جامعه مدرن، قهرمان ندارد...

هفته نامه صدا - لیلا ابراهیمیان: از قهرمان در جامعه امروز که می گوید، آنها را شخصیت هایی متکثر، متعدد و کوچک می خواند که پیام های محدود و کوتاهی دارند. او به قهرمانان در دوران معاصر اعتقادی ندارد یا به سوپرقهرمان باور ندارد. تقی آزاد ارمکی، جامعه شناس می گوید: «جوامع مدرن پر است از قهرمان هایی که در عرصه کوچک قهرمان اند؛ اما قهرمان های بزرگ به آشوب و رادیکالیسم دامن می زنند.» او به هیتلر اشاره می کند و آن را قهرمانی می خواند که «دیگری» صهیونیست ها شده است.

آیا جامعه ایران در شرایط امروز نیاز به قهرمان دارد یا نه و این قهرمان چه کارکردی برای جامعه دارد؟

- با ارجاع به مجموعه ای از نشانه ها و نمادها، جامعه خود را بازشناسی و بازتعریف کرده و امکان کنش پیدا می کند. این بازخوانی می تواند در معانی متعدد خود را نمایان کند یا در شخصیت ها، یا در قالب تعابیر و آمال نمود یابد. در گذشته چون ساحت زبانی و فرهنگی جامعه ما محدود بود، وجود شخصیت ها و قهرمان ها معنادارتر بود و این شخصیت ها بودند که آمال و آرزوها و امکان تهییج و ساماندهی اجتماعی و فرهنگی را فراهم می کردند.

 

در جامعه جدید با توجه به مختصات پیچیدگی و تکثر آن حوزه ها، عرصه های متکثر و در هم پیچیده ای وجود دارد. در این شرایط امکان اینکه یک شخصیت واحد همگرای توضیح دهنده همه آرزوهای اجتماعی جامعه باشد، خیلی نادر است. در جامعه امروز، در هر حوزه ای شخصیت هایی، قهرمان آن حوزه هستند اما این قهرمان ها عمر کوتاهی دارند. در نهاد، فضای کنونی و موقعیت های امروز، قهرمان ها عمر کوتاه و پیام کوتاهی دارند.

 

پیام اینها عام و فراگیر نیست. جامعه جدید هم قهرمان دارد و هم قهرمان ندارد. یعنی قهرمان های متعددی دارد که عمر این قهرمان ها کوتاه و پیام شان عام نیست؛ اما جامعه جدید در پارادوکس قابل توضیح، قهرمان ندارد چون این قهرمان ها به دلیل تکثر و تعدد، در خاطره ها جایگاهی ندارند و زود به فراموشی سپرده می شوند. این قهرمان های کوچک توضیح دهنده آمال کوچک هستند. از طرفی در دنیای جدید اگر قهرمان تولید شود حتما رادیکالیسم و جنگ تولید می شود.

 

برای همین من معتقد هستم که جامعه جدید امکان تولید قهرمان بزرگ و تک قهرمان ندارد وگرنه بحران و انقلاب در راه است. اسامه بن لادن، فاشیت ها، هیتلر و داعش را نگاه کنید؛ اینها افرادی در قالب قهرمان هستند که عامل تهییج جامعه اند که امکان شورش و نابسامانی را در پی دارند. در برخی از جوامع مثل اروپا و آمریکا آرام آرام قهرمان هایی تولید می شوند، یک آدم هایی پیدا می شوند که به جای این که عامل سازماندهی و تحرک باشند، جامعه را در جهت تخریب پیش می برند.

آقای دکتر آیا این گزاره درست است که «جوامع غیر دموکراتیک نیاز به قهرمان دارند»؟

معما؛ تمرینی برای حل مسائل جامعه !

هفته نامه کرگدن - مسعود مهاجر: معماها تنها ابزار بازی نیستند، تمرینی برای عبور از مارپیچ مسائل جامعه اند؛ آن ها اگرچه آدم ها را سرگرم می کنند اما تنها با هدف سرگرم شدن مطرح نمی شوند.

معماها مسائل ساده شفاهی، نوشتاری یا فیزیکی هستند که با استفاده از ظرفیت های اطلاعات عمومی شهروندان طراحی می شوند، اما گاه برای حل کردنشان ممکن است وقت زیادی لازم باشد. ما در ایران به طور سنتی آن ها را «چیستان» می نامیم. در قالب شعر یا نثر تعریفی مطرح می کنیم و شنوندگان باید دریابند که مقصودمان چیست. عجایب صنعتی دیدم در این دشت که بی جان در پی جاندار می گشت؟ منظور تیری است که به سمت شکاری حواله می رود. آن چیست که از آسمان افتاد و نشکست اما در آب افتاد و بشکست؟ منظور کاغذ است که در آب مچاله می شود اما با افتادن از بلندی خش بر نمی دارد.

 

 

 

این سوالات گرچه آدم ها را سرگرم می کنند اما تنها با هدف سرگرم شدن مطرح نمی شوند. مثال های ساده تر و عمومی تر، جدول کلمات متقاطع هستند که خوشبختانه در کشور ما به وفور در رسانه های مکتوب چاپ می شوند و علاقه مندان زیادی هم دارند. جدول کلمات متقاطع یافتن معنای درست همان مفاهیمی است که در ستون های افقی و عمودی مطرح می شود. یافتن هر کدام وقت می برد و تمرینی برای مغز به حساب می آید.

 

به همین  خاطر هم هست که پزشکان افراد مسن تر را به حل آن ها ترغیب می کنند با این که این کار برای حفظ و تقویت حافظه فوق العاده مفید هستند. به سادگی می شود فهمید که معما فقط سر کار گذاشتن آدم ها نیست و سودهای زیادی دارد که کمتر درباره اش اندیشیده ایم.

مثال دیگر جداول «سودوکو» است که در سال های اخیر در کشور ما هم همه گیر شده است. سودوکو خیلی زود تبدیل به صنعت بزرگی شده است و در کشورهای مختلف جهان ده ها هزار عنوان کتاب و مجله اختصاصی برای خود دارد. کار مخاطبان پر کردن یک جدول 81 خانه ای (9 در 9) با استفاده از ارقام یک تا 9 است. اعداد مزبور باید در داخل جدول به گونه ای چیده شوند که هیچ گاه در ستون های افقی و عمودی  و داخل چهارخانه های کوچک تر (3 در 3) بیش از یک بار تکرار نشوند.

جداول سودوکو انواع مختلف ابتدایی، ساده، متوسط، پیچیده و دشوار دارند که هر کس به توان خود یکی از آن درجات را تمرین می کند و بر اثر همین تمرین ها می تواند میزان دشواری جداول انتخابی خود را بالاتر ببرد.

اکنون صنعت بسیار بزرگ تر و پرطرفداری هم ایجاد شده است که متخصصان آن مرتب در حال طراحی معماهای پیچیده فیزیکی هستند و ثروتی چند میلیارد دلاری را به همین منظور راه انداخته اند. محصول شناخته شده اش در کشور ما همین مکعب های روبیک است که در مغازه اسباب بازی فروشی در دسترس است و شاید همه شما هم زمانی یکی از آن ها را در دست گرفته باشد. مکعب روبیک حاصل کار یک مجسمه ساز و پروفسور معمار مجارستانی به نام «ارنو روبیک» در سال 1974 میلادی است که نام اصلی آن «مکعب جادویی» بود.

دستفروش‌ها جمع شدنی نیستند!

خبرگزاری مهر: چند روز قبل بود که جدولی از سوی شهرداری در روزنامه‌ها و بعد شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که در ان محل‌هایی مشخص شده بود که بر اساس برنامه‌ریزی‌ها قرار است دستفروش‌ها در آن‌ها اسکان داده شوند. دستفروشی پدیده عجیب و غریبی نیست و سال‌هاست مسئولین درباره رسیدگی به جوانب مختلف آن صحبت می‌کنند؛ بحث اولیه در این زمینه معمولا به جمع‌آوری آن‌ها ختم می‌شود که در همه این سال‌ها این راه حل به هر شکلی که اجرا شده در نهایت شکست خورده و روز به روز دستفروشی در خیابان‌های تهران و حتی دیگر شهرها افزایش پیدا کرده است.

دستفروش‌ها را ساماندهی کنید!

از آن‌جایی که حذف دستفروش‌ها با توجه به شرایط اقتصادی کشور عملا غیرممکن به نظر می‌رسد، نظم و ساماندهی و در نظر گرفتن محلی برای استقرار آن‌ها از راه‌هایی است که به نظر راحت‌تر قابل اجراست، شهرداری تهران هم چند سالی است طرح‌هایی درباره ساماندهی دستفروش‌ها دارد و راه‌اندازی غرفه‌هایی در برج میلاد، زیرگذر ولیعصر و فرهنگسراهای مختلف نمونه‌هایی از روش موثر و موفق این مسیر بود.

 

 

حالا و در روزهای ابتدایی تغییر در شهرداری و شورای شهر تهران، شهردار اعلام کرده هیچ دستفروشی نباید در خیابان‌های تهران مشغول کار باشد و طرح ساماندهی آن‌ها در محل‌های مشخص شده یکی از بهترین و قابل اجراترین طرح‌ها به نظر می‌آید.

طبق اعلام شهرداری در حدود ۲۰ محل در ۲۱ منطقه تهران برای دستفروش‌ها در نظر گرفته شده است که با نگاهی کوتاه به آدرس‌های آن‌ها متوجه می‌شویم که در نقاط مرکزی تهران و محل‌هایی که پیش از این دستفروش‌های زیادی داشته، قرار است این محل‌ها قرار داده شوند. از خیابان سی‌تیر تا ناصر خسرو و از تجریش تا تهران‌پارس و از نازی‌آباد تا افسریه همه و همه در این دسته‌بندی قرار گرفته‌اند. یک روز قرار بود این محل‌ها از ۲۰ شهریور راه بیفتند که خبرنگار مهر دو روز بعد از این زمان در خیابان‌ها به دنبال محل استقرار آن‌ها می‌گشت!

روحمان هم از محل‌های ساماندهی خبر ندارد

جایگاه سالمندان در نظام شهرسازی آینده ایران/ چگونه از تله فرتوتی جمعیت عبور کنیم؟

نظام شهرسازی و اجتماعی ایران نیازمند تغییرات ساختاری در مواجهه با پیری است که تا 33 سال آینده دامن جمعیت کشور را می گیرد ،شرایط ویژه‌ای که باید به لحاظ تقویت سبد بیمه، شاخص های رفاه و نظام شهرسازی مغفول نماند.

 

شهرفردا- سونامی سالمندی در ایران آغاز شده و جمعیت با شتاب خاموشی به سوی فرتوتی می‌رود، این واقعیت که ایران تا 33 سال آینده جمعیت سالمندان ایران بیشتر از کودکان این مرز و بوم است کشور را در شرایطی قرار می دهد که باید برای مواجه با آن از هم اکنون برنامه ریزی کرد.

 

پیر شدن جمعیت تنها مشخصه ایران نیست و در مجموع کشورهای جهان بویژه کشورهای صنعتی نظیر آلمان ،استرالیا ،روسیه و ژاپن به عنوان پیرترین جمعیت های دنیا شناخته شده اند.

 

بر اساس آمار منتشر شده ،هم‌اکنون 2 /15 درصد از جمعیت چین، 7 /11 درصد از جمعیت برزیل، ۲۰ درصد جمعیت روسیه، 9 /8 درصد جمعیت هند و در نهایت 7 /7 درصد جمعیت آفریقای جنوبی را افراد سالمند تشکیل می‌دهند در حالی که تا سال ۲۰۳۰ میلادی سهم سالمندان به کل جمعیت چین به 3 /25 درصد، در برزیل به 8 /18 درصد، در روسیه به ۲۴ درصد، در هند به 5 /12 درصد و در آفریقای جنوبی به 5 /10 درصد می‌رسد.

 

 اما دنیا برای مقابله با کهنسالی و پیری جمعیت راهکارهایی اتخاذ کرده است ،که ایران نیز برای مقابله با این پدیده باید هرچه سریعتر وارد آن شود.

 

موحدی استادیار دانشگاه خوارزمی در گفت‌وگو با خبرنگار  پایگاه خبری - تحلیلی «شهر فردا»، با اشاره به پدیده پیری جمعیت می‌گوید: مهمترین اصلی که در مقابل کهنسالی جمعیت باید برآن متمرکز شد بستر فرهنگی است. ایران کشوری است که در گذشته نه چندان دور در بستر خانواده گسترده روزگار گذرانیده است ،این بدان معناست که احترام به سالمند علاوه بر آئین شریعت در فرهنگ ایرانی نیز ریشه دار است.

 

وی می افزاید: طی سالهای اخیر بی مسئولیتی نسبت به والدین به علت تغییر سبک زندگی و عمدتا مشکلات اقتصادی ایجاد شده اما لازم است مشمول تجدید نظر قرار گرفته و یا اقدامات فرهنگی نظیر ساخت سریال و فیلم دوباره احترام به سالمند در ایران احیا شود.

خاموش شدن صدای زنگ برج ساعت لندن و جنجال هایش

هفته نامه همشهری جوان - اشکان خسروپور: برج ساعت لندن قرار است برای چهار سال موقتا خاموش شود. این ماجرای ساده اما برای انگلیسی ها پیچیده تر از آن است که تصور می شود. چون آنها معتقدند خاموشی برج لندن – آن هم نه خاموشی کل برج، فقط از کار افتادن زنگ ساعتش – باعث می شود که یکی از مهم ترین نمادهای شهر که همه آن را با برج معروف ایفل در فرانسه مقایسه می کنند، ابهت و جبروتش را از دست بدهد.

داستان برج آن قدر مهم بود که برنامه زمان بندی برای بازسازی اش تعیین کردند و کارگرها موظف شدند در تمام طول روز طبق یک جدول مشخص وظایف شان را انجام بدهند. ساعت خاموش نمی شود و در طول این چهار سال همچنان زمان را نشان خواهد داد اما همین خاموشی زنگ – آن هم به طور موقت – ماجرا را به صحن مجلس و دفتر نخست وزیری هم کشاند.

 

 

دعوای ساعتی در پارلمان

درختان بازمانده در سراسر جهان !

برترین ها: بعد از هر فاجعه طبیعی یا انسانی که به نظر می‌رسد هیچ موجود زنده‌ای نمی‌تواند جان سالم به در ببرد، یک درخت شجاع و مقاوم از ویرانه‌ها سربرمی آورد. درختان بی شماری در سراسر جهان وجود دارند که از این رویدادهای فاجعه بار جان سالم به در برده اند. آن‌ها برای مردم محلی نماد امید هستند و بازتاب شجاعت و روحیه جوامع تحت تاثیر هستند. به لطف پوشش گسترده رسانه ها، برخی از این درختان اکنون مجبوب شده اند و در مرزهای جغرافیایی و سیاسی خود مورد احترام هستند. بیایید نگاهی به برخی از این «درختان بازمانده» بیندازیم.
 
درخت گلابی بازمانده یازده سپتامبر

یک درخت گلابی به شدت آسیب دیده از میان ویرانه‌های برج‌های مرکز تجارت جهانی سابق در نیویورک سیتی بعد از حمله تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بیرون کشیده شد. این درخت در دهه ۱۹۷۰ کاشته شده بود. وقتی نجات یافت شرایط بدی داشت و تن‌ها یکی از شاخه‌های آن زنده بود. از آن زمان از این درخت مراقبت شده تا سلامت خود را بازیافته و در نزدیکی یادبود ملی ۱۱ سپتامبر در در منهتن کاشته شده است.

از سال ۲۰۱۳ نهال‌های این درخت بازمانده توزیع می‌شود تا در جوامع مختلف سراسر جهان کاشته و محافظت شود. علاوه بر این درخت شش درخت دیگر نیز بازمانده حمله یازده سپتامبر هستند که هم اکنون در نزدیکی تالار شهر نیویورک و پل بروکلین کاشته شده اند.
 

 

برخورد با «سایکوپات‌»ها؛ افراد جامعه ستیز و سمی!

وبسایت وبسایت یک پزشک - علیرضا مجیدی: شاید بسیاری تصور کنند که چون با سایکوپات‌‌ها برخورد عملی ندارند، پس نباید دغدغه‌ای از نظر برخورد با آنها هم داشته باشند. این دسته از افراد تصور می‌کنند که اصولا سایکوپات‌ها در بخش‌های روانپزشکی قرنطینه هستند، یا افرادی هستند که به صورت نمادین و عیان، علایم روانپزشکی شدید از خود بروز می‌دهند.

این تصور اشتباه است، چون ممکن است شما به صورت روزانه با سایکوپات‌ها برخورد داشته باشید. اینها ممکن است رئیس یا همکار شما باشند، یا رئیس شرکت رقیب یا حتی یکی از اعضای خانواده شما.

باید در نظر بگیرید که در روانشناسی و روانپزشکی، حالات تحت‌بالینی هم داریم. در بیماری‌های بدنی شاید تعریف کردن بیماری، آسان‌تر باشد، مثلا یک نفر یا بیماری سل دارد و یا سالم است. در صورتی که در مورد اختلالات روانپزشکی، بسیاری از مشکلات به صورت یک طیف هستند. بنابراین ما ممکن است سایکوپات‌های تحت‌بالینی داشته باشیم که گرچه آنقدر بد نیستند که جرایم بزرگ مرتکب شوند و به زندان بروند، اما می‌توانند زندگی اطرافیان خود را به کابوس تبدیل کنند.

اینها ممکن است به صورت زیرپوستی و بدون اینکه از خود رد قابل پیگیری داشته باشند، آرامش شما را در محیط کاری‌تان به هم بریزند. متأسفانه همان طور که قبلا هم اشاره کرده بودم، بسیاری از رؤسا ویژگی‌هایی از سایکوپاتی را دارند! اما نخست برای اینکه بی‌جهت رئیس یا همکار بالادست خود را متهم نکنید و یک رئیس دقیق یا سختگیر را به خاطر تنبلی خودتان، برچسب‌گذاری نکنید، ابتدا باز هم باید به طور ساده باید توضیح بدهم که سایکوپاتی چیست.

 

 

 

سایکوپاتی چیست؟

آیا ایرانی ها زیاد دروغ می گویند؟

هفته نامه صدا - محمدرضا جوادی یگانه: در موج سوم پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان (دفتر طرح های ملی ارشاد 1395) از 19 هزار نمونه در سطح شهر و روستاهای کل کشور پرسیده شده که به نظر آنها چقدر دروغ در جامعه رواج دارد. از نظر 23.4 درصد از مردم دروغ در سطح خیلی زیاد، 48.4 درصد زیاد، 19.6 درصد متوسط، 6.9 درصد کم و 2.2 درصد خیلی کم رواج دارد.

پژوهش های تجربی اندکی درباره میزان دروغگویی مردم در ایران انجام شده اما باور عمومی این است که بیشتر مردم دروغ می گویند. در یک نمونه منحصر به فرد در نظرسنجی تلفنی انجام شده توسط مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری (1386) با 1200 نمونه از مردم تهران درباره دروغ، اکثریت مطلق پاسخ گویان، معادل 99 درصد، وجود دروغ را در جامعه تایید کرده اند و بقیه (13 نفر) پاسخ داده اند که «نمی دانم»؛ یعنی، کسی وجود دروغ را در جامعه رد نکرده است.

پیمایش های ملی وضعیتی مشابه، اما نه تا این اندازه بحرانی را نشان می دهد. مقایسه یافته های پیمایش های ملی نشان می دهد که میزان اعتقاد مردم به وجود ارزش های اخلاقی در طول سال های 1379 تا 1382 کاسته شده و بر اساس آنها، وجود (زیاد و خیلی زیاد) صداقت از 23 درصد در سال 1379 و 18 درصد در سال 1379 به 9 درصد در سال 1382 رسیده (محسنی، 1383: 138) و در سال 1394، 8.8 درصد بوده است (آمار بالا).

 

برگردیم به آخرین یافته، جدای از این که چقدر مردم به این پرسش صادقانه جواب داده باشد و این که آیا خودشان را جزو آن هفتاد درصدی بدانند که زیاد دروغ می گویند یا کمتر از ده درصدی که کم دروغ می گویند، مهم ترین نتیجه ای که از پاسخ به این پرسش می توان گرفت، این است که اعتقاد وجود دارد که بیشتر مردم دروغ می گویند یعنی «باور به رواج و گستردگی دروغ در جامعه» و این مسئله نسبتا غیرقابل تردید است و می توان بر آن تکیه و نتایج بعدی را استنباط کرد.

ارزش داوری منفی درباره «سوال»

هفته نامه امید جوان - مصطفی ملکیان: آیا در باب سوال ارزش داوری می شود کرد. فرض کنید الان فقط داریم راجع به سوالات منطقی حرف می زنیم.

[ویژگی های سوال منطقی:

1. از مقوله فعل تحریکی باشد.

2. غرض از سوال، دانستن ندانسته باشد

3. سائل مخاطب را قادر به جواب بداند

اگر سوالی این ویژگی ها را نداشته باشد دستوریست]

 

آیا در سوالات منطقی هم می توان ارزش داروی کرد، می توان گفت سوال خوبی کردی یا سوال بدی کردی. سوال دارای ارزش مثبتی کردی یا سوال دارای ارزش منفی گفتی. سخنان evaluative گفتن در باب سوال امکان پذیر است یا نه؟ جواب مثبت است درباره سوالات منطقی می شود ارزش داوری کرد.

مورد اول: پیش فرض داشتن سوال

تفکر نقادانه؛ مهارتی که خیلی ها ندارند !

ضمیمه همشهری دوچرخه: تا به حال شده با کسی بحث کنید و بدانید که صحبت هایش اشتباه است اما نتواند ثابت کنید؟ یا مثلا شده کسی بتواند با صحبت های طولانی نظر شما را درباره مسئله ای مهم عوض کند؟ یا اصلا برای گرفتن یک تصمیم مهم در زندگی چه قدر جست و جو می کنید و چه قدر به جست و جوهایتان مطمئن هستید؟ تبلیغ های مختلف چه قدر روی شما تاثیر می گذارند؟

تفکر نقاد یکی از مهارت های ده گانه است که سازمان بهداشت جهانی، آموزش آن را به افراد توصیه کرده است و کسب این مهارت ها به ما می آموزد هر چیزی را به سادگی و دربست قبول یا رد نکنیم. ابتدا خوب است در مورد آن موضوع سوال و استدلال کنیم، سپس بپذیریم یا رد کنیم. کسانی که از تفکر نقادانه برخوردارند، فریب دیگران را نمی خورند و به راحتی جذب گروه ها و افراد و... نمی شوند، چرا که همیشه با سوال کردن به عاقبت کار فکر می کنند و اهل هم نوایی بدون فکر با جمع نیستند و درواقع قدرت تشخیص خوب از بد را پیدا می کنند.

با حسین عبیداوی، روان شناس، مشاور و مدیر یک دبیرستان درباره مهارت تفکر نقادانه به گفت و گو می نشینیم، حاصل این گفت و گو را بخوانید.

 

تفکر نقاد یعنی...

تفکر نقادانه واژه ای است که شاید نوجوانان با شنیدن آن فکر کنند که این مهارت بیش تر مناسب گروه های سنی بالاتر است اما درواقع بیش ترین کاربرد این مهارت در سن نوجوانی و آغاز جوانی است، چون تفکر نقادانه، نوعی تفکر منطقی است که وقتی قرار است تصمیمی مهم گرفته شود یا کاری بزرگ و مهم انجام گیرد.

تفکر نقادانه، یعنی هر صحبتی را بدون فکر قبول نکنیم، بلکه آن گفته را ارزیابی و بررسی کنیم که آیا درست است یا نه؟ نقاد بودن فقط در مورد دیگران نیست، بلکه شامل رفتارها و گفتارهای خودمان هم می شود.

تفکر نقاد یعنی به بررسی صحت، دقت و ارزش اطلاعات و دانسته های پیشنهادی یا درخواست هایی که از ما می شود، بپردازیم. این تفکر در جست و جوی شواهد، دلایل و مدارک برای قضاوت کردن و نتیجه گیری است.