پایگاه خبری- تحلیلی ایربان- یک استاد دانشگاه نسبت به بیانیه انجمن علمی معماری منظر ایران نقدهایی در قالب چهار حوزه علمی، پژوهشی، حرفه ای و حقوقی ارایه نموده‌اند.
گردهمایی این انجمن در دهم اسفند 1396 برگزار و در نهایت بیانیه‌ای منتشر شد. آقای علیرضا میکاییلی تبریزی، دکتر در معماری منظر و دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان نسبت به این بیانیه نقدی داشتند که عینا به شرح زیر تقدیم می‌شود. ایربان آمادگی پذیرش و انتشار نقطه نظرات سایر اساتید و حرفه‌مندان و انجمن نامبرده در متن می‌باشد.
با سلام خدمت یکایک دانشجویان و فارغ التحصیلان دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی فضای سبز، کارشناسی ارشد مهندسی طراحی محیط زیست و کارشناسی ارشد معماری منظر در ایران و تمامی کسانی که دارای مدرک دانشگاهی معماری منظر از اقصی نقاط جهان هستند و در این سرزمین به پاسداشت "منظر" ایران همت گمارده‌اند.
این نوشتار شامل نقطه نظرات بنده بر اساس تجارب علمی داخلی و بین المللی در حیطه‌های آموزشی، پژوهشی و اجرایی در 35 سال اخیر نگاشته شده است و ادعا و پافشاری خاصی بر این نوشتار نیست و بحث و نقد آن توسط همکاران و هم‌مسلکان، موجب امتنان خواهد بود.
مطالبی در بیانیه مذکور آورده شده است که به نظر می‌رسدجای نقد و بحث دارد. نقد نه صرفا بر مبنای رد آن و بلکه از نقطه نظر روشن نمودن برخی مواردی است که باید بیشتر مورد تأکید و توجه قرار گیرد.
بدون پرداختن به سابقه روشن علمی و آکادمیک حرفه معماری منظر در جهان و این که معماری منظر چیست؟ و معمار منظر کیست؟ مطالعه بیانیه دارای نکات بسیار مهمی مشتمل بر جنبه های مثبت و منفی است.
بدون حاشیه با اشاره به عناوین چهار گانه بیانیه به نظر می رسد که نقاط مثبت که بیشتر در مورد تأکید بر نقطه ضعفهای انجمن یاد شده و جایگاه آن در ایران است. و چه بسا در عدم هماهنگی با نرم‌های جهانشمول علمی، رهنمودها و راهبردهای فدراسیون جهانی معماری منظر (IFLA) به عنوان مرجع علمی و حرفهایی نهفته است.
در حوزه آموزشی، همان گونه که در سیستم آموزشی- آکادمیک علمی و جهانشمول مطرح است، مقطع کارشناسی(لیسانس) به عنوان پایه و اساس سیستم آموزشی- دانشگاهی از جایگاه ویژه و منحصر بفردی برخوردار است. این موضوع در بیانیه هم ظاهرا از قلم افتاده است و هیچ اشاره ای بدان نشده است. آیا بدون پایه و اساس علمی، صحبت از آموزش علمی، آن هم از طرف یک انجمن علمی می توان نمود؟
آیا تأکید بر برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های تکمیلی کوتاه مدت، خود نمایانگر کاستی‌ها و ضعف‌ها نیست؟ آیا این دوره‌ها می‌توانند جایگزین یک سیستم آموزشی آکادمیک با درجه و مدرک دانشگاهی مشخص یعنی درجه کارشناسی شوند؟ بنظر می‌رسد تأکید بر برگزاری دوره‌های کوتاه مدت خود تأکیدی بر این ضعف اساسی است.
احراز نقش متولی و خصوصا تأییدکنندگی انجمن مذکور باید ملاک علمی جهانشمول داشته باشد که ظاهرا دیده نمی‌شود. در نتیجه برای مرجع سیاست گذاری کلان یعنی وزارت ع.ت.ف نیز می تواند جنبه گمراه کننده داشته باشد.
مدرک لیسانس، پایه و اساس آموزش آکادمیک است و دوره‌های تحصیلات تکمیلی آکادمیک با گرایش‌های گوناگونِ مطرح در یک رشته علمی مرتبط است. اگر چنین است؛ چگونه بدون وجود این اصل آکادمیک جهانشمول می‌توان موضوع تصدیق سطح علمی- آموزشی را متولی بود؟
مصداق بارز این مطلب نرم‌های جهانیِ آکادمیک است. در چند کشور و دانشگاه معتبر و با چه سابقه علمی، دوره‌هایی در سطح دکتری در رشته معماری منظر موجود است؟ آیا واقعا با مصوبه وزارت ع.ت.ف.، مقطع تحصیلی دکتری معماری منظر و دانشجوی دکتری معماری منظر داریم؟ و با توجه به تأکید بیانیه در خصوص کمبود اساتید مجرب، جسارتا با کدام سابقه و عقبه علمی و اساتید مجرب و دارای درجات آکادمیک عالیه در معماری منظر؟ شاید، بنده بی اطلاع هستم!
آیا این دوره‌های کوتاه مدت و... و حتی دوره‌های آموزشی مصوب موجودشان با "منشور آموزش معماری منظر" ایفلا- یونسکو و اسناد ECLAS اروپا و تجربیات جهانی همسویی و هماهنگی علمی- عملی دارد؟
در حوزه پژوهش، همان گونه که از محتوای بیانیه نیز مشهود است؛ انجمن مذکور منحصرا محدود به رویکرد طراحی منظر و خصوصا در محیط‌های انسانی و صرفا برای انسان است. البته طراحی در منظر خود شامل گستره وسیعی از دانش‌های مربوط به علم معماری منظر همچون اکولوژی منظر، جامعه شناسی منظر و... است که مجال بحث آن در این مختصر نمی‌گنجد.
ضمن تأیید و تأکید بر "فعال نمودن پژوهشگران جوان" که الزاما مجرب نمی‌توانند باشند؛ ارتقای کیفی خود نیازمند عقبه و سابقه مجرب و... این دانش وسیع و گسترده (که بیشتر چند رشته‌ایی است تا میان رشته‌ایی) است که خودِ بیانیه تأکید بر ضعف آن دارد.
تشکیل گروههای تخصصی یا به اصطلاح "اتاق فکر" انجمن مذکور، در حداقل باید با افرادی باشد که مدارک و مدارج آکادمیک با سابقه علمی در حیطه معماری منظر با نرم‌های جهانی داشته باشند. آیا هست؟
امید که در تشکیل این گونه جایگاه‌ها حتما به موارد مطروحه توجه جدی صورت پذیرد.
در حوزه حرفه، مهم ترین و شاخص ترین موضوع، همانا "نظام مهندسی منظر" است که هیچ اشاره مشخص و مستقیمی بدان نشده است. شاید چرایی این عدم اشاره، نبود و حتی عدم توانایی در تأسیس دوره کارشناسی رشته مستقل و علمی- آکادمیک معماری منظر از طرف نگارندگان محترم بیانیه است. به راستی چرا نگارندگان بیانیه به راه‌اندازی دوره کارشناسی رشته مستقل و علمی- آکادمیک معماری منظر در بخش‌های چهارگانه بیانیه هیچگونه اشاره مستقیم، صریح و روشنی نکرده‌اند؟ و دلیلش هم مشخص نیست. (البته اینجانب در ادامه نظر خود را اعلام خواهم کرد.)
