چهره امروز مشهد از طرح‌های توسعه‌ای شتاب‌زده و ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه، بی‌شباهت به صورت آبله‌گون نیست که در هر نقطه‌ای از آن، زخمی جا خوش کرده و سیما و منظر آن را آشفته کرده است.
محدثه شوشتری-شهرآراآنلاین، چهره امروز مشهد از طرح‌های توسعه‌ای شتاب‌زده و ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه، بی‌شباهت به صورت آبله‌گون نیست که در هر نقطه‌ای از آن، زخمی جا خوش کرده و سیما و منظر آن را آشفته کرده است. نگاه تهاجمی به بافت تاریخی، آن هم به بهانه نوگرایی، غافل‌شدن از گسترش پهنه‌های حاشیه شهر، ساخت‌وسازهای بی‌ضابطه و از همه مهم‌تر، نبود برنامه جامع در معماری و شهرسازی، حال و روز شهر را به وضعیت کنونی رسانده است.
وضعیتی که نه از نقشه شهرسازی آن می‌توان دفاع کرد و نه از معماری و منظر شهری‌اش. مصداق‌های چالش‌ها و آسیب‌های آن هم کم نیست؛ از ترافیک، آلودگی هوا، آلودگی آب و خاک، ناایمن‌بودن ساختمانها گرفته تا ظاهر آشفته‌اش که با نوع معماری گره می‌خورد. دراین‌بین، عده‌ای شعار معماری اسلامی را سر می‌دهند و عده‌ای دیگر از معماری اصیل ایرانی سخن به میان می‌آورند، اما آنچه در ساخت‌وسازها ظاهر می‌شود، نه اسلامی است و نه ایرانی و به گفته خود صاحب‌نظران این حوزه، کپی‌برداری ناهمگون از ساخت‌وسازهای مدرن است.
این موضوع، محور برگزاری کنگره بین‌المللی «معماری و شهرسازی معاصر در کشورهای اسلامی» بود که روز گذشته با حضور اساتیدی از دانشگاه‌های پاریس، میلان، تهران و جمعی از مسئولان معماری و شهرسازی کشور در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
غفلت از معماری مطابق با هویت شهرها
پیروز حناچی، معاون فنی شهرداری تهران و دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، یکی از سخنرانان این کنگره بین‌المللی بود که در همان ابتدای سخنانش از راه اشتباه طرح‌های شهرسازی و لزوم بازگشت از این مسیر سخن گفت.
وی با طرح این سؤال که چرا با‌وجود همه تلاش‌ها در حوزه معماری و شهرسازی، ایرادات جدی در شهرهایمان می‌بینیم، گفت: روزگاری ما معماری کاملا منطبق با سرزمینمان داشتیم. شهرهای تاریخی ما و آثار به‌جا‌مانده از نوع معماری آنها، گواه این مسئله است و نمی‌توان منکر آن شد، اما آنچه در ادامه توسعه شهرها در پیش گرفته شد، نه‌تنها پیروی از این نوع مطابقت در معماری با سرزمین نبود، بلکه حتی تلفیق و نوعی همگونی نیز نتوانستیم در ساخت‌وسازها اجرا کنیم.
استاد معماری دانشگاه تهران، غفلت از معماری مطابق با فرهنگ و هویت شهرها را آسیب بزرگی دانست که در شهرهایی نظیر مشهد هم شاهد آن بودیم. به گفته وی، هسته پیرامون حرم مطهر رضوی و بافت تاریخی ارزشمند آن در طرح‌های توسعه‌ای حفظ نشد. حناچی با‌اشاره‌به تلاش‌های خود در دوره مدیریتی گذشته در شورای عالی معماری و شهرسازی برای حفظ بافت تاریخی اطراف حرم، تصریح کرد: ما با مدیران گذشته درباره حفظ این بافت مذاکره کردیم، اما در‌نهایت طرح‌های توسعه‌ای با نظر ما پیش نرفت و واقعا در این بافت مشکل زیادی
می‌بینیم.
وی تصریح کرد: اگر به داد شهرداری‌ها نرسیم، مدیران شهری در طرح‌های شهرسازی و توسعه‌ای فقط به دنبال تأمین حقوق کارمندان خود خواهند بود. این نحوه مدیریت غلط است و راه‌حل آن، جز برقراری گفت‌وگو و چاره‌اندیشی برای درآمدهای پایدار شهرداری نیست.
تدوین ضوابط کالبدی برای بافتهای تاریخی
حناچی در بخش دیگری از سخنانش، بر لزوم تدوین ضوابط کالبدی برای حفظ بافتهای تاریخی تأکید کرد و گفت: اولین قدم برای حل این مسئله، درک درست آن است. ساختار شهرهای تاریخی، بستر پدیده‌های سنتی و بومی هر منطقه بوده که در طرح‌های شهرسازی به آن توجه
این موضوع، محور برگزاری کنگره بین‌المللی «معماری و شهرسازی معاصر در کشورهای اسلامی» بود که روز گذشته با حضور اساتیدی از دانشگاه‌های پاریس، میلان، تهران و جمعی از مسئولان معماری و شهرسازی کشور در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد.
غفلت از معماری مطابق با هویت شهرها
پیروز حناچی، معاون فنی شهرداری تهران و دبیر سابق شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، یکی از سخنرانان این کنگره بین‌المللی بود که در همان ابتدای سخنانش از راه اشتباه طرح‌های شهرسازی و لزوم بازگشت از این مسیر سخن گفت.
وی با طرح این سؤال که چرا با‌وجود همه تلاش‌ها در حوزه معماری و شهرسازی، ایرادات جدی در شهرهایمان می‌بینیم، گفت: روزگاری ما معماری کاملا منطبق با سرزمینمان داشتیم. شهرهای تاریخی ما و آثار به‌جا‌مانده از نوع معماری آنها، گواه این مسئله است و نمی‌توان منکر آن شد، اما آنچه در ادامه توسعه شهرها در پیش گرفته شد، نه‌تنها پیروی از این نوع مطابقت در معماری با سرزمین نبود، بلکه حتی تلفیق و نوعی همگونی نیز نتوانستیم در ساخت‌وسازها اجرا کنیم.
استاد معماری دانشگاه تهران، غفلت از معماری مطابق با فرهنگ و هویت شهرها را آسیب بزرگی دانست که در شهرهایی نظیر مشهد هم شاهد آن بودیم. به گفته وی، هسته پیرامون حرم مطهر رضوی و بافت تاریخی ارزشمند آن در طرح‌های توسعه‌ای حفظ نشد. حناچی با‌اشاره‌به تلاش‌های خود در دوره مدیریتی گذشته در شورای عالی معماری و شهرسازی برای حفظ بافت تاریخی اطراف حرم، تصریح کرد: ما با مدیران گذشته درباره حفظ این بافت مذاکره کردیم، اما در‌نهایت طرح‌های توسعه‌ای با نظر ما پیش نرفت و واقعا در این بافت مشکل زیادی
می‌بینیم.
وی تصریح کرد: اگر به داد شهرداری‌ها نرسیم، مدیران شهری در طرح‌های شهرسازی و توسعه‌ای فقط به دنبال تأمین حقوق کارمندان خود خواهند بود. این نحوه مدیریت غلط است و راه‌حل آن، جز برقراری گفت‌وگو و چاره‌اندیشی برای درآمدهای پایدار شهرداری نیست.
تدوین ضوابط کالبدی برای بافتهای تاریخی
حناچی در بخش دیگری از سخنانش، بر لزوم تدوین ضوابط کالبدی برای حفظ بافتهای تاریخی تأکید کرد و گفت: اولین قدم برای حل این مسئله، درک درست آن است. ساختار شهرهای تاریخی، بستر پدیده‌های سنتی و بومی هر منطقه بوده که در طرح‌های شهرسازی به آن توجه
