استان‌ها > فارس - «خبرجنوب» نوشت: آنچه که این روز ها از معماری دوره زندیه در شیراز به یادگار باقی مانده و کمتر گردشگری از پیشینه و حتی علت نامگذاری آنها خبر دارد ،کلاه فرنگی ها است! عمارت های هشت ضلعی که در وسط باغ های تاریخی این شهر جا خوش کرده اند و با اینکه به جاذبه گردشگری تبدیل شده اند اما همچنان برای گردشگران داخلی و خارجی ناشناخته اند.
کلاه فرنگی ها در واقع ردپای معماران دوران زندیه و قاجار در ایران به ویژه در استان فارس است؛ساختمان های تزئینی شاهانه ای که معمولا وسط باغ ها ساخته می شدند و معماری آنها نیمی ایرانی، نیمی اروپایی بود. هرچند که این بناها محدود به دوره قاجار نبودند و سابقه تاریخی قدیمی تری دارند اما بیشترین کلاه فرنگی های کشور یادگار قاجاری ها است به طوری که این سازه های تاریخی را می توان در شهرهای اراک،شیراز، قزوین ، رشت ،بندر عباس ،تهران و... دید.
در منابع آمده است عمارت کلاهفرنگی به نوع خاصی از معماری گفته میشود که ممکن است در اشکال مختلف ساخته شود. ساختمانی سبک و گاه تزیینی در وسط باغ، پارک، یا تفریحگاهها که برای کارهای تفریحی یا سرپناه از آن استفاده میشود.
اتاقی معمولاً گرد (شش لوزی یا هشت گوش ) که گرداگرد آن دارای درها یا پنجره هایی به سوی فضای آزاد است و سقف آن از هر سو دارای سایبانی پیش آمده می باشد.
در استان فارس این بناهای تاریخی را می توان در شهرهای شیراز ،آباده و سورمق دید.
به طور ی که دو عمارت کلاه فرنگی در باغ های نظر و جهان نما در شیراز متعلق به دوره زندیه و عمارت باغ دلگشا نیز قاجاری است ، قدمت کلاه فرنگی های شهرهای آباده و سورمق نیز به دوره قاجار برمی گردد.
بنابراین گزارش شاید کلاه فرنگی های باغ نظر و جهان نما به دلیل قدمتی که دارند از مهم ترین بناهای تاریخی در شیراز باشند که حتی با وجود تغییر کاربری همچنان مورد بی مهری قرار گرفته اند و باید در بسته سفرگردشگران خارجی قرار گیرند.
اما متاسفانه اکثر تورهای ورودی به شیراز این دو اثر تاریخی را در برنامه بازدید ندارند و بنا بر اظهار نظر برخی از راهنمایان گردشگری چنانچه گردشگران تقاضای دیدن این بنا ها را داشته باشند و اصرار کنند با تغییر برنامه و حذف بناها و جاذبه های دیگر می توانند بازدید از این آثار را در برنامه سفرشان داشته باشند و یا ممکن است گردشگران از گروه خارج شده و خود به دیدن چنین عمارت هایی بروند. عمارت کلاه فرنگی باغ جهان نما به شکل هشت ضلعی دیده میشود.
این عمارت دارای 4 شاهنشین در چهار گوشه بنا میباشد و میان شاهنشینها، اتاقهای دو طبقه قرار دارند. این عمارت دارای نمای آجری است و در گذشته پنجرههای چوبی داشته است در داخل عمارت یک حوض از سنگ مرمر یکپارچه نیز وجود دارد. عمارت باغ جهان نما که از دوره کریم خان تا به حال سالم و مستحکم برجای مانده از نظر ظاهر تقریبا مشابه عمارت کلاه فرنگی باغ نظر است.
