطلاعات بیشتر با تلفن و فکس دبیرخانه جهت پاسخگویی: ۰۱۷۳۲۴۳۵۰۳۲ داخلی ۱۴۸ تماس حاصل کنند.

برندگان این رویداد از 21 لغایت 31 فروردین ماه اعلام خواهند شد.

جداره سازی بافت روستا مبتنی بر معماری بومی

همدان- محمدرضا شاملو گفت: جداره سازی مهم ترین اولویت بنیاد مسکن بعد از بهسازی روستا ها است البته بهسازی که مبتنی بر فضای بومی روستا و مصالح بوم ساخت آن است.

به گزارش خبرنگار قدس آنلاین، محمدرضا شاملو معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور اظهار داشت: همه روستائیان باید در حفظ و نگهداری و زیبا سازی روستا نقش فعالی داشته باشند.

وی به نوع همکاری روستائیان اشاره و افزود: درختکاری، پاکسازی مقابل و حتی آبیاری درختان محیط زندگی و کار از نقش های است که روستائیان می توانند ایفا کنند.

وی با اشاره بر اینکه روستائیان باید پاسداشت هر چه بهتر فضای سبز محیط روستا را بیاموزند، افزود: بنیاد مسکن هم تلاش می کند تا با بهسازی ها روستا در قالب پیاده رو سازی، ساخت فضای تفریحی مانند پارک، جداره سازی و غیره فضای مناسبی برای سکونت در روستاها فراهم کند.

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور گفت:  جداره سازی روستا ها  در برنامه ششم توسعه هم تاکید شده است تا بافت های فرسوده روستایی بسامان شود.

شاملو از دیگر مسایل مورد توجه در روستا را توسعه گردشگری روستایی عنوان و تصریح کرد: معرفی روستاهای مستعد در این حوزهبه بخشداری ها برای  حفظ بافت با ارزش روستا کمک می کند و به رونق اقتصادی روستا می افزاید.  قانون هم به این موضوع صراحت دارد و در ماده ۹۹ قانون برنامه ششم توسعه کشور بر آن تاکید شده است.

یک دهه تلاش برای نوسازی و مقاوم سازی ۲ میلیون واحد مسکونی در روستاها

معاون عمران روستایی بنیاد مسکن کشور گفت: نظام مقدس جمهوری اسلامی در یک دهه اخیر موفق به نوسازی و مقام سازی حدود دو میلیون مسکن روستایی، شده است.

، محمدرضا شاملو با تاکید بر اینکه هیچ کشوری چنین آماری در این حوزه ندارد اظهار داشت: از آرمان های مهم انقلاب اسلامی توجه به عدالت  بهبود بافت مسکونی  در مناطق محروم و روستایی است که در این مدت با توکل برخدا محقق شده است.

وی از اجرای  طرح هادی در بیش از ۳۹ هزار و ۵۰۰ روستای کشور خبر داد و افزود: در بیش از ۱۷ هزار روستا هم  کارهای اجرایی مانند احیای بافت های باارزش، بازسازی مناطق آسیب دیده، سند دار شدن منازل، توجه به توسعه گردشگری با هماهنگی و تعامل ادارات و دستگاه ها برای روستا ها مهیا شده است.

وی ادامه داد: اگر مبتنی بر آمار صحبت کنیم استان همدان در شاخص‌های یاد شده بهسازی و مقاوم سازی و غیره بالاتر از میانگین کشوری است این آمار در کشوری ۴۶ و در استان همدان ۶۱ درصد و در شهرستان فامنین هم ۷۴ درصد است.

شاملو با یادآوری اینکه سالانه ۳۵۰۰ میلیارد تومان برای اجرای طرح هادی روستایی اعتبار نیاز گفت: بعد از یک دهه باید طرح های ۷۷۰۰ روستایی باید بازنگری شود که اجرای این طرح نیازمند تامین اعتبار است.

خانه‌های زیبای روستایی در جزیره کرُس

در این گزارش تصویری خانه‌های صورتی زیبایی در جزیره کُرس می‌بینید.

هنرآنلاین: این گزارش تصویری عکس‌هایی از آندریا داریوس پانکرازی، هنرمند فرانسوی نشان می‌دهد که به روستایی در جزیره کرس رفته و رنگ صورتی را سوژه عکس‌هایش قرار داده است.

کُرس، یکی از جزایر کشور فرانسه و چهارمین جزیره بزرگ در دریای مدیترانه و زادگاه ناپلئون اول امپراتور فرانسه است.

جزیره کُرس در باختر ایتالیا، جنوب شرقی فرانسه و در شمال جزیره ساردنی قرار گرفته‌است. از اول ژانویه ۲۰۱۶ و بر طبق ناحیه‌بندی جدید سرزمین فرانسه، جزیره کُرس به عنوان یکی از نواحی سیزده‌گانه فرانسه شناخته می‌شود. در سال‌های اخیر در این جزیره، چندین جنبش سیاسی مشغول به فعالیت هستند که برخی از آنها خواستار خودمختاری بیشتر کُرس و حتی استقلال این جزیره از جمهوری فرانسه شده‌اند.

عکس‌های آندریا داریوس پانکرازی را از این روستا می‌بینید:

زنوزق؛ خواهر آذری ماسوله!

امروز می‌خواهیم یک جای متفاوت برویم؛ جایی که هم خبری از گرمای بی امان این روزهای داغ تابستانی نباشد و هم زیبایی طبیعی و تاریخی‌اش، نگاه زیباپسندتان را به تحسین وادارد؛ می‌خواهیم برویم به یک روستای ییلاقی خوش آب و هوا در گوشه‌ای از این سرزمین پهناور که هم قدمت تاریخی دارد و هم معماری ای پلکانی.

می‌شود حدس زد که فکرتان از همین حالا سوی چند روستای پلکانی که نامشان را تقریبا همه‌مان شنیده‌ایم، مثل روستای ماسوله گیلان یا اورامان تخت کردستان یا پالنگان این استان کردنشین پرکشیده، اما حدستان درست نیست، روستای پلکانی ما «زنوزق» است؛ جایی در نزدیکی کندوان زیبای آذربایجان شرقی است؛ استانی که هوای معتدل و دلچسبش جان می‌دهد برای گشت و گذار در این روزهای پرحرارت و کلافه‌کننده.

زنوزق؛ بزرگ‌ترین روستای پلکانی کشور و یکی از منحصربه‌فردترین روستاهای تاریخی و طبیعی ایران است که در کنار شهر زنوز و در 30 کیلومتری شمال غربی شهرستان مرند استان آذربایجان‌شرقی واقع شده است.

زنوزق متعلق به دوره صفویه است و پلکانی همچون ماسوله، غرق در رنگ مانند ابیانه و احاطه شده در میان کوه‌های بلند مانند پالنگان. اما با وجود دارا بودن این ویژگی‌ها هنوز که هنوز است در میان شهروندان و روستاییان آذربایجان‌شرقی ناشناخته و گمنام است، چه برسد به مردم نقاط دیگر کشور. روستای پلکانی زنوزق تقریبا چسبیده به شهر زنوز است با یک المان بزرگ از سیبی قرمز در ورودی روستا. وجود این المان در ورودی روستا باعث شده در همان ابتدای کار با مهم‌ترین محصول روستا و نیز نحوه امرار معاش روستاییان آشنا شویم.

به زنوزق که رسیدید برای دیدن بافت قدیمی پلکانی روستا، ماشین را جایی پارک کنید و پیاده به مسیر خود ادامه دهید، چراکه داخل روستا امکان تردد با ماشین وجود ندارد. با آغاز پیاده‌روی وارد روستا می‌شوید و می‌توانید از مسیر سنگفرش شده روستا به سمت «قلعه» بالا بروید. بافت بناها در این روستا، فضایی زیبا و دلنشین خلق کرده و با جمعیتی حدود 4000 نفر، آن را به یکی از بزرگ‌ترین روستاهای تاریخی کشور تبدیل ساخته که دارای ارزش‌های معماری خاص و ممتاز است. برخی از کارشناسان معتقدند روستای زنوزق متعلق به دوره ایلخانان است اما به نظر می‌رسد تاریخ روستا حتی به دورانی پیشتر از آن برسد. در این روستا خانه‌هایی دیده می‌شود که قدمت آنها به دوره صفویه برمی‌گردد. همچنین سنگ نوشته‌های موجود در گورستان روستا با استناد به خورشیدهای حک‌شده‌اش سابقه آن را به دوره میترائیسم برمی‌گرداند.

زنوزق روستایی است که مجموعه جاذبه‌های طبیعی و تاریخی آن می‌تواند این روستا را به یکی از ممتازترین و نادرترین روستاهای کشور در بحث‌های فرهنگی و گردشگری تبدیل کند؛ امری که متاسفانه تاکنون محقق نشده است.

زنوزق چشم اندازهای زیبایی هم دارد؛ باغ‌هایی که در هر کران چشم شما را می‌نوازد، درختان سیب و گردو و بادام و زردآلو و امثال آن در این روستا به وفور دیده می‌شود. به همین دلیل این روستا در هر فصلی، زیبایی خاصی دارد، از زمان شکوفه دادن این درختان که همه جا رنگین می‌شود گرفته، تا رسیدن میوه‌ها و پاییز باشکوه این درختان و حتی زمستان سپید و بسیار سرد روستا، هرکدام زیبایی خاص خود را دارند.

مهجور اما خوش اقبال

با این‌که بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ ثبت این روستا در فهرست یونسکو سال‌هاست به تأخیر افتاده، اما شاید این تأخیر به سود «زنوزق» تمام شده باشد، زیرا در حال حاضر کمتر روستایی در ایران وجود دارد که تمام بافت‌ها، سنت‌ها و پوشش‌های قدیمی خود را حفظ کرده باشد.

اما از سویی متأسفانه گمنامی این روستا به‌واسطه عدم معرفی مناسب از سوی کارشناسان باعث شده فعالیت‌های متمرکز برای ارتقای وضعیت این روستا در مباحث گردشگری بسیار کمرنگ و کم اثر باشد، به‌طوری که این روستا علاوه بر میزبانی گردشگری نامتمرکز حتی به جز موارد نادر مورد بازدید جدی مسئولان قرار نگرفته است.

معماری ویژه قیزیل کورپی (پل طلایی) و بافت‌های دیگر تاریخی، این روستا را جزو منحصر به فردترین بافت‌های موجود در روستاهای کشور قرار داده است.

همچنین وجود قلعه تاریخی زنوزق که تاکنون هیچ کاوشی در آن صورت نگرفته گویای بسیاری از مراحل رشد آن روستاست که کاوش در آن می‌تواند بسیاری از ذهنیات تاریخی در مورد زنوز را روشن کند. روستای زنوزق از معدود روستاهای کشور است که به طرز عجیبی هویت و اصالت تاریخی خود را حفظ کرده است. به طور مثال زنان این روستا عمدتا از لباس‌های رنگارنگ و شاد چون آبی، سبز، نارنجی و قرمز در پوشش خود استفاده می‌کنند.

سفر به «اورامانات تخت»، هم خنک و هم متفاوت!

روزنامه شهروند: حیاط هر خانه بام خانه‌اى دیگر است؛ برای همین به این منطقه «هزار ماسوله» می‌گویند.

شهرهای غرب کشور این روزها گزینه اول بسیاری‌ها برای سفر هستند. این شهرها معمولا دست نخورده و بکر هستند و کمتر با دست‌اندازی آدم‌ها و خودرو‌ها تحت ‌تأثیر قرار گرفته‌اند. «اورامانات‌تخت» دقیقا یکی از این مناطق است. این روستا در جنوب شرقی شهر مریوان در استان کردستان قرار گرفته است.

برخی به این روستا «هزار ماسوله» می‌گویند؛ چون معماری آن مثل ماسوله است و حیاط هر خانه بام خانه‌ای دیگر. خانه‌های این روستا با سنگ و به صورت پلکانی ساخته شده‌اند.

مردم منطقه نظرهای جالبی درباره تاریخچه محل زندگیِ خود دارند. آنها معتقدند که اورامانات‌تخت زمانی شهری بزرگ بوده و مرکزیتی خاص داشته است. اورامانات‌تخت اسرارآمیز است. هر گوشه از آن انگار بستر اتفاقی مهم در دل تاریخ بوده است.

خنک و خفن

اورامانات‌تخت از بخش اورامان‌تخت و چند روستای اطراف آن مانند سرپیر، کاله، رودبر، بلبر، ژیوار، ناو، نوین تشکیل شده است. این منطقه در بهار و تابستان آب‌وهوایی خنک و معتدل دارد و در زمستان و پاییز سرد و یخبندان است. جاده منتهی به اورامانات در دامنه کوه‌ها قرار گرفته و زیبایی خارق‌العاده‌ای دارد. شیب این جاده تند است و رانندگی در آن به مراقبت زیادی احتیاج دارد.

حال‌وهوای خاص

اورامان سرزمین پیران ماندگاری است که در آن زندگی کرده‌اند و به واسطه حضور پیر شالیار در این منطقه زیسته‌اند و حتی بعضی‌ها در آن مدفون هستند که تعداد آنها را ۹۹ نفر ذکر کرده‌اند. پیرانی همچون پیررستم، بابابیرو، پیرزرین، پیر چال، باباحیرانی، پیر داوود، پیروتی، یاپیروتی، یا پیر عزیز، پیر خالد، پیر قلم دار یا کرک غاز، شیخ روح‌الله، پیر عزیز، پیر محمد کوماسی که از کوهسار کرمان آمده و ملاجان الله که هر کدام از طرف پیر شالیار مأموریت خاصی داشته‌اند. زیارتگاه پیر شالیار در این روستا با حال‌وهوای روحانی خاص خود برای بسیاری از پیروانش و البته گردشگران جزو مقاصد مهم استان است. هر ساله تعداد زیادی گوسفند که نذورات مردم برای پیر شالیار است در صبح روز چهارشنبه قربانی می‌شوند که این دام‌ها توسط اهالی و یا افرادی از روستاهای دیگر در اواخر فصل پاییز برای متولی فرستاده می‌شوند و او در فصل زمستان از آن دام‌ها نگهداری می‌کند و در روز جشن همه آنها را قربانی می‌کنند.

مراسم‌های ویژه

اهالی این منطقه مراسم‌های ویژه‌ای دارند. مراسم کلاوروچنه یکی از آنها است. کودکان وظیفه تقسیم این گردوه در بین اهالی روستا را بر عهده دارند به نحوی که کودکان روستای اورامان صبح چهارشنبه و قبل از طلوع آفتاب به گروه‌های سه یا چهار نفری تقسیم شده و با حضور در جلوی منازل افراد و با در زدن و گفتن کلمه کلاوروچنه حضور خود را در محل اعلام می‌کنند و سپس صاحب خانه نیز در قبال برداشت چند عدد گروه از کیسه کودکان به آنها تنقلات هدیه می‌دهد.

تنزل کارکرد خانه های روستایی: غربت معماری بومی در «خانه»/ روستاها هم ساز شهری می زنند!

ساری - معماری بومی و اصیل که ریشه در فرهنگ و سنن دارد در روستاهای مازندران غریب مانده است.

خبرگزاری مهر - گروه استان ها، علیرضا نوری کجوریان: کمتر می توان معماری اصیل و بومی را در ساخت و سازهای روستایی مازندران دید و ساختمان های روستایی مازندران یا تهرانیزه و یا غربی شده اند.

روستائیان می‌گویند هزینه های ساختمان های با معماری سنتی و کاه گلی. دیواره های چوبی و سنگ و ساروج چندبرابر ساختمان های بتنی و سیمانی است اما مسئولان می گویند نمی توان روستائیان را به ساخت خانه هایی با معماری بومی اجبار کرد چرا که اکنون نیمی از هزینه های ساخت در قالب تسهیلات داده می شود.

افزایش وام روستایی تا ۲۵ میلیون تومان هم نتوانست روستائیان مازندران را به ساخت خانه های سنتی و بومی ترغیب کند و معماری اصیل بومی در جدال با سیمان و سنت رنگ باخته است.

یک روستایی مازندران می‌گوید وام ۲۵ میلیون تومانی تا اسکلت و ستون ساختمان یک طبقه بیشتر کفاف نمی دهد و از سوی دیگر نمی توان مصالح قدیمی همانند سنگ و ساروج و کاه و گل پیدا کرد.

افزایش هزینه های نهاده های مسکن نظیر میلگرد، شن و ماسه و انواع مصالح سبب شده تا ساختمان سازی حتی در روستاها نیز تبدیل به سرپناه شود

به تاکید کارشناسان افزایش هزینه های نهاده های مسکن نظیر میلگرد، شن و ماسه و انواع مصالح سبب شده تا ساختمان سازی حتی در روستاها نیز تبدیل به سرپناه شود و دیگر آن معماری گذشته که برگرفته از سنت های قدیمی بود رنگ باخته است.

سعید خزایی کارشناس فنی مسکن می گوید: در گذشته از پنجره های تو رفته در دیوارها استفاده می شد که این نوع معماری در نوردهی و بازتابش و انتقال نور به محیط خانه تاثیر داشت و اینک این نوع معماری دیگر دیده نمی شود.

وی ادامه داد: از سوی دیگر در گذشته شاهد برچین به عنوان دیوارکشی در حریم ساختمان بودیم و بیشتر ساختمان های روستایی دیوار حیاط نداشت و امروزه سطح زمین مسکن روستایی به حدود ۲۰۰ متر کاهش یافته و دیگر خبری از ساختمان هایی با زمین های چندهزارمتری خبری نیست و چاره ای نیست معماری جدید با ضوابط جدید اجرایی کنیم.

از سوی دیگر کارشناسان و دفاتر فنی مسکن روستایی در مازندران معتقدند نمی توان روستائیان را به استفاده از نقشه های با معماری بومی و سنتی به دلیل هزینه بر بودن ترغیب کرد.  به باور آنان مشوق های چندانی نیز برای ساخت مسکن با معماری اصیل در نظر گرفته نمی شود و مسکن در روستا هم کارکرد خود را در حد سرپناه تنزل داده اند.طبق آمار سالانه ۱۵ هزار مسکن روستایی در مازندران بهسازی و مقاوم سازی می شود و چند برابر این میزان نیز توسط مردم، بساز و بفروش ها و خوش نشینان بدون دریافت تسهیلات مسکن ساخته می شود و تنها شمار محدودی از آن دارای معماری اصیل و بومی هستند.

احیای بافت با ارزش تاریخی و قدیمی در برخی از روستاهای مازندران به حفظ معماری کهن در روستاها کمک کرده است. روستاهای کندلوس و زروم از جمله روستاهای دارای بافت باارزش تاریخی و گردشگری در مازندران است و احیای بافت تاریخی به جذب مسافران و بازدید گردشگران بهاری و تابستانی کمک کرده است.

برای حفظ معماری بومی روستاهای مازندران را به چهار ناحیه و اقلیم تقسیم و نسبت به گرفتن مشاور در این زمینه اقدام کرده ایم

محمد خانی نوذری مدیرکل بنیاد مسکن مازندران نیز در گفتگو با خبرنگار مهر درباره حفظ معماری بومی و سنتی در روستاهای استان با بیان اینکه تلاش های زیادی در این راستا به خرج داده ایم، افزود: .برای حفظ معماری بومی روستاهای مازندران را به چهار ناحیه و اقلیم تقسیم و نسبت به گرفتن مشاور در این زمینه اقدام کرده ایم.

وی افزود: برای مناطق کوهستانی، کوهپایه ای، دشتی و جلگه ای طرح های مختلفی تهیه شده است و با توجه به هجوم ساخت و سازها در مازندران که بخشی غیرمجاز و غیرقابل کنترل بوده، شاهد بروز معماری مختلف در روستاها هستیم.

وی تغییر سلایق مردم را از دیگر دلایل در عدم بکارگیری معماری بومی و سنتی در ساخت و سازهای روستایی برشمرد و گفت: ارتباط بین شهر و روستا نیز ذائقه و فرهنگ سنتی را تغییر داده است ولی می توانیم با هسته مرکزی و مقاوم، معماری سنتی را در ساخت و سازهای روستایی داشته باشیم.

سفر به «انجدان اراک»؛ روستای شگفتی‌ها !

هفته نامه همشهری شش و هفت - زهره ترکمان: صدای شرشر آبی که از چشمه پربرکت بالا دست منشا گرفته و در مسیر نهر باریک، کوچه های روستا را یک به یک رد می کند، خوش آهنگین ترین موسیقی است که در جاده سربالایی رو به روستا، گوش را نوازش می دهد. سنگ های همراه شده با آب گاه به هم برخورد کرده و وزن موسیقی نهر روان را تغییر می دهند.

از زیر درختان بید مجنون و توت که در خطی منظم کنار بستر رود روان به صف شده اند، بزغاله های از گله رمیده زنگوله به پا به شوق آب تنی می دوند و در هنگام دو، گیاهان زیر درختان را له می کنند. عطر خوش برگ های علفی گوشتی و ریشه له شده فضا را آکنده می سازد. این بوی معطر از آن گیاه علفی به نام «انجدان» است که گل های چتری زرد رنگش در سبزینه تیره برگ ها جلوه گری می کند و روستای هزار ساله کوهپایه ای که در 37 کیلومتری اراک واقع شده، نامش را از این گیاه به ودیعه گرفته است.

نام انجدان

واژه انجدان برگرفته یا تغییر یافته انگدان و نام گیاهی است که ماده آنقوزه را از آن می گیرند. این گیاه که در اطراف روستای انجدان به فراوانی می روید، گیاهی علفی، دارای ساقه های ضخیم و استوانه ای است که از میان برگ های ضخیم، گوشتی و لوزی شکل سبز تیره، گل چتری زرد رنگ با دوازده شعاع نابرابر خودنمایی می کند. ریشه گیاه بویی معطر و طعمی تلخ، گزنده و کمی شیرین دارد و دارای خاصیت دارویی است.

شهر زیرزمینی

سنگ قبری در یکی از قبرستان های این روستا به دست آمده که گفته می شود متعلق به نوه سلمان فارسی است. در این سنگ به انجدان اصفهان اشاره شده است و چون در منطقه روستای دیگری به این نام وجود ندارد، این احتمال وجود دارد که سلمان فارسی زاده این روستا بوده باشد. این سنگ قبر هم اکنون در موزه حمام چهار فصل اراک نگهداری می شود.

بنا به گفته اهالی، انجدان در حمله مغول ها به ایران به شدت آسیب دید و مردم برای فرار از گزند مغول ها در زیر روستا نقب حفر کرده و در زیر زمین مشغول به زندگی شدند. این شهر زیرزمینی که مربوط به هزار و 300 سال پیش است هنوز به صورت کامل کشف و مرمت نشده و قابل بازدید نیست، اما کشف برخی از نشانه های زندگی نشان از سکونتگاه زیرزمینی با قدمت بالا در این منطقه از استان مرکزی دارد.

راز ماندگاری روستا

روستای کوهپایه ای انجدان در دهستان مشک آباد در بخش مرکزی شهرستان اراک در استان مرکزی در 64 کیلومتری شمال خمین، 37 کیلومتری شرق اراک و 37 کیلومتری غرب محلات واقع شده است. سیمای کوهستانی انجدان آراسته به سرفرازی کوه های بسیاری مثل کوه چشمه و برف شاه، ارتفاعات «سه تاقچه» و کوه «لانه پلنگ» واقع در بالای محل اولیا است که غاری پر رمز و راز در آن وجود دارد.

چهارمین نشست از سلسله نشست‌های معماری و شهرسازی/ واکاوی دلایل بنیادی تغییر و تحولات جمعیتی شهری و روستایی در ایران

چهارمین نشست از سلسله نشست‌های معماری و شهرسازی تحت عنوان دلایل بنیادی تغییر و تحولات جمعیتی شهری و روستایی در ایران با سخنرانی معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی برگزار می‌شود.

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، به همت معاونت معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، چهارمین نشست از سلسله نشست‌های معماری و شهرسازی تحت عنوان دلایل بنیادی تغییر و تحولات جمعیتی شهری و روستایی در ایران با سخنرانی محمدسعید ایزدی معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، دکتر گراوند و دکتر وطن‌دوست، دوشنبه ۲۸ خردادماه در ساختمان دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار می‌شود.

گفتنی است این نشست از ساعت ۱۴ تا ۱۶، دوشنبه ۲۸ خردادماه تدارک دیده شده است.

 

نشست «روستا در معماری معاصر» برگزار شد: گردشگری به فرهنگ روستا آسیب می‌زند/ جمعیت روستاییان در نظام حکومتی دیده نمی‌شود

یک استاد دانشگاه گفت: در چهار دهه‌ای که از انقلاب گذشته، مواجهه عاطفی از بالا به پایین و با سیاق محرومیت‌زدایی به روستا داشته‌ایم؛ انگار این جمعیتی که امروز حدود یک‌سوم جمعیت کل کشور هستند؛ جایگاهی در مجموعه نظام حکومتی ندارند!

به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از روابط عمومی مرکز معماری اسلامی، دومین نشست از سلسله نشست‌های هم‌اندیشی «پیمون» با موضوع روستا در معماری معاصر و با حضور اساتید دانشگاه اکبر حاج ابراهیم زرگر، جواد دیواندری، مریم حسینی،  علی فروزانفر مدیریت مرکز معماری اسلامی و کارشناسان این مجموعه و جمعی از علاقه‌مندان برگزار شد.

 

مواجهه با روستا، مواجهه عاطفی و نگاهی از بالا به پایین است

اکبر حاج ابراهیم زرگر، استاد دانشگاه با پرداختن به تعریف معماری روستایی بیان کرد: ساده‌ترین تعریف معماری روستایی، سکونت گاهی است که جمعیت روستایی کشور در آن زندگی می‌کنند و نوع معماری که در این سکونت گاه‌ها می‌شود معماری روستایی است؛ در مورد طبقه بندی انواع معماری روستایی یکی از رایج‌ترین طبقه بندها بر مبنای پهنه‌های اقلیمی است؛ چیزی که بسیار شایع است.

زرگر افزود: معمولاً بر این اساس وقتی گونه‌های مختلف طبقه بندی می‌شوند امکان مقایسه و بررسی تفاوت‌ها و شباهت‌هایشان کار ساده‌ای می‌شود، اما بنظر من این تنها نوع طبقه بندی نیست بلکه معماری مناطق مختلف را بجز شرایط اقلیمی یا پهنه بندی اقلیمی به گونه‌های دیگری هم می‌شود طبقه بندی کرد؛ اگر ما یک پهنه بندی فرهنگی داشته باشیم معماری این پهنه‌های مختلف با هم قابل مقایسه خواهد بود. یکی از نمونه‌ها و مصادیق پهنه بندی فرهنگی را می‌توان معماری روستایی کوچ نشین یا کسانی که سابقه عشایری داشته و یا هنوز دارند، نامید؛ این به وضوح با معماری روستایی مناطق یکجا نشین در همه زمینه‌ها تفاوت دارد.

زرگر با بیان اینکه پرداختن به معماری روستا، بستگی به این موضوع دارد که چشم‌انداز آینده روستا را ببینیم، تصریح کرد: پرداختن به معماری روستا، وضعیت فعلی، گذشته و چشم انداز آتی آن مستقیماً با این مسئله مرتبط است که ما چشم انداز آینده روستا را در کشورمان چطور می‌بینیم، در برنامه‌های توسعه‌ای چطور با آن برخورد کرده‌ایم، در حال حاضر چه اتفاقاتی در مورد مسئله روستا در جریان است و گذشته‌اش چگونه بوده و ... نمی‌شود بدون توجه به اتفاقات اقتصادی و اجتماعی و سیاسی، تحلیلی از وضع موجود معماری روستاها داشته باشیم و آینده‌اش را ترسیم کنیم.

این استاد دانشگاه افزود: واقعیت این است که ما در چهار دهه‌ای که از انقلاب گذشته همانند قبل آن، جامعه روستایی و روستا نشینان را یک بخش دست دوم از جمعیت کشور تلقی کردیم. مواجهه با روستا یک مواجهه عاطفی از بالا به پایین و با سیاق محرومیت‌زدایی بوده است؛ انگار این جمعیتی که امروز حدود یک سوم جمعیت کل کشور هستند؛ جایگاهی در مجموعه نظام حکومتی ندارند. آن‌ها از حقوق خود محرومند و دستگاه برنامه ریزی کشور ما تلقی درستی از ظرفیت‌های جامعه روستایی و حقوق آنان ندارد و هیچگاه اینطور فکر نکرده که بخشی از موتور مولد جامعه، روستانشینانی هستند که به لحاظ فرهنگی هم صاحبان فرهنگند و هم فرهنگ ساز.

زرگر در ادامه گفت: نمی‌توانیم بدون توجه به اتفاقات اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی، یک تحلیل از وضع موجود روستاها داشته باشیم و یا آینده‌ای را برایش ترسیم کنیم.

زرگر با تاکید بر اینکه نباید تصور کنیم روستاییان تنها باید محرومیت‌زدایی شوند، افزود: مهم‌ترین رویکرد شعاری که امروز در کشور برای معماری روستایی وجود دارد، مقاوم‌سازی است که معتقدم شعار سخیفی است. متاسفانه همه چیز را برای مبحث زلزله فدا کرده‌ایم و منظر و سیما و ساختار روستا از هم متلاشی شده و مسئولان ما تنها به فکر مقاوم‌سازی روستاها هستند.

در صورتیکه اگر نگرانی برای زلزله وجود دارد؛ در مورد شهر تهران با جمعیت ۷ ـ ۸ میلیون نفر، حدود یک میلیون جنازه، دو میلیون مجروح و حدود ۵ ـ ۶ میلیون بی خانمان خواهیم داشت که این تلفات به مراتب از جمعیت کل روستاهای کشور که در یکصد سال آینده ممکن است زلزله‌ای در آن‌ها اتفاق بیفتد، بیشتر خواهد بنابراین اولویت با مقاوم سازی شهرهای بزرگی مثل تهران، تبریز و ... است.

بازگشت زندگی به روستا‌های فراموش شده !

روزنامه شهروند - مهتاب جودکی: کلبه‌های چوبی، خانه‌های کوهستانی با دیوارهای قطور، سقف‌های گنبدی و بوی کاه‌گل و سنگ‌چین‌های خانه‌های کوهستانی؛ اینها اگر جای خود را به خانه‌های تکراری شهری بدهند، روستاها هم کم‌کم از بین می‌روند. برای همین است که صاحبان اقامتگاه‌های بوم‌گردی می‌گویند کارشان احیای زندگی روستایی است.

پنج، شش سالی است که اقامتگاه‌های روستایی در ایران جان گرفته‌اند و این‌طور که از آخرین آمار سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برمی‌آید حالا ٦٦٩ اقامتگاه در سرتاسر کشور داریم؛ البته به جز استان‌های آذربایجان شرقی، البرز و قم که هنوز هیچ مکانی برای شب مانی طرفداران این شاخه از گردشگری ندارند. رقمی که از نگاه کارشناسان حوزه گردشگری برای این وسعت بزرگ و ظرفیت بالا، همچنان کم است و از وعده سازمان برای رساندن اقامتگاه‌ها به دو‌هزار واحد، بسیار دور.

اقامتگاه‌های بوم گردی برای نخستین بار در مناطق کویری ایران به راه افتادند و خانه پدری مازیار آل داوود، یکی از فعالان گردشگری در خور و بیابانک یزد نخستین جایی بود که اوایل دهه ٨٠ به‌عنوان اقامتگاهی روستایی شناخته شد. با وجود ظرفیت‌های تاریخی و طبیعی ایران اما این نوع گردشگری و اقامت در خانه‌های روستایی که تفاوت زیادی با هتل‌های پر زرق و برق شهری دارند، هنوز در کشور ما تازه است.

در دنیا از ٢٥‌سال پیش فعالیت‌هایی برای راه‌اندازی کسب و کارهایی برآمده از هویتی بومی و برای رسیدن به توسعه پایدار آغاز شده و بوم‌گردی و اقامتگاه‌های متفاوتش سال‌هاست در کشورهای مختلف پا گرفته‌اند. از اوایل دهه ٩٠ اما برای توسعه بیشتر گردشگری، اقامتگاه‌های روستایی در ایران هم بیشتر شده به‌طوری که با احتساب اقامتگاه‌های بدون مجوز می‌توان شمارشان را بیشتر از ٧٠٠ خانه تخمین زد.

«من خودم یک مهاجر برگشتی‌ام»

«من یک شهری بودم که از تهران رفتم به روستا. مردم خیلی تعجب کرده بودند و مشکوک شده بودند که این زن آمده «قلعه بالا» چه کار؟ این تصمیم را گرفتم تا زندگی به روستا برگردد. من یک مهاجر برگشتی‌ام و خیلی‌ها شبیه من برگشته‌اند.» این روایت کوتاه منیر تقدیسی است از مهاجرت معکوسش. دو دهه از فعالیت او در حوزه گردشگری می‌گذرد و او نخستین زنی است که اقامتگاهی بوم‌گردی در روستا به راه انداخت.

او می‌گوید: «‌سال ١٣٩٠ اقامتگاهی در منطقه بیارجمند شاهرود در روستای قلعه بالا خانه‌ای گرفتم و احیا کردم و خیلی هم شناخته شد. خوشبختانه بعد از آن ١٥ خانه دیگر در این منطقه اقامتگاه شدند و من از این بابت خیلی خوشحالم. اما من آن خانه را نخریده بودم و برای همین به صاحبش واگذار کردم و به گرمسار آمدم؛ آرادان،روستای پاده.»

آمدن او به روستای پاده اتفاق نادری بود و تلاش‌هایش برای تبدیل یک خانه رو به ویرانی به یک اقامتگاه ٢٠ اسفند ٩٥ به ثمر نشست و «نورخونه» پر رفت و آمد شد: «مردم روستا خیلی مشکوک شده بودند که این زن این‌جا چه می‌خواهد؟ درحالی‌که خیلی‌ها برای کار به شهر می‌رفتند، برگشتن به یک خانه ویرانه برایشان عجیب بود. ٧٠ گونی آت و آشغال از آن خانه خاک گرفته خالی کردم تا ببینم با آن چه می‌شود کرد. این کارها برای اهالی خیلی بی اهمیت بود درحالی‌که با هزینه‌ای که کردم می‌توانستم چند خانه بخرم.»