برنامه ریزی برای مناطق حیاتی و حساس شهر

معمارشهر:  مناطق حساس و حیاتی عموماً به عنوان اراضی یا اجسام آبی تعریف می شوند که از منابع طبیعی ، زندگی و غیر زنده محافظت می کنند یا زیستگاه آنها را تأمین می کند یا خود منابع طبیعی هستند که نیاز به شناسایی و محافظت در برابر توسعه نامناسب یا بیش از حد دارند. در بعضی از جوامع ، مناطق حساس و حیاتی ممکن است شامل سازه های تاریخی یا ویژگی های باستان شناسی نیز باشد. این عناصر اخیر اغلب توسط مقررات ایالتی و فدرال محافظت می شوند.

دلایل آماده سازی یک طرح مناطق حیاتی و حساس

در هنگام اقدام برای محافظت از مناطق حساس و حیاتی ، برنامه ریزان معمولاً باید انتخاب کنند که از چه منابع و در چه درجه ای باید محافظت شود.

این انتخاب ها اغلب شامل در نظر گرفتن برخی منابع طبیعی کم و بیش "حیاتی" و "حساس" نسبت به بقیه است. روند تهیه یک طرح مناطق حساس و مهم یا عنصری برای یک برنامه جامع ، چارچوبی را برای شناسایی منابع ، تعیین موارد محافظت شده و شناسایی سازوکارهای حفاظت از آنها فراهم می کند.

اجزای برنامه

اجزای برنامه های مناطق حساس و حیاتی معمولاً شامل موارد زیر است:

• شرح مناطق حساس و حیاتی شناسایی شده

• نقشه های GIS از مناطق مهم و حساس منابع ، براساس بررسی های میدانی

• تجزیه و تحلیل ظرفیت حمل منابع شناسایی شده یا اگر شناخته نشده باشد ، سازوکارهای تعیین ظرفیت حمل هر منبع

• توصیفی از مشارکت عمومی برای تعیین اینکه منابع مهم و حساس هستند و سطح تخریب برای هر کدام قابل قبول است

• سیاست های حفاظت از منابع

• استراتژی های اجرا

رویکردهای برنامه

خواه در حال تهیه عنصری از یک برنامه جامع باشید یا یک برنامه جداگانه ، همان روند کلی اعمال می شود ، یعنی:

 1- شناسایی منابع ؛

 2-  ارزش آنها را ارزیابی کنید

 3- ظرفیت حمل آنها را تعیین کنید.

 4- نقشه محل منابع؛

 5- ایجاد سیاست برای محافظت از منابع ؛ و

 6- شناسایی ابزارهای نظارتی و غیر نظارتی برای اجرای طرح و کمک به اطمینان از حفاظت.

ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠﻞ ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮدن ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮی در اﯾﺮان

معمار شهر: ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﻃﺮح ﻣﻬﻤﯽ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺷﻬﺮی اﺳﺖ. ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ: ﻃﺮح ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺗﯽ و راﻫﻨﻤﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده از اراﺿﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻮزه ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ، اداری و ﮐﺸﺎورزی و ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت و ﺗﺠﻬﯿﺰات و ﺗﺴﻬﯿﻠﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻮﺳﺎزی ، ﺑﻪ ﺳﺎزی و اوﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه و ﺿﻮاﺑﻂ و ﻣﻘﺮرات ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﮐﻠﯿﻪ ﻣﻮارد و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺿﻮاﺑﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺑﻨﺎ و ﻧﻤﺎﻫﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ و ﻣﻨﺎﻇﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد و در واﻗﻊ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻨﻄﻘﯽ ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب اﻟﮕﻮی ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺘﻔﺎده از اراﺿﯽ ﺷﻬﺮی داﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺿﺮورت ، ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.

ﺑﺎ ﺗﺎﺳﯿﺲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ در ﺳﺎل 1370 و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﺸﺎوران ﺧﺎرﺟﯽ، ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ ﭼﻬﺮه ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﺧﻮد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و اﯾﻦ درﺣﺎﻟﯽ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺮای ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻮم ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﮐﺸﻮر ﺑﺎ اﻧﺒﻮﻫﯽ از ﻣﺠﻬﻮﻟﺎت روﺑﻪ رو ﺷﺪﻧﺪ.

ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻃﺮﺣﻬﺎی ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻠﺎت زﯾﺎدی از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺸﮑﻠﺎت ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ و ﺷﻬﺮﺳﺎزی، ﻫﺠﻮم وﺳﯿﻊ روﺳﺘﺎﺋﯿﺎن ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ و ﮐﻤﺒﻮد ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از اراﺿﯽ ﺷﻬﺮی و ﻏﯿﺮه روﺑﻪ رو ﺷﺪﻧﺪ. اﻫﻤﯿﺖ و ﻟﺰوم وﺟﻮد ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ در ﻫﺮ ﺷﻬﺮ و ﺣﺘﯽ روﺳﺘﺎ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ اﺣﺴﺎس ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻤﺎﻣﯽ اﺑﻌﺎد زﻧﺪﮔﯽ از ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اراﺿﯽ ، ﺣﻮزه ﻫﺎی ﻣﺴﮑﻦ، ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ و ﺣﺘﯽ ﺧﻄﻮط ارﺗﺒﺎﻃﯽ ، ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت و ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻫﻤﻪ اﺑﻌﺎد را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ وﺟﻮد آن ﺑﺮای اﺳﺘﻤﺮار و دوام ﯾﮏ ﺷﻬﺮ و ﺣﺘﯽ روﺳﺘﺎ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز اﺳﺖ. در اﯾﺮان ﺑﺎ ﺗﺄﺳﯿﺲ وزارت آﺑﺎداﻧﯽ و ﻣﺴﮑﻦ در ﺳﺎل 1342 و ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﺳﻮم ﺗﻬﯿﻪ ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮای ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺑﺰرگ در دﺳﺘﻮر ﮐﺎر دوﻟﺖ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.

ﻫﺪف اﺻﻠﯽ از ﺗﻬﯿﻪ ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ، اراﺋﻪ ﺳﯿﻤﺎی ﮐﻠﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ آﯾﻨﺪه آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻬﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﻫﺎی ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ اﻗﺘﺼﺎدی ﺻﻨﻌﺘﯽ و .... در ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺎ ﺿﺮﯾﺐ ﺧﻄﺎی ﺑﺎﻟﺎﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ ﮐﺎراﯾﯽ ﻟﺎزم را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺸﮑﻠﺎت ﺷﻬﺮی آﯾﻨﺪه ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺧﺎﻃﺮ وزارت ﻣﺴﮑﻦ و ﺷﻬﺮﺳﺎزی ﺑﺎ آﮔﺎﻫﯽ از ﻧﺎﮐﺎر آﻣﺪی ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ، ﺑﺎ اﻧﺪک ﺗﻐﯿﯿﺮاﺗﯽ در ﺷﺮح ﺧﺪﻣﺎت آن، در ﺳﺎل 1363 ﻧﺎم آن را ﺑﻪ ﻃﺮح ﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﺣﻮزه ﻧﻔﻮذ ﺗﻐﯿﯿﺮ داد. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ ﻋﻠﺎوه ﺑﺮﻣﺤﺪوده ﺷﻬﺮ، ﺣﻮزه ﻧﻔﻮذ ﺷﻬﺮ را ﻫﻢ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار دادﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺸﮑﻠﺎت ﻣﻨﻌﻄﻒ ﺗﺮ ﮐﻨﺪ و ﻣﺸﮑﻠﺎت و ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ در ﺧﺎرج از ﻣﺤﺪوده ﺷﻬﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﺑﺮ ﭼﻬﺮه ﺷﻬﺮ اﺛﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی آﯾﻨﺪه ﺧﻮد ﺑﮕﻨﺠﺎﻧﺪ. ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮای ﺗﺪوﯾﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻮم ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﮐﺸﻮر ﭼﻮن ﺑﺎ اﻧﺒﻮﻫﯽ ﻣﺠﻬﻮﻟﺎت روﺑﻪ رو ﺑﻮده اﺳﺖ.

در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﺮاﻧﯽ اول زﯾﺮ ﺳﺎﺧﺖ ﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ اﯾﻦ ﻧﻮع ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪ و در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺳﻮم و ﭼﻬﺎرم و ﭘﻨﺠﻢ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺑﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﻬﺮی در ﭼﻬﺎرﭼﻮب ﻃﺮح ﻫﺎی ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺒﺪل ﮔﺮدﯾﺪ. در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻋﻤﺮاﻧﯽ ﺳﻮم اﻃﻠﺎﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻬﯿﻪ 14 ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮی ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪ. ﺗﻬﺮان، ﺗﺒﺮﯾﺰ، رﺷﺖ، اﺻﻔﻬﺎن، ﮐﺮج، ﻗﺰوﯾﻦ، ﺑﻨﺪراﻧﺰﻟﯽ، ﭼﺎﻟﻮس، ﻧﻮﺷﻬﺮ، ﺳﺮﺑﻨﺪر، ﺑﺎﺑﻞ، ﺑﺎﺑﻠﺴﺮ، ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس، ﺑﻨﺪر ﻟﻨﮕﻪ.

اوﻟﯿﻦ ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮی ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻮرای ﻋﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮﺳﺎزی ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﯿﺪ ﻃﺮح ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻨﺪرﻟﻨﮕﻪ در ﺳﺎل 1345 ﺑﻮد. ﻃﺮح ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان در ﺳﺎل1348 ﺑﻪ ﺗﺼﻮﯾﺐ رﺳﯿﺪ.

تعیین استراتژی خاص در روند برنامه ریزی شهری

معمار شهر: یک عضو هیئت برنامه ریزی، تصور بهتری از انواع ذینفعان که در یک فرآیند همکاری شرکت می‌کنند دارد.

درک نحوه انتخاب سهامداران می تواند به همان اندازه انتخاب افراد مهم باشد.

فرایندهای مشارکتی که سازمان‌ها را درگیر می‌کند، سطح پیچیدگی دیگری به فرآیند انتخاب اضافه می کنند.

برخی از سازمان‌ها به جای انتخاب طرف خارجی از نمایندگان خود می خواهند نماینده خود را تعیین کنند.

در این حالت، دعوت کننده می‌تواند به طور ساده یک صندلی را در میز ذینفعان برای یک سازمان خاص تعیین کند.

 همچنین ممکن است از این استراتژی برای اطمینان از بازپس‌گیری انواع خاصی از سازمان‌ها استفاده شود.

ممکن است یک گروه سهامدار ایجاد یک چالش در سازمان بکند برای مثال یک گروه علاقه مند به محیط زیست ، یک گروه صنعتی و یا مالک زمین تعیین شده است.

دستورالعمل های طراحی برای پارک ها

معمارشهر:  برخی از حوزه های قضایی در حال تولید دستورالعمل های طراحی برای پارک ها هستند. این دستورالعمل ها ضمن ایجاد ارتباط بصری پارک با محیط اطراف ، به ایجاد یک استاندارد مدیریت زیبایی و زیبایی منابع طبیعی برای توسعه پارک کمک می کنند. این دستورها ممکن است :

• پارکینگ

• دسترسی به عابر پیاده ، وسایل نقلیه و حمل و نقل.

• خدمات رفاهی؛

• مبلمان سایت مانند شمشیربازی ، صندلی و وسایل زمین بازی.

• محوطه سازی

• مصالح ساختمانی

• علامت گذاری و

• پایداری زیست محیطی ، باشد.

پارکهای مخصوص استفاده

تعدادی از روندهای اخیر فرهنگی و فناوری خواسته های جدیدی را در سیستم های پارک امروزی ایجاد کرده است.

اینها می تواند شامل پارک های سگ ، پارک های اسکیت بورد ، پارک های وسایل نقلیه آفرود (ORV) ، مسیرهای دوچرخه سواری کوهستان ، مسیرهای آبی ، پارک هایی باشد که برای پاسخگویی به نیازهای سالخوردگان طراحی شده اند و همچنین دسترسی به فناوری بی سیم در پارک ها. برنامه ریزان باید تحقیقات خاصی را برای تعیین نیازهای برنامه ریزی این نوع پارک ها و عملکردهای پارک انجام دهند.

تامین پارک و فضای سبز شهری

معمارشهر:  یک طرح پارک و فضای باز شامل مجموعه ای از موجودی مربوط به عناصر و عملکردهای طرح پارک است.

این شامل لیستی از سایتهای پارک ، اندازه آنها ، امکانات و تجهیزات موجود در هر سایت ، عملکرد هر سایت ، عکسهای سایت و ارزیابی وضعیت سایت است. علاوه بر سایت هایی که به طور معمول بخشی از موجودی پارک ها در نظر گرفته می شود ، موارد زیر نیز ممکن است ذکر شود:

• زیستگاههای گونه های در معرض خطر انقراض

• سایت های مدرسه با زمین های بازی

• زمین های گلف دولتی و خصوصی

• آبراه ها و دشت های سیل

• قسمتهای خالی

• مسیرهای پیاده روی

• امکانات تفریحی خصوصی (به عنوان مثال ، زمین های یخ ، تنیس،باشگاه ها)

• مسیرهای دوچرخه سواری در بزرگراه ها

• اماکن تاریخی

• گورستان ها

• معادن شن

• اردوگاه های خصوصی

• تصاویر نمای دیدنی

• باشگاه های کشور

• بلوارها

• پارک ها در حوزه های قضایی همزمان و مجاور (شامل شهرستان ، ایالت و کشور)

• فضای باز پارک صنعتی

ﺗﻌﺎﺭﻳﻒ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎﺕ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯی ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭی

معمارشهر: ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ: ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯی ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭی، ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮﺍﻋﺪی ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﮐﺎﺭﺑﺮی ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﺎی ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺗﺠﺎﺭی، ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ ﻭ ﻣﻌﺎﺑﺮﺷﻬﺮی، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺳﺮﺍﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎی ﺷﻬﺮی، ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﯽ ﺗﺮﺍﮐﻢﻫﺎی ﺟﻤﻌﻴﺘﯽ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ، ﺿﺮﺍﻳﺐ ﺳﻄﺢ ﺍﺷﻐﺎﻝ ﻭ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺩﺭ ﻳﮏ ﻗﻄﻌﻪ، ﺩﺳﺘﺮﺳﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻣﺮﺍﺗﺒﯽ ﺍﺯ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﺤﻠﯽ، ﻧﺎﺣﻴﻪﺍی ﻣﻨﻄﻘﻪﺍی ﻭ ﺷﻬﺮی، ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻃﻮﻝ ﻭ ﻋﺮﺽ ﻳﮏ ﻗﻄﻌﻪ، ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﻧﺼﺎﺏ ﺗﻔﮑﻴﮏ ﺑﺮﺍی ﺍﻧﻮﺍﻉ ﮐﺎﺭﺑﺮیﻫﺎ، ﻧﻤﺎ ﻭ ﺳﻴﻤﺎی ﺷﻬﺮی ... ﻭﺿﻊ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ.

طرح جامع شهر: ﻃﺮﺡ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺗﯽ 10 ﺳﺎﻟﻪ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﺤﻮﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺍﺭﺍﺿﯽ ﺷﻬﺮی ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻪﺑﻨﺪی ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩﻫﺎی ﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ، ﺻﻨﻌﺘﯽ، ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﯽ ﺍﺩﺍﺭی ﻭ ﮐﺸﺎﻭﺭﺯی ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ. ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﻳﻦ ﮐﺎﺭﺑﺮیﻫﺎ ﻣﻨﻄﻘﻪﺑﻨﺪی ﺧﻄﻮﻁ ﮐﻠﯽ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﯽ، ﺗﺮﻣﻴﻨﺎﻝﻫﺎ ﻭ ﻓﺮﻭﺩﮔﺎﻩﻫﺎ ﻭ ﻣﺤﻼﺕ ﻧﻮﺳﺎﺯ ﻭ ﺑﻬﺴﺎﺯی ﻭ ﻧﻮﺳﺎﺯی ﻭ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﻭ ﻣﻘﺮﺭﺍﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺑﻨﺎﻫﺎ ﻭ ﻣﻨﺎﻇﺮ ﺷﻬﺮی ﺗﻬﻴﻪ ﻭ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ.

ﻃﺮﺡ ﺗﻔﻀﻴﻠﯽ ﺷﻬﺮ: ﻃﺮﺣﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﺿﻮﺍﺑﻂ ﮐﻠﯽ ﻃﺮﺡ ﺟﺎﻣﻊ ﺷﻬﺮ، ﻧﺤﻮﻩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺭﺍﺿﯽ ﺷﻬﺮی ﺩﺭ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﺤﻼﺕ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻭ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺩﻗﻴﻖ ﺯﻣﻴﻦ، ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻭ ﺗﺮﺍﮐﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﯽ ﺩﺭ ﻭﺍﺣﺪﻫﺎی ﺷﻬﺮی ﻭ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻧﻮﺳﺎﺯی ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻭ ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼﺕ ﺷﻬﺮی ﻭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﮐﻠﻴﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻬﺮی ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻘﺶﻫﺎ ﻭ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﺪﺍﺭک ﺛﺒﺘﯽ ﺗﻬﻴﻪ ﻭ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﯽﮔﺮﺩﺩ.

ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺷﻬﺮ: ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺷﻬﺮ، ﻣﺤﺪﻭﺩﻩﺍی ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭیﻫﺎ ﻭ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞﻫﺎی ﻭﺯﺍﺭﺕ ﮐﺸﻮﺭ ﻭ ﻣﺴﮑﻦ ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯی ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﺍی ﮐﺎﺭﺑﺮی ﻣﺠﺎﺯ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭیﻫﺎ ﻣﮑﻠﻒ ﺑﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺷﻬﺮی ﺑﻪ ﺳﺎﮐﻨﻴﻦ ﺁﻥ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.

کاربری اراضی: ﻳﻌﻨﯽ ﻧﻮﻉ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭی ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﺩﺍﺧﻞ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺷﻬﺮی ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎیﻣﺴﮑﻮﻧﯽ، ﺁﻣﻮﺯﺷﯽ، ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﯽ، ﺗﻮﺭﻳﺴﺘﯽ، ﺍﺩﺍﺭی، ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ، ﮐﺸﺎﻭﺭﺯی ﻭ ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻭ ... ﺍﺳﺖ.

ﻗﻄﻌﻪ ﺯﻣﻴﻦ: ﻗﻄﻌﻪ ﺯﻣﻴﻦ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺯﻣﻴﻦ ﮐﻪ ﺩﺍﺭﺍی ﺳﻨﺪ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺑﻪ ﻳﮏ ﻣﻌﺒﺮ ﺭﺍﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.

 ﺗﻔﮑﻴﮏ: ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻳﮏ ﻗﻄﻌﻪ ﺯﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻗﻄﻌﻪ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﻭ ﻳﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﺠﺰﺍ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﺍﺳﺖ.

 ﺗﺠﻤﻴﻊ: ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﻗﻄﻌﻪی ﻣﺎﻟﮑﻴﺖ ﺟﻬﺖ ﻳﮏ ﻧﻮﻉ ﮐﺎﺭﺑﺮی ﺍﺳﺖ(ﻋﮑﺲ ﻋﻤﻞ ﺗﻔﮑﻴﮏ)

 ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ: ﻫﺮﺑﻨﺎﻳﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻴﺎﺯ ﻳﺎ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎی ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﮐﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ(ﺑﺎ ﮐﺎﺭﺑﺮیﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ)

واحد مسکونی: ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﮐﻠﻴﻪ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥﻫﺎﻳﯽ ﮐﻪ ﺑﺮﺍی ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺷﺎﻣﻞ ﺍﺗﺎﻕ، ﺁﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﻭﺳﺮﻭﻳﺲﻫﺎی ﻻﺯﻡ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

تعیین اندازه گروه ذینفعان در فرایند برنامه ریزی شهری

معمار شهر: از آنجا که یک فرایند برنامه ریزی مشترک ممکن است به ذینفعانی نیاز داشته باشد، لیست ذینفعان بالقوه می‌تواند طولانی باشد. نظرات مختلفی در مورد اندازه مطلوب یک گروه ذینفع وجود دارد.

برخی از مجریان معتقدند که گروه ها نباید از 10 تا 12 بزرگتر باشند، اما برخی از فرایندهای همکاری چند جانبه با موفقیت 20 یا 30 ذینفع را درگیر کرده است.

 

یکی از راه‌های کاهش این تعداد در نظر گرفتن معیارهای اضافی شخصی در فرایند انتخاب است.

آیا فرد در گروه ها به خوبی کار می‌کند؟

 آیا شخص علاقمند به درگیر شدن است؟

 آیا فرد وقت شرکت دارد؟

 آیا فرد به تأمین تعادل جنسیتی، نژادی یا اخلاقی کمک می‌کند؟

 آیا فرد مهارت‌های دیگری دارد که بتواند به گروه کمک کند؟

 

فرایندی که شامل تعداد زیادی از ذینفع است ممکن است لازم باشد به گروه‌های کوچتر تقسیم شود. این امر باعث پیچیدگی فرآیند و افزایش نیاز به ارتباط بین گروه‌ها شود.

اما ممکن است برای موضوعات بزرگ، پیچیده یا مقابله‌ای مناسب باشد. برخی از دسته‌های مشترک شامل موارد زیر است:

مسائل پیچیده یا پیشگویی کننده.

برخی از دسته‌های معمول شامل موارد زیر است.

کمیته راهبردی ( برای تصمیم گیری اولیه)

کمیته مشاور فنی (برای پاسخگویی به سوالات فنی)

کمیته مشورتی شهروندان (برای دسترسی گسترده‌تر به مردم)

کمیته‌های مبتنی بر جغرافیای (برای بدست آوردن ورودی از قسمت های مختلف یک منطقه)

دلائل و علل حاشیه نشینی و راه کارهای آن

معمارشهر: دلائل و علل حاشیه نشینی را میتوان در موارد ذیل بیان داشت.

1-پائین بودن درآمد در روستاها و نبودن فرصتهای اشتغال در جریان حرکت روستائیان به شهرها و رشد سریع جمعیت شهری

2- کمبود مسکن در شهرها

3- تفاوتهای نژادی که موجب رانده شدن گروههای خاص در برخی شهرها و نواحی شده است (عمدتاً در کشورهای در حال توسعه) در ایران گتوههای نژادی در خوزستان – تهران – مشهد – شیراز سابقه دارند.

4-گرانی غیر متعارف زمین شهری در کلان شهرها (قیمت یک قطعه زمین در قاسم آباد از 17م در ابتدای سال 85 به 250 م در ابتدای سال 91)

5- نگاه تمرکز گرای سیستم دولتی و افزایش بیشتر امکانات مادی و اقتصادی دولت به شهرهای بزرگ        ( اختصاص بیش از 30% بودجه عمرانی کشور به تهران) که موجب افزایش امکانات در شهر و کاهش آن در روستاهها و مناطق کوچک خواهد شد( شما امکانات و رفاه را در تلویزیون نشان میدهید بعد توقع دارید روستائی که در تقسیم منابع بدست شما، از حق خود و این امکانات محروم شده بدنبال پیشرفت و رفاه نیاید؟!!)

6- شهری شدن و مدرنیزاسیون آمرانه که موجب گسست یکباره جامعه از ریشه ها میشود که خود موجب بی هویتی و کم توجهی به ریشه ها و رفاه طلبی به هر قیمتی خواهد شد.

7- عدم تأمین نیازهای درآمدی و مسکن طبقات مستضعف جامعه در بازار رسمی زمین و مسکن بدلیل افزایش شدید قیمت مسکن و تورم که موجب علاقه به زندگی در حاشیه شهر شده است که خود موجب رشد تصاعدی حاشیه نشینی خواهد شد.( بحث ارزش افزوده زمین) نگرانی از آینده و تأمین مسکن و اجاره بهای بالا هم تشدید کننده خواهد بود.

8- گسترش شکاف طبقاتی

9-مهاجرت روز افزون روستائیان به شهردلیل عوامل دافعه مبدأ (بویژه فقر و بیکاری)

10- مهاجرت طبقات کم درآمد شهری بویژه کارمندان به حاشیه شهرها که در آینده قطعاً بستر بحران خواهد بود.

11-عدم توجه در مکان یابی صنعتی به سکونت کارگران ساده،در این مناطق عمدتاً مکان سکونت مهندسان وکارمندان ارشد طراحی شده وبرای کارگران ساده پیش بینی صورت نمی گیرد (مثال ممکو وشهرک مقداد منطقه پتروشیمی ،شهر ماهشهر )

 

حاشیه‌نشینی

معمارشهر: پدیده حاشیه‌نشینی پدیده­ای شهری است که با توجه به رشد شهرنشینی بی‌رویه در جهان، ایران و وجود مهاجرت‌های روستایی و شهری شکل گرفته و گسترش یافته است. حاشیه‌نشینی به عنوان برهم زننده تعادل فیزیکی شهرها، نشان‌دهنده توسعه ناموزون شهری و منطقه­ای است و دغدغه بسیاری از متخصصین شهری، جامعه‌شناسان، معماران و غیره است.

ظهور و پیدایش حاشیه نشینی هم در ایران و هم در جهان، همـزاد و همـراه پدیـده مهـاجرت و تـا حدی پیامد آن بوده است. حاشیه نشینی در مقیـاس وسـیع و معنـای جدیـد بـه دوره پـس از وقـوع انقلاب صنعتی در اروپا و سپس سرایت آن به سایر نقاط جهان برمی گـردد. در ایـران نیـز پـس از آغاز نوسازی اقتصادی و اجتماعی و دسترسی روستاها به خدمات جدید بهداشتی، آموزشـی و نیـز مکانیزه شدن کشاورزی و تغییر الگوی مدیریت روستائی از یک سو و ظهور اقتصـاد نفتـی و قطـع وابستگی به کشاورزی از سوی دیگر مهاجرتهای روستا - شهر آغاز و در پیامد آن پیدایش حاشـیه نشینی پیرامون شهرهای بزرگ نمایان گردید.

بنابراین به تـدریج اغلـب شـهرها بـه ویـژه شـهرهای بزرگ به مراکزی برای استقرار و اسکان مهاجرین تبدیل می شود. به این ترتیب، حاشـیه نشـینی و در جدیـدترین بیـان (اسـکان غیـر رسـمی) بعنـوان بافـت آپاندیسـی شـهری در ایـران بـا قـدرت تاثیرگذاری بالا به دلیل حجم قابل توجه ساکنین و مسائلی چون رشد سریع جمعیت، اشـتغال غیـر رسمی و آسیب های خاص، خود را بر شهرهای کشـور تحمیـل کـرده اسـت. مهـاجرت و حاشـیه نشینی به دلیل تاثیرات عدیده از آن دسته موضوعات اجتماعی است که هیچوقـت تـاریخ مصـرف کنکاش در باره آنها پایان نمی پذیرد.

پیاده سازی طرح پارک و فضای سبز

معمارشهر:  برای هر هدف در این طرح ، یک پارک و یک فضای باز باید یک استراتژی اجرایی داشته باشد که اقدامات زیر را انجام دهد.

1. مشخص کنید چه چیزی محقق خواهد شد.
2. طرفی را که مسئول تحقق هدف است شناسایی کنید.
3. شرکای مربوط به اجرا را مشخص کنید.
4. زمان بندی یا مرحله بندی برای رسیدن به هدف را تعیین کنید.
5. برآورد هزینه ها را تعیین کنید و منابع مالی را برای هدف مشخص کنید.
6. بیانیه های مربوط به نگهداری و تأثیر عملیاتی زمین یا تأسیسات جدید را تهیه کنید.
7. روش های ارزیابی موفقیت را تعریف کنید و برنامه ای برای انجام ارزیابی تعیین کنید.

طرح های تفریحی و پارک ها باید در یک بازه زمانی منظم ، ترجیحاً هر 5 سال یک بار به روز شوند.

اگرچه این فرکانس ممکن است از برنامه جامع پیشی بگیرد ، اما نیاز به شناسایی و حفظ پارک ها و فضای باز یک کار فوری است ، به ویژه در مناطقی که با سرعت در حال شهرسازی اند.

مسائل اضطراری

زیرساخت های سبز یک شبکه فضای سبز از توابع اکوسیستم طبیعی است. به جای سرمایه گذاری در زیرساخت های "خاکستری" ساخته شده توسط بشر ، برخی از جوامع از سیستم موجود خود یا ایجاد پارک های جدید به عنوان راهی برای مدیریت آب های طوفانی ، کاهش اثر جزیره گرمایی شهری و ایجاد زیستگاه حیات وحش استفاده می کنند.